Ikmaaidei
n.-hollandse
Qe C
jjf
Amerikaanse druk
op Stafford Cripps
SDE JAARGANG N" 1577"
PERS 1945
DINSDAG 5 JULI 1949
GEVAAR AAN ONZE STRANDEN
BADERS WEEST VOORZICHTIG
ES&i
7/73
Engeland in moeilijkheden
In Djokja alles rustig
Hebben Mederlanders zich misdragen?
Waarschuwend woord
Vossenjacht per
luchtballon
Loonpeil
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redaoteuri J. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegraeht Tel. R 2200 3971
Vele duizenden brachten hun
Zondag aan het strand door. Ba
den en zwemmen in zee is echter
niet altijd van gevaar ontbloot. Zo
moesten gisteren vijf personen
door de leden van de vrijwillige
reddingsbrigade gered worden. Des
morgens om 10 uur meldde de
uitkijk op de piketpost aan net
strand Noord, dat er twee dren
kelingen in groot gevaar verkeer
den aan de kop van golfbeker 47
Een der drenkelingen klemde zich
aan de andere. Onmiddellijk snel
den leden van de brigade, gewa
pend met een redstok toe. Ook 'n
agent van politie had zich reeds
gekleed te water begeven. Door
middel van seinen werd aan een
boot. die In zee oefende, bevel
gegeven, naar de plaats des on-
heils te gaan maar inmiddels had
den eerstgenoemde leden en de
agent de drenkelingen reeds aan
de kant gebracht. De redders had
den schaafwonden aan de scherpe
stenen der golfbrekers opgelopen.
Later in de middag weer hetzelf
de beeld; Twee meisjes verkeerden
In gevaar, eveneens aan de kop
van de golfbreker 47. Onmiddel
lijk werd de boot gecharterd en
deze begaf zichh naar de golfbre
ker. Een persoon met een rubber
boot. geen lid van de brigade, had
zich van de golfbreker te water
gelaten en de boot aan een der
meisjes toegeduwd. ozdat zij zich
daaraan kon vastklemmen, totdat
de boot aanwezig was. Zij was
geheel uitgeput, doch kwam door
de goede zorgen der reddingsbri
gade weer spoedig op verhaal, 't
Andere meisje werd door twee le
den van de brigade aan wal ge
bracht en had geen letsel Onmid
dellijk «daarna moest nog een lid
der bemanning Ingrijpen, weer bij
dezelfde golfbreker, om een meis
je. dat in gevaar verkeerde en om
De Belqische kabinets
formatie
Pp lieer Paul van Zeeland is er niet
#n een homogeen katholiek kfl
ftinet samen te r tellen.
Tn goed ingelichte kringen wordt ver
zekerd dat Paul van Zeeland van plan
is opnieuw in contact te treden met de
Liberale partij, die alreeds geweigerd
heeft aan een regering met de katho
li eken samen te werken, die als belang
rijkste programmapunt, het oplossen van
de koningskwestie heeft.
MILITAIREN KOMEN THUIS
Zaterdag is de „Zuiderkruis" met
1500 demobiliserenden van de ma
rine, de mariniersbrigade, de K L
en het KNIL vertrokken. Onder
de troepen van KL bevonden zich
o.a. eenheden van het, 15e regi
ment infanterie, ..de blijvertjes",
die rond drie cn en half jaar in
ndonesië hebben doorgebracht,
Waarvan het laatste halve jaar te
Djokjakarta.
legerofening moet wijken
voor de vierrdaagse
De logcroefening op de Yelnwe zal
niet. zoals aanvankelijk was vastgesteld
worden gehouden op 27, 28 cn 20 Juli,
doch op 2, 3 cn 4 Augustus. Tot dit
uitstel is besloten om de militairen, die
zullen deelnemen aan de legerocfcning.
in de gelegenheid te stellen ook mee te
doen aan de vierdaagse afstandmarsen,
welke in de laatste week van Juli te Xij
megen zullen worden gehouden.
hulp verzocht, behouden aan wal
te brengen.
Verder werden door het publiek
en door een agent in totaal twee
personen gered.
In verband daarmede worden alle
strandbezoekers aangemaand om
toch de nodige voorzichtigheid te
betrachten en vooral de golfbre
kers te mijden. Baders wordt erop
gewezen, om niet verder dan to*
het middel in Zee te gaan. Vooral
bij zeewind kan de onderstroom
verraderlijk zijn. Een sterke land
wind is voor alle zwemmers ge
vaarlijk. Ga liefst aan de stran
den baden en zwemmen, waar be
hoorlijk toezicht ls. Volg de aan
wijzingen en waarschuwingen van
politie en reddingsbrigade stipt op
Vermoedens over de oorzaak
van de „Roermond "-ramp
Bij de rijksrecherche op Schiphol
heerst niet de mening, dat de
ramp met de „Roermond" aan sa
botage zou zijn te wijten, Deze
mening is gebaseerd op medede
lingen, die de rijksrecherche heeft
ontvangen
van de zijde der KLM-autoriteiten
cn instellingen, die zich met het
onderzoek naar de oorzaak van de
ramp hebben belast.
Vermoedens over de werkelijke
oorzaak schijnen intussen wel te
zijn gerezen, maar het verstrek
ken van inlichtingen hlervoer
achtte de rijksrecherche nog niet
verantwoord.
Volgens de rijksrecherche heeft
het onderzoek, dat Ingesteld is op
de uit het water gelichte staart
van het toestel geen spoor van
sabotage opgeleverd. Dat de
staart in de lucht reeds van het
toestel zou zijn afgeknapt, zoals
ooggetuigen hebben beweerd,
wordt voor uitgesloten gehouden,
omdat het voorste en achterste
gedeelte van het toestel te dicht
bij elkaar onder het water lagen.
Al evenmin zou zich in de lucht
een explosie hebben voorgedaan
Er ont,breken nog de stoffelijke
resten van tien slachtoffers: acht
leden der bemanning en twee van
passagiers. Gehoopt wordt, dat ze
nog zullen worden geborgen uit 't
voorste nog niet gelichte deel der
neergestorte machine. De eerste
berichten, die vermeldden ,dat
zich in dit gedeelte geen slacht
offers zouden bevinden, schijnen
onjuist te zijn,
GEEN INLEVERING MEER?
Er is en plan in studie om voor
de voergranen, t.w. rogge, haver en
gemengd gewas van de oogst 1949,
geen leveringsverplichting meer
aan de telers op te leggen. Deze
soorten graan zouden dan onbe
perkt voor vervcedering in het
e'gen bedrijf gebruikt mogen wor
den.
Uitdrukkelijk wordt er door het
ministerie van landbouw, visserij
en voedselvoorziening op gewezen,
dat de voorschriften inzake de af
levering van en de handel In in
landse voergranen vooralsnog on
verminderd van kracht blijven.
Tarwe van de oogst i949 zal niet
voor veevoederdoeleinden moeren
worden gebruikt. De telers zullen
de gehele opbrengst op dorsbrief-
jes moeten verantwoorden of zul
len een leveringsverplichting krij
gen in de vorm van een zg „aan
slag". Peulvruchten en zaden van
de oogst 1949 zullen niet meer aan
beperkende bepalingen gebonden
zijn De afzet en d» handel in deze
producten zal gei vrij zijn en
geleidebiljetten voor het vervoer
upnjqaïï uopjom laara iorn uannz
A.N.G.O.B sticht
Vacantieoord
De Algemene Nederlandse Geheelont
houders Bond kwam in jaarvergadering
büeen in „De Groene "Weide" te Leeuw
arden. Na het openingswoord van de
voorzitter waarin hij i\ het bijzonder
de vertegenwoordigers van de zusteror
ganisaties verwelkomd?, werden de af
tredende leden van de commissie van
geschillen en van de commissie voor
groepsactie herkozen. De diverse jaar
verslagen werden goedgekeurd. Het le
dental, dat iets is teruggelopen, bedroeg
aan het einde van bet jaar 222S.
Zondag was de vergadering bijna ge
heel gewijd aan het voorstel van bet
hoofdbestuur om te besluiten aan de
stichting .ANGOB vacantieoord" toestem
ming te geven tot het bouwen van een
kamphuis mot slaapzalen, op het terrein
nnn de Spoekweg te Beekbergen, eigen
dom van de bond; dit terrein te verhu
ren voor een periode van dertig jaar,
met de verplichting, dat dit terrein uit
sluitend nis vacantieoord gebruikt zal
worden. Voorts werd voorgesteld aan
de stichting een bedrag van f 12.508
te lenen. Het voorstel werd met grote
meerderheid van stemmen aangenomen.
Tiise Mark gedevalueerd
De Bank van Finland heeft Maandag
middag bekendgemaakt, dat de koersen
voor buitenlandse valuta met 17,7 pro
cent zijn gedevalueerd.
In een communiqué wordt gezegd, dat
Finland bad te kiezen tasen twee wegen
opnieuw te kunnen concurreren op de
markten en zulks te doen met vnstbera
den maatregelen of wel een scherp te
ruglopende productie te verwachten en
een verlamd economisch leven met ramp
spoedige consequenties.
Op het volk werd een beroep ggdaan
de devaluatie kalm te aanvaarden en
zelf discipline te beoefenen. De gehele
natie moet zich alle moeite geven om
verdere inflatie in Finland te vermijden.
De nieuwe waardering van de Finse
mark ten opzichte van buitenlandse be
taalmiddelen is: (oude koers tussen
haakjes Amerikaanse dollar 160 (138),
pond sterling 846 (547), gulden 60.50
(51.20).
Twee i'o-'en in een week
op onbewaakte overweg
Voor de tweede maal ln één
week tijds ls op de onbewaakte
spoorwegoverwe? te Liefkenshoek
bij Mijdrecht een ongeluk gebeurd
Belde ongevallen eisten in totaal
twee mensenlevens.
Donderdagavond werd een per
sonenauto door een trein uit Vin-
keveen gegrepen. Daarbij werd 'n
vrouw gedood en de bestuurder
moest in een ziekenhuis te Haar
lem worden opgenomen. Dit Am
sterdamse echtpaar had vijf kin
deren.
Maandagmiddag heeft een 42-
jarige Utrechter. Spiekman, op de
zelfde plaats het leven verloren.
Omstreeks half vier werd zijn per
sonenauto door een alleenrljdende
locomotief gegrepen en in tweeën
gereten. Hij werd uit zijn wagen
tegen een telefoonpaal geslingerd
en overleed even later aan zijn
verwondingen
De overweg van Mijdrecht ligt
00 de provinciale weg van Haar
lem naar Hilversum. Het uitzicht
is er bijzonder slecht.
DATUM REGERINGSVERKLARING
NOG ONBEKEND
De vergadering -van de ministerraad
heeft, naar wH vernemen, nog geen da
turn vastgesteld voor de regeringsver
klaring betreffende het Indonesische
vraagstuk.
Sir Stafford Crips zal deze week in
het parlement een zeer belangrijke ver
klaring afleggen inzake de economische
positie van Groot Brittannië. Men ver
wacht, dat hij het dollarprobleem uit
een nieu woogpunt zal beschouwen. De
onmiddellijke toekomst is somber. Naar
men meent, zal de kanselier er op wij
zen, dat de reserves van Engeland tot
ongeveer 400 millioen pond zijn ge
slonken en dat het dollartekort blijft
toenemen. Maar al verheelt men in
goedlngelichte kringen niet, dat de toe
stand ernstig is, toch gelooft men, dat
de openhartigheid, waarmede Sir Staf
ford Cripps te Parijs heeft gesproken
het duidelijk heeft gemankt, dat het eeo
nomlsehe probleem van Groot Brittan
ni? deel uitmaakt van een wereldcrisis
die enkel op internationale basis kan
worden opgelost.
In Engeland staat men vier oplossin
gen voor; 1) Investering van grote Ame
rikaanse kapitalen in Afrika en 5n Zuid
Dost Azië. waardoor deze streken in
Euroua zonden kunnen kopen en Europa
Tn het hezit van dollars en grondstof
feu zon komen.
2) Vorming van een goud en dollar
reserve in Europa, om van het vaste
land een vriie handelszone te maken,
zonder schade voor de Europese de
vlezen.
3) Vorming van een gemeenschnppe
liike pool. met Amerikaanse waarborg
pn met hehnlp van alle reserves der
Marshall landen.
4) Amerika zal een groot deel der
fabricage van het vèrdedigingsmateri
eel voor Europa voor zijn rekening
nemen.
Ook in Amerika maakt oien zich zor
gen over Engelnnds moeilijkheden. De
Amerikaanse minister van Financiën,
SnjjB*r, is naar Europa vertrokken om
aandrang op Sir Stafford Cripps, de
Brilsë minister van Financiën uit te
oefehen om het pond te devalueren. Dit
zon de enige manier zijn om Engeland
gebrek aan dollars te verzachten.
Fenrson zeide, dat de Britse econo
HOOFDTOOI VOOR DE KERSENKONINGIN.
Ceres, de kersenkoningin, deed haar Intrede ln Uden (N.-Br.) waar
een tweedaag kersenfestijntje werd gehouden.
Een hoofdtooi, bestaande uit een Brabantse muts, vervaardigd
van bloemen en kant, wordt de lieftallige „vorstin" door haar „hof
naaister" op het hoofd geplaatst
Een speciale correspondent van
het AFP te Djokja meldt, dat de
toestand in de stad rustig ls. en
volgens de militaire waarnemers
van de UNCI te Djokja is zulks -
zegt hij - eveneens het geval in
het verdere gebied van het sulta
naat. Zij bevestigen de woorden
van de sultan, dat er zich ln deze
streken geen enkele communisti
sche groep bevindt en dat de 4000
militairen en politiemannen, waar
over de sultan in het sultanaat
beschikt, er de enige gewapende
macht is.
Deze waarnemers bevestigen,
niettegenstaande een officiële ont
kenning van Nederlandse zijde,
dat de Nederladse troepen bij hun
terugtocht een aantal mijnen en
„boobytraps" hebben achtergela
ten, die tot nu toe verscheidene
slachtoffers hebben gemaakt Ver
der verklaren zij, dat voor het ver
trek der Nederlandse troepen „on
bekenden" - waarvan wordt ver
ondersteld dat het Nederlanders
zijn geweest - een oliereservoir
hebben opengezet van een suiker
fabriek te Medari, 15 km ten noor
den van Djokjakarta, welke olie,
vla de irrigatieleidingen. 625 ha
sawah heeft bevloeid, die daar
door verscheidene maanden niet
zullen kunnen worden bebouwd.
Al toont de stad Djokja dus geen
zichtbare sporen van de oorlog
voering, hetzelfde kan niet wor
den gezegd van de omliggende
plaatsen, waar de desa's Kamsari
Timupin en rambanan vrijwel ge
heel zijn vernietigd door branden
en mortiervuur. De Republikeinen
schrijven deze verwoestingen toe
aan de „Zuiveringsoperaties", die
de Nederlanders hebben verricht
na de aanval, doo de guerlllastrlj
ders op 1 Maart op Djokja onder
nomen.
Hoewel men er goed aan zal doen
de talrijke verhalen over vernie
lingen en plunderingen, waaraan
de Nederlanders zich zouden heb
ben schuldig gemaakt gedurende
hun bezettingsperiode van 6 mnd.
met een korreltje zout te nemen,
geeft de bevolking toch duidelijk
uiing aan haar gevoelens van
mische crisis zo ernstig was, dat de
Birtse regering had gedreigd met 6e
instelling van een „luchtdichte" controle
op sterling in het gehele imperium, wat
een averechtse uitwerking op Canada's
handel met de Verenigde Staten zou
hebben.
Geen geld voor haring
In de afgelopen weken is in Duitsland
door de Nederlandse belanghebbenden,
met de Duitse met succes onderhandeld
over de verkoop van een belangrijke
post gezouten haring ter uitputting van
een in het kader van het lopende ban
delsverdrag nog openstaande post.
Dezer dagen werd van de Duitse im
porteurs de schriftelijke bevestiging van
de transactie ontvangen. Na ontvangst
van dit schrijven kwam de mededeling
binnen, dat de betrokken bezettingsanto
riteiten niet bereid zonden zijn voor deze
transactie de benodigde invoervergnn
ning te verstrekken.
De betrokken bedrijfskrjngen hebben
zich met 8e regering in verbinding ge
steld in bet vertrouwen, dat de ogen
blikkelrike moeilijkheden door baar tns
"-ïUon urnen wordpu oerreinst.
Sir William Lawther. voorzitter van
de Britse Nationale Mb'nwerkersbond
beeft on de jaarlijkse conferentie vnn
de bond. die heden is geopend, onoffiri
ële stakingen veroordeeld en opgewekt
tot verhoogde nroductie. Hfi herhaalde
zijn waarschuwing van twee jaar eple
den. dat het in het belang van de ar
heidens is nnuwkenri? na te gaan. wie
kef zün die zo gemakkelijk tot stakin»
onroenen 7.i? ztin uw vrieudeu niet. p"?
•"W Lawther.
Drie Oostenronëse afgevaardigden wo
nen de confërentTa als waarnemers b'j:
een Tsjech, een Joegoslaaf en oen Bus
ONRUST IN BELGIë
Het communistische blad „Le drapeau
rouge" van gistermorgen roept haar
lezers op zonder verwijl „commissies
voor openbaar- welzijn" op te richten
die in geval van terugkeer van koning
Leopold de leiding op zich kunnen ne
men van stakingen en sabotage. Het
blad schrijft, dat de tijd van onderlinge
conflicten voorbij moet zijn cn alle ar
beiders zich dienen te verenigen tegen
de machtsgreep van «en regering, waar
in de arbeiders geen zeggenschap meer
zullen hebben.
De luchtballon Henri Dunant is
Zaterdag te Amsterdam opgeste
gen, als eerste nummer van het
programma van de Amsterdamse
sportweek. Als bijzonderheid was
aan de ballontocht een zgn. vos
senjacht verbonden. Een aantal
auto's en motoren zat de ballon
achterna op haar reis over Bode
graven, Gouda en langs Rotter
dam. De ballon voer verder op 'n
hoogte van slecht enkele tiental
len meters over Ridderkerk, Put
ter shoek en Strijen. Na een vaart
van 100 km over vier provincies
maakte balloncommandant Boes
man te. 10 uur des avonds een
veilige landing te Roozendaal
Slechts aan 1 automobilist-vossen
jager, gelukte het de ballon bij
de landing te vinden.
BOTWINNIK VERLIEST
Wereldkampioen Botwinnik
speelde simultaan tegen 25 mili
tairen. De wereldkampioen won
aan 22 borden, twee partijen ein
digden in remise en 1 partij werd
door Botwinnik verloren. De win
naar ,de piloot Olepia speelde,
volgens Botwinnik, een krachtige
en zeer interessante partij en
Olepia verdiende de zege volko
men.
NIEUW DEPARTEMENT
In verband met publicaties over de
mogelijke instelling van een nieuw de
partement, dat belast zou worden met
de zorg voor de Volksopvoeding buiten
schoolverband, kan na informatie bij de
ministerpresident worden meegedeeld,
dat enig voornemen tot instelling van
zulk een departement of tot benoeming
va neen nieuwe secretarisgeneraal,
NIET bestaat.
Ongecorrigeerd
diepe wrok jegens de wijze van
optreden der Nederlanders aldus
meldt de speciale correspondent
van het AFP.
In ons artikel van. gisteren heb
ben we onze voldoening er over
uitgesproken, dat de werkloos
heidsverzekering tot stand ls ge
komen. Daarnaast ls een wacht
geldregeling in het leven geroe
pen. Opnieuw een verbetering.
Elke medaille heeft echter haar
keerzijde en zo ls het ook hier.
Er worden door deze maatregel
weer zware lasten op het bedrijfs
leven gelegd, maar daarnaast
worden er ook offers gevraagd van
de arbeiders.
De arbeiders zullen moeten be
talen voor de werkloosheidsverze
kering, voor de wachtgeldrege
ling. voor de bedrijfspensioenfond
sen, terwijl ln het verschiet nog
liggen de huurverhoging en de
afschaffing van de rest van de
toeslagen op verschillende le
vensmiddelen. Allemaal düig«R
die voeren
verhouding ln de maatschappij.
De gevolgen van werkloosheid
moeten worden opgevangen. De
oude dag moet verzorgd worden.
De huren zullen ln overeenstem
ming moeten worden gebracht
met de kosten van onderhoud,
wil het niet zo worden, dat bin
nen afzienbare tijd tal van huizen
onbewoonbaar worden en de be
drijven zullen van hun eigen uit
komsten zonder toeslag moeten
uitkomen.
Moet dit alles echter worden op
gebracht van het loon. dat de ar
beiders tegenwoordig verdienen,
dan zal men niet kunnen ontken
nen. dat vooral de laagst bezol
digden niet meer zullen rondko
men van hun Inkomen .tenzij het
leven in het geheel veel goedko
per wordt Is dat niet het geval,
dan zal het loon aanzienlijk moe
ten stijgen. Dan komt men er
niet met een gulden in de week.
Naar onze schatting zal het loon
dan verhoogd moeten worden
met een bedrag, dat ligt tussen
de drie en de vijf gulden oer
week. De grootte van deze verho
gin? zal voor een aanzienlijk deel
worden bepaald door het bedrag
van de huur.
Iri feite kan dan nog niet. eens
worden fesnroken van loonsver
hoging. Dat eeeft een verkeerde
indruk Want de arbeiders zullen
ten gevolge van deze verho^ng
niets meer kunnen Venen Fnn
koookracht. bllift het zelfde. Al
leen de bestaanszekerheid is gro
ter geworden.
De Minister van Sociale Zaken
heeft dan ook een derde loonron
de in het vooruitzicht gesteld,
die waarschünlijk wel zal samen
vallen met het MJdstip. waarop
de huurverhoging ln werking
treedt Hoe zal die loonronde ver
lODen? Hoe groot zal het bedrag
zijn. dat de arbeiders meer zullen
onvangen? Maar ook hoe groot
zal het aandeel van het bedrijfs
leven zijn in deze verhoogde lo
nen!? Er zijn tal van bedrijven,
die zonder bezwaar een loonsver
hoging kunnen hetalen. Er zijn
echter ook bedrijven, waarvooi
een uitgaaf van enige duizenden
guldens loon per iaar meer een
struikelblok zal blijken te zijn.
Maar ook rijst bij ons de vraag
hoe zal de koek van bet natlona
le jnkomen verdeeld worden onder
de loontrekkenden zelf? Ons ge
voel voor sociale rechtvaardig
heid verzet zich er tegen, dat
mensen met. tachtig gulden in de
week dezelfde verhoging zouden
krijgen als degenen, die veertig
gulden verdienen.
Tegelijk met de derde loom n
de moet er o.l. gestreefd worden
naar een betere gelijkstelling
tussen de verschillende lonen zelf
Want niet alleen beslissend 1? de
vraag, hoe de ene soort arbeid
moet worden gehonoreerd ten op
zichte van andere. Beslissend is
mede het levenspeil waaron
gezin recht heeft. Zowel dat /a.i
een ambtenaar als van een rol
de rjongen. v 7.
Treinramp in Frankrijk
Vier pex*sc3z krasss ztt Itv«n
en 19 wunint •nrsrfjr geaov.d t
ge van 1«* vnn 8e snelfrcfa
Straatsburg—tussen Avrieonrt
en Embermenfl in Oost Frankrijk. Fcn
rijtuig werd ernstig beschadigd.
De slachtoffers zijn Fransen. Over de
oorzaak van het ongeluk valt nog niets
te zeggen. Ter plaatse is de spoorbaan
in slechte conditie.
weerbericht
MORGEN OVERWEGEND
DROOG WEER
Vanavond cn vannacht in het binnen
land mogelijk enkele verspreid optreden
de regen of onweersbuien. Overigens
overwegend droog weer met nn en dan
overdrijvende wolkenvelden en «wakke
tot matige wind hoofdzakelijk tussen
Noordwest en Noord. Vannacht minder
warm, morgen ongeveer dezelfde temp»
ratuur als vandaag.
