Ikmaaider
1 1
yl
m
tdï
Ët
l-
N.-HOLL ANDSE
5' JAARGANG N° 1434
"»S.194
ZATERDAG 15 JAN. 1949
„Nederlandse troepen te gering om
rust en orde te bewaren op Java
Tientsin onder
artillerievuur
Nederland niet bereid aan verdere eisen
tegemoet te komen
Weerrapport blijft kernpunt in
onderzoek „Nijmegen'-ramp
1 «I
Uitgave Stichting „De Vrye Alkmaarder":
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.'
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et per mm., familieberich_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur. J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudearacht Tel K 2200
3971
Geestelijk Leven
Geestelijke vrijheid
als opdracht
„Waar de Geest des Heren is, daar
is vrijheid". Moedig woord, van de
apostel Paulus. Immers altijd weer
zoeken mensen gebondenheid. Het
Nieuwe Testament wordt niet moede
te betogen, dat wij het niet de vrijheid
zullen wagen. Maar, daarbij dienen
we ons terdege er rekenschap van te
geven, wat „vrijheid" inhoudt.
Vrijheid is altijd een vraagstuk, dat
velen niet aandurven. Veler, horen lie_
ver: ..zó en zó is het, houd je daar nu
maar aan". P ecies omliind. Op Gods
dienstig terrein, op politiek gebied.
Men klampt zich vast aan de scherpe
formulering, d® duidelijke leuze, of
aan een mens, die men vertrouwt.
Alsjeblieft niet zichzelf zijn (worden)
Daar hebben velen eer. angst voor.
Niet zelf verantwoordelijkheid dragen!
Velen In onze kringen willen er
niet aan. dat verschillende onvattin,
gen gelijkwaardig kunnen zijn. En
daarom: houd je nu aan dit of dat, on
godsdienstia op sociaji. op politiek. .PP
onderwijsgebied want zó „is" .het
Maar daarbij is men in wezen Onver
draagzaam jegens wie op al die gebie_
den een ander (mits rijp ove-wogen
en doorleefd* inzicht hebben. Dit i3_
ook het gemakkelijkste! Echter: ..Waar
öe geest des Heren is, daar is vrijheid"
leert de Bijbel.
Alweer: wat is vrijheid? Dat je
niets ..moet", niets „hoeft" te doen?
Ja, daar hebt u precies het misver,
stand. Wat voor een avond v-fi ont-
gne-n'ng ideaal is, geldt voor nlat-
vloerse, tuchteloze, gemakzuchtige
mensen als levensideaal! Vriiheid zon
der ir.houd! voor karakterloze indi
viduen.
Werkelijke vrijheid houdt in: orde
n-in? van het leven om een bepaald
middelmuit heen (formulering van
prof Van Holk). Dan gaat het al da-
delük om een rangorde van waartjen.
en. je daaraan houden Dit wil zegeen
dat ir de.macht hebt. het hogere voor
het lagere te laten gaan. Als je dus, na
rijp beraad weet. dat het je taak is
een goed (iets goeds) te verwerkelij
ken. mo»» j* ook de krach* opbrengen
da< ie h°i doet De weg naar de bel is
geD'awid met goede voornmens. da'
weien we allemaal. Een vrij mens is
een mens, die va» hij ernstig wil. ook
doet (kan doen*. Dus een vrij mens
dw'net zichzelf? Precins Pas die men*
is vrij die zich getraind he-ft tot z®if
beheersing Of hii daarin wa^achtf?
is. dat ïc een geheim tussen God en
ziin ziel Wie je van binnen b°n» in je
gedaclvenleven. als je je rekenseban
geef?, daar komt het oo aan Vrijheid
is h°* vermogen je leven-drjf. je la
ten vehoorzamen aan de G^est
Denk eens aan de vrijheidshelden!
Wat hadden zii een sterk gevoel van
gebondenheid aan hun volk. aan een
hoöó geesteiiik beginsel, aan hun op
dracht. welke zii voor niets ter we
reld mochten zelfs konden
nen! Juist in een land ond®r een
volk v/aar d» vri.theïck in ere is 'zo
he»f» men nippme'k»* zult u staats,
lieden ambtenaren, arbeiders, geleer
den kunstenaars .geestelijken aantref
fen d?« in s'ren"e dienst" kunnen en
wlPen léven en werken!
7.v le-cn wij leven in ontbondenheid
allereerst aan dp dwang van eigen in
s'ine'en (hïla }L~hu y»wig'ü-
kunnen zichzelf aan?), dan aan de
van menden of van hun oordeel.
Want o! wat zitten we vast aan: wat
een ander van on- denkt Terwijl het
alleen eant om het volbrengen van d®
dienste l®vemondracht Fu wie dat
voelt, beliidt eieenliik God" Want.
waar zó de opdracht beseft wordt,
is d» Opdrach'gever. dip ons en aller
heil bedoelt In dir weten ligt Onze
„bevrijding". Niet 'tnger optornen te
gen her moeten". maar mep willen
met Hoge- Wil. deze aanvaarden Zelf
willen, wat wij in geheiligde ogenblik
ken erkennen als onze taak van Gods
wege. daarin ligt het geheim van vrij
hei-* En 'hier is ons Christus de weg.
de waarheid en het leven. Zo vinden
wij door alle moeite heen. ook: blij_
heid. Inrerliike bMjdschao. Dan pas
kunnen wij in waarheid leven!
FRED. W. RAPPOLD
"EHdZONNKCH'jH
GELDIG TOT HEDENAVOND
aanhoudend zacht
Zwaar bewolkt met enkele opklarin
gen en hier en daar enige fichte regen
of motregen. Matige en later in de kust
streken weer krachtige wind uit Wes
telijke richtingen. Aanhoudend zacht.
Rapport militaire waarnemers C.v.G.D.
Guerilla's zouden onbelemmerd grote
vernielingen aanrichten
In een rapport van de militaire waarnemers van de CVGD. dat gister te Ba
lavia werd gepubliceerd, wordt gezegd, dat Republikeinse guerilla troepen
zich vrij in Oost Java bewegen en op grote schaal wegen, bruggen en ei
gendommen vernielen. De Nederlandse troepen, zegt het rapport, zijn te ge
ring in aantal om in de steden rust en orde te handhaven.
De commissie zegt: „Daar ,dit het
eerste rapport is uit het operatiegebied
meent de commissie, dat de Veilig
heidsraad belangstelling zal hebben
voor de volgende punten van dat rap
port, zelfs vóórdat een analyse van de
gehele militaire situatie mogelijk is".
De door de commissie genoemde pun
ten zijn:
a. Vernielingen van wegen, bruggen
en bezittingen heeft plaatsgevonden en
vindt nog plaats op veel grotere schaal
dan door de Nederlandse militaire au
toriteiten verwacht werd. Honderden
bruggen zijn vernield, waaronder vele
belangrijke. Alle spoorwegen zijn ge
heel geblokkeerd wegens vernielingen
van bruggen en spoorweginstallaties.
Vele van de voornaamste wegen in
midden Java zyn nog niet opengesteld
en op die wegen, welke wel zijn open
gesteld, is het verkeer alleen in con-
vooien mogelijk".
b. „De steden Lamongan en Bodjo-
negoro "zijn naar gemeld hevig door
brand en vernielingen beschadigd en
zijn praktisch onbewoond.
c. In de vroegere Ned. gedemilita
riseerde zone kon worden waargeno
men dat bijna alle bruggen zijn ver
nield. Tevens zijn daar een aantal
kampongs vermeld, voornamelijk door
brand. De meeste kampongs in dit ge
bied zijn geheel verlaten. Het aantal
Ned. troepen in de pas bezette gebie
den ie onvolüovtide om te voorkomen,
dat rondtrekkende guerillabenden zich
Vrijelijk bewegen en sabotagedaden uit
voeren zoals vernielingen van pas ge
repareerde bruggen. De Ned. troepen
zijn ook onvoldoende om de rust en
orde in de steden te handhaven en ve
le Chinese kooplieden hebben ernstig
van plunderingen geleden"
Het rapport is ondertekend door Her-
remans «België) en Critchley (Austra
lië).
Republikeinse berichten
Reuter meldt nog de volgende bij
zonderheden:
„Volgeng de laatste Republikeinse be
richten zou het gebied van 80 km. tus
sen Semarang en Peka!ongan geheel
beheerst worden door guerilla strijders
Volgens deze berichten zou eveneens
een vliegveld bij Semarang door gueril
la's zijn aangevallen en zouden olie
tanks zijn vernield.
Verder deelden de Republikeinen
mede, dat 60 man Ned. troepen werden
gedood, toén Republikeinse strijdkrach
ten Walikukun in het berggebied van
midden Java weer bezetten.
Djogjakarta, Su.-akarta en Madiün,
-' -ie voornaamste steden van midden
Java, waren voor de Nederlanders on
veilig geworden wegens nachtelijke
aanvallen door guerilla's zo melden de
ze berichten.
In een giste? uitgegeven communi
qué. waarin van de zijde van het Ned.
leger de mededelingen van een Japan-
nees, die zich te Surakarta overgaf,
werden geciteerd, werd gezegd dat in
totaal ongeveer 600 Japanners, in drie
groepen verdeeld. ondeF eigen offi
cieren in Oost en Midden Java met de
Republikeir.cn acties uitvoeren.
Verlieslijst
,De regering heeft bekend gemaakt
dat in de afgelopen week uit Indo
nesië 56 verliezen zijn gerapporteerd.
De Kon. Marine verloor drie man
schappen ,de Kon. Landmacht veertig
en het Kon. Ned. ïr.d. Leger dertien.
Frankrijk en Engeland
zijn het eens
De Franse minister van buitenlandse
zaken. Robert Schuman, heeft te Lon
den tijdens een persconferentie ver
klaard, dat er thans geen fundamentele
meningsverschillen tussen Engeland en
Frankrijk meer bestaan ten aanzien
van Duitse problemen.
posttoestellen komen
vandaag
De Constellations „Curacao" met ge
zagvoerder .v d. Vaart en de „Bata
via" met gezagvoerder Viruly worden
vandaag in de vroege middag op Schip
hol uit Batavia verwacht. Beide toe
stellen brengen een hoeveelheid post
mee.
Haagse reactie
Een woordvoerder van het
ministerie van O.G. verklaar
de aan het ANP, dat de
mededelingen van de C. v.
G. D. volkomen in tegen
spraak zijn met in Den Haag
ontvangen militaire berich
ten. „Er wordt nog wel ac
tiviteit van benden gemeld,
en de verbindingen tussen
de hoofdplaatsen zijn daar
om nog niet geheel veilig. Er
is, echter geen sprake van
een uitgesproken onveilig
heid", aldus de woordvoer,
der.
2e$ Duitsers, die schuldig bevonden
zijn aan moord op Amerikaanse krijgs
gevangenen en gevangenen in concen
tratiekampen, zijn gisterochtend in de
gev ingenis van Laadberg opgehangen.
INDIA EN AFRIKA
slaags te Durban
Donderdagavond onstonden ernstige
relletjes in de Indische wijk van Dur
ban, waarbij 4 Afrikaners en 58 In
diërs werden gewond. Auto's en bus
sen werden door stenen beschadigd en
ruiten werden ingegooid.
De wanordelijkheden begonnen op
de standplaats van de Indische bus,
ómdat een menigte Afrikaners aan
stoot nam aan een beweerd optreden
van een Indische winkelier tegenover
een Afrikaner. Groepen Indiërs en
Afrikaners begonnen te vechten, waar
bij Afrikaners stenen en gebroken fles
sen naar Indische bussen wierpen. Een
hevig en verward gevecht volgde,
waarbij de bussen temidden van een
hagel van stenen wegreden en zich
door de vechtende menigte heen moes
ten manoeuvreren, totdat zij buiten het
bereik van de projectielen waren.
Gister braken nieuwe ongeregldheden
uit: 2.000 Afrikaners kwamen in de
middag op de Indische markt en vie
len Indiërs aan, richtten schade aan
en plunderden de Indische winkels.
Speciale politiereserves, die zich snel
naar het betrokken deel van de stad
begaven, konden de woedende Afj-ika
ners. die gewapend waren met zware
stokken en puntige ijzeren voorwer
pen, niet tegenhouden.
Volgens de communistische radio is
een proclamatie gericht tot het natio
nalistisch garnizoen van Tientsin waar
in verg!aard wordt dat een algemeen
offensief zal worden ingezet, indien
onvoorwaardelijke overgave niet on
middellijk wordt aanvaard.
De communistische strijdkrachten,
die Tientsin belegeren, onderwierpen
de stad gister aan een genadeloos en
niet ia hevigheid afnemend artillerie-
bombardement Gordon Hall, zetel van
het stadsbestuur werd door granaten
verwoest. Een Italiaanse club, di? als
hospitaal wordt gebruikt, kreeg twee
voltreffers en vele bekende gebouwen
en karakteristieke punten werden ge
troffen. Volgens een Reuterbrricb uit
Sjanghai ontplofte een granaat in c«i*
munitieopslagplaats in de buurt van
het Amerikaanse consulaat, waardoor
alle ruiten werden verbrijzeld en de
lichtinstallatie buiten bedrijf werd *fe-
steld. De telefoondienst van Tie- - rn
functionneerde niet meer.
De burgemeester van Tientsin heeft
de regering in Nanking dringend om
versterkingen verzocht. Hij zeidë de
stad zonder versterkingen niet te kun
nen houden: het moreel van de verde
digingstroepen was nog steeds hoog.
maar de toestand was ..wanhopig"
Dr van Royen in Veiligheidsraad:
DR. VAN ROYEN, de Nederlandse woordvoerder bij de behandeling van
de Indoneische kwestie d<*or de Veiligheidsraad, heeft gisteravond allereerst
verklaard, dat de Ned. Regering alles zal doen wat in haar macht ligt om
in de loop van 1950 de souvereiniteit a an de Ver. Staten van Indonesië over
te dragen. Nederland had per 1 Jan- 1950 deze overdracht tot stand geko
men Willen zien, doch het is op het ogenblik zeer onwaarschijnlijk. dat
dan het gehele programma kan zijn uitgevoerd.
F.DERLAND HOOPT, dat binnen
«n maand een federale interimrege
ring 2al zijn ingesteld. Terstond daar
na zullen voorbereidingen beginnen
voor vrije en algemene verkiezingen.
Het gekozen lichaam zal dan een grond
wet voor de VSI opstellen en de ad
ministratieve Organisatie van de nieuwe
staat voorbereiden. Tenslotte zal een
Rondetafelconferentie plaatsvinden
waar vertegenwoordigers van Neder
land en Indonesië een ontwerp—statuut
zullen bespreken voor de Nederlands-
Indonesische Unie.
Over de verkiezingen zei Dr. van Ro
yen, dat waarnemers van de VN uit
genodigd zullen worden. Daar nog niet
in alle gebieden algehele vrede en Or
de is gevestigd zal het waarschijnlijk
niet lukken de verkiezingen binnen zes
maanden te h««de». De Ned. regering
zal alles dóen om de verkiezingen in
het derde kwartaal van dit jaar te hou
den.
EEN WAARSCHUWING
Dr. van Royen ging uitvoerig in op
de critiek op het Ned. optreden ten
aanzien van de beëindiging van de
vijandelijkheden, de vrijlating van de
politieke gevangenen en het verle
nen van faciliteiten aan de CcGD.
Over de Vrijlating van gevangenen
zei dr. van Royen o.a.: „Ik dring er
bij alle leden van de Raad op aan
zorgvuldig te bedenken wat de conse
quenties zullen zijn, wanneer de Raad
begint met zich te mengen in de vraag
of enige lidstaat met of zonder goede
redenen zekere maatregelen heeft ge-
Onzekerheid over neerstorten van het
toestel bleef lang bestaan
De vijfde dag van de getuigeverhoren in verband met het onderzoek naar
de ramp met de „Nijmegen" begon met een vrü uitgebreid debat tussen de
KLM rechtskundige Mr. Cameron en de heer. Leslie v.an het Britse mini
sterie van burgerluchtvaart, waardoor een aantal misvattingen werden recht
gezet, die zich tijdens de loop van de verhoren had geopenbaard. Het ging
hier om het kënnelijk onopzettelijke verzuim van de heer Leslie. waar
door twee belangrijke documenten n iet aan een drietal getuigen waren
voorgelegd.
roepen tevergeefs. Aan de eerder
verhoorde getuige Leek had Quayle
gevraagd (met de mededeling, dat het
vliegtuig in nood verkeerde) of er el
ders vliegvelden beschikbaar waren,
waarheen de „Nijmegen" gezonden zou
kunnen worden. Hierop was geant
woord. dat Aldergrove in N. Ierland
beschikbaar was. Ook was door Quayle
gezegd, dat het treffen van opsporings
en reddingsmaatregelen noodzakelijk
was.
Daarna werd de beambte van de
juchtverkeerscontrole Quayle gehoord.
Hij was de man, die tijdens de avond
van de ramp behulpzaam was bij het
landen van vliegtuigen op Prestwick.
Quayle verklaarde, dat hij de „Nij
megen" op een hoogte van 32 tot 48
meter uit de wolken had zien komen
waarna het toestel laag over de start
baan vloog en vervolgens weer ver
dween in de wolken. Hij had gehoord,
dat het toestel een weerrapport had ont
vangen, waarin een windkracht op de
grond van 14 mijl werd opgegeven.
Kort nadat het toestel was verdwenen
had hij de lichtflikkering waargeno
men en even waren de lichten uit ge
weest. Quayle had ook de verschillen
de berichten van dé Nijmegen ge
hoord. Achtereenvolgens hoorde hij:
„Ik denk iets te hebben geraakt", Ik
heb brand aa-i boord", „stijgend' en
tenslotte om 23.34 uur „Heeft U enig
idee waar wij zijn?", Quayle verklaar
de er zeker van te zijn, dat de berich
ten door dezelfde persoon waren uit
gezonden en vertelde op een desbetref
fende vraag, dat hij de laatste bood
schap „in zeer lichte mate" opgewon
den had gevonden. Quayle had onmid
dellijk getracht de „Nijmegen" op te
grote verwarring
Quayle verklaarde daarna, dat men
besloot te trachten de positie van het
toestel vast te stellen en daarna genees
kundige hulp en zo nodig de brand
weer te alarmeren. Hij, noch de andere
aanwezigen, waren er zeker van, of het
toestel neergestort was. De laatste bood
schap van het vliegtuig herinnerend
dacht men, dat het nog steeds in de
lucht was.
Kort daarop was een mededeling ont
vangen van een zekere Mr. Kane uit
Tarbolton, dat er zich een toestel in
nood scheen te bevinden. Kane meen
de, dat het neergestort was nabij
Mauchline, 13 km. Oostelijk yan Prest
Wiek. Een stroom van mensen was ver
volgens de verkeerstoren binnengeko
men. Zij schenen vertegenwoordigers
van de KLM en mensen van de burger
luchtvaart. Er kwamen ook een g-oot
aantal inkomende telefoongesprekken:
verzoeken om inlichtingen en in som
mige gevallen informaties van de pers.
Eerst om 1.15 uur was Quayle inge
licht over de juiste plaats, waar de
„Nijmegen" was gevallen. Om 5 over
12 had de politie van Ayr getracht hun
collega's op Prestwick te alarmeren,
doch deze poging was mislukt.
WEER HET WEERBERICHT
Mr. CamerOn onderwierp de heer
Quayle vervolgens aan een kruisver
hoor. waarbij Onmiddellijk weer de be
langrijke kwestie van het weerbericht
ter sprake kwam. Quayle zeide, dat
hij een rapport had doorgegeven. Voorts
verklaarde hij, dat het voor een piloot
van belang was te weten als het wol
kendek lager kwam te hangen en zei-
de er zich niet van bewust te zijn ge
weest. dat er in bet coderapport op
merkingen voorkwamen, die niet in het
uitgewerkte rapport waren opgenomen.
Een KLMempolye, aanwezig in de
verkeerstoren bij aankomst van de „Nij
megen", verklaarde, dat de stem uit
het vliegtuig afkomstig was geweest
van de tweede piloot O'Brien, terwijl
een ambtenaar van de controle dienst,
de heer Harris, zeide ondracht te heb
ben gegeven, dat de ongelukkenploeg
2ich gereed moest houden. Harris ver
klaarde om ongeveer 22.32 een bood
schap aan het toestel te hebben ge
zonden, dat de .wind op de grond-een
snelheid van 15 mijl per uur had, deed
de startbaanïichten van baan 32 uit en
die van 26 aan. Ook hij hoorde de
laatste boodschap met „een zekere ma
te van wanhoop" in de stem.
Harris beweerde bovendien pertinent
dat er drie lampen hadden gebrand en
niet één, zoals eerder gezegd was. Een
andere getuige, Lt. Jarvis van de RAF.
had gemeend, dat het toestel ondanks
de brand nog kon vliegen en had per
soonlijk opdracht gegeven verscheide
ne vliegvelden te verlichten. Vijf min.
over twaalf kreeg hij definitieve be
richten over het neerstorten via de
politie te Ayr, waar echter geen hulp
maatregelen waren getroffen omdat de
plaats van de ramp binnen het po
litiedistrict Prestwick was gelegen.
Prestwick echter zeide na een telefoon
gesprek me Lt. Jarvis te rekenen op
Ayr en pas 22 min. na 12 uur had Lt.
Jarvis van het ziekenhuis te Kilmar-
nock de belofte gekregen, dat ambu
lances, chauffeurs en artsen zouden
worden uitgezonden. Uit verdere ge
tuigenissen bleek, dat veel tijd verloren
was gegaan. Er had onzekerheid be
staan over de vraag. wie verantwoor
delijkheid droeg voor het reddingswerk
omdat het toestel verder dan drie of
vier mijl buiten het gebie van het
vliegveld was neergestort.
Er zijn thans ongeveer 34 van de 78
getuigen gehoord.
kostbare tijd
Harris hield staande, dat de wind
niet krachtiger was geweest dan 15
mül, een verklaring die later ook door
getuige van Weegan werd bevestigd.
dodelijk ongeval
bij overschie
op de Rijksweg ter hoogte van Over
schie is de 49 jarige landbouwkundig
ingenieur Loeff uif Den Haag, bij het
inhalen van een voor hem uit rijdende
wagen, met zijn auto tegen 'n verkeers
paal gereden. Door de schok sloeg de
auto enige malen over de kop, terwijl
de heer Loeff, die zelf stuurde eruit
werd geslingerd. Hij is een ziekenhuis
aan de bekomen verwondingen over
leden.
De ministers van defensie van de
vijf landen van het Pact van Brussel
zijn gister voor geheime besprekingen
te Brussel bijeengekomen.
nomen om zijn binnenlandse veiligheid
te waarborgen. Niet wij. doch de Raad
ondermijnt aldus de gehele structuur
van de VN door één van haar hoofd-
zuilen, namelijk de stelling dat de VN
zich zullen onthouden van inmenging
in de binnenlandse aangelegenheden
van een lidstaat, weg te breken. Het
resultaat van een dergelijk optreden
zou rampzalig zijn. niet alleen voor de
VN doch ook voor de veiligheid van
haar leden'Tn dit verband noemde de
Ned. woordvoerder o.a. de Sovjet Unie
en zei, dat Syrië, één van de landen,
die de heftigste aanvallen op Ned. heeft
gedaan, er méér dan drie maanden voo-
nam om na een resolutie van de Raad
in Palestina het vuren te staken
India kreeg van dr. van Royen een
zelfde verwijt te horen: „Het valt ons
moeilijk critiek te aanvaarden. En des
te moeilijker wanneer wij Ons herinne
ren. dat er een tijd van 14 maanden
nodig was om tot een bestand in Kasj
mir te komen".
Dr. van Royen beschuldigde ook de
Amerikaan Dr- Jessup van „kennelijk
gebrek aan onpartijdigheid en billijke
waardering van de feiten". ETHij zei:
„Ik daag iedereen uit enig geval te noe
men. dat voor de Raad is gebracht en
waarin zo spoedig en in zulk een mate
aan de verzoeken is gevolg te geven".
Hü deelde voorts mede. dat Nederland
niet zal aanvaarden, dat een tijdslimiet
voor verkiezingen wordt gesteld.
GEEN RFSOLUTIE
Na dr. Van Royen hebben afge
vaardigden \-an Engeland, Cuba, Birma
en Australië gesproken. Er werd geen
resolutie ingediend, doch Birma en
Australië noemden het Ned/'standpur.t
„teleurstellend". Maandag om 21 uur
Ned. tijd komt de Raad weer bijeen.
onze kie ne tovenaar
■?K
Vfr^p"
o
M»
