Ikmaaidei
Qe.<Z
.Nijmegen" door brand
neergestort
Wat willen de Verenigde Staten?
Textielpunten in de vuilniswagen
5' JAARGANG N° 1436
DINSDAG 18 JAN. 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar-
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur: J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel K 7700 3971
Passagiers waren zich bewust
van de ramp
Het onderzoek naar de ramp met de
^Nijmegen" is gisteren weer voortge-
tet- Er moeten nog 43 getuigen gehoord
■worden. Het beeft er alle schijn van
dat de belangrijkste getuigenverklarin
gen. die betreffende de fouten van de
'meteorologische dienst, niet zullen wor
den geëvenaard.
Uit het verhoor kwam gisteren vast
te staan, dat er op Prestwich zelf twee
verschillende kaarten waren. Op de ene
kaart stond de hoogte van een heuvel
aangegeven als 45 voet, op de andere
als 450 voet. Op een vraag van de
iPresident of het gebruikelijk was een
'of meer reservelampen in voorraad te
hebben ter bepaling van de hoogte van
het wolkendek, volgde het laconieke
antwoord van MacDonald. dat hij daar
voor niet verantwoordelijk was. (Wie"
dan wel, kwam uit het verhoor neit
'vast te staan).
Omstreeks 12 uur werd aan de lucht
verkeerscontrole, Symons medegedeeld,
dat zjch een vliegtuig in moeilijkheden
bevond.
BRANDWEER NIET UITGERUKT.
Symons zeide, dat er bij Tarbolton
nevej tussen de heuvels hing. Hij had
'ambulance en brandweer van de lucht
haver, geen opdracht gegeven uit te
jukken, qmd&t hij niet wist waar het
toestel was neergekomen. Indien hij de
'de brandweer had laten uitrukken en
de juiste positie van het ongeluk zou
bekend geworden zijn. zou hij geen con
tact meer met haar hebben geghad. Dan
:öe tweede ploeg uit te zenden zou heb
ben betekend, dat het vliegveld zonder
brandweer zou zijn gcWces;.
RAADSELS.
Lewis van de Ground CÓntrOl Ap.
proach verklaarde <jè piloot medege
deeld te hébbe<pr.dat er 'n sterke dwars
•Wind was óp' baan 32. Een desbetreffen
•de passage in het logboek was Onjuist.
Waarom kon hij niet verklaren. Vol-
1 gens m-r CamerOn was 't woord „dwars
Besprekingen met
Montgomery
Troepen uit Indonesië
terug
De besprekingen tussen Montgome:;
en de ministers van Financiën. Over
'z?esegebiedsdelen, Oorlog en Economi
sche zaken hebben naar wij vernemen,
een vlot verloop gehad.
De op finar.ciël gebied liggende moei
lijkheden zouden overwonnen kunnen
worden door aan ons land belangrijke
hoeveelheden wapens en uitrusting
stukken te verlenen op basis van een
ieen„ en pachtovereenkomst-
Nederland zou ten minste moeten zOr
gen voor drie divisies, een brigade para
chutisten, gepantserde eenheden en en
kele eskaders vliegtuigen-
In verband met de toestand in Indo
nesië is het Nederland bijna niet mo
gelijk aan de verplichtingen te voldoen.
De legerleiding hoopt echter dit jaar
ce eerste 7-December divisie en de 2de
divisie, samen ongeveer 40.000 man, uit
Indonesië terug te trekken. Gezien de
situatie van het ogenblik is nog niet
'met zekerheid te zeggen, o£ deze ver
wachtingen bewaarheid zullen xworden-
De verliezen in
Indonesië
Het Ministerie van Overzeese gebieds
delen verzoekt ons erop te wijzen, dat
de Zaterdag jl gepubliceerde verlieslijst
van de strijdkrachten in Indonesië niet
.betreft de verliezen, welke in de tijd
.van een week geleden zijn, doch die
welke gerapporteerd zijn gedurende die
Week. De verlieslijst omvat de periode
van 23 December 1948 tot en met 12
Januari 1949.
wind" uitgegumd en was er voor in de
plaats geschreven ..drift". Lewis kon
niet verklaren hoe dit geschied was.
Hij was er echter van overtuigd het
woord .,dwarswind' gebruikt te hebben.
Het onderzoek von
het wrak
De hoofdinspecteur van het Ministerie
van Luchtvaart Newton verklaarde dat
hij tot de conclusie gekomen was. dat
het bovenste gedeelte van het roer en
de staart door de draden der hoogspan
r.ingsgeleiding waren .afgerukt. Tussen
de geleiding en de plaats waar het vlieg
tuig was neergekomen had hij resten
van thermosflessen gevonden, zoals die
in vliegtuigen gebruikt worden. Deze
vertoonden brandsporen. Hieruit valt
op de maken, dat er reeds in de lucht
een ernstige brand in het vliegtuigis
geweest. Deze brand is waarschijnlijk
direct na de botsing met de draden uit
gebroken. Het toestel was voleep.s deze
g'tuig* niet defect geweest. Het onge
luk is niet te wijten aan een mislukte
poging om het toestel aan de g.ond te
ze»ten He» ic neergestort ten gevolge
van de brand-
De los-e veil eheidsgor^els wijzen er
od. da; de -oassagiers z^ch Ipwusf wa
ren. dat er een ramp ging gebeuren.
Congres P.v.d.A.
In het buitengewoon congres, dat gis
teren door de P. v. d. A. in Amsterdam
werd gehouden, voerden de heren Logt
man en Vos het woord- De eerste voor
het Partijbestuur, de tweede voor de
oppositie. Er waren drie resoluties, te
weten een van het P.B.. die de onont
koombaarheid der militaire actie aan
toonde, maar aandrong op spoedige her
vatting *de,- besprekingen, een van de
oppositie, waarin de beslissing van de
regering werd betreurd en een waarin
van het P B. wordt verlangd, dat het
zal ijveren voor vrijlating der Republi
keinse leiders, herstel der republiek en
terugtrekking der Nederlandse troepen
uit Indonesië zo spoedig als mogelijk is.
De resolutie van het P B. werd aan
grromen met 1879 tegen 909 stemmen'.
De 2de resolutie der oppositie werd
aangenomen met 1388 tegen 1324 stemr
men.
Den Haag onaangenaam
verrast
Van bevoegde zijde te Den Haag ver
klaarde men ons, dat wanneer de mede
delingen van de Commissie van Goede
Diensten juist zijn en Mohammed Hatta
c.s. niet de toegezegde bewegingsvrij
heid op Bangka bezitten, het ten zeer
ste betreurd moet worden, dat de gege
ven orders door ondergeschikte ins*an_
t-es niet zouden zijn uitgevoerd Het
bericht daa-over vorm' vonr de Neder
lands? revering een even grote verras-
ring als voor wie ooV Zoals te Batavia
is me-Je"e',eeld. zün er onmiddellijk
maatregelen ge'roffen. opdat geen ver
dere hinde-oale-» aa- r>e bewegingsvrij
heid van deze Repübl:kei*se autoritei
ten in de weg worden gelegd.
Nieuw plan voor Indonesië
Nederlandse Regering verklaart;
onaanvaardbaar
VEEL WIND
"Wisselend bewolkt enkele ver
breide buien. Langs de Waddenkust
■tijelijk stormachtige, elders tijdelijk
'krachtige of harde wind uit Westelijke
jjichtjngen. Weinig verandering in tem
peratuur.
RADIOLYKFUS
De io.ocuaaf verraste ue Olympiërs in de studio v. 1. n. r Mevr. A. Ro
mein—Verschoor, en de heren Dr. Garmt Stuiveling, Sam de Wolff, E. Kley-
wge, Jaap Buys en Dr. C. van Rysinge. Staande de heer A. van Nierop.
In de ..New York Times" is een voor
stel gepubliceerd, dat door de Ver. St.
aan de Veiligheidsraad zou worden ge
daan.
Dit voorstel komt hier op neer. dat
de Comm. van Goede Diensten wordt
opgeheven, doch dat een nieuwe com
missie in het leven wordt geroepen,
welke niet alleen bevoegdheden bezit
ten opzichte van het Republikeins ge
bied. doch voor geheej Indonesië.
Deze commissie zou moeten vaststel
len welke gebieden door de Nederland
se troepen, met in achtneming van de
Veiligheidsraad, zouden kunnen worden
Ontruimd. De Republikeinse leiders
moeten onmiddellijk in vrijheid worden
gesteld en Djokja weer onder Republi
keins bestuur komen.
De federale interimregering moet vo
15 Maart zijn ingesteld en voor 1 Oct
moeten vrije verkiezingen zijn gehou
den.
1 APRIL 1950
D? souvereiniteit over de gehele ar
chipel zou op uiterlijk 1 April 1950
aan de Verenigde Staten van Indonesië
nv>eten worden overgedragen. De onder
handelingen tussen de beide regeringen
zouden Onder de auspiciën van deze
nieuwe commissie moeten worden
voortgezet.
Nederlands commentaar
Op het departement van Buitenlandse
zaken in Den Haag werden hierop de
volgende opmerkingen gemaakt:
Eon nieuwe commissie der Ver. Na
ties. met dë bevoegdheden als omschre
ven in het artikel, is voor Nederland
volkomen onaanvaardbaar.
2. de voorgestelde geleidelijke ontrui-
rv;ag van bepaalde gebieden door de
.vcerlanse troepen, waarbij de Republi
tkelnse autoriteiten geleidelijk van ons
het bewind zouden overnemen, niet al
leen in het gebied van de jongste poli
tioncle actie, doch op geheel Java, Ma
doera en Sumatra, houdt volkomen
geen rekening met hetgeen sedertdien
is gebeurd en komt neer op het moed
willig stichten van wa»orde.
3. De genoemde data zijn voor overleg
vatbaar, doch hoe wil men dit Plan uit
voeren, tenzij men 't Nederlandse pro
gramma uitvoert?
4. De ..samenwerking voor het herstel
van de vrede in het gehele betrokken
gebied'' betekent blijkbaar, dat ook de
Republikeinse troepen zouden moeten
medewerken aan het herstel van de
vrede, hetgeen zou neerkomen op de
inschakeling van eenheden van de TNT
Hoe denken de voorstellers zich de uit
voering hiervan?
De Amsterdamse stadsreiniging heeft
Zaterdagochtend blijk gegeven dat haar
service zich niet beperkt tot het schoon
houden der straten en grachten.
Een 21-jarige knecht van een groen-
tenhandelaar had een portemonnaie, in
houdende f 33 en drie textielkaarten van
een van de klanten gesgtolen en was al
spoedig daarop aangehouden. De f 33
werden nog op hem gevonden, maar
hij vertelde, dat hij de portemonnaie
met de 3 textielkaarten in een vuilnis
bak had geworpen. Deze vuilnisbak was
inmiddels geleegd, maar een telefoontje
naar de stadsreiniging was voldoende
om door deze dienst de gehele inhoud
van de vuilniswagen te laten onderzoe
ken en inderdaad: de portemonnaie met
de textielkaarten werden gevonden en
konden aan de gelukkige eigenares wor
en overhandigd.
GOUDEN UURWERKEN
IN BENZINERESERVOIR
Toen de douanebeambten van de boot-
lijp OstendeDover een auto met Ne-
derlands nummerplaat, die voor insche
ping gereed stond, aan een scherp on
derzoek onderwierpen, ontdekten zij in
de dubbele bodem van een benzinereser
voir een groot aantal gouden uurwerken
ter waarde van -enkele millioenen frps.
De chauffeur, een Nederlander, ver
klaarde van deze zaak niets af te we
ten, De Belgische recherche brengt deze
smokkel van gouden uurw'erken in ver
band met een diefstal, die eenige tijd
geleden in Zwitserland is geschied.
DREES DONDERDAG TERUG.
Naar wij vernemen ligt het In de
bedoeling, dat dr Drees Donderdag a.s.
uit Batavia naar Nederland vertrekt.
De heer Drees zal de reis maken met
de Constellation Franeker. Gezagvoer
der is de heer Sillevis.
CONGRES EX-POLITIEKE
GEVANGENEN.
De Nederlandse vereniging van ex-
poütieke gevangenen zaj ditmaal haar
jaarlijkse landelijke congres te Apel
doorn houden en wel van 14 tot en met
17 Juni a.s.
Reeds nu worden maatregelen getrof
fen om de talrijke deelneemsters* en
deelnemers die worden verwacht, On
derdak te brengen.
GEEN NAZIFILMS IN WENEN
De Geallieerden hebben te Wenen 2
films verboden, die een nationaal-socia_
listisch karakter droegen, te weten:
..Herfstmanoeuvres" en ,,De Koning v.
Californië". Hoewel deze rolprenten in
1947 verboden werden. Is men te We
nen met de vertoning er van door ge
gaan.
VLIEGTUIGRAMP IN SCHOTLAND.
Een Amerikaans superfort is bij dikke
mist in de buurt van het dorp Lochgoil
head in West Schotland verongelukt.
Het stortte neer op een berghelling,
1200 meter hoog. Twintig personen, al„
len leden van de Amerikaanse lucht
macht. kwamen by de ramp om het
leven. Het toestel is geheel uitgebrand.
De slachtoffers hadden hun dienst in
Engeland voltooid en zouden via IJs
land naar de V.S. vliegen
BELGIE VERWACHT STRAAL
Volgens „La Nation Beige" verwacht
België dit jaar de levering van drie
escadrilles straaljagers. België zou aan
crediet van 363 millioen francs hebben
uitgetrokken voor de aankoop van 48
meteor-toestellen. In de begroting is
voorts een bedrag van 100 millioen ge
reserveerd voor een alarmstelsel.
NOREN WILLEN GEEN DUITSERS
Aan de Noorse diplomatieke vertegen
woordigers te Washington, Londen en
Berlijn is opgedragen te Protesteren te
gen de hervatting van de Duitse wal
visvangst in het Noordpoolgebied.
ISRAËL LAAT BRITSE PILOTEN
VRIJ.
De Israëlitische' autoriteiten hebben
de Britse consul-generaal te Haifa he
den medegedeeld, dat zij besloten heb
ben twee Britse piloten, wier machines
den neergeschoten, Vrij te laten.
R1TA HAYWORTH
HAD EEN AVONTUURTJE.
Rita Hayworth liefdesavontuurtje met
Prins Ali Khan heeft haar populariteit
niet verminderd. Haar post bedraagt 14
tot 20 duizend brieven per week. Slechts
in enkele van deze epistels wordt crl-
tiek geleverd op haar avontuur met de
Prins- De filmster is nog steeds van
de betaalsrol der studio geschrapt, niet
vanwege haar escapade, maar omdat
zij weigert in een film te spelen
Bewonderaars van de filmster inte
resseren er zich, naar het schijnt, op
het ogenblik hevig voor, dat Rita haar
rood haar blondeert.
Toch heeft het gedrag der actrice
onder de leden van de federatie van
vrouwenclubs ernstige critiek uitgelokt.
DE TREURIGE LIJST.
Gistermiddag omstreeks 1 uur werd
op de hoek van de Parallelweg en de
Vaillantlaan de 25-jarige wielrijder I.
H. door een autobus van de H.T.M.
aangereden. Hij werd op slag gedood-
Het slachtoffer zwenkte toen hij het.
kruispunt naderde plotseling naar links
om onder het viaduct door te gaan. De
bus kon niet tijdig genoeg uitwijken en
reed tegen hem op. Het stoffelijk over
schot is overgebracht naar het Zieken
huis aan de Zuidwal.
BESPREKINGEN
DREES—SHARIR
Dr. van Royen deelde in de
Veiligheidsraad mede, dat
Sjahrir, een der Republikeinse
politieke leiders, een uitnodiging
heeft ontvangen om te Batavia
besprekingen te voeren met Dr.
Drees. de Ncd. Minister pre.:
dent Sjahrir zal hiertoe h?d-*n
in Batavia arriveren.
In het algemeen was men op het Ne
derlandse departement van buitenlandse
zaken van mening, dat door dit plan,
de plaats gehad hebbende ontwikkeling
op politiek gebied in grote delen van
Java, Madura en Sumatra geheel wordt
evronachtzaamd en deze ontwikkeling
dus wordt gestuit.
ONVERZOENLIJK
In de gisteravond begonnen zitting van
de Veiligheidsraad is dit voorstel nog
niet ingediend. daar het de nodige steun
van de overige leden niet schijnt te heb
ben.
De heer Palar was de eerste spreker
Hij beschuldigde de Nederlanders een
economische blokkade te hebben ge
vormd en opzettelijk op oo.-log te heb
ben aangestuurd.
De Nederlandse beloften hebben geen
andere bedoeling dan de bestaande toe
stand te sanctionneren.
Hij kondigde een verzoek aan om de
Republikeinse leiders tot de besprekin
gen in de Veiligheidsraad toe te laten.
De heer Pa!ar eindigde met te ver
klaren dat alleen besprekingen zouden
kunnen worden gevoerd, als de Repu
bliek volkomen 'Kér'stèld was. zowel
pölRtëR." militair "als territoriaal.
Koos Vorrink ernstig gewond
bij vliegtuig ongeluk
Gisteravond omstreeks 10 uur is een
Nederlands vliegtuig, de PH-NAZ van
de maatschappij Aero Holland N.V. op
weg van Ypenburg naar Kopenhagen
op een afgelegen plaats aan de Oost
kust van het eiland Falster neergestort
De gezagvoerder, dc heer Protira en
de tweede piloot, de heer de Jong wer
den gedood.
De enige passagier, onr. Koos Vor-
rink, voorzitter van de Party van de
Arbeid is ernstig gewond In het zieken
huis van Nykoping opgenomen.
De heer Vorrink, die Maandag de ge
hele dag in Amsterdam de besprekingen
had bijgewoond, welke de Partij vac
de Arbeid hield over Indonesië, vertrok
laat in de middag naar Ypenburg, waar
hij zich aan boord begaf van de PH-
NAZ. De heer Vorrink was met een
regeringsopdracht op weg naar Oslo om
aldaar besprekingen te hebben met en
kele vooraanstaande personen uit de
socialistische partij.
Verpndersteld wordt, dat het toestel
in verband met het zeer donkere ^n
regenachtige weer te laag gevlogen is
en daardoor de toppen heeft geraakt
van bomen, die aan de Oostkust van
het eiland Falster staan. Drie bomen
werden uit de grond gerukt. De ma
chine kwam in een bos in de nabijheid
van de kust terecht en werd volkomen
vernield.
De heer Vorrink kwam in het zieken
huis tot bewustzijn en kon toen ophel
dering geven over gezagvoerder en 2de
piloot- Hij heeft de rechterbovenarm en
het rechterdijbeen gebroken en is aan
de rug verwond. Volgens de laatste
berichten Is zijn toestand niet levens
gevaarlijk.
Onderzoek op
Bangka
Vandaag zijn per vliegtuig naar Ban,
ka vertrokken de adviseur-gen era al van
justitie, mr. Giebcn en de sous-chef v.
d. Generale Staf, de kolonel Thomson,
vanwaar zij morgen worden terug ver
wacht. Van gezaghebbende Nederlandse
zijde wordt verklaard, dat beide heren
een duidelijke en uitvoerige order van
de Indonesische regering betreifer.de de
bewegingsvrijheid van de Republikein
se leiders op Banka zullen effectueren
en een onderzoek zullen instellen naar
de redenen, waarom de desbetreffende
Orde&i jüé* waren uitgevoerd.
BEKLEMMEND
Dc zaak met de Republikeinse leiders
op Banka is veel ernstiger, dan men
op het eerste moment zou zeggen. Niet
zo belangrijk achten we het feit. da:
de gevangenen niet over het nod:;:-
comfort zouden beschikken. Maar wc
dat hier overduidelijk aan het licht
getreden, dat er een streven is, om zic.i
nergens-iets van aan te trekken. Van
de Wereldopinie niet en van de Veilig
heidsraad niet en ook niet van de Re
gering in Den Haag.
Een ogenblik heeft de gedachte zich
aan ons opgedrongen, dat er een con
flict zou zijn tussen de burgerlijke en
militaire autoriteiten in Batavia, m.a.w.
dat dr Beel de speelbal zou zijn van
de militaire machtshebbers. Bij nader
inzien is zelfs deze gedachte niet houd
baar en moeten we helaas tot de con
clusie komen, dat de Hoge Vertegen
woordiger van de Kroon bewust deel
neemt aan een politiek, die een verge
lijk tussen Nederland en de Republiek
bijkans onmogelijk maakt.
We hebben enkele dagen geleden reeds,
bezwaren gemaakt tegen de Hoge Ver
tegenwoordiger. dat Nederland geen in
terventie van de Veiligheidsraad zou
kunnen tolereren, nog voor die uit
spraak gevallen was. Wie de jongste
Ontwikkeling beschouwt, kan zich niet
aan de indruk onttrekken dat de gebeur
tenissen op Banka een logisch uitvloei
sel zijn van deze gedachtengang. De
verklaring van dr van Royen in de Vei
ligheidsraad, dat de gevangenen volko
men bewegingsvrijheid genieten. 1s ge
bleken een pertinente onwaarheid te
zijn. Een onwaarheid, die zelfs in Den
Hnag niet bekend was.
Geheel in de lijn ligt ook de verkia,
n.ng. die door dr Brouwer tegenover
Hatta cs. werd afgelegd, dat de Hoge
Vertegenwoordiger vin de Kroon het
wettelijk bestaan van de Republiek en
de officiële status van haar ambtsdra
gers niet langer erkende. Klopt deze uit
spraak ook niet wonderwel met de be
schouwing van ..De Nieuwsgier**, welke
wij vorige week in een hoodartikel On
der de loupe namen? Een beschouwing
die er van uitging, dat met Sukarno de
Republiek van het toneel verdwenen
zou zijn.
Dit toont duidelijk aan, dat hier geen
sprake meer is van een toevallig.- sa
menloop van omstandigheden, waardoor
fouten zouden zijn gemaakt. Fouten,
hoe ernstig ook. kunnen worden her
steld, zij het ook, dat het Onaangenaam
moge zijn voor de Persoon of de per
sonen. die ze gemaakt hebben. Zijn de
gemaakte fouten erg. dan bestaat zelfs
de mogelijkheid, dat de b-trokkea per
sonen uit het politieke l?v?n verdwij
nen.
De gebeurtenissen in Indonesië heb
ben echter aangetoond, dat hier bev
een vaste koers wordt gevolgd. Ec-u
koers, die van een eventueel vergeL
met de Republiek niet wil weten, m::
die er op gericht is. de Republi»': u
Onderwerpen. Een koers, die ons steeds
meer doet betwijfelen of het de be*rok
ken personen ooit ernst is geweest om
de nieuwe koers, die in de December,
rede der Koningin werd aangegeven, in
te slaan.
Zal het dr Drees nu gelukkeni n deze
toestand verandering te brengen? En als
dat niet het geval is, voor welke interne
moeilijkheden komt de Nederlandse re
gering dan te staan?
v. Z
