Ikmaatdeï
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Amerikanen optimistisch
Indonesische kwestie
inzake de
Vier Zondaqen
autorijden
Pleegde Forrestal zelfmoord
Communisten uitgesloten van het
lidmaatschap
5e JAARGANG N° 1541
MAANDAG 23 MEI 1949
Uitgav» Stichting „Da Vrije Alkmaarder"}
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.30 per
maand 3.80 p. kwart bij vooruitbetaling
Advertentie! 14 ct per m.m., familieberich
ten 18 et. Bjj contract aanzienlijke korting.
Verantw, redacteur J, van Zoonen Bureau» Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200-3971
Voorbereiding terugkeer Republikeinen in Djoqia
Chinezen evacueren uit Djogja
De berichten uit Batavia betreffende de gunstige atmosfeer,
waarin de Nederlands-Republikeinse commissies werken aan de voor
bereiding voor de terugkeer van de Republikeinse regering naar
Djogja. worden in Amerikaanse regeringskringen als zeer bemoedi
gend beschouwd, aldus meldt Aneta's diplomatieke correspondent
nit Washington. De van Royen-Rum verklaringen hebben in deze
kringen grote voldoening gewekt en worden hier beschouwd als een
overeenkomst, die tot stand is gebracht door vertrouwen aan beide
zijden.
Men twijfelt er in Washington
niet aan. dat zowel Nederlanders
als Republikeinen het uiterste zul
len doen om de overeenkomst uit
te voeren. Naar de mening van
Amerikaanse regeringskringen
heeft het aanvaarden van de over
eenkomst van 7 Mei door Sukar-
no en Hatta bewezen, dat zij vast
besloten zijn de meningen en ver
langens var de communisten te
trotseren en dat verwacht mag
worden, dat zij in de toekomst
krachtig stelling zullen nemen te
gen deze elementen. Zelfs die per
sonen in Amerikaanse regerings
kringen. die goed benend zijn met
de situatie in Indonesië preten
deren niet te weten hoe sterk de
communistische oppositie in de Re
publiek is, maar zij vertrouwen
er op dat elke oppositie, die zou
willen trachten verwarring te stich
ten. het hoofd zou kunnen wor
den geboden zolang deze gesteld
is tegenover een Nederlands-Re-
publiekeinse samenwerking
king.
Amerikaanse autoriteiten gaven
uiting van hun vervrouwen. dat de
huidige overeenkomst zou kunnen
leiden tot een sterk Nederlands
Indonesische Unie. gebaseerd «op
vriiwillige samenwerking, welke
volgens deze autoriteiten meer
ooit dient te worden gerealiseerd
als dringende noodzaak voor de
toekomstige ontwikkeling, zowel
Tan Nederland als van Indonesië.
EVACUATIE VAN DJOCJA
BEGONNEN.
Intussen is de evacuatie van
Djogja begonnen. Het eerste grote
transport van duizend evacuee's
vertrok in vijftig trucks vanuit
Djogja naar Magelang. aldus seint
Aneta's correspondent te Djogja.
Over enkele dagen zullen dage
lijks drieduizend personen worden
ZWEDEN WEIGERT
UITLEVERING SOVJET-
RUSSISCHE VLIEGER.
Enige dagen geleden landde een
volledig uitgerust Russisch ge
vechtsvliegtuig in Zweden. De pi
loot. een 27-jarige man. verzocht
de Zweedse regering hem als po
litiek vluchteling te willen be
schouwen en hem het recht van
asyl te verlenen.
De Russische ambassade heeft
ve zocht een onderhoud met de
piloot te hebben. Dit verzoek werd
tot twee maal toe geweigerd.
- Polen en Nederland hebben
een handelsovereenkomst getekend
welke voorziet in g-oedenenleve-
rontles ter waarde van ongeveer
50 millinen gulden door elk der bei
d 1 partijen. Nederland zal grond
stoffen. vetten, haring, precisie-
w 'ktuigen wol. vlas en katoen le-
vrv-cn !n ruil voor kolen glas. kera
mische producten, papier en tex-
tielgoederen.
1
Stakers vallen
Sowjet-Generaal aan
Stakers hebben gistermorgen ge
neraal Kwasjinin .hoofd van de
afdeling vervoer van het. militaire
Sovjet-bestuur aangevallen, toen
hij spoorweginstallaties in Ame
rikaanse sector wilde inspecteren.
Politie uit West-Berlijn redde hem
van „een wildé menigte", aldus 't
politierapport en begeleidde hem
In zijn auto. naar de grens van de
Sovjet-sector.
FRIES OP LAGERE SCHOLEN.
Met ingang van het nieuwe school
jaar in September zal op de scho
len van de vereniging voor Chris
telijk Nationaal Schoolonderwijs
te Leeuwarden het Fries als leer
vak op de lesrooster worden ge-
rei/Ba of H
zonneschijn
VEEL BEWOLKING
Zwakke wind nit uiteenlopende
richtingen. Veel bewolking met
plaatselijk enige regen voor name
lijk in hit zviaer. van het land.
O')'g cv eer dezelfde temperatuur als
gisteren.
afgevoerd in 150 wagens. Bij een
voorzichtige schatting van veer
tigduizend evacué's betekent dit
In de voetbalcompetitie om het
kampioenschap van Nederland leg
de Heerenveen tijdens de Zondag
tegen VSV gespeelde wedstrijd be
slag op beide punten (3-1). Abe
lenstra's evoluties middende
den de haren van een zijner tegen
standers ten berge rijzen (rechts).
Een andere VSVer ziet met ge
mengde gevoelens toe.
GoUwald geeft gratie
De Amerikaanse ambassade te
Praag deelt mede. dat presi
dent Klement Gottwald van
Ts j echo-Slowakij e volledige
gratie heeft verleend aan de
twee Amerikaanse soldaten,
die in Maart te Praag tot resp.
10 en 12 jaar gevangenisstraf
zijn veroordeeld op beschuldl-»
ging van spionnage. De beide
mannen zullen over de Beierse
grens worden gezet.
Om de paar minuten werden er
incidenten en botsingen gemeld
bij de eerste gemeenteraadsverkie
zingen op Cyprus sedert 1946, al
dus wordt door de politie zijn ge
arresteerd .20 personen werden ge
wond. hoofdzakelijk tengevolge
van messteken. 20 personen wer
den gewond, hoofdzakelijk tenge
volge van messteken. Een persoon
werd gedood. De botsinen hadden
plaats tussen rechts- en linksen ge
kiezers.
Ongeluk of moord?
Zondagmorgen omstreeks twee
uur werd de politie van het bureau
.de Ruyterweg te Amsterdam ge
waarschuwd, dat er in een perceel
In de Hudsonstraat om hulp werd
geroepen. Bij aankomst in het huis
trof de politie er het stoffelijk
overschot van een 71-Jarlge vrouw
de bewoonster, aan. Het lijk lag in
de gang van het huis. de glazen
lamp lag in scherven en alles wees
er op, dat de vrouw tegen een
deurpost was gevallen.
In het huis bevond zich tevens
een ongeveer zestigjarige man, die
daar eveneens woont. Hij verkeer
de sterk onder invloed van drank
en kon geen verklaring geven over
hetgeen zich had afgespeeld ln
de woning. Volgens mededelingen
van de buren was de man kort te
voren thuisgekomen en was er ru
zie ontstaan. Plotseling had men
de vrouw om hulp horen roepen en
vrijwel tegelijkertijd, een slag ge
hoord. De man is door de politie
gearresteerd. Hij houdt echter vol
zich niet te herinneren wat er Is
gebeurd.
Gisterochtend is de bekende
schilder Willy Sluiter in Den Haag
overleden. Willy Sluiter verwierf
zich vooral bekendheid door zijn
portretten. Hij bereikte de leeftijd
van 76 jaar.
Mevrouw Franklin D Roosevelt Jr.
geboren Ethel Dupont, is gescheiden van
de zoon van wijlen president Roosevelt
Zij kreeg haar eis toegewezen op grond
van de besehuldiging, „buitengewone
geestelijke wiVdheid".
dat indien zich geen moeilijkhe
den voordoen de evacuatie onge
veer twee weken in beslag zal ne
men.
Daarna is de bestuursoverdracht.
slechts een kwestie van dagen al
dus verklaarde de resident van
Djogja de heer Lycklama. Tot nu
toe hebben zich ongeveer 18.000
personen voor evacuatie opgege
ven. Men schat het aantal in
woners van de stad Djogja, dat
zich voor evacuatie zal opgeven
op 24.000 'het totaal aantal in
woners. van .de stad bedraagt
350.000
De evacuees zijn voor het meren
deel Chinezen.
VERKIEZINGEN OP CYPRUS
Bij de eerste gemeenteraadsver
kiezingen op Cyprus sinds 1946
hebben de communisten en het
rechtse nationalistische blok elk
in drie van de zes voornaamste
steden de overhand behaald.
In deze steden togen meer dan
19000 personen ter stembus, dat Is
92 pet van het aantal ingeschre
ven stemgerechtigden. Tengevolge
van ongeregeldheden tijdens het
stemmen werd 1 persoon gedood,
werden 20 personen gewond en 117
gearresteerd. In het totaal kregen
de rechtse candidaten hier 10.000
stemmen op zich, de linkse par
tijen 9000.
Britse zakenlieden
terug naar N. China
Verschillende Britse zakenlie
den, die enige maanden gele
den uit Peiping en Tientsin
naar Hongkong waren geko
men, vertrekken weer naar
Noord-China. De communisten
hebben visa voor de terugkeer
verstrekt.
Volgens te Hongkong onvangen
berichten tonen de communisten
geneigdheid behulpzaam op te tre
den. Een der zakenlieden liet zich
optimistisch uit over de algeme
ne handelsvooruitzichten in het
communistische China.
Generaal Tsjen Yi leidt de ope
raties tegen Sjanghai en zal tot
burgemeester worden uitgeroepen,
wanneer de stad ln de handen der
communisten valt, aldus wordt uit
gewoonlijk betrouwbare bron te
Hongkong vernomen.
Het Franse persbureau AFP
meldt uit goede bron te hebben
vernomen, dat de onder commu
nistische leiding staande troepen
Zondagochtend Nantsjang zijn
binnengetrokken, de hoofdstad
van Kiangsi. Zij hebben thans de
twee eindstations van de spoor
weg op de westeroever van het
meer Pojang onder controle.
Op 24 Mei zal prins Flemming de
zoon van prins Axel en van prinses
Margaretn, te Kopenhagen in de echt
treden mej, mcj. Rui'h Nielsen. De prins
heef afstand gedaan vV> al zijn even
tuele rechten op de Deense kroon
Stuwende kracht V.S.- bewapening en
Leider koude oorlog overleden
men, vastajmgehaald het koord
van zijn badjas hebben gevonden,
In zijn kamer een boek met Griek
se philosophische poëzie over het
onderwerp „leven en dood". Bij de
openliggende bladzijde stonden
aantekeningen van zijn hand.
Forrestal is 57 Jaar oud ge
worden. Volgens de behande
lende arts was de toestand,
waarin zijn patiënt verkeerde
„het onmiddellijke gevolg van
overmatig hard werken zowel
fn als na de oorlog". Meri ver
wachtte dat een periode van
rust tot algehele herstel zou
leiden.
In 1940 werd Forrestal onder wij
len president Roosevelt ondermi
nister van marine. Hij was de
stuwende kracht achter de bewa
pening van de V.S. Na de oorlog
leidde hij de ..koude oorlog" te
gen de Sovjet-Unie in dezelfde
geest. Hij stond op het standpunt,
dat een militair sterk Amerika de
enige werkelijke waarborg kon zijn
voor het behoud van de westerse
be3chaTing.
De vroegere Amerikaanse mi<-
nister van defensie James
Forrestal is overleden. Marine
autoriteiten deelden aanvan
kelijk mededat hij zelfmoord
gepleegd zou hebben, door uit
een raam ie springen van het
marine-ziekenhuis te Bethes-
éa bij Washington, watur- hij
reeds verscheidene weken we
gens zwaarmoedigheid werd
verpleegd. Later werd echter
medegedeeld da.t Forrestal uit
het raam van het ziekenhuis
zou zijn gevallen. De directie
van dit ziekenhuis deelde ver
der aan Reuter mede, dat zij
opdracht had gekregen gten
nadere inlichtingen te ver
strekken.
Nader wordt echter nog gemeld,
dat de ramen van Forrestals eigen
kamer met zwaar traliewerk waren
voorzien., doch dat het raam in de
nabijgelegen kamer een luik had,
dat hij opende. Om zijn nek zou
Grieks schip In nood
nabi] Schiermonnikoog
Het Griekse stoomschip „Katin-
gohadji Pateras", dat op 53.33 gr.
noorderbreedte en 6.19 graad oos
terlengte aan de grond gevaren Is.
vermoedelijk, doodrat het op een
mijn liep. maakt zeer veel water.
Een bergingsvaartuig uit Hamburg
avn de sleepdienst Burgsier is be
zig het water uit het schip te
pompen.
De reddingsboot „ïnsulinde" schip
per Mees Toxopeus. die ter assi
stentie is uitgevaren, is op de te
rugreis naar Oostmahorn om een
expert te halen. Bij het schip lig
gen nog twee sleepboten van de
firma Doecksen uit Terschelling.
Als het weer goed blijft, hoopt
men het schip los te krijgen en
het met pompen boven water te
houden. Zou het weer omslaan,
dan moet de boot als verloren
worden beschouwd. Er zijn geen
gewonden aan boord.
Duitse reders boos
In een memorandum hebben de
Duitse reders van tankschepen ge
protesteerd tegen de teruggave van
vaartuigen aan Nederland. Gezegd
wordt dat de Duitse reders van de
kust- en binnenscheepvaart steeds
de beste klanten zijn geweest van
de Ned. scheepswerven, die sedert
1931 tot aan de oorlog 239 vaar
tuigen bouwden, waaronder aken,
voor de Duitse binnenscheepvaart.
Zelfs tijdens de Duitse bezetting,
van Nederland, zo wordt verder
verklaard, hebben de Ned. werven
vrij en op basis van regelmatige
onderhandelingen contracten ge
sloten voor de bouw van vaartui
gen, waarvan het materiaal in
Duitsland was gekocht.
Tenslotte zegt het memoran
dum, dat de teruggave ernstige
economische en financiële gevol
gen zou hebben voor de Duitse
scheepvaart, die aldus ongeveer 60
procent van het tonnage der nog
in West-Duitsland beschikbare
tankschepen zou verliezen.
Teneinde tegemoet te komen aan
de vele desbetreffende verzoeken,
die hem hebben bereikt, tal de
minister van verkeer en waterstaat
gedurende enige Zondagen van het
nu.komen.de jaargetijde ontheffing
verlenen van het Zondagsrijverbod
en wél op de volgende Zondagen
5 JUNI,
26 JUNI,
31 JÜU en
28 AUGUSTUS 1949.
Op de overige Zondagen zal een
afdoende controle op naleving van
het Zondagsrijverbod dienen ie
worden gehandhaafd.
Hij niesI nog
De 14 jarige Michael Hippieley, Je
■Engelse schooljongen, die nu reeds 14
dagen lang om de paar seconden niest,
hield op met niezeD, toen hij in een
ruimte van een ijsfabriek te Leicester
was gebracht, waar de temperatuur 18
graden onder nul Fahreuheit bedroeg
Het begon echter weer, zodra hij deze
plaats verliet Nu gaat hij met zijn moe
der naar een specialist te Londen
Slag om stations
onbeslist
Maandagmorgen is „de strijd om
de stations" te Berlijn tot rust ge
komen. Na middernacht had nog
een menigte van 300 mensen, on
der leiding van onder Sowjet-Rus
sische controle staande spoorweg
politie, getracht het station Char-
lottenburg te bestormen, dat op
Brits bevel Zondagavond door de
politie van West-Berlijn be?et
werd. De aanval werd echter afge
slagen.
Maandagmorgen vroeg bevond zich
meer dan de helft der voornaam
ste stations ln de Westelijke sec
toren nog in handen van de Oos-
Bewogen congres van de Vereniging
Ex- politieke Gevangenen
De Nederlandse „Vereniging van ex-
politieke gevangenen uit bezetting»
tijd" heeft ln haar extra algemeen con
gres t« Utrecht In het hotel dee Paye
Bas gehouden, met 52 tegen 41 stem
men (I stem was blanco uitgebracht)
besloten, dat het lidmaatschap dezer ver
eniglng onverenigbaar Is met dat der
Communistische Partij Nederland.
De voorzitter, Mr. B. W. Stomps,
heeft het voorstel behandeld, Jat zijn
oorsprong vindt in de bekende verklaring
van de Franse communist Thorez, die
later door leiders van andere Commu
nistisehe partijen (in Nederland o.a.
door de heer P. de Groot) herhaald is.
Namens de oppositie 5s tegen dit voor
gfel het woord gevoerd door de heer
Schalker. De heer Sehalker betoogde
o.m. dat het hier gaat om een politiek
drijven, want dat Je communistische
leden van de vereniging nooit van hun
positie misbruik hebben gemaakt om
communistische propaganda te voeren.
Over de bekende verklaring Tan Thorez
in de Franse Kamer aeide de heer Schal
ker o.m., dat Lenin reeds Tn 1915 heeft
verklaard, dat het proletariaat z7èh zou
verzetten tegen elke imperialistische
oorlog. En het Atlantisch pact is in
wezen niet anders dan een agressie te
gen Rusland.
Ruim twintig sprekers voerden het
woord, het merendeel tegen het voor
stel. Eén hunner, Ie heer Gortzak, wees
er o.m. op. dat bö de oprichting in 1945
geen aanleiding bleek te bestaan oom
munisten uit te sluiten alhoewel deze
ook toen reeds op hetzelfde standpun
stonden als nu
Namens het hoofdbestuur heeft daar
na de heer W. Bakker diens principiële
standpunt verdedigd, hetwelk inhoudt,
dat het zich stelt op de grondslag van
't vasthouden aan art. 187 van de grond
wet. dat aan alle Nederlanders de ver
plichting oplegt mede te werken aan de
verdediging van het tijk en aan .de hand
having van het grondgebied. Ter verga
dwing heerste een gespannen atmosfeer
en de debatten waren vaak zeer be
wogen. en
Engelse Communisten
vragen Eisler excuus
Amerika verzoek! uillevering
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft
do Britse regering heden een
officiéél verzoek tot uitleve
ring van de communistische
leider Gerhard Eisler doen toe
komen.
Engelse communisten hebben
Zondag een demonstratie geheou-
den voor de Brixton-gevaneenls in
Londen, waar de In Duitsland ee-
boren communist Gerhard Eisler
gevangen zit ln afwachting van de
behandeling van het Amerikaanse
verzoek om ziin uitlevering.
Voorzitter Pat Devin riep tot de
demonstranten* ..Misschien kan
Eisler onze stem horen. Tndien dit
zo Is, zeg ik tot hem: Wij. Engel
sen van geboorte, vragen u ex
cuus". Luidsprekers waren gericht
naar de achterzijde van de gevan
genis. De protest-demonstratie
had %en rustig verloop.
RUZIE MET ONGELUKKIGE
AFLOOP
Zaterdagavond kregen op de
Overtoom te Amsterdam een stu
dent en een vertegenwoordiger 'n
woordenwisseling.
De student maakte het zijn te
genpartij hierbij zo lastig, dat de
ze laatstgenoemde een klap uit
deelde. Ongelukkigerwijs kwam
deze zo hard aan, dat de student
een hersenschudding kreeg en in
het Wllhelminag asthuls moest
worden opgenomen.
STAKING BIJ ENGELSE SPOOR
WEGEN
Het passagiersverkeer per spoor
weg ln het Noord-Oostelijke deel
van Engeland lan Zondag prac-
tisch stil tengevolge van een sym
bolische staking van 24 uur door
machinisten en stokers.
De machinisten en stokers, die
in dit gebied op lange afstanden
rijden, hebben namelijk besloten
iedere Zondag te staken als pro
test tegen de nieuwe maatregel,
dat zij 's avonds niet naar huis te
rug kunnen keren, doch in nacht
verblijven van de spoorwegen moe
ten overnachten.
telijke spoorwegpolitie, die aan 't
station Wannsee door ongeveer 25
gewapende Sowjet-Russische sol
daten werd bijgestaan.
De vergadering deed daarn® bij afde
lingsgewijze stemming de boven reeds
vermelde uitspraak. In de loop van de
discussie was medegedeeld, dat Je ver
eniging zal blijven voortgaan de belan
gen van de ex-politieke gevangenen e»
hun nagelaten betrekkingen te blijven
behartigen, ook al kannen zij geen lid
van de vereniging mefr zijn.
RANTSOENEN VAN
BRANDSTOFFEN.
Het Centraal Distributiekan
toor deelt ons mede dat van
20 Mei af de rantsoenbonnen
(brandstoffen een eenheid 1948
1949) wederom in omloop
werden gebracht voor het ge
bruik ln het stookselzoen 1949
—1950. Schippers zullen de bon
06 (nul zes) der brandstoffen-
kaart kunnen ruilen tegen bo
vengenoemde rantsoenbonnen.
KERMISREIZIGER GING ZIJN
VROUW MET MES TE LIJF.
Op de N.Z. Voorburgwal te Am
sterdam heeft de 38-Jarige ker
misreiziger A. S. zijn 26-jarig»
vrouw A. S.-V. na een woorden
wisseling beiden verkeerden
onder Invloed van sterke drank
op straat met een knipmes onder
haar rechterborst gestoken. De
vrouw is in het Binnengasthuis
verbonden en vandaar naar een
hotel op d N.Z. Voorburgwal ver
voerd. waar zij met haar man. die
in het hotel gearresteerd is. lo
geerde. Het mes had de man in
het toilet geworpen waar het door
de politie is gevonden.
Auto reed trap al
Een reiziger parkeerde zijn auto
op de boulevard te Vlissingen bij
het strandhotél. Hij vergat echter
de handrem vast te zetten en daar
de weg enigszins afhelt, ging de
auto zonder zijn eigenaar on «tap
in de richting van de bekende
..leeuwentrap" De eerste twintig
treden van boven naar beneden
werden vlot ..genomen" doch toen
elng er iets mis: de wagen raakte
uit de koers. Vóór het tot omslaan
kwam. bleef een der spatborden
aan het hek haken, dat de trap
begrenst. De laatste tien treden
heeft de auto met. behulp van een
kraanwagen afgelegd.
Solley geeft hef niet oo
Het Britse parlementslid 8o)iev,
dat voor de socialistisch* partij
zitting had ln het Lagerhuis, doch
uit deze partij werd gezet, heeft
verklaard dat hij zich bit de tn
't volgende jaar te houden alge
mene verkiezingen in elk geval
weer candidaat zou stellen. HU
veede hier aan toe uit zijn kies
district een enorm groot aantal
verzoeken te hebben ontvangen,
om zich in elk geval ln 1950 we
derom candidaat te stellen.
Tornado's In de V.S.
Als gevolg van een serie torna
do's in het midden en westen van
de V. S. zijn gisteren ten minste
29 personen om het leven geko
men. Er zijn ruim 250 gewonden.
Verwacht wordt, dat het aantal
slachtoffers nog groter zal blijken
te zijn, wanneer de verbroken ver
bindingen zijn hersteld
