IWnaattbi'
Haarlem in rep en roer
door brand uit gasbuis
Ontmanteling lokt hevige
protesten uit
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Het zand en de rots
Militaire hulp Europa gehalveerd?
NIEUWS
Zwarte dag voor Britse luchtvaart
5e JAARGANG Nr. 1619
Zaterdag 20 Augustus 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et- per mm., familiebericht
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur» J. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel K 2200 397Ï
Geestelijk leven
Ma:theus 7 24-21
Wie een gedeeltelijk godsdienstig
leven leiden wil, is als iemand, die
een huis bouwt.
Er zijn er, die zulk een huls zich
liever niet bouwen. Zij willen vrij
vrij zijn. Zij dwalen liever her en
der, dan dat zij zich de las-en wil
len getroosten van zich te verbin
den aan orde en plicht.
Maar er zijn er - en zo zijn de
mees'.en die werkelijk een geeste
lijk, godsdienstig en zedelijk leven
willen; welnu, die zijn niet alleen
als iemand, die een huis bouw:,
maar ook de manier, waarop huizen
gebouwd worden, vindt men terug
In de wijze waarop sommige men
sen zich wijden aan hun roeping en
plicht, 't Ene huis s aat op 't los
se zand. De waterstromen komen
van de bergen, de stormen waaien
er om heen. Het wordt ondermijnd
en geschokt en het valt. Het ande
re huis scheen ook op het zand
te staan en in de goede tijd was
er tussen beiden weinig verschil,
maar nu de regentijd kom: wordt
't verschil openbaar. Wat schaad;
de waterstroom aan dat tweede
huis? Het water loop; er om heen.
de stormwind verwrikt het nie'.
De man, die het gebouwd heeft,
heeft diep gegraven, dóór het
zand, totdat hij kwam op de rots.
Daar rust nu het fundament. Dat
huis valt niet.
Het is op een rots gebouwd.
Het leven van /menig mens
draagt de naam van een Christe
lijk leven, omdat het van buiten
de schijn er van heef:, en een
aardige gevel vertoont, regelmatig
en mooi van vorm, terwijl het huis
zelf vactheld noch degelijkheid
heeft. In de goede tijd en bij mooi
weer. dan kan zulk een leven be
staan, dan merkt men weiuig van
zijn innerlijke zwakheid, maar o
wee als de waters;romen komen,
als in de kwade tijd de verzoekin
gen en de verleidingen komen!
Wat heeft de stormwind van de
hartstocht al menigeen doen val
len! Wat hebben de langzaam
vooTtsijpelende wateren van de be
geerlijkheid al gebouwen van
deugd ondermijnd! Als de harde
tijd komt. de regen- en s oontiid
des levens, dan herkent men de
kracht en de vas'held van begin
selen en deugden.
Waar toch ligt de verklaring van
het feit dat sommlger deugd de
waterstroom der verleiding weer
staat en de stormwind van de
hartstocht trotseert, terwijl die
van anderen voor deze beide krach
sen bezwijkt?
Onze gelijkenis geeft die verkla
ring. Het zat bij wie zo spoedig
vielen niet diep. Het zat er niet
diep. Neen. het was oppervlakkige,
nagebootste, beginselloze, opge
drongen deugd, een onzekerder be
zi- dan deze en gene deugden te
hebben, los van elkaar en zonder
eenheid of verband. Heden zijn
ze en morgen zijn ze niet. Een wa
terstroom voert ze weg. Ze houden
nergens aan. Neen. dan eerst zal
een mens wil hebben 'van zijn deug
den en van zijn goede voornemens
wanneer zij s eunen op een goed
fundament. Kweek deugden aan.
zo velen als ge wilt. zij blijven even
zovele willekeurigheden en grillen
wanneer het heiiligdom van uw
hart hun oorsprong niet bewaart:
slechts dan., als re diep gegraven
ls, als de rots gevonden is. dan ls
men zeker van zijn zaak.
Dvaal neder to- de grond uwer
menselijke natuur Daar heeft God
het fundament gelegd. Er ken In
he- goede de eis van uw geweten en
van uw bestaan. Graaf diep. Ze:
met kloeke hand de spade in de
grond. Ruim weg het losse zand
van ijdelheld en lichtzinnigheid.
Gij moe; de rotsgrond vinden, uw
liefde voor God en voor zijn wil:
daar moet zich uw leven aan hecb
ten.
Knutsel dan niet aan uw deugden,
't Is nie; genoeg hier wat te spij
keren en daar wat op te schilde
ren. en ginds wa: te herstellen.
De vraag ls: hoe het fundament
ligt.
NOGMAALS DE
AUTOMAT¥~CHE PILOOT
He: besluit, da de K.L.M. de
au omatlsche besturing in haar
vlieg uigen voorlopig stopgezet
heeft, vindt o.a. zijn oorzaak in
het feit. dat enige ijd geleden ln
een Constellation van de K.L.M..
die op weg was van he: vliegveld
Gander naar Prestwlck. kort voor
de landing een storing is opgetre
den aan de automa ische piloot.
De gezagvoerder en de piloot, die
beiden ln de cocpit waren, slaag
den er binnen enkele minuten in
het oe~tel weer volkomen onder
contróle te krij gen
weerbericht
WEERSVERBETERING
Minder bewolking dan vandaag,
maar nog overdrijvende wolken
velden. Droog weer. Iets warmer
©verdag. Meest zwakke wid hoofd
zakelijk tussen Noord en Oost.
Teerschip van Breda ontstak gaspit
Zowel brandweer als ingenieurs van de Haarlemse gasfabriek stonden
Vrijdagavond geruime tijd machteloos tegenover een 10-tallen meters hoge
steekvlam, die loeiend uit een gebroken, dikke hoofdleidingsgasbuis naar
boven schoot. Men durfde de buis niet af te sluiten op de zich op flinkif
afstand van de vlam bevindende aftfuitpunten, omdat het gevaar van ont
ploffing ergens in de buis daardoor te groot werd geacht, wanneer de
buitenlucht zich met de restjes gas zou vermengen, en de brandweer kreeg
geen schijn van kans de geweldige steekvlam te doven.
De buis is gebroken bij de Catharij-
nenbrug aan het Noorder Buiten Spaar-
ne. Daar voer een schip, geladen mei
grondstoffen voor teer en genoemd ..Het
teerschip van Breda". Dit schip kwam
door een verkeerde manoeuvre in aan
varing met de hoofdleidingsbuis,* die op
deze plaats door het Spaarne loopt. De
gietijzeren leiding, die een doorsnee
heeft van een halve meter, werd Juist
op de knik, waarmede zij in het wa*er
duikt, verbrijzeld en grote hoeveelheden
gas stroomden onmiddellijk naar buiten.
Een gewone gaslantaarn, die daar in de
buurt staat, was de oorzaak van de
ontploffing en een daarop onmiddellijk
volgende meters hoge steekvlam. Het
uitstromende gas had vlam gevat toen
het de gaslantaarn bereikte. Het schip
4!aagde er tijdig in uit de buurt te ko
men. doch werd aan één zijde deerlijk
verschroeid. Onmiddellijk waarschuwde
de havenmeester de Haarlemse brand
weer, die met groot materieel uitrukte,
doch machteloos stond tegenover de ge
weldige steekvlam, die onafgebroken uit
de buis naar boven schoot en die we
gens de grote hitte niet dichter dan tot
op 10 meter kon worden benaderd. Po-
litieversterkingen verschenen al spoedig
ter plaatse om de duizenden nieuwsgie
rigen op een afstand te houden, terwijl
ingenieurs van de gasfabriek zich ver
diepten in het probleem hoe de vlam in
kracht kon worden verminderd. Intus
sen werden de Haarlemmers door de
radio gewaarschuwd geen gas te ge
bruiken. Om 11 uur slaagde de brand
weer er vrij onverwacht in de steekvlam
te overmeesteren. Het was het ei van
Columbus: Alle 6 stralen werden In de
gebroken buis gericht en de vlam gaf
Jeugd van Nederland'
Gistermiddag heef; Koningin Ju
liana de tentoonstelling „Jeugd v.
Nederland", die tot 18 September
in het RAI-gebouw te Amsterdam
zal worden gehouden, geopend. In
haar openingsrede zelde zij o.a.
..Het is goed te midden van de
andere grote en brandende vraag
stukken, dat onze volle aandacht
word- opgeëist door de tentoon
stelling „Jeugd van Nederland".
Alle plannen voor de toekomst
staan of vallen immers met de
gees kracht van onze jeugd. Haar
ontwikkeling de beste kansen te
geven, behoort to; de allereerste
verantwoordelijkheid waarvoor wij
staan".
Nadat H.M. de expositie voor ge
opend had verklaard was zij de
eers'e bezoekster, die er een rond
gang maakte.
Ook de voorzit er van het ten-
'oonstellingsbestuur. de heer dr.
G G. J. Met rop. sprak de geno
digden. waaronder zich verschil
lende hoge autoriteiten bevonden
toe.
VERLIEZEN IN INDONESIË
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verlezen in
Indonesië zijn gerapporteerd:
Gesneuveld: KL. 15 militairen;
K.N I.L. 8 militairen.
de geest. De vele duizenden spoedden
zich daarna door de duisternis van de
onverlichte straten huiswaarts, want
Haarlem gebruikt voor de straatverlich
ting nog zeer vele gaslantaarns, die
Vrijdagavond alle van hun brandstof
verstoken waren. Ook de huisvrouwen
konden geen gebruik van hun gasfor
nuizen maken. Zaterdagochtend tegen 8
uur was de gastoevoer weer hersteld.
De Catharijnenbrug heeft nogal ernstige
schade opgelopen.
Tienduizend arbeiders van de
voormalige Hermann Goering Wer
ke te Watenstedt Slazgitier bij
Brunswijk hebben gepro:esleerd
tegen de voorgenomen ontmante
ling van deze ijzer, en staalfa
briek.
Er werden redevoeringen tegen
de on-man^elingspolltiek gehou
den, doch er vielen geen inciden
ten voor.
Bij de demonstratie verklaarde
dr. Machens, de Bisschop van Hll
deshelm. dat de ontmanteling van
de fabriek het maken van een
„levende atoombom" betekende.
„Al heef; Hitier misdaden tegen
de menselijkheid begaan", zo zel
de hij, „daarom heeft nog niet
Iemand anders het recht hetzelf
de e doen".
De ministers van Arbeid en fi
nanciën van Neder Saksen spra
ken de arbeiders eveneens toe en'
verklaarden, dat de ontmanteling
moes: worden stopgezet.
In de gemeenteraad van Waten
stedt—Salszeit'er, die eveneens in
protest tegen de ontmanteling bij
eengekomen was, verklaarde prof.
Frohne, de directeur van verbin
dingen van het bestuur te Frank
fort. dat hij inlichtingen van de
geallieerde autoriteiten had ont
vangen. die er op wezen, dat het
voornemen om de voormalige Her
mann Goering Werke te ontman
telen mogelijk zal worden herzien
Naar het militaire bestuur be
kend heeft gemaakt, zal een an
dere belangrijke fabriek voor syn
thetische benzine, de Scholven Oei
Werke te Gelsenklrchen, eveneens
worden on'manteld.
De datum hiervoor ls nog niet
bekend gemaakt. Van de 450 man
die daar thans werken zullen
naar verwacht wordt, 20 a 40 hun
werk verliezen. De ontmanteling
geschiedt door het eigen personeel
van de fabriek.
PLASTIC VEROVERT
DE AARDBOL
De nieuwste vinding op plas.lc-
gebied Is een transparante plastic
globe, die van binnen uit kan wor
den verlicht. De fabrikant kan de
globe leveren met de geografische
namen in practisch elke gewenste
taal.
Slag voor Trumans wapenprogram
Het Amerikaanse Huls van
Afgevaardigden heeft blijkens
de eerste telling van de stem
ming over een amendement op
het wetsontwerp tot militaire
hulpverlening aan Europa een
halvering van de te verlenen
militaire hulp goedgekeurd.
In het amendement, dat de ver
mindering voorstelt, wordt er op
aangedrongen, dat slechts tot Ju
ni a.s. en nlgt tot Juni 1951 zo
£eid steun zal worden gegeven
De gebeurtenis vormt een slag
voor president Trumans wapen-
program voor West-Europa, Grie
kenland, Turkije, Korea, Perzië
en de Philippljnen, dat een som
van 1.450.000.000 dollar omvat.
De minister van buitenlandse
Wederom pokkengevallen!
Van militaire zijde wordt ons ge
meld, dat zich op het troepen transport
schip „Waterman", dat onderweg is van
Indonesië naar Nederland, twee gevallen
van pokken hebben voorgedaan. De
patiënten worden te Aden ontscheept
en opgenomen in een hospitaal aldaar.
De betrokken families zijn ingelicht.
Het is Vrijdag een zwarte dag geweest voor de Britse luchtvaart
Een passagiersvliegtuig van de „Britisch European Airways" en
een Proctor-toestel stortten op 25 km afstand van elkaar neer
in de moerasachtige gebieden van Lancashire en Yorkshire. In
totaal zijn 27 doden te betreuren; acht personen werden gewond
Spionnage in Zwitserland
Voor de tweede maal in enkele
weken :Uds Is ln Zwitserland op
zien verwekt door berichten over
ontdekking van spionnage-activi
teit binnen de landsgrenzen. In 't
eerste geval was het een postbe
ambte, die gedurende vele Jaren
tegen betaling afschriften van
geheime staatstelegrammen aan
een „Westelijke mogendheid" zou
hebben doen ;oekomen. Ook mili
taire geheimen zouden daarbij be
trokken zijn, aangezien de kwes
tie aan de militaire autoriteiten
In handen is gegeven. In kranten
berichten werd Frankrijk ge
noemd als de betrokken westelij
ke mogendheid.
In het tweede geval, dat dezer
dagen aan het licht zou zijn ge
komen. zou he; gaan om een func
tionaris van de staatswapenfabrie
ken te Thun, die tegen betaling
militaire geheimen verraden zou
hebben. De autoritei en hebben 'n
officiële mededeling over dit ge
val in uitzicht gesteld.
BROEKMAN OP DE RACE-FIETS
Kees Broekman uit De Lier ls
van plan de reis naar Noorwegen
op zijn racefiets te maken. Arve
Sinnerud, die bij hem heeft gelo
geerd en dezer dagen naar Noor
wegen terugkeerde, heeft de ba
gage van Kees daarom in zijn
auto meegenomen.
zaken, Dean Acheson, had nog ge
waarschuwe!, dat een verminde
ring van he; program uitgelegd
zou kunnen worden als „een aan
duiding van wantrouwen jegens
onze geallieerden".
Nader wordt gemeld: De verla
ging met 50 pet. is door het Huis
met 209 tegen 151 stemmen aan
genomen. Dit is het resultaat van
een officiële hoofdelijke stemming
waartoe na twee eerdere stemmin
gen werd overgegaan.
wapen ptogittm
nog door de Senaat worden be
sproken.
ZEEPOST VOOR DE WEST
26 Augustus a.s. vertrekt het
ss „Baarn" naar Willemstad (Cu-
racao).
Me; dit schip kan zeepost wor
den meegezonden, mits de corrés
pondentie uiterlijk 24 Augustus
a.s. ter post bezorgd wordt.
Shirley wacht nog
een maandje
L»e 17-jarige Amerikaanse ka
naalzwemster Shirley May France
heeft gisteren besloten de poging
om het Kanaal over te zwemmen
tot de volgende maand uit te stel
len, aangezien zij zich niet geheel
fit voelt. Zij zal naar Dover terug
keren met haar trainers Harry
Boudakian en mej. Wlash, waar
zij haar training voort zal zetten.
Verstikkingsdood
in spoorwegtunnel
In een 1600 meter lange tunnel
bij Tsjoekiong ln Zuid-Korea zijn
24 personen de verstikkingsdood
gestorven en anderen erns'ig ziek
geworden.
Van een trein raakten zes wa
gens In de tunnel los. Toen de
machinist ach: eruit reed om de
verloren wagens weer aan de
trein te koppelen werd de tunnel
met dichte rook van de locomo
tief gevuld, zodat de passagiers
geen verse lucht meer konden krij
gen.
Kaartenhuis
Daar ligt he: ineen. Als een kaar
tenhuis is de oppositie gedurende
he: Indonesiëdebat ineéngesort.
Zo onverwacht zelfs, dat men zich
de ogen uitwrijf; en afvraagt of
er werkelijk wel oppositie is ge
weest tegen het regeringsbeleid.
Zo was de situatie: De heer Van
Maarseveen, minister van Over
zeese gebiedsdelen heeft een fikse
grote mond open gehaald en de
heren eens precies gezegd waar 't
op stond. Dat de opposanten met
hun eeuwig gezwam geen andere
weg hadden aangewezen. En daar
had de oppositie niet van terug.
En als we hier schrijven van de
oppositie, dan doelen we niet zo
zeer op de volgelingen van de
heer Schouten, dan wel op de he
ren Oud en Romme. De laatste
dag van het debat is voor hen een
uitermate slechte dag geworden.
Het ls wel merkwaardig, da: het
gevaar in dit debat eigenlijk nira
mer zo zeer Is gekomen van de
zijde der opposan'en. Men wist.
wa: men aan ze had. Het gevaar
dreigde hier van de zijde der pal
tijen, die in de regering vertegen
woordigd zijn. In de eerste plaa's
van de K.V.P. bij monde van de
heer Romme en daarna als twee
de stemmen in het koor, van die
der heren Oud en Tilanus.
Toen dan ook het debat nog
moest beginnen, was de hele aan
dacht gevestigd op de heer Rom
me. Wat zou Romme doen? Bij 't
heengaan van de heer Sassen had
hij reeds gesproken over 'n barst
in het vertrouwen. Het ontslag
van de heer Beel maakte het er
niet beter op. De koers, die de
K.V.P. tot dusverre gevaren had.
leek vaarwel te worden gezegd en
het. had er alle schijn van, dat de
K.V.P, streefde naar een kabinets
crisis.
Dat zou betekent hebben, dat 'n
vriendschappelijke oplossing in
zake het Indonesische probleem
tot de onmogelijkheden zou heb
ben behoord.
Inmiddels heeft de regering, en
ere wie ere toekomt, de heer Van
Maarseveen ln het bijzonder keep
gehouden. De heer Romme en
met hem de heer Oud, zijn met
de werkelijkheid geconfronteerd.
En ze zijn voor die werkelijkheid
smadelijk op de vlucht geslagen.
Ze hebben erkend, dat er ook nog
internationale factoren waren,
waarmee rekening moest worden
gehouden en ze hebben zich, spe
ciaal de heer Romme, bereid ver
klaard in de toekomst mede te
werken aan een bevredigende op
lossing van het conflict, waar
over minister Van Maarseveen
zich natuurlijk erkentelijk toon
de. Of er voor het Nederlandhe
volk reden is tot tevredenheid,
wagen wij echter te betwijfelen.
Met enige bitterheid vragen wij
ons af, waarom deze heren zo
laat tot dit inzicht zijn gekomen.
Hebben ze niet beseft, dat hun
van dag tel dag
TENGEVOLGE van overstromingen
tijdens stormweer zijn in Napels ver
scheidene huizen ingestort Weg-,
spoor- en telefoonverbindingen onder
vonden stagnatie.
HET FRANSE BLAD „Liberation"
verklaart, dat de Franse bankbiljetten
zo met bacillen zijn besmet, dat zij een
gevaar voor het openbaar welzijn vor
men. Een laboratoriumonderzoek van
enige biljetten toonde aan, dat er dui
zenden bacillen, met inbegrip van de
uberkclbacil, op voorkwamen. Het meest
besmet zijn de biljetten van vijf, tien
en twintig fr., die al enige tijd niet ver
nieuwd zijn.
DR. SAMUEL GREEN, hoofd van de
Ku Klux Klan, is, toen hij in zijn ?uin
stond te werken, dood neergevallen, zo
werd door zijn zoon te Atlanta (Geor-
gia) medegedeeld.
MEER DAN 80.000 personen uit dc
West-Europese landen worden als ge
volg van evacuaties, waartoe zij door
de nazi's gedwongen werden, vermist,
volgens cijfers van de V.N.
HET WERKLOOSHEIDSCIJFER in
de Duitse dubbele zone heeft midden
Augustus een nieuwe na-oorlogse hoog
te bereikt, namelijk 1.267.247.
DE BOSBRANDEN in Frankrijk be
reikten eergisteren het vliegveld Bede-
nae-Bussac. waar o.a. circa 12.G00 vlieg
tuigbommen lagen opgeslagen. Nadat
ongeveer 3000 vliegtuigbommen, elk
met een gewicht van 200 kg. waren ont"
ploft, werd men de situatie meeser. Per
soonlijke ongelukken deden zich niet
voor.
UIT CENTRAAL ECUADOR worden
nog dagelijks aardschokken gemeld.
Sommige worden „betrekkelijk krach
tig" genoemd. Er wordt echter weinig
schade aangericht
DE AARDBEVING in Turkije heeft
een ernstiger omvang aangenomen dan
aanvankelijk werd bericht. Tot dusver
zijn 65 mensen gedood. Vijf dorpen zijn
ernstig beschadigd.
ER ZAL MET INGANG van de ope
ning van de RTC een speciaal post
stempel van de conferentie worden ge
bruikt. Deze zal bestaan in een cirkel
met een afbeelding van de Ridderzaal
in het midden en daaromheen de woor
den: Ronde Tafel Conferentie 's Gra-
venhage.
TE STRAATSBURG is onder voorzit
terschap van Paul Bastid en lord L#»y-
ton een Europese liberale partij gesticht
De leden der partij zijn nog weinig
talrijk.
EEN ALGERIJNSE huwelijkszwende
laar maakte dezer dagen verschillende
Nederlandse jongedames het hof. Hij
deed zich voor als millionnair, die voor
onbepaalde tijd in Nederland vertoefde.
Steevast vroeg hij zijn slachtoffers ten
huwelijk. Geld was niet in de eerste
plaats zijn doel. Vooral wilde bij n.L
een intieme verhouding met zijn %slacht-
c fiers scheppen. De Amsterdamse vreern
delingenpolitle heeft hem gearresteerd.
DE NESTOR der Ned. bioscoopwereld
de heer S. Kinsbergen. viert op 1 Oc-
tober zijn 25-jarig jubileum als bioscoop
directeur. Op die dag bestaat zijn hui
dig theater, het Passage-thater in Den
Haag, 20 jaar.
DE JOEGOSLAVISCHE politic stelt
een onderzoek in naar een brand die
ernstige schade heeft aangericht op het
Joegoslavische schip „Partizanka", dat
in de haven vn Split lg om te worden
gerepareerd.
houding, een houding van lijde
lijk verzet zouden we het bijna
willen noemen, ons zo ver in het
moeras heeft gebracht? Of ls de
invloed van de heer Weiter ln de
K.V.P wellicht zo groot, dat de
heer Domme al zijn staatsmans
kunst heeft moe:en aanwenden
om de Kamerfractie der K.V.P. in
haar geheel te meegaan te bewe
gen? Is de reactie er willcht ster
ker dan menigeen in de K.VP.
zelf vermoedt? In ieder geval kan
de regering rustig aan de Ronde
Tafelconferentie beginnen. De op
positie in eigen rijen ls beter laat
dan nooit tot he: inzicht geko
men, dat de houding, die zij heeft
aangenomen, funest is geweest
voor de gang van zaken in het
Indonesische conflict. Dat het
rampspoedig Is geweest voor he?
Nederladse volk.
Mogen ze dit in de toekomst to
nen.
Eerst dan zijn we tevreden.
v. Z.
