Winkelman dacht vijf ky/artier
over het Duitse ultimatum
na
n.-hollandse
pers ms
een rokende puinhoop
Toen hij tot een besluit was gekomen
was Rotterdam echter reeds veranderd
in
Burgeroorlog in China
loopt op zijn eind
5E JAARGANG N° 1552
ZATERDAG 4 JUNI 1949
Belasting-herzieningen
Pinksteren
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Varantw. redacteuri J. v. Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht Te! K 2200 3971.'
Hei Bombardement van RoUerdam en de daarop volgende capiiulaiie
OP 14 MEI 1940 capituleerde Nederland voor het Duitse
geweld. Deze capitulatie werd afgedwongen door het gena
deloze bombardement op Rotterdam. De vraag rijst, of dit
bombardement dan niet verhinderd had kunnen worden,
wanneer men eerder was ingegaan op het Duitse ultimatum.
De opperbevelhebber van het Nederlandse leger, generaal
Winkelman, had vijf kwartier nodig gehad om na te den
ken over het door de Duitsers gestelde, ongetekende ultima
tum Uiteindelijk besloot hij. niet in te gaan op een onge
tekend stuk. Voor hij tot 2tin besluit was gekomen, was
Rotterdam echter reeds veranderd in een rokende puinhoop.
Burgemeester Oud acht
beslissing
Gen Winkelman aan vechtbaar
De burgemeester van Rotterdam,
de heer Oud. acht de beslissing
van de heer Winkelman, niet in
te gaan op eep ongetekend stuk,
aanvechtbaar. De enquête-com
missie is het over de beslissing
van de Generaal onderling ook
niet eens. Weliswaar geeft zij te
kennen, zich in te kunnen den
ken. dat de opperbevelhebber twij
fel koesterde aan de authentici
teit van het stuk .--- de grootst
mogelijke meerderheid van de
commissie is zelfs deze opvatting
toegedaan maar toch blijft er
«en wrang gevoel. Deze kwestie is
trouwens de enige kwestie en
dit is vrij opmerkelijk waarin
de commissie niet eenstemmig is
geweest!
HET VERLOOP
Blijkens het Dutse ultimatum
met betrekking tot Rotterdam
moest binnen twee uur aan de
voorwaarde, daarin gesteld_ wor
den voldaan doch er stond geen
tijdstip van uitreiking bij. Deze
uitreiking echter was geschied om
trent half elf door de Duitse offi
cier op het bureau van kolonel
Scharroo. In aanwezigheid van de
heer Oud heeft de heer Scharroo
de opperbevelhebber opgebeld en
instructies gevraagd Tegelijker
tijd verzocht de heer Oud ook
even de heer Winkelman te mo
gen spreken, hetegen dcor deze
werd geweigerd. Daarna heeft de
h^er Oud de Commissaris van de
Koningin, de heer van Karnbeek
opgebeld en er op aangedrongen
de S'ad te sparen als de z«ak toch
hopeloos was. Intussen was reeds
bekend geworden dat de Konin
gin en de leden van het kabinet
waren vertrokken. In overeenstem
ming met een desbetreffend ad
vies van de her van Karnebeek,
trachtte de heer Oud nogmaals
telefonsch contact met de heer
Winkelman te krijgen.
Na uitdrukkelijk In het telfoon-
gesprek met de opperbevelhebber
gezegd te hebben, dat. wanneer
het in verband met het algemeen
strategisch belang of .n een ander
belang van het land nodig zou
zijn Rotterdam me; de gi»»nd ge
lijk te maken, uit zoo nu-eten po-
beuren, heeft hij als burgemeester
van Rotterdam gemeend verplicht
te zijn er op aan te dringen, dat
weerbericht
NU EN DAN ZON. NU EN DAN
BUITJES MET PINKSTEREN.
Waarschijnlijk zullen de Pinkster
dagen geen stralend Pinksterweer
brengen. Voor somber pessimisme
hoeft echter geen j;eden te zijn.
want het zonnetje zal van tijd
tot tijd doorbreken, hoewel het
v. —-r tamelijk koel zal zijn.
De kans is groot, dat het weer
ln de kuststreken het beste zal
zijn op Eerste Pinksterdag en in.
de ochtend van Tweede Pinkster
dag. in de Oostelijke provincies
het best.; op Tweede Pinksterdag.
De regen zal in hoofdzaak be-
perkt blijven tot enkele losse bui
'.en. De temperaturen blijven nog
aan de lage kant, maar zullen opi
Pinkstermaandag een neiging ver
tonen weer iets hoger te worden.
De wind zal hoofdzakelijk waaien
uit richtingen tussen West en
Zuid. aanvankelijk nog vrij krach
tig zijn, maar later tijdelijk af-
iiemen.
de stad gespaard zou worden
als de zaak toch hopeloos stond
en hej; bombardement toch tot
niets meer kon dienen.
Generaal Winkelman antwoord
de dat hij alles zou overwegen en
op tijd zijn beslissing kenbaar zou
maken.
Omtrent halfeen bleek uit tele
fonisch overleg met het bureau
van de comamndant van RoUer
dam, dat er van de zijde van de
opperbevelhebber nog geen defi
nitief antwoord was. De heer Oud
werd medegedeeld, dat hij nader
bericht zou krijgen zodra er een
definitief antwoord was gekomen.
Het oombardement van Rot
terdam vond toen in alle ver
schrikking plaats. Het bom
bardement was kort maar
genadeloos en deed de stad
veranderen in een vlammen
de zee van ellende. Nadat 't
bombardement had plaats ge
had. heeft de heer Oud zich
begeven naar het militair
hoofdkwartier en heeft daar
vernomen, dat het antwoord,
dat in opdraehf van generaal
Winkelman was gegeven, luid
de. dat geen beslissingen kon
den worden genomen op een
ongpf'V#»nd nH'rnatum.
ZONDERLING GESCHRIFT
De beslissing van generaal Win
kelman niet in te gaan op een
ongetekend stuk werd. zoals hier
boven reeds vermeld aanvecht
baar gp?cb+ door de burgemeester
vaT Rotterdam de heer Oud.
Hef door de heer Oud oneewor-
n°n probleem ----- van
opi-logareeht. fpn de een zo
orrtM -v, f fp
gen In dit netelige vraaestuk.
meende de commissie niet, beter
te kunnen doen dan een deskun
dige on dit gebied daarover naar
ziin oo^dep] te vragen.
7i.i no^Wde nty prof. mr
dr J. P. A Francois. raadadvi
seur aan het departement van
buitenlandse zaken Deze dskun-
dige verklaarde, dat er in het vol
kenrecht geen enkele regel is. die
eist. dat een ultimatum onderte
kend moet zijn. Een dergelijk
voorschrift bestaat niet *n con"
creto sprekende over het stuk, dat
door de Duitse troepencomman
dant aan generaal Winkelman was
voorgelegd, verklaart de heer
Francois, dat dit wel een zonder
ling geschrift Is en dat hij be
grijpen kan ,dat de verantwoorde
lijke man aarzelde oev rde vraag
of hij dit als een authentiek ge
schrift van de bevelhebber van de
troepen moest beschouwen.
Omtrent de vijf kwartier die
nodig waren geweest om in' Den
Haag op het algemeen hoofdkwar
tier tot een beslissing te komen
inzake de capitulatie van Rotter
dam, verklaart, de heer Winkel
man zelf. dat hij deze tijd gebe
zigd heeft om er over na te den
ken.
De commissie is vrij uitvoerig
op het gebeuren van de capitula
tie ingegaan. Het kwam haar
noodzakelijk voor op een voor ons
volksbestaan zo belangijke ge
beurtenis als de capitulatie van 14
Mei 1940, waavan enerzijds nog
niet veel bekend was en waarom
trent anderzijds een aantal con
troversen bestonden, het volle licht
te laten vallen.
D commissie meent, dat door de
voor haar afgelegde verklaringen
stukken omtrent, het feitelijke ver
loop der capitulatie een redelijk
Inzicht is verkregen.
Wat betreft de crief van de heer
Oud. is de commissie van mening,
dat de uiteenzetting van prof.
Francois In dit netelige vraagstuk
verbelderppd 's geweest. Gezien de
nmstandlgheden, de vorm en de
'nhoud van het eerste ultimatum,
kan de commissie zich indenken
Uat de opperbevelhebber twiifel
koesterde aan de authenticiteit
van het stuk en de volmacht van
do parlementairs die het op deze
wilze aanhoden. De vrees voor een
mvstwretio was niet denkbeeldig
te noemen.
Aan de andere kant, heeft de
"ommissie oog voor de vrees van
^otterdam's burgemeester, da*- on
ogen Wik. reeds bekend
was .dat, de militaire situatie
"Werst krWipk was en dp Kordngin
°n bet kabinet het land verlaten
hadden ten aanzien van ziin stad
nog risico's genomen zouden wor-
dpn. d'e in ziin ogen militair
In de thans verschenen pu
blicatie van de Enquête-com
missie over het regeringsbe
leid gedurende de jaren 1940
-1945 wordt speciaal de ge
schiedenis rond de bewogen
Meidagen van 1940 behan
deld.
Eén der belangrijkste feiten
hiervan is het genadeloze
bombardement van Rotterdam.
Met dit bombardement
dwong het Duitse geweld ons
land de capitulatie af.
Het verloop van deze ge
beurtenissen, gebaseerd op
het verslag van de enquête
commissie, wordt hiernevens
weergegeven.
VERLIEZEN IN INDONESIË
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen in Indonesië zijn gerap
porteerd:
Kon. Landmacht; 15 gesneuvel
den.
KNIL.; 15 gesneuvelden.
Bij de gedeeltelijke afschaffing
van de subsidies in het najaar
van 1948 is met het oog op de stij
ging van de kosten van levenson
derhoud aan de werknemers een
ibontoeslag verleend. Daarbij is
bepaald dat deze loontoeslag door
het bedrijfsleven in de regel niet
mag worden doorberekend. In
verband hiermede is echter een
compensatie op het gebied dfc be-
lastingheffng van de ondernemin
gen in uitzicht gesteld.
Tevoren was reeds 1 nde troon^
rede medegedeeld, dat een tege
moetkoming aan het bedrijfsle
ven met. betrekking tot de bere
kening van de belastbare winst in
overweging was.
Teneinde aan deze toezegging
uitvoering te geven op een wijze,
welke de regering economisch en
sociaal verantwoord voorkomt, ls
thans bij de Staten-Generaal een
drietal wetsontwerpen ingediend,
te weten een ontwerp van wet be
lastingherziening 1949. een ont
werp van wet tot wijziging van de
ondernemingsbelasting en een
ontwerp van wet op de dividend-
beperking 3949.
Het eerstgenoemde wetsontwerp
strekt mede tot inlossing van de
belofte tof consolidatie en uitbrei
ding van de fiscale voorzieningen
ten behoeve van oorlogsslachtof
fers.
Het ligt in het voornemen van de
regering de mede in de troonrede
in uitzicht gestelde verlaging van
de tarieven van loon- en inkom
stenbelasting te doen samengaan
mef verdere afschaffing van
de subsidies en met de wijziging
va nde huurpolitiek. De daaruit
voortvloeiende wetsvoorstellen zijn
nog dit jaar te verwachten
Reuter's correspondent te Hong
kbng meldt, dat de burgeroorlog
in China op zijn eind loopt. De
communisten hebben bijna de
eindoverwining behaald, hoewel
men de strijdmacht der natio
nalisten nog op meer dan 1 mil
lioen manschappen schat.
De legers van Mao Tse Toeng
zetten hun opmar? voort naar
het Westen, langs de Oostelijke
zeekust en naar het hart van
het Zuiden. terwijl de guerllla-
strijders hun activiteit uitbrei
den.
Volgens buitenlandse militaire
kringen bedraagt de totale sterk
te der nationalisten tussen de
1.250.000 1.500.000 man, van wie
1 milüoen op het vasteland en de
rest op Taiwan (Formosa). Naar
slechts van uiterst twijfelachtige
waarde zouden kunnen zijn.
De commissie wil niet nalaten
haar waardering uit te spreken
voor het feit, dat de heer Oud aan
dit. zijn afwijkend inzicht, gedu
rende de bezetting geen uiting
heeft gegeven en dit eerst thans
:n discussie brengt.
I viï. 1'AiwUitiBKANjJ ii\ AMSTERDAM KOSTTE BRANDWEERMAN HET LEVEN In de nacht
van 2 op 3 Juni brak er in een complex van drie oude pakhuizen aan de Oude Schans te Amsterdam
brand uit. De brandweer, die metgroot hateriaal uitrukte, kon niets van deze oude gebouwen redden.
Eén der gevels stortte onverwachts in, waardoor een brandweerman werd geraakt en in het water werd
geslingerd. Enige uren later overleed brandmeester De Boer (inzet) in het Binnengasthuis te Amster
dam aan zijn verwondingen. Dg ingestorte gevel.
verluidt ls de helft van de troe
pen op het vasteland goed uitge
rust en verspreid opgesteld om de
communistische opmars heen.
Volgens waarnemers zijn er
slechts weinig gevechtseenheden,
doch veel onwillige recruten.
Communistische guerlllastrijders
hebben meer dan de helft van
Taiwan in bezit en ziin ook ac
tief te Yoennam. bij Indo China
en in West Hoenan.
De sterkte der geregelde onder
communistische leiding staande
legers wordt op 1.400.000 man ge
schat.
Het grootste deel der comm. le
gers bevindt zich thans ten Zui
den van de Yang*se en bijna 1
millioen m;.n is diep Znid-China
binnengedrongen. Onder de gue-
rllla strijders te Kwantoeng en
Hoenan bevinden zich veel goed
opgeleide en uitgeruste manschap
pen. die onlangs vele steden heb
ben ingenomen en duizenden na
tionalisten hebben gevangen ge
nomen of op de vlucht gedreven.
Koningin en ministers zouden
naar Berlijn zijn vervoerd
Het rapport van Enquête-
commissie vermeldt o.a. nog het
volgende:
In de vroege ochtenduren van
10 Mei 1940 werd een Duits vlieg
tuig door de Nederlanders neer
geschoten. In het vliegtuig bevond
zich een generaal, Von Sponeck
genaamd .die gedood werd. Op
hem werden instructies gevonden
Hieruit bleek, dat hij orders had
om Den Haag op de eerste dag
van de invasie te veroveren, wan
neer de Hollanders zich overga
ven. moest hij hen behandelen
zoals de Denen een maand te vo
ren behandeld waren. In dat geval
moesten zorgvuldig voorzieningen
wofden getroffen voor het plaat
sen van een erewacht voor het ko
ninklijk paleis. Indien de Hollan
ders echter volhardden in de ver
dediging van hun land, moesten
de Konine-in en haar ministers zo
spoedig mogelijk per transport
vliegtuig naar Berlijn worden
gebracht, waar zij. zoals becaald
was. behandeld zouden worden in
overeenstemming met hun weige
ring om zich over te geven. Deze
plannen werden verijdeld. Op het
uur, dat volgens de Duitse bereke
ning Den Haag in hun handen
moest vallen lag generaal Von
Sponeck dood.
Wapenstilstand in Indo-China?
De Franse Nationale vergadering
heeft met algemene stemmen een
socialistische motie aangenomen,
waarin de regering wordt uitgeno
digd de regenperiode (Mei tot Sep
tember) in Indo China een wa
penstilstand in acht te nemen
om de dammen daar te bescher
men.
Geestelijk leven
WELKE GEDACHTE roept dit
woord bij u wakker? Ziet ge naar
deze beide dagen uit of eigenlijk
naar de drie feestdagen, met het
sterke verlangen naar mooi weer.
naar zonneschijn en frisse wii.d
om te kunnen genieten van de
duinen en de zee, van de heldere
blijdschap ln bos en op de weide?
Of gaan uw gedachten in ten «m
dere richting? Trilt daar diep m u
nog een snaar van heiliger '.er
langen, naar het door je ven van
Pinksteren als een hij - k
Christelijke feestdag?
Van nature Ugt ons alle.
vreugde van het uitgaan en n
het opgaan In de voorjaarsnar: !u
het beste. Maar toch kunnen wij
het niet stellen bulten ae blijd
schap, die in het getuigenis van c
Bijeblse Pinksteren bakoort. Pase.i
en Pinksteren, zij beiden zijn vin
de aanvang van het Christendom
af de feestdagen, de gedenkdagen
bij uitstek geweest In de eerste
eeuwen zelfs belangrijker gevon
den dan het Kerstfeest! Beide ge
tuigend van het nieuwe leven, da;,
God schenkt. .Nieuw" niet in de
zin van de herhaling, zoals ieder
voorjaar opnieuw ons oog zich kan
verlustigen in de weelde van uit
bottend en opbloeiend Jong leven
1n de wereld van planten en die
ren. Maar „nieuw" ln de zin van.
het totaal andere, bet heilvolle,
het doorbreken van de krachten
uit Gods Koninkrijk in ons be
staan. heiligend, louterend, ent-
zettend vernieuwend, tot onge
kende daden in staat stellend,
nieuwe gemeenschappen ornciïd.
PINKSTER Is de bevestiging van
Pasen. Na de Opwekking tot
nieuw leven, de uitstorting van
Gods Geest, die In de harten van
begenadigde apostelen dit nier we
eeuwigheidsleven eenmaal werke
lijkheid maakte. Dan romen zij
tot de daad. Tn het gemeenschap-
n»lijk liefdeleven der Gemeente
waarvan Handelingen 2 spreekt
aan het slot). In een niet te
stu'ten zendingsdrang, om dat
hpflvolJe aanvaarden mede te de
len. Wat. Pinksteren betekent, het
ondergaan van de heilige bezie
ling om Christus' werk voort te
zetten. Wanneer de e°rste aposte
len door die he'lige Geest, worden
gegrepen, spreken zij in extatische
taal lopen zij als beschonken an.
Onmiddellijk laat de snot zich bo
ren. die steeds naast de ernst van
het hoilf«re Het: Zijn deze vol zoe
ten wijn?
Dan komt Petrus naar -oren,
wijst deze spot af en spreekt ziin
eefuigenls zo gloedvol, zo .beze-
en" dat velen onder de ban to
rnen van zijn bezielend woord' de
«ofi» erem"eT»+e zon rerdc er»'",''e
IMnfl tnl»
'en. alleen reeds dor>r dit g'»ui-
'enjs!
r»4T Tq PiNKSTVRrN- doorbak
"*>n n'euw eenw^helddpven uit 't
Koninkrük van God 7'ip wij or
'loze nred'kinff minder
^liik dan dp mensen aan hei be
gin van onze jaartoll'nsr in Iï<'°-
st.lna? Kan die heilige Geest on
der ons niet meer werken, cr dat
Hil geen geopende en toeganke
lijke harten vindt? Wellicht gaat
er ook van de verschillende Ge
meenten en hun leden te «vlnig
Pinkstervuur uit. te weinig gloed
van overtuiging, te weinig onder
linge aanhankelijkheid en waar
dering over en weer te we-'nig
Christendom-van-de-daad. om
buitenstaanders te winnen.
LAAT DAN DIT PINKSTEREN
het feest zijn der verontrusting.
Laat het u opschrikken uit uw
zelftevredenheid. Laat het u doen
zoeken naar de bezielende vernieti
wing. waaraan ook wij nog deel
mogen krijgen, opdat die Pinkster
geest als 'n golfstroom de eeuwen
doorgaat. Want die Geest uit God
dringt ons en dwingt ons in de
richting van Zijn Rijk van Liefde
en van Vrede en van Gerechtig
heid. Niet als een vage stichtelijk
heid .maar als een heilige werke
lijkheid. Want ons geloven is niet
een particulier bezit, dat angst
vallig bewaakt moet worden, maar
is een kracht en een rijkdom, waar
wij vele anderen in moeten deen
delen.
Laat het zo Pinksteren voor u
mogen wezen, beantwoordend aan
de oorspronkelijke bedoeling. La
ten wij instemmen met de eeuwen
oude. maar eeuwig-nieuwe bede:
„Kom. o kom. gij Geest des He
ren!" A. J. van der Sluis.
VIER JAAR VOOR v. d. VEGTE.
Het Bijzonder Gerechtshof te
Den Haag veroordeelde W. L. I. v
d Vegte uit Wassenaar ,die tijdens
de bezetting directeur-generaal
der PTT was, tot 4 jaar gevange-
nisstraf met aftrek. De eis was T
Jaar.