Qe C
Ikmaaideï
BLOKKADE WORDT OPGEHEVEN
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Na vier jaar vrijheid
5DE JAARGANG •N0 1526
DONDERDAG 5 MEI 1949
Herdenkingsrede Minister Drees
Uitvaart oud-minister
Fié
GROTE VIER Z/JN EENS
Vliegtuigramp in Italië
znnnesctoffir
Uitgave Stichting „De V»ye Alkmaarder";
Exploitatie ÏI.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.80 pet
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per m.m., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht TeL K 2200-3971
Ter overdenking aan de collaboraiiepers
.Als het er om gaat, de
liever breken
Wat onder de dictatuur, die wij heg
ben leren kennen, het ergste was, was
nog niet eens. dat men niet mocht
zeggen en schrijven wat men wilde.
Het afschuwelijkste was, dat getracht
werd de geest geweld aan te doen
door mensen te dwingen om te zeg
gen en te schrijven wat zij niet meen
den.
Deze poging om tot huichelarij te pres
«en was het nllcveracbtelijkste, en ik
gevoel mij hier gedrongen te getuigen
tegen de opvatting dio in de laatste tijd
hier en daar veld heeft gewonnen en
zelfs een zekere sanctie heeft gekregen,
alsof het verdedigbaar zou zijn, ja toe
te jniehen. dat men in de jaren der l>e
dist
tüws
OFFICIËLE BONNENLIJST.
Fdk der volgende bonnen geeft
recht op het kopen van
Voedittgsmiddeienkaarten 905
121 Vlees (A B D) 100 gr vlees
122 Vlees (A B) 300 gr vlees
123 Vlees (D) 100 gr vlees
125 Algemeen (A B D) 250 gr bo
ter. margarine of vet
126 Algemeen (A B) 250 gr boter,
margarine of vet
127 Algemeen (A B) 200 gr kaas
of 250 gr korstloze kaas
132 Algemeen (B) 500 gram bot
ter. margarine of vet
134 Algemeen <D 125 gr boter,
margarine of vet
135 4leenteer fD> 100 gi kaas of
125 gr korstloze kaas
Tabakske.artcn 903
79. IX: Tab ik (QA) 2 rantsoenen
sigaret'er of kerftabak
81 Inbak fQO 2 rantsoenen siga
retten of kerftabak
«De letters achter de bonnum
mers goven de kaarten aan waar
cd de eetrcffende nonnen voor
komen
Bonkaarten '/.A. ZB. ZC. ZD. ZE
MD MF MD '*06 (bijz arbeid a.s.
moeders en zieken).
Geldig 2ür. de bonnen gemerkt
met de letter M
Bovenstaande bont er. kunnen
reods op Vrijdag 6 Mei worden
gebruikt.
De niet-aangewezen bonnen 104
110. 111. 113, 117. 118 en 119 kun
nen worden vernietigd.
geest zuiver te houden,
dan buigen,.
zetting b.v. om maar een krant te blij
ven drukken zich schikte en schreef wat
de overweldiger welgevallig was, als men
maar nu en dan trachtte de ernstigste
excessen te vermijden. Ik heb geen be
hoefte aan seherpslüperen ten opzichte
van zwakheden tijdens de bezetting be
gaan. Laten wij echter blüven beseffen,
ook terwillc van <le toekomst, dat de
eerste eis, die wij moeten stellen aan
wie in een of andere vorm geroepen
zijn geestelijke leiding aan ons volk te
geven, deze is, dat zij eigen ziel en
geest zuiver houden en als het om gces
telyke waarden gaat liever breken dan
buigen.
Voor de tweede maal staat de wereld
voorde taak weer samen te binden en
daarbij orde te brengen in de verwar
ring Vooralsnog ziet het er niet naar
uit, dat zij daarin slaagt. Als klein
land kunnen wij daarop geen beslissen
de invloed uitoefenen. Wel kannen wij
onze bijdrage leveren tot zo nauw mo
gelijke samenwerking, allereerst van de
volkeren, met die samenwerking
reeds thans te verkrijgen is. Zij moet
gericht zijn op herstel en verhoging van
het levenspeil der volkeren, op het waar
borgen van (le vrede door maatregelen
in liet belang van de collectieve veilig
beid en op het behoud van de grote gces
telijke waarden, die wij hebben te be
schennen.
Als wö daarvoor alle krochten inzet
ten aldiiR eindigde (Je minister
ons daarbij nllereerst in eigen land ten
volle geven, en weten te handelen met de
eendracht, die geenszins de natuurlijke
verscheidenheid der vrijheid uitsluit, dan
zal ons volk zich de mannen en vrouwen
waardig tonen, die temidden van oorlo
gen eu bezetting vasthielden aan hoge
idealen.
Incident tijdens
twee - nvnuten - stilte
Op het krnispun( Wijtenbaehstraat
ï/nnseusstrnat te Amsterdam heeft
zich Woensdagavond om 8 uur tijdens
do 2 minuten stilte een incident voor
gedaan. Uit de richting Wijtcnbaehstr.
naderde een luxe auto met een dame
en heer uit Amsterdam Oost. ITet tal
rijke publiek, dat op <lit kruispunt was
samengestroomd, wilde de auto doen
stoppen en ging, nada(- het. daarin was
geslaagd, in zijn felle verontwaardiging
zover, dat oen poging werd gedaan de
auto met de beide inzittenden omver
te werpen.
De politie heeft de beide iuzittenden
moeten bevrijden en voor hun eigen vei
liahcid nnnr bet bureau overgebracht.
Daar werd lier tweetal enige tijd onder
dak verleend, totdat bet voor het bu
renn samendrommende publiek met eni
ge zachte drang was verspreid.
KAMER V/EL BEREID TOT
VERHOOGDE UITKERING AAN
GEPENSIOVNEERDEN 1922—1945
De Tvcede Kamer heeft op 16
Maart de beraadslaging over het
wetsontwerp tot verhoging van
pensioenen met- een toeslag ge
schorst <m de Kamer in de gele
genheid te stellen ingediende
amendementen van het lid der
Kamer de heer van Sleen c.s. in
de afdelingen te onderzoeken.
Deze am Dementen zijn thans
onderzocht. Het blijkt, dat de Ka
mer inlichtingen wenst van de re
gering over de door haar ten
berde gebrachte technische en fi
nanciële bezwaren tegen de amen
dementen.
Naar ue mening van zeer veel
leden der Kamer s de indiener
der amendementen er in geslaagd
een bevredige de regeling te ont
werpen om de achterstand in de
uitkeringen aan de gepensionneer
den uit de jaren 1922—1945. in
vergelijking met die der later op
po* sioen gestelde personen, te
verkleinen.
levez
Woensdagmorgen j.1. werd in de St.
Pnchnliskerk te 's Gravcnhage de uit
vaartdieust gebonden voor kolonel A.
II J. L. Fievez, oud minister van oor
log en lid van de Tweede Kamer. Voor
de aanvang van de dienst legde de knn;
tein vlieger R. J. E M. van Zinnicq
Bergman, hofmaarschalk en adjudant ih
buitengewone dienst van de Koningin,
namens Hare Majesteit een krans bü 't
in de kerk opgebaarde stoffelijke over
schot. Namens de inspecteur generaal
van de Koninklijke Landmacht, prins
Bernliard legde de luitenat ter zee F.
Steinmetz een krans. Het voltallige ka
hinet met uitzondering van de ministers
Joekes, Spitzen en Stikker woonde de
uitvaartdienst b\j. Ook vele andere ho
go autoriteiten waren vertegenwoordigd.
PROTEST 1NDONESIE-BELEID
De oud-gouverneur van Sumatra's
Oostkust, jhr B. C. C. Af. u. Such-
telen, is in hongerstaking gegaan
uit protest tegen het Nederlandse
beleid in Indonesië. Sedert Zater
dag neemt hij slechts vruchtensap
en thee zonder suiker of melk tot
zich.
CENTRALE HERDENKING OP DE GREBBEBERG.
De centrale herdenking van de militairen, die in de jaren 1940
—1945 hun leven gaven, vond Woensdagochtend plaats op de Greb
beberg in tegenwoordigheid van een groot aantal militaire autori
teiten, alsmede van deputaties en detachementen van de Konink
lijke Landmacht van voor 1940. de B.S.. de Prinses Irene Brigade,
de huidige K.L.. de Luchtstrijdkrachten en het K. N. I L
Overzicht tijdens de ranslegging door Lt-Gen. b. d. Jhr W.
Roëll.
k._
HERINNERT GIJ U NOG die laatste dagen voor de bevrij
ding? De komst van de vliegtuigen met voedsel; de zekerheid
nu is het einde nabij; en dan vooral: de plannen! Wie zullen
- met de terugkerende burgemeester - het gemeentebestuur
in handen nemen? En hoe zal het allemaal verder worden?
Eén ding stond daarbij voor velen onzer vast: onze „Vrije
Alkmaarder" zou DE krant voor Alkmaar en omgeving wor
den. En reeds vóór de bevrijding zochten en vonden ioij
contact met illegale bladen in de kop van Noordholland. De
illegaliteit organiseerde zich. V eel verschillende stromingen
vonden elkaar en gaven gezamenlijk hwn adviezen aan het
Militair Gezag. Onvergetelijk zullen voor mij blijven die uren
lange discussies van tientallen vertegenwoordigers uit de ille
galiteit van het district met Majoor Bokhorst in de bovenzaal
van Huize Voorhout. In het midilelpunt van belangstelling
stond wel het probleem van de zuivering. Het moest een
eer zijn ons volk bij de wederopbouw te dienen; de volksge-
meen zelf zou uitspraak moeten doen over de vraag,
wie dn~~'-oor waardig of onwaardig zou moeten worden ge
acht. Wij die uit de V^aaliteit voortkwamen, zagen iets voor
ons van een vernieuwing van dnw volksleven. De zuivering
moest dat voorbereiden. Na enkele-maanden kregen wij een
nieuwe regering Schermerhorn werd Minister-President en
ontvouwde een program van herstel en Vernieuwing. Weini
gen beseften aanstonds, dat een.te sterke nadruk op het
herstel de vernieuwing wel zeer m gevaar bracht.
Het gehele nationale leven in Nederland is allengs steeds
sterker in het teken van hersel van de voor-oorlogse verhou
dingen gekomen. WU kwamen weer „thuis", d.w.z. wij keer
den óók terug tot heel verouderds en versletens. Wij, die
destijds veel meer voelden voor vernieuwing dan voor her
stel, hebben om meer dan een reden de slag moeten verlie
zen. In de eerste plaats: de herstellers wisten veel beter dan
wij, wat ze wilden. Zij hadden het daarbij natuurlijk ook
veel makkelijker! In de tweede plaats'echter, waren de ver
nieuwers te vaak onderling verdeeld en óók over het alge
meen niet wilskrachtig genoeg. In gedachten zie ik weer
voor me die grote biljetten van de ..Nederlandse Volksbeioe-
ging", die eerste dagen na de bevrijding. Veel mooie, werke
lijk héél mooie gedachten. Maar de concrete moeilijkheden,
waarvoor wij zouden komen te staan nationaal en inter
nationaal zij werden nauwelijks vermoed. Ik denk aan
Indonesië en aan de tegenstelling van Amerika en de Sovjet-
Unie. WIJ hadden kunnen weten, dat deze vragen het na
oorlogse leven van Nederland zouden gaan beheersen, maar
inij pinnen ze over }>ot "lieyneen liefst 11H de wea.
En diepenen die. wèl naar een nieuwe weg zochten, kregen
ons volk duidelijk NIET mee!
Nu. vier jaar later, staan wij een ogenblik stil om terug te
zien. Er is door zeer velen deze jaren hard gewerkt. Ons leeg
geplunderde land en ons uitaehonaerde en in lompen lopen-
de volkzif zien er weer vrij behoorlijk vit. Het buiten
land heelt ons neholpen, maar wij hebben óók zelf aange
pakt. Onze werkers van laag tot hoog hebben gewerkt en
een heel groot deel van de schade weten te herstellen. We
wonen noa erg nauw, maar we zijn weer behoorlijk aekleed.
En de aemiaen van nwi woed big ziin vrijwel verdwenen. Het
zenvwaestel van velen bliikt nr)o ernstig geschokt heel
v<">> hoofdarbeiders blijken telkens weer oververmoeid te
raken.
Maar de eigenlijke vranen. ivaar ons volksleven in het mid
den van dez eeeuto om draait.het vinden van een nieuwe
verhovdma met onze vroegere koloniën en het bepalen van
onze nlaats te midden van de zich nauwer aanéénsluitende
Westerse werelddeze vranen werden niet tot oplossing
gebracht. Dit ziin geen politieke vragen in deze zin, dat zij
door de ene, politieke vartij beter kunnen worden opgelost
dan door de andere. Ons volk in zijn geheel zal ze moeten
oplossen. Het ziin ook geen vragen voor de politiek van het
vak. Zij raken zowel het politieke ais het economische, als het
gehele geestrijke 7«iv»n van ons volk in al zijn geledingen.
Wat. we voriin hebben isna het herstel dat voor een goed
deel voltooid iseen vernieuwing van binnen uit De hoop,
dat de illeaaliteit de krachten daartoe zou naar voren bren
gen. is helaas grotendeels ijdel gebleken. De vraag: wie geeft
aan ons volk hn deze nieuwe periode zijn juiste gestalte; die
vraaa ligt. inderdaad open. Daf is gevaarlijk, en het ont
breekt zeker niet aan waarschuwende stemmen. Velen wij-
zen ons o pde kans dat het ..mis" zal lopen. Deze waar
schuwer s hebben stellig gelijk. Maar toij hebben veel meer
behoefte aan leiders, die ons weten te vertellen, hoe het ook
goed kan gaan
Als Nederland zijn aloude vrijheids-ideaal weet te hervin
den, als het dóór in zijn geestelijk en sociale verlangens en
tradities weet te vernieuwen, dan heeft het opnieuw kansen.
Daf het de roep tot vrijheid kan verstaan, dat heeft het in
de jaren van de bezettingstijd bewezen. Daarom hoeft ook
nu, na vier jaren, geen pesimisme de overhand te hebben,
maar kunnen we met hoop voorwaarts gaan.
Samenvattend zou ik dus dit willen zeggen: Laten we beter
durven hopen! Dan alleen zijn we als volk de herwonnen
vrijheid waard, FRITS KUIPER
De Viermogendheden zijn over
eengekomen de blokkade van Ber
lijn op te heffen en een bijeen
komst van de raad van ministers
van Buitenlandse Zaken te hou
den.
De grote vier hebben overeen
stemming bereikt over alle belang
rijke principiële kwesties betref
fende opheffing van de Berlijnse
blokkade en een bijeenkomst van
de Raad van Ministers van Bui
tenlandse Zaken der grote vier.
Tevens werd besloten, dat de ver-
keersrestrictles. die door de Wes
telijke mogendheden zijn ingesteld
tegelijkertijd met de Sowjet-Rus-
sische blokkade znllen worden op
geheven.
In een te New York na de bij
eenkomst der Grote Vier uitgege
ven communiqué wordt verder
verklaard:
,.Er zijn bepaalde details nog in
studie, maar er kan worden ge
zegd, dat overeenstemming is be
reikt, dat alle in Duitsland opge
iegde beperkingen, die het onder
werp van de ze besprekingen heb
Der gevormd, wederzijds zullen
werden opgeheven.
Na een tussenperiode zal er een
bijeenkomst van de Raad van mi
nisters worden gehouden De raad
zal kwesties met betrekking tot
Duitsland bespreken en proble
men. die ontstaan uit de toestand
te Berlijn, met inbegrip van de
vaiuta te Berlijn.
Indien het nodig blijkt een ver
dere besnreking van dn overblij
vende details te houden, zal
oen bespreking worden gevoerd in
de nabije toekomst."
Mer meent te weten, dat- een
dergelijke bijeenkomst zou worden
gehouden in de kantoren van de
Amerikaanse Delegatie bij de VN
In de verklaring, na een bijeen
komst van een uur en 35 minuten
wordt geen melding gemaast van
data voor de opheffing van de
blokkade of de bijeenkomst var de
min. v. buitenlandse za en. Van
betiouwbare zijde we;d eeider
echter vernomen, dat de Sowjets
12 Mei aanvaardden voor de gelijk
tijdige opheffing van alle beper
kingen ir Duitsland er- 23 Mei
voor de bijeenkomst van i.e mi
nisters.
Meisie zoek
De commissaris van po'.itie, chef van
de Justitiële Dienst te Utrecht ver
zoekt te worden bekend gemaakt met de
verblijfplaats van Kurv Hn-.it. eeboren
te Vught op 14 September 1919, steno
typiste en wonende Wilhelminapavk 42,
Utrecht.
Zij heeft in de voormiddag van 1 Mei
in zaarmoedige toestand de woning ver
laten en is tot heden niet teruggekeerd.
Zii is in het bezit van haar rijwiel en
heeft meermalen te kennen gegeven
ziek van het leven te willen beroven.
Signalement luidt: lang 1.76 meter,
ovaal gelaat, blond haar. blauwe ogen.
Zij spreekt langzaam en is zeer ver
etrooid. Zij draagt een beige windjack,
bruine schoenen en een bruine alpino
muts.
In de omgeving van Turijn is een
vliegtuig neergestort, tengevolge waar
van 28 inzittenden, waaronder het ge
hete elftal Torino uit Turijn, om het Ie
ven kwamen. Het toestel vloog tegen
een toren in een Oostelijke buitenwijk
van de stad.
Het vliegtuig vervoerde het elftal.
leider van de hoofdklasse in Italië
van Lissabon, waar de ploeg tegen een
Portugees elftal speelde, naar Turijn
terug. Waarschijnlijk bevonden zich ook
7 sportjournalisten aan boord van het
vliegtuig. Tot de slaehtoffers van het
voetbalelftal behoren o.a. Bacigalupo,
die als de beste Italiaanse doelverdedi
ger beschouwd werd, de rechtsbuiten
Monti en de linksback Maroso, die even
eens hoog aangeschreven stonden.
Nederlandse kustvaarder
gezonken
Het Britse stoomschiu Algol heeft
geseind, dat het in aanvaring gekomen
is met I*et Nederlandse motorschip
Mudo ter hoogte' van de Theemsmon
ding. De Mudo is daarbij gezonken,
waarna twee opvarenden zijn vermist.
De Algol beeft een reddingboot uitge
zet om de vermisten op te zoeken, doch
dat had geen resultaat. Vier overleven
den van het Nederlandse schip, 'n kust
vaarder van 218 ton uit Delfzijl, zijn
door de Algol overgenomen.
Het Engelse schip werd zwaar besclia
digd en maakte 17 voet water, doch
het kon de reis naar Londen voorlopig
zonder assistentie voortzetten.
De Mudo was op weg van Londen
naar Middelsborongh met een lading
ijzer. Kapitein van het schip was de
beer de Roos, eigenaar S. Dost te
Delfzijl.
Hevige brand te Sianghai
Bü een hevige brand te Sjanghai, die
2000 barakken en huizon in de as heeft
gelegd, zijn meer dan 20 personen om
he_t leven gekomen. 20.000 personen
zpn dakloos. Een duizendtal brandweer
mannen, nagenoeg 60% van het b°tale
brandweerefefetief van Sjanghai, heeft
deze reusachtige brand, die gedurende
meer dan vüf uren in het Westen van
Sjanghai over 'n oppervlakte van 1000
HA heeft gewoed, bestreden. 20 klei
ne fabrieken werden beschadigd en over
de stad hangen zwarte rookwolken. De
oorzaak van de brand is onbekend.
Hollandse Nieuwe
WELK RECHTGEAARD HOLLAN-
der snakt er niet naar de eerste
Hollandse nieuwe? Zeker, er is iets
veranderd, sedert de mens de
koeltechniek heeft uitgevonden en
we verschillende producten welke
anders aam een bepaald seizoen
gebonden waren nu het gehele
jaar door kunnen krijgen. En met
de haring is het zo, dat we feite
lijk niet meer zonder zitten. Mis
schien enkele dagen als de koel
huizen te gauw uitgaput zijn maar
anders eten we het hele jaar door
van die voortreffelijke vitaminen
bevattende zoute haring.
Dat is maar gelukkig, want er
schijnt met de haring iets aan de
hand te zijn. Dat wil zeggen met
de hand van de reders. Eerst zou
den de schepen de vier en twin
tigste Mei uitvaren. Toen w.erd de
datum veranderd en nu is ze weer
vroeger gesteld. Het schijnt nog al
moeilijk te zijn om de juiste da
tum te bepalen. En alsof dat nog
nie voldoende is, tonen de reders
zich plotseling ten zeerste be
vreesd voor de haringstand en heb
ben ze onderling besloten om te
gaan vissen met netten van niet
te grote omvang. In het desbe-
reffende radiobericht werd er uit
drukkelijk bijgezegd dat het ging
in het belang van de haringstand.
Wij zouden ons uitermate ver
heugen over deze vooruitziende
blik als we in de waarachtigheid
van de bewering geloofden. En het
spijt otis het te moeten zeggen, we
hebben daar geen vertrouwen in.
Indien een dergelijke maatregel
succes zal hébben moet ze niet
worden doorgevoerd door Neder
landse reders. Dat is niet voldoen
de. Dan moet het internationaal
gebeuren. En daar hébben we he
laas niets van vernomen. Zo dat
we nu het verbazingicekkende
schouwspel zullen kunnen beleven
dat de Nederlandse vissers opzette
lijk met een kleine va>ngst naar
huis gaan, terwijl de Engelsen de
Noren, de Duitsers of welk volk
dan ook, rustig de haring wegvangt
en de haringstand dus toch niet
beschermd wordt.
Misschien dat het onlogische van
het bericht ook tot u doordringt.
En misschien, dat u er dan ook
enkele veronderstellingen aan vast
knoopt. Het is tot nu toe zo geweest
dat de haring, die er gevangen
werd, vrij vlo van de hand ging te_
gen een zeer behoorlijke prijs. Er
is van ondernemerszijde tegen die
prijs ivel eens gefulmineerd. Fr is
zelfs een ogenblik gedreigd met
stillegging der vloot maar er ts
niets van gekomen. Intussen is de
prijs van de overige zeevis vrij ge
worden. Is het zo absurd te veron
derstéllen, dat bij voldoende aan
voer van haring de prijs ook los
zal worden gelaten, waardoor ze
binnenkort wel eens aanzienlijk
zou kunnen dalen?
Willen de reders zich daar soms
tegen dekken? Is dit een vorm re
geling van prijzen en voortbren
ging van producten, die alleen
dienstig is gemaakt aan onderne
mersbelangen? Het is noodzakelijk
dat de zeeman een goed stuk brood
verdient. Maar het is onduldbaar,
dat een bepaalde groep onderne
mers de grootte van de vangst be
paalt, uitsluiend met de bedoeling,
dat een bepaalde prijs gehand
haafd blijft. Al gaat het dan ook
onder de dekmantel, dat er goed
moet worden gezorgd voor de ha
ringstand. Het argument is o.i. een
iveiTiig doorzichtig.
v. 2.
regen oF
MEER BEWOLKING.
Toenemende bewolking met p.';
regen- of onweersbui. Nog vrij
warm. Aanvankelijk awakk* ver
anderlijke wind later motige
langs de kust iljdellj TrJJ krach
tige wind, Dvervvfcgtnd mi Zubdt
lljke richtingen.