Vliegende
dienst van
in
Hollanders
Scheepvaart
KAPPIE
Kennemerland zucht onder droogte
Is het P.W.N. de schuld ol is
het een normaal verschijnsel?
Hei uitwisselen van schoolkinderen
Schagerbrug en Loenen gaven
het goede voorbeeld
Abonneert 11
dit blad
op
fclCijnheer de Burgemeester,
Ieder jaar, wanneer de droogte
de aardbeien doet verdorren, kan
men er zeker van zijn, dat de wa
teronttrekking aan de duinen
door het PWN aan de orde komt.
Ook voor 1920, toen het PWN zijn
werkzaamheden begon, waren er
wel eens misoogsten, maar dat is
vergeten en nu werpt de tuinder
van onze geestgronden, wanneer
er te weinig regen valt en wan
neer de opbrengst daarom tegen
valt, boze blikken op de duinen,
waar het drinkwater voor onze
provincie wordt gewonnen en
waar de putten zijn, die het water
nemen, waaraan hij zulk een gro
te behoefte heeft.
Het toeval wil, dat we verschil
lende droge jaren in successie héb
ben gehad en aangezien 1949 deze
rij niet heeft onderbroken, is de
wateronttrekkingshistorie ook dit
jaar weer aan de orde.
Nu is er natuurlijk niet de min
ste twijfel aan of tot op zekere
hoogte heeft hij gelijk. Waar ieïs
wordt onttrokken, blijft minder
achter. Het komt er echter op aan
nauwkeurig te weten, van hoe
grote Invloed deze waterontrek-
king is en of er geen andere fac
toren zijn, die ook van invloed
zijn, misschien zelfs van grotere
Invloed.
Wanneer men spreekt met land
bouwkundigen, met mensen, die
niets te maken hebben met het
waterleidingbedrijf, dan ontmoet
men daar allerminst dezelfde ze
kerheid omtrent de oorzaak van
de droogte als bij tuinders. Aan
verschillenden hebben we de vraag
voorgelegd of ze de opvatting van
de tuinders deelden, een pertinent
bevestigend antwoord kregen we
van... niet een!
Natuurlijk is het van invloed, zo
zeiden ze, maar of het de enige
oorzaak is. of het zelfs de hoofd
oorzaak Is, dat zouden we niet
graag durven beweren.
Overigens bleek ons bij infor
matie bij de Plantenziektenkundl-
ge Dienst, dat de zwarte plekken
in de aardbeien zeker niet alleen
het gevolg zijn van de droogte. Er
ls daar sprake van een ziekte,
waartegen men geen afdoende be
strijdingswijze kent, terwijl ook 'n
zekere aardbeienmoeheid bemerk
baar wordt bij de grond. Al te
lange Jaren heeft men zich uit
sluitend bepaald tot de verbouw
van aardbeien zonder ooit de cul
tuur te wisselen.
In verband met de waterontlrek
klng hadden we een onderhoud
met lr van Nievelt, directeur van
het PWN, die let ontkende, dat
zijn bedrij? grote hoeveelheden
water verwerkte en diè van oor
deel was. dat. indien werkelijk
aan anderen schade werd toege
bracht, deze behoorde le worden
vergoed. Maar hij bleek er aller
minst van overtuigd, dat dit het
geval was, zeker niet in de om
vang als de tuinderij van de geest
gronden het probeert voor te stel
len
WAAR HET PRECIES OM GAAT.
Bij dti alles moeten we ter dege
bedenken. da* het PWN ln onze
samenleving nie* meer gemist kan
worden. Het vertegenwoor
digi een provir belang, waar
van de omvang moeilijk te waar
deren valt.
Verder bleken de duinen de enige
streek in Noordholland te zijn.
waar de bodem goed drinkwater
opleverde. Op het ogenblik is men
in staat water van elders aan te
voeren en daartoe zal ook op grote
schaal worden overgegaan. Hoe
Oostelijker men kwam, hoe brak
ker en hoe zouter het werd. Hier
op komen we nog terug.
Het enige reële standpunt, dat
men in deze aangelegenheidkan
aaenemen, komt hierop neer, dat
de drinkwatervoorziening van de
provincie moet doorgaan en dat
maa'regelen moeten worden ge
troffen om de tuinders van de
geestgronden te helpen. Waarbij
dan zo nauwkeurig mogelijk moet
worden bepaald in hoeverre de
wateronttrekking daarbij van in
vloed is. Want daarmee komt het
aandeel vast te staan, dat zij hier
ln zal hebben bij te dragen.
MERKWAARDIGE WISSELINGEN
IN DE GRONDWATERSTAND.
Nu doet zich het eigenaardige
verschijnsel voor, dat gedurende
de laatste anderhalve eeuw in de
duinen perioden van grote droogte
zich hebben afgewisseld met pe
rioden van i,Tote vochtigheid.
Een rapport, samengesteld door
een commissie, die in 1798 had te
onderzoeken in hoeverre de dui
nen in cultuur te brengen zouden
zijn, maakt melding van zeer
grote droogte, waardoor plannen
in die richting onui voerbaar wer
den geacht. Een verslag uit 1805
bericht hetzelfde.
Dan komt er verandering. Het
grondwaterpeil begint de «stijgen
en in 1816 en 1823 wordt door een
mr Gevers gesproken van de over
last, die het water in de duinen
veroorzaakt.
Tussen 1830 en 1840 vinden we
dan weer zeer lage standen. Daar
in komt verandering, totdat in '80
het water in de duinen een maxi
male hoogte bereikt. Dan treedt
weer een daling in, die heden nog
voortduurt en waarvan prof Du-
bois in 1909 schreef, dat deze
plaats vond onafhankelijk van
iedere kunstmatige uitwatering.
Overigens zijn in korte wisselin
gen waargenomen van M 1.60. In
verband hiermee zij er op gewe
zen, dat ook op Texel en Terschei
ling hevig wordt geklaagd over
droogte. In Terschelling schrijft
men deze voor de verandering toe
aan de ruilverkaveling en aan de
bebossing door Staatsbosbeheer!
Dat zijn de wijzigingen, die zich
daar hebben voltrokken en men
brengt die in betrekking tot de zo
hartgrondig verwenste droogte, ge
lijk de tuinder van de geestgron
den, die het waterleidingbedrijf
heeft zien ontstaan, dit er voor
verantwoordelijk stelt.
Ook te Petten zijn de duinen
veel droger dan voorheen en waar
hier evenmin als op de eilanden
van wateronttrekking sprake is,
mag wel als zeker worden aange
nomen. dat in ieder geval ook an
dere factoren meesnelen. Wellicht
werpt ook de regen al gewicht in
de schaal, zekerheid ech'er be
staat allerminst.
(Slot volgt".)
Een legende leefde gedurende
vele eeuwen onder het scheepsvolk
van de zeevarende naties
In. havenkroegen en op scheeps-
verblijven en op de brub vertelden
de zeelieden elkaar het verhaal
van de „Vliegende Hollanc'lr", 't
zwarte spookschip, dat, als de wind
aanwakkerde tot een loeiende
storm en de golven hoog opge
stuwd werden, onder vol tuig snel
lang voer.
Er is een tijd geweest, dat de moeilijke en vervelende cijfersom
jaarlijkse schoolreisjes der kinde
ren veelal een vaste route had
den,, waarbij één stelregel gold:
de kinderen zoveel mogelijk te la
ten zien. f de Jeugd dlit zelve zc
erg op prijs snelde, of dat er op
deze manier veel leerrijks van
uitging, daar werd wel eens min
der opgelet. Gelukkig begon hier
in de laatste jaren verandering te
komen. Met de verdere voortschrij
ding der vernieuwing in hét- on
derwijs, kwam er ook verandering
ln de schoolreizen. Men wilde im
mers met de vernieuwing, de kin
deren vormen tot persoonlijkhe
den. en de aard der schoolreisjes
moest dus wel veranderen. Van
daar de laatste jaren de steeds
meer in gebruik komende meer
daagse schoolreizen, waarbij voor
overnach'en vaak een gebruik van
jeugdherbergen wordt gemaakt.
Gelukkig zijn we dus op de goede
weg De jeugd moet op deze rei
zen zo worden geleid, dat ze zelve
volet een verantwoordelijkheid te
dragen. Daarmede verstevigen we
het zelfvertrouwen, terwijl de
jeugd in dergelijke gevallen bijna
altijd beheerst en „normaal" zal
optreden Zelfs de groo'ste .belha
mels" voelen, dat er dan iets van
hen wordt verlangd. En ze hande
len daarnaar. Daarom is het van
zo'n groot belang, dat het initia
tief werd genomen tot schooluit-
wisseling. Zo'n 5-daagse schoolreis
b.v. hoeft niet of weining duurder
te zijn dan een gewone reis. Dus
daartegen kan niemand bezwaar
hebben. Wel geldt bij sommigen
als bezwaar, dat de school 5 da
gen stilsitaat dat de kinderen dan
een extra vacantie zouden hebben
En dat is nu heus niet waar. Wie
een dergelijke schoolui'wisseling
van nabij meemaakt, ontdekt juist
hoe er ln die dagen door de jeugd
wordt gewerkit en geleerd. O ze
ker. ik geef toe, ze zoeken geen
men, of leren vrijwillig (om het
later uit het hoofd te kunnen op-t
dreunen) waar de Rijn In ons
land komft
Nee de kinderen leren iets anders
Ze komen in een voor hen geheel
vreemde omgevig bij vreemde men
sen. Met deze mensen moeten ze
enkele dagen „samenleven". Ze
zien het leven en werken van
deze mensen, iets wat voor hen
ook geheel vreemd is. Het ls zo
geheel anders dan thuis en ln ei
gen omgeving. En toch leren ze
de ernst en weldadigheid daarvan
zodat ze er eerbied en respect
voor krijgen. Welnu, daar ligt
reeds het begin. Immers, eerbied
en respect krijgen voor een anders
leven en werken, is voorwaarde
voor - zoals wij ouderen dat zo
gaarne plegen te zeggen - eerbied
en respect te hebben voor een ie
ders levens- en wereldbeschou-
De dekken van het schip waren
leeg en slechts op de campanje
stond een eenzame figuur, die.
met de hand de helmstok omklem
mend, het jachtig schip in de
juiste koers hield: schipper Van
der Decken, die volgens de over
levering gedoemd was. zonder on
derbreking tot de jongste dae zijn
vaartuig over de wereldzeeën te
sturen.
REDDER IN DE NOOD
Jaren kwamen en jaren gingen
en altijd waarde de duistere schim
van de Vliegende Hollander over
de oceanen Langzamerhand ver
vaagde het schikbeeld en bleef 1-
leen de naam Vliegende Hollander
bestaan als symbool van snelheid
en onverschrokkenheid
Geen wonder dus. dat toen d-
Hollanders werkelijk een dertir
i'Jaren geleden gingen vliegen, d M
1 "eretitel op alle luchthavens w-"*!
"hun -ïachlires^kwamenhun deel
werd
Niet langer was de Vliegende Hc1
lander de schrik van alle zeelieden
integendeel, hij werd vaak de red-
d 'n
Wai dit laatste betreft soreken
de feiten meest voo- zichzelf
Zo gebeulde het dat in de haven
van Antwerpen liggende stoom
schep Bel Pareil wegens een defect
aan de scheepsas niet kon uitva
ren Telegrafisch werden n' iwe
soheepsassen ln Amerika besteld
Een vracht DC 4 van de KLM ver
voerde deze gevaarten die ieder 1
meter lang waren en tezamen 2500
kg wogen, over de Atlanarische
Oceaan Nauwelijks twee daaren Ta
*er kon het sch'p met herstelde rao
to^en zijn reis vervolgen
De Nederlandse tanker Mildred
•d sch lobreuk voor de kust van
thdand De bemanning kon worden
?red en het was tenslotte een KT.
OnstellaHon. d'e de schinken
wing .ongeacht, van welke kleur
of godsdienst. Deze sehoolult,wis
seling nu, kan stiumlerend wer
ken. Het kind leert zelf waarne
men bij vreemde mensen, zonder
leider, die alles zegt of aanwijst.
Het kind moet dus in zijn waar
nemingen aan eigen ondervinding
van'huis en omgeving en zal ge
holpen door zijn eerbied en zelf
respect, beginnen te selecteren, en
trachten het goede te behouden.
We hechten geenszins overdre
ven waarde aan deze uitwisseling.
Maar wanneer een kind door zien
en waarnemen moet leren, dan
kan men dait op tweeërlei wijze
doen. Laat ze havens, schepen, ge
bouwen enz. zien en inderdaad ze
leren er van. Maar laat hen ook
zien, het leven en werken van an
dere mensen. In eerstgenoemd
geval zal het misschien meer hun
schoolwijsheid ten goede komen.
Het tweede geval echter, !s het on
tegenzegeelijk van grotere invloed
op hun levenswijsheid. En we me
nen in alle bescheidenheid dat dit
laatste meer aansluit bij de ver
anderde opvattingen omtrent op
voeding en onderwijs.
Vandaar dat we niét anders dan
verheugd kunen zijn. dait verschil
lende hoofdonderwijzers dit in
practijk trachtten te brengen.
Moge dit zo doorgaan, en zich
steeds meer ui'breiden.
Tot heil van het kind. de volwas
sen mens van later.
B. Haan
Op een terrein te Slledrech? wertl <feef
Z. K. H. Prins Bernhard aan een zeg
figfal verzetstrijders onderscheidingeiji
uitgereikt1, voor daden van moed,
rende de oorlog verrlch?.
Aas mej. M. C. van Grunsven uit
Geffen (N» Br.) werd door de Prlnf
de Bronzen Leeuw overhandigd. Dei$
dame word? In een Utrechfs Zieker»
huis verpleegd, maar werd voor deze
voor haar byzondere gelegenheid naar
Sliedrecbt overgebraehf, waar zij lig
«end op een brancard de onderschei
ding in on?vangst nam.
r
kelingen in korte tijd naar huls
en haar terugbracht
Een Venezolaanse scheepsb "-au
ning vloog per KLM vla Am ster
dam naar Stockholm om en in
Zweden gebouwd schip te gaan op
halen Deze zelfde manier van ver
voer werd door een Nederlandse be
manning benut, die een aantal
koopvaarders uit Amerika moest
halen
Een volledige opsomming van
deze voorvallen zou ta ver voeren,
zo talrijk zijn de voorbeelden, die
in de annalen van de KLM geboefc
staafd sïtaan over het vervoer door
de lucht van scheepsbemanningen
en onderdelen
DE VLIEGENDE HOLLAN
DER PER AUTO
Ook in andere opzichten kunnen
luchtvaart en scheepvaart ln be
langrijke mate samenwerken Pas
sagiers en bemanningen bv die per
schip reizen, ontvangen tijdens de
reis voortdurend post. dank bij het
vliegtuig Terwijl het schip reeds
ln volle zee is, worden de brieven
en pakketten per luchtpost ver
zonden naar de eerstvolgende aan
loolhaven van het schip, waar de
ze bil aankomst uitgedeeld kan
worden
Ook de scheepsacquisiteur van
de KLM, die met een klein auto'
tje in een snel tempo langs de ka
de van de Rotterdamse haven rijdt
staat bij de schepelingen van veler
lel landaard bekend als de vliegen
de Hollander Of het nu op een
Noorse tanker Zweedse houtboot
of een Frans vrachtschip is. onver
moeid klimt deze KLM employé
langs de touwladders of smalle
loopplanken op dc dekken en ver
telt over de voordelen, die de lucht
vaart aan de scheepsvaart kan bie
denDe scheepsbemanningen heb
ben soms maanden Tang over de
zeeën gezworven en zij hunkeren
naar huis Ais het schip cm de een
of andere reden, bv reparatie, eni
ge tijd ln de Rotterdamse haven
blijft liggen, is er voor de beman
ning een mogeliikheid om per
vliegtuig naar het'vaderland rp re'
zen
Soms gebeurt het dat een beman
ning te Rotterdam afmonstert Ook
deze schepelingen maken vaak van
een KLM vl5 eg tuig gebruik en snel
naar huis terug te keren
Op deze wijze bewees en bewijst
de luchtvaart nog steeds diensten
aan de scheenvaart en ondersteu
nen b^de takken van wereldver-
voer elkaar, waardoor deze ertoe
bijdragen, leder op zlin gebied, de
groo'st mogel"ke bloei te bere'ken
en hef
Apeneiland
9. „Die zjjn vast niet door mensen ge
maakt", besliste Kappic. En de Maat
bromde: „Het is hier niet pluis. Je
kunt de ellende voelen". Schichtig ke
ken ze om zich been. alsof ieder ogen
blik verwachtend, door een menigte
monsters te zullen worden aangevallen.
„We moeten terug", meende de Maat
„We zijn ongewapend en de eerste en
de beste leeuw beeft kinderspel met
ons. Ik ga beslist geen stap verder".
Ook Kappïe zag tenslotte in, dat ze wel
wat haastig van boord waren gegaan,
en dat bet beter was om eerst terug te
gaan om zich wat beter voor een der
geljjke onderzoekingsocht uit te rusten.
Achter elkaar, steeds angstig achterom
kijkend liepen ze het strand af, naar de
plek, waar ze hun boot hadden achter
gelaten. Doch plotseling gaf de Maat 'n
schreeuw van schrik. „De boot is weg!"
Inderdaad op de plek, waar de 6loep
gelegen had, was nu niets meer te zien,
dan de branding, die zachtjes ep het
strand sloeg. Ze waren op het eiland
gevangen!
door
N. J. P SMITH
Harry heeft een hoogst belang
rijke ontdekking gedaanin een
van de nummers van de „Harre-
laarse Nieuwsbode" heeft hij de
handtekening van burgemeester
Poortmans, zijn voorganger, ont
dekt. Die handtekening kan hij ge
makkelijk namaken.
48)
Dijk, de gemeente-opzichter, kreeg
van de zuster het verzoek, het niet te
lang te maken. „Burgemeester is eigen
lijk nog niet sterk genoeg om een za-
kengesprek te voeren. Het is, dat me
vrouw er nog al op aangedrongen heeft
u toe te laten, anders hadden wij u
nog een paar dagen moeten laten
wachten."
Zo-zo, dacht Harry he-aft zij er
op aangedrongen waarom? om
hèm een genoegen te doen?Dat
was het laatste, waar Harry aan durfde
te denken. Het tegendeel zou eer waar
zijn. Voordat Dijk verscheen had hij
het artikel over de pompgeschiedenis
gelezen een akelig, slag gewouwel
was zijn conclusie geweest Nu zat de
gemeente-opzichter daar. Een beetje
onwennig in de deftige ziekenkamer
omgeving draaide hij zijn hoed tussen
de vingers rond wachtend op de uit
nodiging van de man in het bed om
van wal te steken.
„U hadt een gewichtige zaak met
mij te bespreken?" vroeg Harry vrien
delijk. „U heeft gehoord, wat de zus
ter zei. Maak het zo kort mogelijk
voordat zij aan ons onderhoud een on
tijdig einde maakt."
Hij wist niet goed, hoe zo'n gemeen
tefunctionaris werd aangesproken of
hij u of jij moest zeggen. Maar omdat
Harry ook altijd graag beleefd behan
deld wilde worden, begon hy maar
met u zo vriendelijk zou Poort
mans wel niet met zyn opzichter ge
weest zijn.
Tulleners had goed gezien. Dadelijk
na zijn eerste woorden ging de ge
meente-opzichter wat gemakkelijker
zitten. Hij deelde mede, dat het in
derdaad een gewichtige zaak was,
waarover hy spreken wou.
„De schoolbouw, is het niet?"
Dijk verwonderd, knikte toen. Moes
ten ze nodig in het dorp vertellen, dat
de burgemeester achterlijk geworden
wasdat hij niets meer wist Hij zou
ze daar, in Harrelaar, wel anders in
lichten!
Harry, die merkte, dat zijn woorden
indruk maakten, vervolgde langzaam::
„Heeft u zekerheid, dat de heren, laten
we zeggen, vergeten hebben, te heien?"
„Weet u er alles van?"' vroeg Dijk
hoogst verwonderd.
'Nog niet alles", gaf Harry toe. „Ik
zou gaarne weten, of u zeker bent van
uw niet lichte beschuldiging."
Nu kwam de opzichter eerst recht
los: „Jammer genoeg niet in de
„Nieuwsbode" wordt beweerd, dat ze
een nieuw systeem hebben toegepast
dat hebben de heren my ook ver
teld. Maar moest van alles volkomen
op de hoogte zijn".
„Daar weet ik toevallig niets van",
kon Harry met nadruk verzekeren. „Ik
zou zeggen: wil je een school bouwen,
dan moet je beginnen met het heiwerk
tenminste in Harrelaar."
.Precies, precies", zei Dijk zichtbaar
verheugd. „Zoals u weet, ben ik nog
niet zo lang als opzichter in uw ge
meente
Harry knikte precies of hy ook dat
wist en wenkte plechtig door te gaan.
„Ik weet dus niet wat de gewoon
ten hier zijn".
„Hoe bedoel je?" vroeg Harry, die
als vanzelf wat minder uit de hoogte
werd.
„Mijn vrouw heeft me gewaar
schuwd vrouwen hebben daar
vaak beter kijk op dan mannen
die horen wel eens wat meer, doordat
ze meer praten
„Zo."
„En ook uw vrouw heeft mij, dan
wel niet zo direct, maar zó van terzijde
zal ik maar zeggen, er op gewezen."
„Mevrouw Poortmans?"
l4Jaweel meneer de burgemeeser".
„Ik moet zeggen, dat het geheel mh
nog niet duidelijk is, maar ga verder.'
„Mevrouw Poortmans heb ik mijn
vermoeden meegedeeld en die zei myt
„Dijk", zei ze, „er zijn hier in Harre
laar dingen, die men beter doet niet
te zien."
„Zodra u mevrouw Poortmans weer
spreekt, kunt u haar uit mijn naam
zeggen, dat ik van een gemeente-op
zichter niets anders verlang, dan dat hij
zijn plicht doet," antwoordde Tulleneri
statig.
Een gelukkig lachje op het gezicht
van de man aan het voeteneind van
bed bewees, dat hij de juiste toon j
troffen had, iets, wat Harry
genoegen deed.
„Dat dacht ik ook, meneer de burge
meester".
Wordt vervolgd)