0e C
Ikmaaidei'
i
5E JAARGANG NO 1484
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
DONDERDAG 17 MAART 1949
Gespelclren in een cel
Duizend goede Nederlanders vielen na
ongewilde aanslag op Rauter
v//-
„Vlees dit jaar van de bon"
zegt Minister Mansholt
Actie tegen Atl. Pact
Uitgave Stichting JDe Vrije Alk maar der";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.30 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per m m., CamiUcbericfe-
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel K 130(13971
Illegalen wilden vrachtauto gaan
„organiserenen kregen Rauter....
TOEN DE NOOD het hoogst was
land, toen de geallieerde legers gereed
ren, die bij de slag om Arnhem mislu
Duitse bezetters in de nog bezette pr
oefenden uit angst, dat een algemene
hun positie in ons land helemaal onh
8 Mrt. 1945 bij Woestehoeve op de
Apeldoorn PER ONGELUK een
wiens betekenis voor het Duitse rijk
na de luchtlandingen bij Arnhem in S
vreugde Duits bevelhebber aan het Ma
HE3T MEEST tragische van de aan
•lag op Rauter is geweest, dat de 4
illegale strijders van de op de Yeluwe
opererende G.G—groep niet geweten
hebben, dat de wagen aanhielden,
waarin zich één der meest gehate,
maar ook één van de belangrijkste lei
ders van bet Duitse bezet-tingsappa
raat in Nederland bevond. Zy hebben
na de korte veldslag op de duistere
verkeersweg met een zaklantaarn in
de wagen geschenen. Daarin zaten vier
personen: de drie begeleiders van Rau
ter waren dood. Rauter hield zich
dood. Zy hebben Rauter ondanks zijn
generaalsuniform niet herkend. Zy
hebben ook niet gezien, dat by het
nniform van een generaal droeg en zy
hebben er daardoor niet aan gedacht
de inzittenden te fouilleren of de wa
gen te doorzoeken. Het grootste voor
deel dat de aanslag zou hebben opge
leverd, n.1. het ten behoeve van het
geallieerde leger in beslag ncinen van
de belangryke militaire kaarten, waar
mee Rauter op weg was naar generaal
Blumentrilt, ging daardoor verloren.
Duizend doden
De aanslag leidde tot een der meest
onmenselijke en geruchtmakende re
presailles van de bezettende macht:
117 goede vaderlanders, die als politie
ke gevangenen waren opgesloten in
Arnhem en Apeldoorn, werden uit hun
«•Uea gesleept ea op bevel van Rau
ters plaatsvervanger, Schoengarth, op
de plek van de aanslag gefusilleerd en
•onder meer achtergelaten. Bovendien
werden overal elders in den lande ge
vangenen uit hun kerkers gesleurd en
in grote groepen ter dood gebracht.
Het juiste aantal als represaille voor
de aanslag op Rauter gefusilleerde Ne
derlanders is niet bekend, maar vol
gens het verzetsboek ,,Ik draag U op"
■ijn het er ongeveer ioOO geweest.
De omstandigheden, waaronder de
aanslag op Rauter werd gepleegd, door
Wie deze werd gepleegd en waarom
*yn lange tyd in het duister gehuld
gebleven. Wat Rauter zelf er van dacht
en hoe hy erop reageerde was tot dus
verre volkomen onbekend. Het. Ryksin
•tituut voor oorlogsdocumentatie be
schikt sinds 1947 over Rauters eigen
visie op het gebeurde. De verklaring
spreekt dio vnn de illegaliteit op vele
punten tegen, maar deze zijn van on
dei-geschikt belang.
Visie der illegaliteit.
In eerste instantie is, volgens de
illegaliteit, de aanslag het gevolg ge
weest van het nijpende vervoerspro
bleern waarmede iedere ondergrondse
groep in ons land tegen het einde van
de oorlog te kampen had. De G.G.
groep uit Apeldoorn die hoopte in staat
te zyn om in Ede brntaalweg met een
vrachtwagen door middel van in Duit
se uniformen gestoken illegalen een
party weermachtsvlces in de fvacht te
kunnen slepen, moest daartoe eerst 'n
vrachtwagen „organiseren". Tot dit
doel begaven 4 leden van deze groep
zich op 6 Maart 1945 des avonds naar
Woestehoeve, plaatsten hun fietsen
langs de berm van de weg en wacht
ten af. Het waren Geert (de comman
dant van bet viertal),* Sepp, Henk en
Karei. Zy waren gekleed in de unifor
men van „Oberseharfuelirer en Rotten
foeltrer" des SS. Ilenlc en - Karei pos
teerden zich met een stengun langs de
weg en op enige afstand van hen slon
den Geert en Sepp met 'n zaklantaarn
^ZONNESCHIJN!
GELDIG TOT DONDERDAGAVOND
WISSELEND WEER
Geleidelijk toenemende bewolking,
maar nog bijna overal droog weer. Af
nemende en naar Noordwest of West
krimpende wind. Ongeveer dezelfde tem
peratuiir als gisteren.
in hot uitgehongerde deel van Neder
stonden om de sprong over de rivie
kt was, opnieuw te wagen, toen de
ovincies een waar schrikbewind uit
opstand, geleid door de illegaliteit,
oudbaar zou maken, toen werd op
grote verkeersweg van Arnhem naar
aanslag op Rauter gepleegd. Rauter,
nog groter was geworden, sinds hij
eptember 1944 tot zijn eigen grote
asfront was geworden.
en revolvers gereed om een vrachtwa
gen aan te bonden. Zij lieten eerst
twee Xed, personenwagens passeren.
Toen hoorden zy in de verte het ge
ronk van de naderende BMW, dat zij i
voor het geluid van een vrachtwagen
hielden. Sepp ontstak de lantaarn en
zwaaide ermee. De BMW passeerde
hen in een grote bocht en stopte langs
de kant van de weg. Er zaten 4 ge
uniformeerde Duitsers Jn. Een ldeine
open BMW was niet, wat de groep no
dig had, maar de wagen was toe staan
gebracht en de twee illegale strijders
stonden er by. Dus .Sepp vroeg e n in
het Duits naar hun papieren.
„Was ist denn los. Menoch, wissen
Sie denn nicht wie Wir sind?" werd
hem toegesnauwd. Meteen zag hij de
Duitsers in de wagen naar hun wapens
grypen. Toen begon het vuurgevecht.
Geert sprong schrijlings op de motor
kap en loste een schot dwars door de
voorrniit, waarna hij er af sprong en
wegdook naar achteren om de schoten
uit de wagen te ontwijken. „Vuur"
riep hij tot Henk en Karei, die zon
der verder aarzelen hun stengun van
schuin achter de wagen iets boven het
achterlicht richtten en de kogels over
de wugen lietengieren. Het gevecht
was spoedig .beslist: het werd stil en
in de stilte liet Sepp het »chijnsel van
zyn lantaarn in de wagen rallen. Hij
meende 4 doden te ontwaren. Onmiddel
lyk daarop kwam er een vrachtwagen
aanrijden, vol met Duitse soldaten. De
4 illegale strijders verscholen zich bij
hun fietsen achter de berm en bracht
ton hun wapens in gereedheid. Nauwe
lyks 5 seconden stond de vrachtwagen
stil. Daarna klapten de Duitsers, die
In de verte waarschijnlijk de schoten
hebben geboord, het portier dicht en
snel verdween de wagen in de richting
van Beekbergen.
De 4 illegalen besloten daarop het
gevaarlijke terrein te verlaten. Twee
van hen zijn weken later zelf het
slachtoffer geworden van hun aanslag.
De Duitsers kamden toen alle bossen
in de omgeving uR. In die bossen wa
ren wapenen verborgen van de groep.
Zij trachtten deze nog in veiligheid
te brengen. Het ontzielde lichaam van
één van ben werd later in de bossen
aangetroffen. Van <le ander is nimmer
een spoor teruggevonden.
Rauters visie.
Xn zijn gesprekken in de cel met
prof. Posthumus en drs. de Jong toon
de Rauter zich trots, dat hg de aan
slag had overleefd. Toen bij met acht
schoten in het lichaam in het zieken
huis kwam na een nacht in de koude
buiten te hebben gelegen gaven de doe
toren niet veel meer voor zijn leven.
SeyssInquart kwam hem nog de
band drukken, ze dachten, dat hij in
de daaropvolgende nacht zou sterven.
Dit is juist, want het Rijksinstituut
heeft 'n telegram gevonden, dat Seyss
Inquart daags na de aanslag aan
Hknmler heeft gezonden. Daarin stond
letterlijk: „De verwonding van Rauter
is levensgevaarlijk. Arts houdt acuut
levensgevaar voor mogelijk. Legergroep
zond specialisten. Ik laat mevr. Rauter
bericht sturen".
„Am naechsten Tag in der Fruehe,
da lebte der Rauter noch", zo vertelde
Rauter verder. Na de aanslag lag hij
maandenlang in verschillende zieken
huizen. Tenslotte werd hij in Pioen
op 9 Mei door de Engelsen gearresteerd
en aan de Ned. justitie uitgeleverd.
Rauter zegt, dat de aanslag geen toe
val is geweest. Hij zegt enkele dagen
geschaduwd te zyn door mensen van de
verzetsbeweging. „Ik heb de indruk dat
de verzetsmensen bij de telefoondienst
een rol hierin hebben gespeeld. Onze
telefoongesprekken werden voortdurend
afgeluisterd. Mijn ordonnans officier
heeft drie uur voor ons vertrek een
telefoongesprek gevoerd en zich daar
bij onvoorzichtig uitgelaten. Ook dit
gesprek zal waarschijnlijk zijn afgeluis
terd en de ondergrondse wist dus, dat
fk om die bepaalde tijd zou. vertrekken
zodat ik ben opgewacht. Toen de beschie
ting beëindigd was viel het me op, dat
één van hen het schijnsel van de lan
taarn naar beneden richtte, naar de
nummerplaat Dat «loet wen alleen,
wanneer men zich wil overtuigen, dat
het de goede auto is. Ten tweede, toen
de schoten gevallen waren, kwam één
der aanvallers van rechts naar vorcü
gelopen en scheen me in het gezicht.
Ik wilde mijn revolver trekken en. hem
in het gezicht schieten. Ik neb me.eeh
ter dood gehouden, myn gezirt was
helemaal bebloed. Ik overlegde, of ik
zou schieten of niet. Wij ha-l'len 1-e
langrijke kaarten in de wagen, want ik
zou de volgende dag naar generaal Blu
mentritt gaan. Ik aarzelde: schieten
of niet schieten met het oog op de
kaarten? Toen verblindde" hy mé met
zyn lantaarn en riep, terwijl hij terug
liep: ,,Hjj is dood". Hoe zou men er
toe komen om te roepen: „TIij is dóód"
als men roy niet herkend had?
„Mijn sterke hart'1.
En Rauter vertelt verder: de ande
ren waren onmiddellijk dood. Het ge
beurde om kwart over tien de illc
galiteit spreekt over half 1 's nacht-s).
Het was zeer koud en daarom was er
vrijwel geen mens op de weg. Uit de
richting Apeldoorn kwamen twee
vrachtauto's voorbij. Ik heb een piiar
schoten gelost, maar onze wagen stond-
helemaal aan de kant. Door het ge
rammel van de auto's heeft men mg
niet gehoord. Pas 's ochtends oni7
uur hen ik gevonden. Er kwam een
troep infanterie voorbij met paarden
en die wilden ook voorbij ryden^ Ik
riep hen zo hard als ik kon. Eén
kwam op my toe. Hy dacht eerst, dat
ik dronken was. Ik kon haast niet
spreken, alleen maar staonelen. Maar
loon zag hy, wat er gebeurd was. Ik
werd om acht uur naar Apeldoorn ge
bracht. Dr. Fiscber van de Wchr
macht heeft mij geopereerd en uitge
pompt. Ik had erg veel bloed verloren
en kreeg tweemaal bloedtransfusie.
Men constateerde, dat het er slecht
met mij voorstond. De Rykscommisaa
ris kwam ook op bezoek. Zij allen ver
wachtten, dat ik die nacht zou ster
reu. Men constateerde, dat ik een zeer
sterk hart had. Toen kwam er echter
nog een longontsteking en een borst
vliesontsteking by en heb ik tien dagen
lang tussen leven en dood gezweefd.
Myn borstkas was vol etter. Eerst
heeft men mij 490 kubieke centimeter
bloed en etter afgetapt en toen nog
eens 2500. Mijn hart was volkomen
jiaar rechts geschoven en kwam steeds
hoger te zitten, zodat ik helemaal geen
lucht meer kreeg. Toen werd ik naar
de buurt van Enschede vervoerd, daar
na naar Groningen op 2 April en op
13 April ging ik naar Oklenburg, ten
Zuiden van Einden en van daaruit naar
Hamburg. Tenslotte kwam ik in Pioen
terecht, waar ik op 9 Mei door de En
gelsen werd gearresteerd. Ik kwam
toon meteen in de gevangenis terecht.
Represaille ongewenst
Vraag: Wat hebt U mee SeyssIn
quart besproken, toen hy U in Apel
doorn bezocht?
Rauter: Ik kon niet spreken. We
hebben elkaar alleen de hand gedrukt.
Vraag: Eu wist U van de gijzelaars?
Rauter: Pas veertien dagen later
hoorde ik dat. Schoengarth, mijn plaats
vervanger, vertelde het mij. Toen heb
ik me ontzettend opgewonden. Ten
eerste leefde ik nog en ten tweede heb
ik juist in myn dienstverband deze ge
schiedenis als hoogst ongewenst be
schouwd en nooit een straf tegen de
bevolking gewild. Ik zou dat met Himm
Ier wel hebben klaargespeeld. Schoen
gai-th was van oordeel, dat hot niet
zou gaan. Het was toch onmogelijk
om de Höhere SS und Polizeifuehrer
zomaar te laten doodschieten zonder
enige represaille? Ik beweerde echter,
de-, ik dat by Himmier we! zou he
Voor mij zou het een persoonlij
ke genoegdoening geweest zijn, als,er
Ier wille van mij niets was gebeurd.
De Kuiperspoort, het prachtige, zeer
oude hoekje van de Zeeuwse hoofdstad
Middelburg, zal worden gerestaureerd.
Een onderzoek heeft uitgewezen, dat de
werkzaamheden zich voornamelijk kun
nen beperken tot een herstel van de
kamer van het voormalige kuipersgilde
in het oude gildehuis. Rijk, provincie
en gemeente zuilen in de kosten van
herstel bijdragen.
In lieerde heeft minister S L. Muus
holt gesproken over De landbouw
politiek bezien in het licht vnn de eco
nomiscbe unie".
De minister zei, dat het noodzakelijk
ia de veevoederproductïe -omhoog te
brengen, zodat wanneer in 1952 de hulp
van Amerika wordt beëindigd, ons land
in staat is het voedsei -voor onze vee
stapel voor het vereiste deel zelf te
leveren. Vooral de aardappel is voor de
varkensmestery van geweldige beteke
nis en daarom zal het nodig zyn het
aardappelareaal (dat nu 339.000 ha be
slaat) tot 385000 ha op te voeren. Het
ligt in de bedoeling in het a.s. voor
jaar een baconcontract met Engeland
af te sluiten voor de tijd van drie jaar,
dat jaarlijks stijgende export naar dat
land betekent.
Door vergroting van de varkensstapel
zal niet alleen dit jaar de vleesdistri
butie kunnen worden afgeschaft, maar
zal ook de prijs voor varkensvlees om
laag kunnen gaan.
De kippen en varkensfokkery zal in
de toekomst volgens de minister voor
namelijk op de kleinere bedrijven wor
Na negen maanden in krijgsgevangenschap te hebben doorgebracht, zijn
de Joodse en Transjordaanse gevangenen naar eigen grondgebied overge
bracht en kunnen zij als vrije mannen hun gewone werkzaamheden weer gaan
verrichten. In ruil voor precies 100 Joodse gevangenen zijn in het Niemands
land van Noord Palestina 153 Tranjordaanse gevangenen aan het Arabisch
legioen overgegeven. Men ziet de Arabische gevangenen hier wachten op het
vervullen van de laatste formaliteiten.
den gecentraliseerd. Jn verband daar
mede zal de veevoederdist rifout ie gehand
ha&fd blyven, teneinde hei veevoeder op
de kleine bedrijven terecht te laten
komen.
Oak Ridge wordt nu een
open stad
De beperkingen, waaraan de in de
oorlog geboren Amerikaanse „atoom
stad" Oak Ridge onderhevig is geweest
zullen Zaterdag a.s. worden opgeheven.
De fabrieken van atoomenergie zullen
echter nog strenger bewaakt worden
dan tevoren.
De stad zal ontsloten worden door
electrische impulsen uit de reusachtige
uranium reactor, die de linten in de 4
poorten sullen doorbranden. Men ge
looft, dat dit de eerste maal is, dat
door atoomenergie opgewekte electri
sche stroom door een draad wordt ge
leid.
LOON EN INKOMSTENBELASTING
WORDEN LAGER.
Minister Lieftinck heeft gisteren in de
Tweede Kamer medegedeeld, dat er ge
werkt wordt om tegen het einde van
dit jaar een schema tot verlaging van
loon en inkomstenbelasting gereed te
hebben. De heer Ritmeester (VVD)
had tevoren aangedrongen op verlaging
van deze belastingen.
HONDERDJARIGE OP TEXEL,
In aanwezigheid van zyn 11 kinderen
39 kleinkinderen en 72 achterkleinkin
deren (in leeftijd variërende van 6 we
ken tot 73 jaar) vierde de heer Jan
Trap te Oosterend op Texel gisteren
zyn 100ste verjaardag. Voor zover de
geschiedenis van de Texelse bewoners
kan worden nagegaan, is hij de eerste
100 jarige van het eiland.
xx-^.
DIRECTEUR KWATTA FABRIEKEN
OMGEKOMEN.
Drs Max van Iersel, directeur der
Kwatta fabrieken te Breda, is Dinsdag
bij een auto ongeluk om het leven gek©
men. Het ongeluk gebeurde op de grote
weg naar Eindhoven, tussen Oirschot
en Moergestel. De heer Tan Iersel be
vond zich alleen in de wagen. De auto
blijkt tegen enige bomen langs de weg
te zyn gereden en is totaal in elkaar
gedrukt. 1)« heer van Iersel was 38
jaar.
in Italë en Frankrijk
Achttien personen zeven politie
beambten en 11 burgers zyn gister
avond tijdens een gevecht te Lecca in
Noord Italië, na een demonstratie te
gen het Atl. verdrag gewond. De oplitie
had de demonstratie, georganiseerd
door de plaatselijke Kamer van Arbeid,
verboden en de gevechten ontstonden,
toen verscheidene honderden demonstran
ten door de politie werden verspreid.
Het onder communistische leiding staan
de Franse vakverbond CGT heeft cc»
oproep tot zijn twee cn een half millinen
leden gericht om het Atlantisch ..oor
logs en agressiepact" te saboteren door
„massale actie en masademonstraties".
De CGT verklaart o.n., dat Frank
rijks werkende klasse zich nooit gebor
den zal achten door de ondertekening
van het Atlantisch'pact door de Frans
regering.
Overval bij Buitenzorg
Reuter meldt, dat een goedbewapende
guerillabende van 100 man, aangevoerd
door 3 Japanners, Dinsdag de wacht
van een onderneming op 0 km afstand
van het door een groot garnizoen be
zette Buitenzorg, heeft verjaagd, waar
by de Ned. commandant werd gedood.
Daarna staken de aanvallers de kazer
ue van de wacht in brand.
Ook zjjn in. Pasundan aanvallen ge
meld van tot 500 man sterke benden.
De Siliwaogi divisie zon weinig neiging
vertonen om in te gaan op de wapen
stilstamlsvoorstellcn van de regering
van Pasundan.
Twee Ned. beambten zouden zijn ge
dood by ecu overvol door guerillatroe
pen op een convooi tussen Purwokerto
en Pnrbolinggo.
ERNST VOORHOEVE
VEROORDEELD TOT II JAAR.
Het Bijzonder Hof te Arnhem behan
delde op 2 en 3 Maart de zaak tegen
Ernst Voorhoeve, in bezettingstijd lei
der van de NSB propaganda, in hei l>y
zonder voor de werving van recruien
voor het Oostfront. De procureur fis
oaal heeft gister uitspraak gedaan en
.Voorhoeve veroordeeld tot 11 jaar ge
rangenissrraf met aftrek.
ENORME BOERDERIJBRAND
IN DORP IN GRONINGEN.
Ken enorme boerderybrand heeft gis
teriniddag en gisteravond gewoed in de
gemeente Winsum (Gr.), waar de ka pi
talc boerderij van de lieer J. Falkeina
een prooi der vlammen werd. De oor
zaak vnn de brand is vermoedelijk liet
spelen met lucifers door het vijfjarig
zoontje van de heer Falkeina, waar
door een voorraad stro in de schuur
vlam vatte. In een minimum van tyd
was de grote schuur één vlammenzee;
45 koeien en drie paarden Jconden wor
den gered. Vijf koeien, 5 kalveren en
tal van landbouwmachines verbrandden
Slechts een klein gedeelte van het voor
huis kon worden gered. De brandweren
uit Winsum en uit Groningen namen
aan bet blussingswerk deel.
In de gevangenis van Beauregard
hebben 80 gevangenen getracht door 'n
gang van tientallen meters lengte (met
behulp van lepels en vorken gegraven!)
te ontvluchten. Geen van hen ontkwam
want hot kunstwerk werd ontdekt.
Nabij het vliegveld Gatow is een
vliegtuig van de luchtbrug neergestort.
Drie man, allen burgers, werden gedood
onze kleine tovenaar
