Molens, sieraden van hel Polderland ÏLuumA uit de i&eeïuUnfael „De Ooievaar" Uit het rijk van Godin Ca'issa Van vrouw tot vrouw Tussen wii en zwari fe De molenaars voeten een ongelijke strijd Tot de schoonste natuurmonumenten in ons land behoren ongetwijfeld de molens. Dat dit terdege door bepaalde instanties Ingezien wordt blijkt uit de [togingen die gedaan worden om deze cultuurmonumenten te behouden. Dat ver ectieidene particulieren er een andere zienswijze op na houden is ook algemeen bekend,. Deze personen hebben alleen oog voor de zakelijke zijde en hun mening U, dat de practische waarde der molens niet opweegt tegen de schilderachtige schoonheid die zij in het vlakke polderland aanbrengen. In een laatst gehouden vergadering van hoofdingelanden van Zijpe gigen er zelfs stemmen op om alle «notens te doen vervangen door een electrische pompinstallatie. In de Zaaostretij is bet helemaal mi 8ère inet de molens. Er is daar nog maar een tiental dut in actieve dienst is. Stuk voor «tiils vallen zij ton Offer aan de sloper of worden het slacht offer van een braad, zoals j.1. de mo len „de Strijd''. Het dagblad voor de Zaanstreek „De Typhoon" schryjt hierover: De glorie van Zanns handwerk, twee en halve eeuw geleden gewrocht, is niet meer. „De Strijd" is dood. Ilier en daar kruipt grijze rook nit de puinho pen. De enige molen in Nederland, die een z.g, platting had -- ecu «telling gelegd op dc schuren ecu molen die in vroeger een wen eigendom wa^ van de familie Potse- en later in handen kwam van de inolenfniniiie Ilouig, deze molen ia uit rot landschap verdwenen. In 1896 ging Aris Wittebrood met de ee oliemolen doppen malen, in 1033 kwam „De Strijd" door veiling in ban den van Jan Terwey en in 1937 werd 3. Battem'van Zaandijk molenaar. Sedert enige tüd was de vereniging „De Zaansc Molen" eigenares. De Am sterdamse molenaar zou gaan malen. Omstreeks Kerstmis liep deze er ech ter uit. De herstelwerkzaamheden duur den hem te lang. Tussen Bat tem en „De Zaar.se Molen" was de verkoop i acte reeds opgemaakt, doch do over schrijving had nog niet plaats gehad. Zodat „De Zaanse MoleqJ' nu een mo Jen moet betalen, die geen molen meer is. Evenwel dekt verzekering de sebadè. Bij een brand moet worden gezocht naar een oorzaak. Men spreekt van 'n Racheltje, dat gistermiddag tijdens lier stelwerkzaamheden zou hebben ge brand. De dood van „De Strijd" zal een oorzaak hebben, zeker, doch de molen is verdwenen. Een pronk van een molen, die na 203 jaar werd ver woest. Eu thans is „De Ooievaar" aan de beurt. Deze molen heeft, een veelbewo gen geschiedenis achter de rug. Knappe molenmakers verzekerden dat het leven van de molen nog wel honderd jaar te rekken was, doch haar bezitter denkt er anders over en dat is heel jammer, want zelden zal een molen het land schap 10 fraai gestoffeerd hebben nis deze Ooievaar, Alle nationale en plaatselijke iuslau ties die zich het lot der molens aantrek ken. hebben aeder de twintiger jaren hun krachten ingespannen om de fraaie mo len wegens verval van z'u ondergang te redden, zonder dat 't de eigenaar £én cent gekost zou hebben. Terwijl hij evengóed van z'n „raaalbost" verze kerd kou zijn. werd alle hulp van bui tennf geweigerd. Onbegrip, onwil en koppigheid van de eigenaar doet hier het leven, ontijdig eindigen van eon der cultuurmonumenten waardoor het karakter van ons"land en landschap zozeer getypeerd wordt. De „Ooievaar" is thans van de lijst vau natuurmonumenten geschrapt, waarschijnlijk omdat de molen een pro ces 'om ont eigening niet zou overleven. De eigenaar heeft nu „zyn handen vrij". Ilij, de 75 jarige molenaar, „gaat hem Slopen", óm te voorkomen dat hü .er zelf niet onder bedolven wordt. Hij vindt., dat met het korten van zijn le yens ja ren ook zijn molen mnar verdwjj neu moet en stelt zicb voor, in het overblijvende karkas met een motortje zi.iu bezigheden te verriefctea. Dc kop pige molenaar zal dan al slenterend door de ingewanden van de overblüfse len van de molen, zijn „vraihaidsliedje" neurieën, waarvan de klanken als hoon zullen klinken in de oren van de kleine maar vastberaden kring, die zich in dc stichting „De Zaanse Molen" verenigd heeft om haar strijd verder te strijden lot behoud van dc lantsten der Mobi kanen, want Noordholland zonder nio lens is Noordhollfliid uier meer Gelukkig zijn er ook optimistischer ge luiden. Dezer dagen liebheu de molen bouwers Droog te Kolboi-n een geheel nieuwe vinding op een der onder hun controle staande molens nagebracht. Hierdoor wordt hel mogelijk dat bij weinig wind een zeer grote capaciteit, verkregen wordt. Met belangstelling zien wij de resultaten hiervan tegemoet. Kees had al een week of wat sukkekl met z'n bienc. Wat er precies au de hand was, dat wist ie vezelf niet, want ja wai benue gleu dokters. Eu den gis je wel derus en je zegge „Ut kon dut wel wezc of dat wel wezc", maar je wete ut niet. Afoin, ut werd maar niet beter, dat hai .docht bai z'n oigen, ik gaan nei .fuliaoadurp. Deer hewwc ze zo'n dok TEN DODE opgeschreven De staat, waarin ,£>e Ooievaar verkeert, is trouwens droevig. Overal gaten en jcheuren. Voor deze schaakrubriek zijn wy weer eens in de oude doos gaan snuffelen. De kleine combinatiepartytjes die wij er in vonden verliezen nimmer hun aantrekke Kjkheid. Bijzonder veel waarde hebben zij stellig niet; partijen van een Botwin nik of een Capablanca hebben veel meer waarde voor de theorie, maar toch is het een feit, dat het naspelen van een miniatuurtje de speler meer genot ver schaft dun dat van een langdurige posi tionele partii. Allereerst volgt hier een partijtje, gespeeld per correspondentie in 1915 in Groot Brittannië. Wit: R. B. Edgar Zwart: T. W. Lott Staunton gambiet. 1. d2d4, f715 (tegenwoordig speeit men eerst e6, om het nu volgende ge vaarlyke gambiet fe vermijden); 2. e2 *4, f5xei; 3. Pbl—c3, Pg*--f6, 4. Lel g5, e7e6 (de gebruikelijke zet is c6, waarop met effect f3! (van Iiaskera kan volgen); 5. Lg5xf6, DdSxfO; 0. Pc3 xe4, Df6g6 (beter is Dh6); 7. Lfld3 (leidt 'n prachtige combinatie in), DgG xg2; 8. Ddlfa5, g7—gC; 9. Dliö—e5, Dg2rhl; 10. DeöxhS, Dhlxgl; 11. Kei d2, Dglxal (te roofzuchtig; beter was Dh2); 12. Pe4—f6, Ke8—c7 (ook KfT helpt niet meer); 13. Pf6d5!, eGxdo; 14 Dl.8xh7, Ke7—dÖ; 15 Dh7xg6, KdO e7; 16. Dg6—g5, Ke7f7; 17. Ld3— g6, Kf7gS; IS. Dg5—g6. LfS—4>4; 19. c2c3 en zwart gaf het op. Er kan bijv, volgen Dh2 en dan 20. Kdl, Dal; 21. Ke2, Da2; 22. Kfl en de koning komt buiten gevaar, waarna mat niet is te voorkomen. Hier volgt nog zo'n aantrekkelijk mi niatuurtje, gespeeld^ in 'de Ver. Staten in 1916. Wit: IT. Hahlbohm Zwart: W. L. Moorman Philidor verdediging. 1. e2—el, c7e5; 2. Pglf3. <17dC; 3 d2- dl, PbS—d7; 4. Lfl—el, h7—hC? (de verkeerde verdediging, De juiste voortzetting is c6); 5. d4xc5, döxeó; 6. Lc4xf7. Ke8xf7; 7. Pf3xe5, Kf7—f6; 8. Ddld5 (sterker Is Ddl). Pg8—e7 (en hier was DeS op z'n plaats);'9. Pd5 f7e Kf6e5; 10. Lel—f4, Ke5—d4; 11 Df7eO, Pd7cö; 12. Lfl—e3 (mat). Tenslotte nog een prachtig partijtje van de grote Akita Rübinsein. Gespeeld te Warschau 1917. Wii: A. Belöitzuinn Zwart: A. Rubinstein Vierpaardenspel. 1. e2e4, e7—«5; 2. Pgl—f3, TbS- eO; 3. Pbl—c3, Pg8—£6; 4. Lfl—b5, Pc6dl (een door Rubinstein met voor liefde gespeelde variant); 5. Lb5—c4 (wit kan ook spelen T<r<l, Pu-A of Pe5), Lf8c5; 6. Pf3xe5, Dd8e7; 7. Pe3— <13 (hier is Pf3 beter), d7—d5; 8. Pc3 xdS, De7—el; 9. P<15—e3, Lc5dC; 10. 00? (een fout, waarvan zwart onmid del-lijk profijt trekt) b7-b5; 11. Lol b5, Le8b7; 12. P<13—el, De4—h4; 13. g2—g3 (op h3 volgt g5 en h5 eu de witte stelling'wordt onhoudbaar), Dh4 kS; '14. c2c3, h7h5 (dit prachtige offer beslist de stryd); 15. c3xd-l, h5 h4! (Na Pgl kan wit zich nog met I'g-f en De2, gevolgd door f4, verdedigen); 16. Ddl:e2? (slecht, maar er bestond geen verdediging meer. Op 16. hg3; 17. Dc2, gh2; IS. Khl. wint\ Dh3xh2 en wit gaf bet op. er Dcstona L6. f3 vold il, Ph5 er| WILLEM BARENDSZ 1000 TON BOVEN TOTALE PRODUCTIE VAN HET VORIG JAAR Tot 27 Februari had de „Willem Ba rondsz" geproduceerd 14.585 ton traan tegen S.993 ton iu de overeenkomstige periode van liet vorige jaar. De spermolie productie is met 630 ton ongewijzigd gebleven. Dc totale productie van het vorige seizoen bedroeg 13.033 ton traan en 1176 'ton spermolie. PAARD TUSSEN DE BOOKMAKERS Ouder het publiek bij wedrennen te Cheltenham in Engeland brak een pa niek uit, toen een paard zonder bery der door de afzetting van de baan heen brak ,de bookmakers hun papieren uit de hauden trapte en de trap naar de grote tribune sc-heen te willeu opspringen. Het dier zwenkte echter om, raakte daarbij een vrouw en sprong terug op de ren baan. Zes personen werden bij dit in cident gewond. win BESTE FEM Je brief heeft me erg veel plezier gedaan. Ik heb er een ogenblik aan gedacht om hem in de krant te zetten, maar ik wist niet of je dat goed zou vinden, Ik geloof, dat er een klein mis verstand tussen ops is. Ik heb me daar iu de Kalverstraat niet lopen ergeren, omdat ik zelf niet van die dure dingen kon kopen. Wat dat betreft zijn we bet wel weer met mekaar eens: Wat Is het niet een grote vreugde, om zelf iets te maken voor de kinderen en trouwens voor je zelf ook. Al hebben we er dan wel eens moeite mee en al moet er heel wat gebeuren, voor alles precies valt, zoals wij het willen heb beu. En wat zijn we dan vaak niet trots op ons werk. In stilte dan. Wat zijn we inwendig niet verheugd, als we van de kant van de kinderen waarde ring ondervinden, zoals jij dat deed met die* vierjarige zoon van je, die tegen een wildvreemde riep, dat hij zo'n mooie jas aanhad, die mama voor hem had gemaakt. Wat is dat heerlijk hë? Dan zou je wel van de fiets af willen stappen en die kleine hummel even tegen je aandrukken. En ook van dat speelgoed. Ben ik Ook al weer met je eens. Ik heh het ook eens meegemaakt, dat mijn zoen als een verwend poppetje, hij was toen nog alleen, zulke prachtige cadeaux kreeg en dat hü toevalligerwijze met eén heel schamel dingetje het meest Té* zijn sas was. Een onbewuste les, die ife kiuderen ons geven? Wie weet. Misschien zal je nu bij je eigen denken Die Nel is' alles met ine eens. Neen, TBó is het niet. En nn kom ik terng op bet misverstand, dat er tussen ons is. Ik hel» mo niet lopen te ergeren omdat ik die dure prullen zelf niet kan kopen. Integendeel. Het gebeurt me meermalen, dat ik evenals jü de sehou ders ophaal en by mezelf denk: „Met alle mooie dure dingen beu jullie niet zo gelukkig als ik." Maar waar ik me aan geërgerd heb en waar ik me nog aan erger, dat is, dat er aan de ene kant zo'n bemelter geude verkwisting is, terwy! er aan de andere kant zo veel ellende geleden wordt. Want het is volkomen waar, dat onze kinderen met het kleinste stukje speelgoed en met hun grote fan tasie heerlijk kunnen genieten, maar laten we onze ogen ook niet sluiten voor het feit, dat er in NederlauWog duizenden kinderen leven onder de slechtst mogelijke omstandigheden. In krotten en sloppen, waar het zonlicht niet doordringt, waar de weerzinwek kendste test and en heersen, waar de kin deren opgroeien tot paupers. Het zyn juist die toestanden, die me kriebelig maken. Beste Fem, ik hoop dat je me be grijpt. Ik wil niet nodeloos ontevreden heid kweken. Ik zelf verkeer niet in weelderige omstandigheden, maar voel me gelukkig en tevreden in niyn positie. Maar de gedachte, dat er naast een mateloze verspilling een onbesehrij felyke ellende heerst, laat me niet met rast. Al ben ik het weer met je eens, dat ook in de rijkste kriugen veel leed is. Een leed, dat echter niet zwaarder is, naarmate de maatschappelijke wel stand groter is. Ik eindig nu, want het is heerlyk zonnig weer en ik wil de bedden nog buiten ooen. Inmiddels met hartelijke groeten, je NEL. ter, die raeist wereldberoemd wordt, meskien weet die wel reid. Dat Kees is al een keer of wat nei Julianadurp wecsd en om je eerltik de waurhoid te zeggen, ut loikt wel efkes te helpen. Maar ja, dat keu <le toid ok weze. Ut voorjaar komt an en den worre we alle gaar gezond. Deer hei je gieu dokter voor nodig. Ep dat kost ok niks. Want voor je plezier hei je niet nei een dokter te gaan. Veulal dat ze je nog knoeie en ut kost je er nag geld bai ok. Maar wai id de sbeerwinkel kewwe er niks op teugen dat Kees nag een keer of wat nei Julianadurp gaat. Want ut is deer een leutige boel en wai hore den nag weer derus wai eu den hei je nag kans, dat ut iu de krant komt ok. Alom, we leifc ut Kees maar vertelie. Wat die had wat vleden Zaterdag! Dat zagge we zo, toen ie er iu kwam. Hai keek zo oluk. dat de -harrebier vroeg, of ie soms liillegaar weer beter was. Dat leek eerst nog roet iu ut eten te gooien, wan ut is niks as Kees over z'n kwitle begint, maar den is ie ut eer s'.e half uur niet uitpraat. Zo verlegen breidvocrig as ie deer over jnnke ken. -En den maar peenwe. Maar afoin, dat kwam best of. Want Kees* hart was vol vau Julianadurp eu weer ut hart vol vau is, deer loupt de mond van over. Dat hai gong zitte en bande wroive eu groïnze eu heen eu weer zittc wiebelen, ut was ora tureluurs van te worren. Op ut lest zoi Klaas: „Kirrel houw nou asje blieft op en zeg wat je hewwe. Ui is of je peerdevlois eten hewwe". Toe begon Kees. „As ik uag eras nei een are plaas te weuuen wul, den gaan ik nei Julianadurp Nei nieusc was dat een gezellig plaassïe. Deer kenne ze er wat mee. Deer wete ze nou nag van ouwerwes feistvieren. Gien fskoorl eu gien Bergen. Nei voor ons boeremeuse is Julianadurp ut auge wezen oord. Den ken je tenminste of en toe nag crus lol hewvre, Moet jullie liore....". No, wai luisterde allang, waut as we over lol hore, den wnlle we ut neidje van de Uons wete, dus dat had Kees niet te zeggen. „Ik zat deer lest. in de herberg en deer wazzc uag ccn stik of wat Juliata, durper* en een W hewwe, nel meae* je konne ze in de keel koike van ut' lachen. Dat ik skoof een beetje dichter bai, want ja ib wou er cdc wel wat van wete. No ut gaf niks, dat ik er tussen kwam, want ze name evengoed gien blad -voor d'r mond. En toen liew ik ut hele verhaal hoord. No, ut was wat skoons. Jammer dat Daan Pool er niet bal wa« met dc film. Wat zou die genoten hewwe Om nou kort te gaan, er was iu Julians durp eon uitvoering woest. Bal nei vezelf maar dat viel iet zo maar an. Dat ken je trouwens meer hewwe. Den wnl ut bal zo maar niet fufere. Ut kon tron wens ok niet aars, want de groste praat jesuiakers zatte in de voorzaal. Een heel ge ze ls kip. Wel zo'n man of dertig, veer tig met mekar. Manne en vrullie den. En deer hadde ze verlegen lol, want er was nag een feistvarken bai. Yoif en twintig jaar trouwd of zo. Afoin name noeme doen we niet. Ze dronke allegaar op mekaars gezondheid en zo as dat meer gaut, ze wiste op ut leat van mallabelig hoid meisl niet meer wat ze öede. De vrullie wazze hillegaar niet meer te hou wen. E11 een praatjes, nei mense, je lachte je beroerd. Eu mekaar nag een bedje voere en plago, van je durve dut niet en je durve dat niet, afoin, wai Westfrieze wete wel boe dat gaat, ut was verxkrikkelnk gezellig. En op ut lest wam ut 20 veer, dat ien van die vruUies, die zou een kirreltje niet uit durve kleide. Nou moet je net wete, hoe die vrullie in Julianndorp benne. Die en niet durve, dat hoort niet bai mekaar. Dat onder de groost mogeluke uitbudighoid begon ze Wullem, leite we lira maar Wullem noeiue, nit te kleiden. In ut guappe oor. Hai hield de onderbroek en nt hemd au, maar hai liep op blote biene deur ut kefee. En de nieziek speulde 'n deuntje vo<*r zo veer ze tenminste nag speule konne, want iedereen lig zo wat in kat zwoiai - r.n ut lachen. Ne'« mense, -vit hewwe ze deer lachen. De hele week, as ze mekaar teugen kwamme, den skote ze weer in een lach". Wai in de skeerwinkcl hadde ut trou wens ok slecht. Vooral toe de barrebiee zo nuchter weg -zoi; „Ik wou om een daalder, dat ik dal meemaakt had. FIGARO. Partijen van Pièrre Gesthem P. Gesthem (Frankrijk). Titelhouder 1945/1948,. 3e prijswinnaar 1948. 26 pnt. uit 20 partyeri. Als één' der favorieten voor de titel startte dé titelhouder Pierre Gesthem. Na zyn zeer opmerkelijke orerwinning op Baichenbach (die voordien in ons land bijkans onverslaanbaar werd ge acht). had Gesthem z'u titel met succes verdedigd tegen onze kampioen Keiler. En het stond in Nederland vrijwel vast, dat de titel niet gemakkelijk uit deze banden zou komen. Wel was na Kei ler'e nederlaag de hoop van Nederland op da jonge Roozenburg gevestigd, doch de ontmoetingen tussen beide spe Iers gaven 'n flink overwicht van Gest hem te zien. (5 gesp. 8 rem., 2 gew. door Gstih.). Zo kon het zyu dat voor velen Gesthem de eandidaat was voor de titel, ook in het tournooi 1948. Even wel was desuiettemin in ons land de me ning ontstaan dat weliswaar G. als matchspeler enorm sterk was, doeh dat in een tournooi, waar andere maatsta ven moeten worden aangelegd, het geeus zins onmogelijk was dat een Nederlandse speler voor een verrassing zou zorgen. Het was lange tijd onzeker of Ges fchein wel zou deelnemen aan het tour nooi. In Frankrijk wordt, niet zo streng aan.de organisatie de hand gehouden als in Nederland en de stc.-ke spelers in dat land houden zo'n beetje het mono polie van wedstrijden. De Intern. Dam bond echter die het tournooi organiseer de hield zelf de teugels in handen en Gesthem kreeg kwestie toen hü eisen ging stellen betreffende de organisatie. Deze liepen zo hoog dat zyn deelname groot gevaar liep. De I.D.B. ging even wel niet op zij en ook zonder G. zou het tournooi worden gespeeld. Het was tenslotte Gesthem die toegaf en op het laatste nippertje inee deed. Wij zullen ons hier niet op het pad der critiek begeven betreffende de ex wereldkampioen. Deze is naar onze smaak ver genoeg doorgevoerd gewor den en uitbreiding op deze plaats lijkt ons niet gewenst. Wy hebben een Ges them zien spelen die prachtige partyen heeft gespeeld, afgewisseld met blun ders welke ons vreemd deden opzien. Ia de eerste partij speelde hij tegen (buitenlanders zün niet) t GEWEND OM AAN IEDER%Ï_. een fooien"* ■"te geven." JOUW C 'onbeleefdheid JAAGT r" jhen we6 _ÏUIT-C^ nederland jn wat zhn - v/a zonder, 'ldevie7£u v' zyn landgenoot Fost en deze partij deed ons vermoeden dat G. reeht op de titel af zou stevenen. Iu zyu speciale genre, de klassieke (t-empo) party werd de Mar rokknanse kampioen overspeeld en 't is ons een raadsel hoe door sommige dan» journalisten deze party als „een s&ah» klassieke party" bon .jvarden bestem peld. De geraffineerde tempowinst geeft ons eerder aanleidiing te spreken van „een der fraaiste overwinniugen vau 't hele tournooi". wm m pt'- V m \m m m 'm a m if si' m 'm m fez 1 m gi' Wj ül- m, 11 E !l Zw. 3 7 9 12 13 15 16 18 19 21 23 24 W. 25 27 28 32 33 34 35 37 38 40 45 48 Deze stelling ontstond na de 38 zot van Wit (Post) Zwart speelde 38 (Belet hiermede 2520 door 2429 19 39 13 24 18—22 12—34 3944 wint). Wit speelde daarom 3430, zw 9—14, w 48—43. zw 23—29, w 43—39, zw 18—23, w 39-34. zw 7—11, w 28— 22, zw21—26, w 33—28, zw 11—17 (na 1217 of 18 komt wit op dam) w 22—11, zw IC 7. w 28—22. zw 7—11 w 38—33, zw 29 38, w 32 43. *w 2429, w 37—32. zw 14—20 (op 12— 17 geeft 2520 kans) w 25 14, zw 19 10, w 3023 (belet weer 1217), zw 10—14, w 43—38, zw 12—17. w 34 —30. zw 17 37, w 38—33. zw 29 88, w 25—20, zw 14 34. w 40 9. zw 37 11, w 9—4, zw 38—42. w 27—22, zw 43_47, w 22—17. zw 11 22, w 4 27, zw 4146 en won door overmacht in een lang eindspel. Een echte Gesthem overwinning. n n w §p «1 W m a a a 1". m a W' 9 S ÉS m 1 t m m „F*' fer II f§ 1 s 1 v> ■■■5 De party tegen Verpoest won G«« thfciü op fraaie wijze. Ia de tweeda diagramstelling speelde lijj met zwart: 2329 en wit ia verloren. Er volgda nog: w 4339, zw 1823, w 3025, zw 29—34, w 39 30, zw 12—18, wint. Zwart 6 12 13 14 16 17 18 19 23 'M Wit 26 27 23 30 31 32 33 35 38 43.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1949 | | pagina 3