Ikmaaidei
n.-hollandse
De vijandelijkheden op Java
zijn beëindigd
Brengt het nieuwe
jaar China vrede?
Nieuw begin
Aldus verklaart Gen. Spoor
De eerste brand in het nieuwe jaar
Het ontwakende Azië belegt
conferentie over Indonesië
5' JAARGANG N° 1423
MAANAG 3 JANUARI 194S
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.30 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per m rr familiek^riob;
ten 18 ct. Bij Cón.
•srfeni- 'ce korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht TeL K 2200-39T1
Het verloop op
Sumatra
De militaire actie op Sumatra wordt
nog steeds voortgezet. Het legerberichi
meldde o.m. de val van de haven
plaats Paianbnroe. Het <chynt de b"
doeling te zijn om een bezette linie
op Sumatra te formeren, die loopt van
Fort de Koek tot de straat van Ma
lakka, waardoor de Republikeinse
troepen in tweeën zouden worden ge
splitst. In Djambl keert de bevolking
weer naar haar woonsteden terug.
Volgens hetzelfde legerbericht zijl
aan Nederlandse zijde tUdens de 2f
hele actie op Java en Sumatra 66
Nederlandse militairen gedood en 172
gewond.
Het nieuwe jaar is aangebroken.
1948 ligt achter Ons. We kunnen niet
zeggen, dat we met een bepaalde spijt
afscheid nemen- Daarvoor heeft het
Ons, naast een bepaald herstel in ons
bedrijfsleven te veel teleurstellingen
gebracht. Teleurstelling vooral in de
laatste maand. Het gevoel van onbe
hagen komt niet'alleen voort uit te
leurstelling over het gebruik moeten
maken van wapengeweld, al dan niet
gen-" r**eerd. Het komt nog meer
voort uit het steeds duidelijker wor
dende besef, dat de snelle militaire
overwinning ons Weinig baat.
In de eerste plaats omdat er var
overwinning geen sprake is en we
slag in het luchtledige hebben gege
ven. Het leger van de Republiek is
niet verslagen. Het is niet eens aan
getroffen. Terwijl het er toch moet
zijn. Hierin schuilt een groot gevaar
Niet alleen voor 't Nederlandse leger
dat met een ruime honderdduizend
man een bevolking en een niet ver.
slagen leger in bedwang moet houden
meerdere malen groter dan de bevol
king van Nederland zelf en in eer,
terrein, dat Ot gucrilla.-".ijd' uitsteken
de kansen biedt-
Voornamelijk echter is de situatie
onbevredigend, omdat dit niet versla
gen, dit ondergedoken leger slechts
zeer moeilijk tot een overeenkomst zal
zijn te krijgen, gesteld dat deze nog
mogelijk is en voorts omdat deze on
geregelde troepen een overeenkomst,
gesloten tussen Nederland en de voor
malige leiders der Republiek naar alle
waarschijnlijkheid nimmer zullen na
leven.
Het ingrijpen van de Veiligheidsraad
heeft dus nog niet veel succes gehaa.
Hetgeen te verwachten was. Het vuren
is gestaakt, de troepen blijven op hun
plaats. De leiders der Republiek krij
gen misschien vandaag of morgen hur.
vrijheid weer. Maar zullen ze het ge
zag in de Republiek terug hebben'-'
Het gezag, dat ze toch al niet konden
laten gelden? Wie uwer gelooft het?
Wie zal het bevel tot staken van her
vuren geven?
In deze omstandigheden is de Neder
landse minister-President, Dr. Drees
geroepen om naar Indonesië te gaan-
We weten niet met welke opdracht
Naar de bedoeling kunnen wc echter
wel gissen- Er zal opnieuw getracht
moeten worden om uit de impasse te
komen. Er zal een poging worden ge
daan om het idee van de federale re
gering van de Indonesische staten te
verwezenlijken. Met of zonder de Re.
publiek? Is de bedoeling, dat door de
coupe der Nederlandse strijdkrachten
de Republiek van de kaart wordt ge
veegd en dat gebied op dezelfde wijze
wordt behandeld als Oost, of West
Java of Borneo?
Indien dit zo mocht 2ijn, zal de vrede
en de rust niet in Indonesië terug ke
ren. De gedachte aan volledige Vrij
heid heeft een plaats gekregen in de
harten van duizenden Republikeinen
Daar verandert het wapengeweld niets
aan Wij hopen vurig, dat Drees er in
za! slagen resultaten te bereiken in
Indonesië. Hij is in ieder geval de
Persoon die in binnen, en buitenland
in deze situatie het meeste vertrouwen
geniet. Dat legt echter op zün schou
ders de bijkans bovenmenselijke taak
om dat vertrouwen niet te beschamen-
Dj ar zullen ook de Republikeinen
veel aan kunnen doen-
v. Z.
De legercommandant in Indonesië, Generaal Spoor heeft aan de troepen
commandanten op Java het volgende bevel gegeven.
Op 31 December '48 waren de militaire acties en daarmede de vyande
lijkheden op Java beëindigd. De taak van onze troepen bepaalt en beperkt
zich derhalve na die datum tot het optreden tegen nog rondzwervende
grr-oen en benden of enkelingen, die o,.ge-egeldheden trachten te veroorza.
ken of zoals door onze vertegenwoordiger bij de Veiligheidsraad werd
gesteld:
Een aktie tegen die elementen, die de persoonlijke vrijheid of het
publieke leven of de voedselvoorziening in gevaar brengen.
Ik draag u en de onder uwe bevelen staande troepen op deze taak
binnen de, haar gestelde grenzen op strikte wijze en met grote naar-tigheid
to» uitvoering te brengen.
Naa- Aneta verneemt kan een dergelijk bevel dezer dagen eveneens
voor de troepencommandanten op Sumatra worden verwacht.
Deze officiële verklaring is oj. Zeer
vaag en houdt geenszins in dat bevel
zcu Zijn gegeven om het vuren te sta
ken. Er wordt in de verklaring dan
ook over het staken va» het aren
niet gerept.
Wij zullen ons er op kunnen voor-
bf reiden, dpt nog lange tijd de scher
mutselingëjf zullen plaats vlntten.
In een nieuwjaar boodschap aan de
hoepen in Indonesië heeft generaal
"poor den ook het volgende verklaard
Ofschoon de tegénstsnder militair
verslagen is. moeten nog opstandige
elementen worden uitgeschakeld, ten
einde de taak voleindigd en vrede en
veiligheid gevestigd tc doen zijn.
EEN' ANDERE MENING.
We geven hieronder e€n bericht van
het persbureau Reuter:
•In weerwil van de Nederlandse be
weringen, dat in de veertien dagen
alle belangrijk doelen op Java bereikt
zijn, koesteren waarnemers op Java
twijfel voor wat betreft de mate, waar
"n de Repuo! kcïnse strijdkrachten zyn
verslagen of verstrooid. In de Neder
landse communiqués wordt gemeld,
dat bijna overal aan beide zijden
slechts lichte Onbetekenende verliezen
zijn geleden bij de Ondervonden te
genstand. Republikeinse leiders en au,
toriteiten, die te Batavia zijn gebleven.-
zijn van mening, dat de Republikeinse
weerstand ongebroken is en verklaren
het feit. dat de Republikeinse strijd
krachten geen tegenstand op grote
schaal boden, met het bestaan van een
van te voren vastgesteld p!an tot ver
spreiding der strijdkrachten van de
Republiek. Sommige dezer Republi
keinen stellen het aldus voor. dat het
republikeinse leger is gesplitst in
kleine afdelingen, die in ondergronds
acties zullen inflitreren in dicb»bevo]k
te gebieden-
35 Nieuwe textielpunten...
maar geen verruiming
Hu Centraal Distributiekantoor deelde
mede. dat 35 punten van de textiel
kaar VA 804 worden geldig verklaard
Met ingang van 1 Januari 1949 wor
den geldig verklaard textiel G een
punt en textiel R een punt, textiel G
vijf punen. textiel reserve Q ter waar
de van tien ifunten en textiel reserve
R eveneens ter waarde van 10 punten
De aandacht wordt er op gevestigd
da1 deze puntenaanwijzing practisch
geen verruiming betekent vergeleken
bij de voorgaande aanwijzingen van 25
oupten, daar het niet in de bedoellnt?
ligt voor 1 Mei 1949 wederom punten
geldig te verklaren. De thans aange
wezen punten zullen dus voor een
ppriode van vier maanden in plaats
*">-) voor een kwartaal moeten strek,
kerf.
O
PARTICULIERE MIJNEN
WEER AAN EIGENAARS TERUG.
Met ingang van 1 Januari is het
beheer, dat sinds 1945 door de Staat
over de particuliere mijnen in Lim
burg was gevoerd, weer opgeheven
overeenkomstig het advies, dat door
de daartoe ingestelde studiecommissie
in September van het vorig jaar was
uitgebracht.
De staat blijft echter de bevoegdheid
behouden om. indien zulks nodig
mocht mocht blijken, de mijnen we
der-om onder beheer en toezicht van
dc Staat te stellen.
Rule Brittannia...
Rule the waves
Engeland heeft een heel bittere pil
te slikken gekregen op de laatste dag
van het oüde jaar. Een Engels koop
vaardijschip, de „Richard Borchard"
is in de Middellandse Zee, door een
oorlogsschip van tot dusverre onbe
kende nationaliteit aangehouden en
onderzocht. Het schip was op weg naar
Haifa.
Het vermoeden is dat het oorlogs
schip van Egypte afkomstig was, tef
wijl de aanhouding zou zün geschied
omdat men verwachtte Joodse immi
granten aan te treffen. Deze waren
echter niet aan boord van het schip
aanwezig. Na onderzocht te zün kon
het schip zijn reis vervolgen. De bevel
voerende officier van het oorlogsschip
sprak Engels, de bemanning Arabisch.
We geloven de plank niet ver mis te
slaan als we zeggen dat er bij de
Admiraliteit in Londen enige Ontstem
ming zal heersen.
Tsjang bereid
af te treden
Het belangrijkste nieuws uit China
wordt gevormd door de aanhoudende
geruchten dat pogingen worden aange
wend om een vrede tot stand te bren
gc-n tussen de communisten en de re
gering Tsjang Kai Sjek.
Vast staat wel, dat deze pogingen
meer uitgaan van de aan de verliezen
de hand zünde regeringsin;tanties.
In een Nieuwjaarsboodschap aan het
Chinese volk heeft Tsjang Kai Sjek
verklaard, dat hü bereid is af te tre
den, indien de communisten oprecht
zijn in hun verlangen naar een vreed
zame regeling van de burgeroorlog en
zijn persoon een sta in de weg zou zijn
om tot die regeling te komen.
Zowel de Sovjet Unie als Amerika
zouden hun bemiddeling hebben ver
leend om a. Sjao Li Tse, voormalig
ambassadeur te Moskou een uitnodi
ging te zenden om naar de hoofdstad
te komen, teneinde besprekingen bij te
- H® minister-President Soen
Fo-^o generaal Tsjang Tsjoeng. Alle
drie genoemde personen zyn sterke
voorstanders van de vrede.
Ook de nationalistische leider van
Binn.Mongolië prins Ten is n. aanleid,
van een oproep van Tsjang Kai Sjek
in Nanking aangekomen. Waarnemers
zijn van mening dat de Prins gevraagd
zou worden de vredeso- '--handelin
gen met de communisten openen.
De zoon van Prins Ten, prins Du
Gol Slan is president van de huidige
communistische volksregering v. Bin
nen.Mongolië.
Inmiddels is op alle buitenlandse
Persberichten uit China een censuur
ingesteld.
FANNY BLANKERS—KOEN.
Na haar aankomst te Sydeney op 8
Januari .as. zal Fanny BlankersKoen
14 dagen de tijd hebben om te accli
matiseren en zich verder voor te be
reiden op de tournee door Australië.
De eerste wedstrijd waarin Fanny
BUnkerSKoen zal starten is die van
22 Januari te Melbourne.
OVERWEGEND DROOG WEER.
Wisselende bewolking. Overwegend
droog weer. Meest matige wind tus,
sen West en Zr#dwest en ongeveer
dezelfce frmtcifeflMr als gisteren.
Een woonhuis, «en iuwielerszaak en
een boerderij zijn de eerste prooi dei-
vlammen worden- in het nieuwe
jaar. Door tot nog toe onbekende oor
zaak ontstond hedenochtend brand in
een woonhuis te Wervershoof. Binnen
e, kele ogenblikken stond het huis.
waarin twee families woonflen in lich
terlaaie. Een aangre.izende zaak in
goud en zilverwerken weri eveneens
door de vlammen aangetast en zelfs
zetten overwaaiende vonken het rieten
dak van een aan de overzijde gelegen
boerderij in brand. De felle Zuidoosten
wind wakkerde het vuur in korte tijd
tot een geweldige vlammenzee aan en
tot overmaat van ramp kon aanvanhe
lijk de brandspuit van Wervershoof
door een defect niet in werking treden
Alie drie panden brandden tot de
grond toe af. Slechts de inboedel van
de boerderij kon worden gered.
UITSPRAAK ZAAK-RAUTER
Naar wy vernemen heeft de byzon
dcre raad van cassatie de uitspraak in
de zaak van de gewezen commissaris
generaal Rauter thans vastgesteld op
12 Januari a s. des ochtends te 10 uur
HULDEBLIJK AAN H.K.H. PRINSES
WILHELMINA.
Door enige leden van het hoofdbe
stuur van de Stichting „Tentoonstel
Üng „De Nederlandse Vrouw 1898—
1948 werd Vrüdagmorgen een bedrag
van 250.000 gulden aan H.K.H. Prinses
Wilhelmina overhandigd, zynde het
resultaat van de actie der Nederlandse
vrouwen.
CENSUUR IN INDONESIË
OPGEHEVEN.
Gisteren is de censuur op alle tele
grammen, waarbü inbegrepen de pers
telegrammen en op de telefoonverbin
dingen door Nederland opgeheven.
GENERAAL SOED1RMAN
NIET GEVANGEN.
De dienst legercontacten meldt, dat
de opperbevelhebber van de TNI, gen.
Soedirman, zich niet in Nederlandse
handen bevindt- Wel is zyn verblijf
Plaats bekend. Hij is voorts ernstig
ziek. Volgens een dagorder van kolo
nel Hidayat, commandant van de TNI
op Sumatfa, heeft deze op 28 Deeem
ber de leiding van de Republikeinsé
strydkrachien in geheel Indonesië over
genomen.
URANIUM IN SOW JET ZÓNE
Het eerste erts, dat rijk is aan ura
nium is kortgeleden in de uranium-
mijnen te Aue in de Sowjet zóne van
Duitsland gevonden, zo meldt het
met Amerikaanse vergunning ver-
Schünend blad „Abend".
De mijnen zyn in de afgelopen 3
jaar zwaar bewerkt, maar tot nu toe
was het uraniumgehalte van het erts
laag. Sedert de ontdekking van de
rijke ader zün krachtige pogingen ge
daan om de productie op te voeren,
aldus het blad.
NOG GEEN VRIJLATING VAN
SOEKARNO C S?
De Nederlandse overheid heeft nog
geen maatregel genomen met het oog
op de vrijlating van president Soe-
karno en de andere Idonesische lei
ders, die volgens de beslissing van de
Veiligheidsraad d.d. 29 December
„binnen 24 uren" had moeten plaats
hebben.
RATTENKRUID OP DE SPRITS
In de cantine van de Amsterdamse
voetbalvereniging „Ijsvogels" is in
gebroken. Behalve een aanzienlijk
aantal lekkernyen is ook een blik on
deugelyke sprits meegenomen, dat
door de cantinebais met arsenicum
was besmeerd. ten°:nde als ratten-
verdelgingsrfiddel dienst te doen.
Voorlopig eten wy geen sprits.
NEDERLANDSE REACTIE OP
INITIATIEF VAN NEHROE.
Van gezaghebbende zyde te Batavia
verneemt Aneta, Jat men met verba
zing heeft kennis genomen van het
bericht, dat Pandit Nehroe een con
ferentic heeft byeengerOePen ter be
spreking van de toestand in Indonesië
Het ls wel zeer ongebruikelyk om een
conferentie te beleggen ter bespreking
van de interne aangelegenheden van
een ander land- Hierby komt nog, dat
India Sn de gelegenheid is gc-steld de
beraadslagingen van de Veiligheids
raad bij te wonen en daar zyn stem te
doen horen. Blükens dit initiatief wei
gert India zich bü de beslissing van de
meerderheid in de Veilighedsraad neer
te leggen, aldus werd van gezagheb
bende zyde medegedeeld.
Dc Minister-President van India,
Pandit Nehroe, heeft heden bekendge
maakt, dat zijn regering andere Azia
tische regeringen heeft uitgenodigd een
coj.ferentie bij te wonen, waarop het
Indonesische probleem in beschouwing
zal worden genomen.
Dt conferentie zou in de nabüe tpe
kcir.st te Delhi worden gehouden-
Nehroe. die. deze verklaring aflegde
terwül hy een openbare vergadering
toesprak, zeide dat India er de voor
keur aan zou geven, indien de deel
nemende landen ter conferentie door
ministers zouden vertegenwoordigd
zijn. Uitgenodigd om aan de conferen
tien deel te nemen zijn: Turkye. Egyp
t*. Syrië, de Liba-iOn. Arabië, Perzië
Irak, Afghanistan. Pakistan. Ceylon-
Siam, Burma en China.
Nehroe sPrak de hoop uit dat de
voorgestelde conferentie ook door ver
tegenwoordigers van Australië en Nw.
Zeeland zou worden bijgewoond.
Deze stap, gedaan door India wordt
in Engelse kringen verrassend ge
noemd en zeer ernstig opgevat. vooral
omdat NehrOe er de Westerse mogend
heden van beschuldigde, dat ze in de
Veiligheidsraad het Nederlandse stand
Pünt oogluikend hadden goedgekeurd,
daar ze zich door het Atlantische pact
min of meer gebonden voelden. Neh
rOe vroeg, wat de bedoeling van deze
Westerse Unie was.
Op de conferentie zullen de volgen
de maatregelen worden besproken.
1- terugtrekking van alle Nederlandse
strijdkrachten op de linie welke ze
voor de aanval bezet hielden.
2. een onderzoek naar de aanval.
OP OUDEJAARSAVOND
Een tweeduizendtal joygelui. meest
onder de 20. hebben te Miami de nacht
van oud op nieuw opgeluisterd door
dozen en kisten, die in de gehele leng
te van een straat op de trottoirs lagen
in brand te steken en vervolgens een
magazijn te plunderen. De brandweer
moest uitrukken om de grote branden
langs hele blokken huizen te blussen.
Op Trafalgar Square te Londen be
reikte de feestvreugde een hoogte
punt, toen een Schot om in een wed
denschap een pond te winnen, de fon
tein beklom om een penny op te vis
sen uit het bovenste bassin. Toen hy
boven was aangeland gingen dë lich
ten uit, doch het pond kreeg hij wel.
Nieuwjaarsslag in
Amsterdam Noord
ue bewoners van AmsterdamNoord.
omgeving Dotterbloemstraat, hebben
dt- gewoonte, in het eerste uur van een
nieuw jaar de gebruikte kerstbomen
te vergaren en te verbranden. Dit ge
schiedde ook dit nieuwe jaar in alle
vroegte. Om circa half een moest de
brandweer reeds ingrijpen- doch de
vuurtjesstokers, die de bewakers van
de veiligheid als ordeverstoorders be
schouwden, begonnen hen met stenen
te gooien. Van een vijftal politie-agen
ten, dat spoedig ter plaatse was om
aan het gevaarlijke spel een eind te
maken, werd een met een steen tegen
de borst getroffen. Hy loste een schot,
waardoor niemand werd getroffen. In
een minimum van tijd stroomden tal
van buurtbewoners uit hun huizen, zo
dat weldra meer dafi tweehonderd
mensen in de vechtpartij waren be
trokken. Allerijl naar het „slagveld"
gezonden assistentie tien man van
het hoofdbureau van politie sloeg
de opgewonden menigte uiteen- Na on
geveer drie kwartier keerde de rust
in AmsterdamNoord terug
SOWJETRUSSISCHE ATOOMBOM
EEN METEOOR?
Dr Otto Struve, de president van het
Amerikaanse astronomische genoot
schap, heeft tegenover de leden van
het genootschap verklaard, dat de
atoombom, die volgens berichten, bü
experimenten in Siberië tot ontploffing
is gebracht, een reusachtige meteoor
zou kunnen zijn.
Een dergelijke meteoor viel in Febr-
1947 In Siberië, als een kleine planeet
va» ijzer en nikkel.
„QUEEN MART" AAN DE GROND
GELOPEN
Het groje Engelse passagiersschip
dé „Queen Mary" ia Zaterdagnacht
toen het de haven van Cherbourg uit
voer, op een zandbank gelopen. Het
schip heeft meer dan 24 uur vastge
zeten in een hevige storm, maar is op
Nieuwjaarsdag met sleepboothulp vrij
gekomen. De schade schynt gering te
zijn en het schip maakt geen water
3. het stoppen van elke vorm van
hulpverlening aan Nederland,
4. het scheppen v?-> voorwmrden,
waarover de Inaoueaiscne Repu»
bliek kan functionneren.
Verschillende uitgenodigde landen
hebben reeds toegezegd aan de confe
rent ie te zullen deenemen.
Engeland dreigt
Israël
De strü'd tussen Israëlitische troe
pen en Egyptische troepen houdt aan
en beperkt zich niet alleen meer tot
oe Negeb Woestijn. Ook ter zee vond
een treffen plaats tussen lichte marin«
strijdkrachten. Jeruzalem zou door
Egyptische vliegtuigen gebombardeerd
zijn.
Israël heeft aangekondigd tegenmaat
regelen te zullen nemen en Cairo te
zullen aanvallen.
Naar het Franse Persbureau AFP
meldt, werd Zaterdagavond in welin
gelichte Britse kringen verklaard, dat
de Britse ambassadeur te Washington
tüdens zijn onderhoud met Lovett, de
Amerikaanse regering de volgende
waarschuwing van minister Bevin
beeft doen toekomen:
Er bestaat gevaar voor een daadwer
ktlyke oorlog tussen Groot BritfSnnië
en ÏSraeL indien laatstgenoemde staat
blijf volharden in zün overtredingen
van het Palestijnse bestand en voort
gaat het Egyptische grondgebied te
schenden.
Volgens deze zelfde kringen heeft
de Britse regering verder verklaard er
wel eens toe genoodzaakt te kunnen
worden het embargo op het vervoer
van wapens naar de oorlogvoerende
Arabische landen op te heffen.
Ook werd nog medegedeeld, dat
Egypte Groot Brittannië nog nie- om
hul» heeft verzocht.
Marshall hulp in
nieuwe jaar
In een door de 19 landen die deel
nemen aan 't Marshallplan opgemaakt
rapport is geraamd dat Europa in
het nieuwe jaar 4.347.000.000 dollar
nodig zal hebben.
De hulp in graan en oliën en vetten
zal met enkele percenten worden ver
hoogd. Door de voortgezette hulp zal
de industriële hulp met 4 a 10 procent
toenemen, waardoor de totale productie
15 procent boven het vooroorlogse
niveau zal komen te liggen.
Wat Nederland betreft, ligt net to
het voornemen om hc verbruik an
voedsel, tabak en metalen te verhogen
Broodgraan zal met 6, oliën en vet
ten met 26, vlees met 37, tabak met
35 procent worden verhoogd.
Daar de bevolking slechts met 2
Procent zal toenemen, heeft het er alle
schijn van, dat het dit jaar een ve-not
zal worden in Nederland.
Met alle kracht zal worden gesneefd
naar het zo Veel mogelyk doen ver
voeren van de goederen d°or Neder
landse schepen, daar dit onze deviezen
positie zeer ten goede komt.
Hn' Nederlandse voornemei v.Ordt
niet onbillijk geacht