i&efe&ete P Van vrouw tot vrouw TOMATEHTIJD aan Tsiecho-Slowakije September uil de- Eipwaniitien ontmoetten •/kaar inezer dagen zijn 38 Nederlandse en 9 Vlaamse Esperantisten teruggekeerd van een reis naar Tsjecho-Slowakije. Een der deel nemers, mej. Gerlach uit Wor- tnerveer, geeft hier enige van haar Vele indrukken weer. Karlovy Vay (Kartetad) is be- Irend om zijn geneeskrachtige bronnen. Er zijn er veertien, die nlle verschillende zouten en mine ralen bevatten. Zieken uit alle landen en werelddelen komen hier genezing zoeken voor hun kwalen. Het bronwater is gratis, maar men kan er wonen in prach tige hotels of schitterende villa's Cn baden in luxueuze badhuizen. 3 Morgens tussen 8 en 10 uur komen de patiënten met hun kan netjes naar de bron die hun voor geschreven is en drinken of liever Buigen -de kannetjes zijn zo ge maakt, dat je het water opzuigt hun portie geneeskrachtig water op, al wandelende onder de mooie galerijen of zittende op een van de vele banken, 's Avonds tussen 5 en 7 herhaalt zich dit schouwspel. Er staan bepaalde uren voor, dat het water het bes te is. Natuurlijk hebben wij van alle bronnen het water geproefd De emaak is akelig flauw en zelfs van de bron voor de eeuwige jeugd en schoonheid was het me niet mogelijk een kannetje vol te drinken Zo heb ik met deze jeugd en schoonheid een boom pje begoten. In Lanech werden we opge wacht door Esperantisten, die ons bloemen aanboden en ons naar het graf brachten van Ma- saryk, waar onze leidster de bloe men neerlegde. Een der Esperan tisten hield een treffende toe spraak over de idealen van deze grote onvergetelijke man en de geestelijke verbondenheid van het Tsjechische en Nederlandse volk Diep ontrrreodode. .ta.e volk Diep ontroerd gingen «re weg Het onderwijs ln Tsjecho-Slo wakije verschilt niet zoveel van het onze als het Deense bijvoor beeld De kinderen gaan met hun Be jaar naar een kleuterschool, daarna naar een lagere school itot hun elfde Jaar dan vólgt proortgezet onderwijs tot het 15e jaar. Als de meisjes dan van school komen zijn ze klaar voor de huishouding, want ze leren Uitgebreid koken, naaien en was- behandeling en de jongens ken nen de grondbeginselen van een vak. Zijn de kinderen erg intelli gent, dan worden hun rapporten bekeken, een algemene indruk opgemaakt en ze worden getest, Ze gaan dan studeren of zich verder bekwamen in de richting die voor hen het meest geschikt is. Prijzen en salarissen liggen heel anders dan bij ons. Mijn col lega verdient f 80- per maand, dat is hier om van te schrikken maar in Praag heb je al een heel goede mantel op punten Voor f 24.- en je kunt uitstekend eten voor f 0.30 en iets minder goed voor f 0.15. Zij vertelde dan ook heel goed te kunnen leven van haar salaris en over te hou den en af en toe iets te kopen in de vrije winkels. Ieder die in het arbeidsproces is opge nomen krijgt bonnen en punten Op de bonnen kun je goedkoop levensmiddelen kopen ei) op de punten kledingstukken. Ieder die echter op de een of andere manier geld heeft, krijgt bonnen noch punten en moet alles kopen in winkels,waar de goe deren zonder dat te krijgen zijn en dat is vreselijk duur. Een me ter doodgewone kunstzijde kost f 24Natuurlijk is de tevreden heid over een salaris maar rela tief. Ik sprak een zakenman wiens zaak aan de staat gegaan was en die er nu in doorwerkte tegen een salaris. Hij kreeg ook 1 80.— per maand maar klaagde daarover steen en been. Van Praag gingen we via Jicin Inaar Hradec Kralové. Jicin noe men w;j het Tsjechische Putten, maar Putten is er heel genadig 'afgekomen vergeleken bij dit. Een schoorsteenveger in uniform .vertelde ons het drama. Alle (mannen en jongens boven 14 jaar (zijn vermoord, de vrouwen weg gevoerd, de nuizen ïeeggerooid en daarna verbrand. De vernie ling was totaal - want in Jicin staat niets meer. Mijn vriendin en ik zouden de gast zijn van een alleraardigst meisje, dat pas een jaar Esperan to leerde, maar het reeds uitste kend sprak. Zij was naaister van beroep en haar vader met wie ze samenwoonde arbeider. Zij woonde in een heel groot blok en wij verwachtten daar een kleine flat, zoals we die uit Praag en Tabor kenden. Maar we kwa men in een grote kamer waarin stonden: een grote lits-jumeaux, een eenpersoons ledikant, een linnenkast, op een verhoging een fornuis, een keukentafel, een was- stel op drie poten en langs de bedden twee stoelen en onder de tafel een krukje. Dit was de hele woongelegen heid Zij vertelde dat zij hier al tijd gewoond had ook toen haar moeder nog leefde en haar zuster nog thuis was. Die zuster sliep dan op een harmonicabed dat overdag onder de andere bedden geschoven werd We waren echt ontzet. Het was niet mogelijk, dat twee mensen tegelijk liepen. En toen we naar bed gingen was het helemaal wat, wan' op de bedden lagen dikke veren dekbedden voor de winter, en veel te heet voor nu. Om d.e op te ruimen zette onze gast vrouw beide stoelen tegen elkaar en daar werd gilles wat weg moest opgelegd De kamer was toen natuurlijk ae'cmaal vol en ;ve konden niet anders, dan ons op onze plaats uitkleden en in bed stappen. Een ding weet ik heel zeker. Het Tsjechische volk voelt zich diep verbonden met het Neder landse volk en ik vraag U daarom neem dit laatste goed in U op. Het Tsjechische volk groet U! D. L. M. GERLACH Het is nu nog weer Voor een duik in een bad, Voor 'n mars door de hei Langs een kronkelend pad, Vlaar tante zit klaar, Met een plaid en een kruik En kachelaanmakers Voor winters gebruik. Ze heeft vele mudden Briketten besteld, Haar voeten reeds nu In de voet-zak gekneld. Haar muts is ontmot. En haar stoof is gezet, Een dik-donzen deken Op 't een-persoons bed. Ze laat zich niet vangen Door 't zomerse groen. M'n tante wacht stil Op het winterseizoen. Want tante zegt dit: ,,'k Ben niet gek of verwaand. Geen kou aan m'n lijf D'r is een R in de maand!" JAN HOTTENTOT. „Raak thuit In je eigen mu seum", is de slagzin waarmee de Amsterdamse Museumkring voor Moderne Kunst in een van haar geschriftjes de jongeren opwekt lot bezoek aan het Stedelijk Mu seum. Vroeger was een museum uit fluitend iets voor volwassenen. Vaak waren het niet veel meer dan pakhuizenwaarin de kunst schatten deskundig waren opge borgen, maar die bij de kunstzin nige vorming en voorlichting geen enkele rol speelden. Tegenwoordig begint di( te ver anderen en is een museum ook het eigendom van de jongeren, want terecht is men gaan inzien, dat het leren genieten van kunst voor de jonge jnens van evenveel (hoe wel andere) waarde is als bijv. geschiedenis en wiskunde; van andere waarde als zijn dagelijks werk in fabriek of op de boerderij. Ja, men is gaan inzien, dat het een noodzakelijke aanvulling is op het leven van elke dag, waarin de kunst een vaak zo kleine plaats Inneemt. Helaas kennen we in ons land nog niet het systeem, waarbij zo- tls bijv. in Amerika alle musea gratis toegankelijk ztfn voor elke belangstellende. Vaak vormen de entreeprijzen een onoverkomelijk bezwaar voor een veelvuldig bezoek aan bijzon dere tentoonstellingen en eigen collecties. De Amsterdamse Museumkring voor -Moderne Kunst wil aan dit bezwaar tegemoet komen door een bijzondere regeling, die het grote groepen jongeren mogelijk zal maken de tentoonstellingen te gaan zien. Naar het Museum Het is Inderdaad belangrijk, ge regelde bezoekers van een mxiseum te worden, omdat men juist door veelvuldig zien, de schoonheid gaat ontdekken. En het Stedelijk Museum te Am sterdam is belangrijk genoeg om vaak bezocht te worden. Belangrijk is dit museum door de uitgebreide en waardevolle collecties die het herbergt en die permanent te bezichtigen zijn in een groot aantal daarvoor gere serveerde zalen. Belangrijk is het ook door de vele tentoonstellingen die er bovendien nog gehouden worden van hel voornaamste wat op het gebied van de kunst in de gehele wereld gemaakt wordt of gemaakt ie. Op die wijze biedt het museum een duidelijke blik op de ontwik keling van de kunst en in het bij zonder op de prestaties ven onze tijdgenoot-kunstenaar, waar ter wereld hij ook bezig mag zijn aan de lange keten der kunstgeschiede nis een nieuwe schakel toe te joegen. Voor jongeren tot 21 jaar bestaat de mogelijkheid tot het nemen van een jeugdabonriement d f 1.75 per jaar. Dit abonnement geeft het recht, van September tot September, op vrije toegang tot het Stedelijk Mu seum, bovendien vrije toegang tot alle door het Stedelijk Museum georganiseerde bijzondere tentoon stellingen. Laten we nu eens afstappen van het idee dat een museum alleen voor een bijzonder soort mensen is. Wij verlenen gaarne bemidde ling bij het verkrijgen van een dergelijk abonnement. Een briefkaartje aan de redactie is voldoende. Sch. OLIEWINNING IN DRENTE. De oliewinning in het Oosten va he; land neem. voortdurend in betekenis toe. Hier ziet hoe de olie ln de tankwagens wordt ge laden. Wat zeg jij van de kerk te War menhuizen? vroeg de barrbier an Kees Kees deed een trek an de poip. wan ja. nou kenne we geluk kig weer een poip rouke, jullie weto wel. zo'n grote weer zo wat een half ons ingaat, blies een rouk wolk de skeerwinkel ln dat de langpotemigge er de vlucht van namme en herhaalde toe: De kerk te Warmenhuizen? De kerk te Warmenhuizen? Deer zeg ik hiUegaar niks over Die s-aat er nag Maar je bedoele zeker, wat ik van de raad van Warmenhuizen zeg Afoin, Je vrage ut maar uit mezelf zou ik er nooit over begon nen wezen Want ut is een raar akkevietje Hoe bedoel je, vroeg Janus En ut kwam er zo noidig uit, dat we allegaar hoopvol nei Janus keke Want die is goed Rooms en an de menier, weerop ie ut zol hoorde we wel, dat hai ui op neme wou voor z'n partaigenote Kees zoi niks meer Hai groins de En toe begon Janus maar Is ut nou zo gek. dat wai er fois teluk voor bedanke om te betale voor een kerk, die ons jare lang verdrukt heb en weer wai nooit lnkomme? Weer we niks mee te maken hewwe wulle en die we as verderfeluk beskouwe? Wat blik sem as jullie den zo'n behoefte hewwe om die kerk goed te hou wen. maak den. dat ut voor me kaar komt Offer er den voor en gaan nci die kerk toe Maar jullie benne te beroerd om nei de kerk te gaan en jullie benne hillegaar te beroerd om er wat voor te offe ren En den moet de gemeenschap maar baispringe en met geld, dat ok van ons ls Nel. ik ken me leven dig voorstelle dat ze er deer in Warmenhuizen tebak van hewwe Lelt ieder maar voor z'n oigen zurge We wazze er een toldje stil van Want as ze je zo ongezouten zegge weer ut op staat, den moet je je eerst een toidje bezinne Da Janus gong deur: As onze kerke of benne. wulle Jullie er den an betale? Jullie zou we óns zien ankommen En we zou we ut ok gieniens wulle ok. Wal Profileert van: WATERLOO BRIDGE. Een overzicht van een van de talrijke beroemdee bruggen over de {Theems, stelt het. verkeer af en toe voor moeilijke problemen. redde ons zelf En deer hewwe we gien overhoidsgeld voor nodig We keke allegaar nei Kees Die ken soms zo verlegen uitbarste en we dochte u: zei um nou wel raak weze Maar ut zat um zeker in de warmte, want Kees bleef zo be daard Zit wel wa; in Janus, in wat Je deer zegge As je ut een beetje op pervlakkig bekoike zit er wel wat in Maar of dat les-e nou hillegaar waar is, dat betwoifel ik Ik zou zo zegge, deer wul ik nag wel ef kes over deur gaan Want -Jij zegge dat nou wel, dat jullie Je oigen redde en dai jullie gien overhoids geld hewwe wulle, maar as Ik nei jullie skoolkes koik. den prakke zeer ik er toch efkes aars over Jullie gebruike skole om propagan da te maken voor jullie gelouf Das jullie goed recht, want de wet s'.aat ut toe Maar ut beurt van overhoidsgeld En as je er nou goed over prakkezere, den ls ut toch oigeluk een beetje gek De overhoid houdt er een openbare skool op nel Deer wordt algemeen onderwois geven, voor iederien Jullie vinde da: niet voldoende Ken ik me van jullie kant voor stelle Maar den moet je niet zegge dat jullie gien geld van de over hoid hewwe wulle om jullie oigen belange te dienen. Want den ben Je er naast Maar om nou op War menhuizen terug te kommen, ut is toch een raar akkevietje Want B en W wazze er eerst voor En nou ken dat raadslid Mink gieniens drie handtekeninge bal mekaar kroige Omzwoid soms? Weerom? Ik weet ut niet Kees stak z'n poip n^g weer een keer in de brand en toe gong le veerder Koik erus Janus je blieze net jullie hier nogal goed gaat. Bal zo hard van de toren, omdat ut jullie komme de mense weer in de kerk Das ok wel derus aars weest Toe de kerk te Warmenhul zen overgong, ls ie niet van Jullie of nomen Welnei Er was toe gien belangs-elling voor De mense wou we er niks meer van wete En de priesters liepe ok over Maar toe was die kerk al in een verskrikke luk slechte staat Er is al wat an doktert Nou heb dat er allegaar niks mee te maken Maar ut gaat er bai moin oigeluk hierom, dat die kerk een monument is Een gebouw van oudhoidkundige waarde, weer Kathelieke en Protestante en Hoi dene herinneringe an hewwe En as de overhoid deer geld voor be schikbaar stelt, om dat ln stand te houwen, den vind ik dat gien gek idee En as er een Rooms gebouw ls, dat behouwen bloive moet, om dat ut historische waarde heb, den zou ik u; niet gek vinde. as de overhoid deer an betaalde De Ka tholleke bai ut Roik hadde den ok gien bezwaar Bai de provincie ok niet Maar in Warmenhuizen hew we ze nag zo'n ruime blik niet. En das jammer FIGARO Wij zijn weer midden in het to matenseizoen en we kunnen een ieder aanraden, hier volop gebruik van te maken Tomaten zijn im mers belangrijk voor jong en oud jdrc^hun. grote rijkdom aan vita iqjsfèa, vooral vitaminen C en voédingszouten Dat is dan ook de reden, waarom het sap van de to maat zo goed is voor zuigelingen Ee$ goede eigenschap van torna tenis bovendien, dat ze op zoveel verschillende manieren genuttigd kunnen worden Zij, die niet van rauwe tomaat als sla of op de bo terham houden zullen ze mis schien wel in soep of saus of ge stoofd als groente waarderen Ook stamppotten en stoofscho tels zijn er te bereiden van toma ten in combinatie met aardappe len en andere groenten Zelfs zijn 'omaten tot zeer smakelijke jam te verwerken Op de boterham kan men de to maat eten met peper en zout, doch ook met rr.ayonnalse, slasaus een fijngesnipperd uitje, vlees, vis of geraspte kaas Ook met sul ker vormen zij een smakelijke broodbelegging Wij geven hierbij nog enige re cepten voor 4 personen Stoofschotel van tomaten, aardappelen en kaas 2 kg aardappelen 1 kg tomaten, 200 g kaas, 1 ui, zout, peper aro ma, peterselie bo?er, margarine of vet De ul fijngesneden en ln de bo ter. de margarine of het vet bak ken De aardappelen schillen of schrappen, ln stukjes snijden en met wat vocht bij de ui voegen Als ze bijna gaar zijn. dc gewassen en ln vieren gesneden tomaten toevoegen en alles gaar laten wor den Op het laatst de ln blokjes gesneden kaas waf zout, peper en aroma toevoegen en bij het op doen wat gehakte peterselie over het gerecht strooien Is de massa We zijn in de vacantle enkele dagen naar Amsterdam geweest en zo als het degelijke mensen, die al niet meer helemaal tot de Jeugd behoren, betaamt, zijn we ook een keer naar de schouwburg geweest En mijn man heeft er meer genoten dan ik Nu is dat niet zo'n wereldschokkend feit en het omgekeerde ls ook wel eens 't geval, maar deze keer vond Ik dat ik toch reden had om het stuk dat wij zagen niet onverdeeld te bewonderen En toen we ln he: hotel terug waren en daar nog gezellig aan 'n kopje koffie zaten, praatten we na tuurlijk nog over wat we gezien hadden Mijn man enthousiast en lk heel erg sceptisch Laat ik u eigenlijk maar vertellen, dat ik me lichtelijk geërgerd had En toen mijn -man de reden van die ergernis niet direct doorhad, was was dat voor mij een reden om me gegriefd te voelen U kunt natuurlijk de oorzaak niet raden, hoewel als u er even over nadenkt, het niet moeilijk ls Want het stuk ging nauurlijk weer over het oude thema, de schoonmoeder, die alle mogelijke onhebbelijkheden heeft Toen lk daarover mijn ergernis tegen mijn man te kennen gaf lachte hij eerst heel luid Hij had er totaal geen aanstoot aan genomen En hij had .zo verklaarde hij, genoten in de rake zetten, die over die be faamde schoonmoeder ten beste werden gegeven te vochtig, dan kan het voch; voor zlchtig bijgebonden worden me' wat aangemengd aardappelmeel, maar men moet ervoor zorgen, da; de stukjes niet fijngeroerd worden Tomatenjam (2 a 3 potjes) 1 kg tomaten, driekwart kg sul ker het sap van 1 citroen of 5 gr citroenzuur De tomaten schillen, doorsnij den en zonder water inkoken, tot de massa op de helft van haar vo lume ingedampt is De suiker toe voegen en alles laten koken tot de massa de dikte van jam ver kregen heeft Dan het citroensap toevoegen en de jam. die daar door dunner wordt, nog even in koken Voegt men citroenzuur toe. dan dient dit eerst ln wai water opgelost te worden De jam ln goed schoongemaakte potjes over doen en met een deksel of met cellophaan afsluiten Tomaten met uien (als groente) Driekwart kg tomaten, driekwart kg uien, zout, peper, wat boter of margarine of vet De uien schoonmaken ln vieren snijden en ln wat boter, margari ne of vet en zout gaarsmoren (pl m een half uur) De tomaten ln heet water dompelen, of boven een gasvlam houden, schillen en ln grote stukken snijden De laai ste 25 minuten de tomaten mee gaar laten worden. He' vocht met aardappelmeel of bloem en op smaak afmaken $te peper Dat ls eigenlijk raadseiacii-ig want hij kan het met mijn moe der heel best hebben en er valt nool. iets Da; Ie geen uitzondering Ik maak me sterk dat het mte gendeel regel is En ;och. hoeveel maal wordt de schoonmoeder niet voorgesteld als de boze gees; Misschien ls het ook we) eens opgevallen, dat bijna al.ijd een s-ampvolle zaal ln een dergelijk geval zit te schateren van he; la chen En nie: alleen de mannen De vrouwen even goed Slechts enkele erger; zich En ik behoor bepaald tot die uitzonderingen Als Ik zo Iets gezien heb. of gehoord over de radio, want daar kunnen ze ook van die onsmakelijke grap pen verkopen over schoonmoe ders ls mijn avond bedorven Dan J« lk een hele poos te piekeren Dan vraag lk me zelf af, hoe men er toch toe gekomen ls. van een schoonmoeder een standaardtype te maken En dan van liet slechtste soort Ik vind het een afschuwe lijk soort humor en ik wil u wel vertellen, dat ik weinig bewonde ring heb voor het soort mannen, dat maar steeds van die afgezaag de grappen maakt Dat alles zei lk tegen mijn man die me over zjjn koffie wat verbaasd aankeek HU dach: eerst, dat ik er een grap van wilde maken, maar toen hij merkte .dat he. ernst was. heeft huI er gelukkig ook geen grap van willen maken Vooral niet teen lk hem er aan herinnerde, dat over enkele jaren zijn eigen vrouw de rol van schoonmoeder zal moeten vervullen Misschien vindt u dit alles maar gezwam, maar toch ge loof ik. dat he; nodig wordt, dat we ons er tegen verze ten We zou den als tegenhanger een tl ze schoonvader kunnen scheppen maar ik geloof nier. da- het vol doende ls Want de mannen zijn over het algemeen nog minder fijn besnaard dan de vrouwen en w zouden er zelf ongetwijfeld nog grote lol om hebben Lol Verstaat u nc goed. Dat ls heel ie's anders dan stil genieten van fijne hu mor Maar zelf zouden we kunnen beginnen, om eens niei als een Idioot te lachen, als er weer van die dwaze nonsens ten beste wordt gegeven Als de vrouwen 't eens voor gewoonte hielden, om «en Ijzig stilzwitgen le bewaren ais er van die platte toesnelln-en worden gemaakt, zouden we een hele S.ap verder zijn En als we ons eens de moeite getroos'en om aan de directie van een schouw burg of aan de leider van een to neelverenlging of van de radfo omroep, een brief te schrijven, waarin we legen het euvel opko men. geloof lk dat we het kwaad wel baas kunnen Want aan het gesprek met mijn man heb Ik wel bemerkt, da; ook de mannen het helemaal niet me- die nonsen» eens zijn Ze lachen alleen mee, omdat ze er niet verder over na denken En die auteurs, die veelal een dozijn van die pruldingen op hun naam hebben slaan we'en da! heel goed en speculeren daar op Natuurlijk zijn iie auteurs mannen Maar ik dacht, dat voor elke man de tijd nu toch wel voor goed voorbij was. dat de vrouw be lachel^k moet worden gemaakt ln de figuur ^an de schoonmoeder Want al die schoonmoeders zijn onze moeders. NEL. SOMMIGE HUREN WORDEN VRIJGELATEN Minister In 't veld heelt bepaald, dat huren van nieuw gebouwde huizen met een inhoud van 325 m3 vrij worden ge laten met ingang van 1 September 1949. In uitzonderingsgevallen (huizen voo* grote gezinnen) is de grens bepaald ojj 375 m3. RUSSISCHE STUDENTEN. De Sowjet Unie leidt ln snel tempo tal van jongeren op tot gestu deerde technici. Met aandacht volgen ze hier de college s. In het gebied van Bordeaux xijn o^. nieuw vier branden uitgebroken. Rul» 600.000 vierkante meter helde en dcfla ncnaanplantingen werden vernield.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1949 | | pagina 3