i&efe&ete
P Van
vrouw tot vrouw
TOMATEHTIJD
aan Tsiecho-Slowakije
September
uil de-
Eipwaniitien ontmoetten •/kaar
inezer dagen zijn 38 Nederlandse
en 9 Vlaamse Esperantisten
teruggekeerd van een reis naar
Tsjecho-Slowakije. Een der deel
nemers, mej. Gerlach uit Wor-
tnerveer, geeft hier enige van haar
Vele indrukken weer.
Karlovy Vay (Kartetad) is be-
Irend om zijn geneeskrachtige
bronnen. Er zijn er veertien, die
nlle verschillende zouten en mine
ralen bevatten. Zieken uit alle
landen en werelddelen komen
hier genezing zoeken voor hun
kwalen. Het bronwater is gratis,
maar men kan er wonen in prach
tige hotels of schitterende villa's
Cn baden in luxueuze badhuizen.
3 Morgens tussen 8 en 10 uur
komen de patiënten met hun kan
netjes naar de bron die hun voor
geschreven is en drinken of liever
Buigen -de kannetjes zijn zo ge
maakt, dat je het water opzuigt
hun portie geneeskrachtig water
op, al wandelende onder de mooie
galerijen of zittende op een
van de vele banken, 's Avonds
tussen 5 en 7 herhaalt zich dit
schouwspel. Er staan bepaalde
uren voor, dat het water het bes
te is.
Natuurlijk hebben wij van alle
bronnen het water geproefd De
emaak is akelig flauw en zelfs
van de bron voor de eeuwige
jeugd en schoonheid was het me
niet mogelijk een kannetje vol
te drinken Zo heb ik met deze
jeugd en schoonheid een boom
pje begoten.
In Lanech werden we opge
wacht door Esperantisten, die
ons bloemen aanboden en ons
naar het graf brachten van Ma-
saryk, waar onze leidster de bloe
men neerlegde. Een der Esperan
tisten hield een treffende toe
spraak over de idealen van deze
grote onvergetelijke man en de
geestelijke verbondenheid van
het Tsjechische en Nederlandse
volk Diep ontrrreodode. .ta.e
volk Diep ontroerd gingen «re
weg
Het onderwijs ln Tsjecho-Slo
wakije verschilt niet zoveel van
het onze als het Deense bijvoor
beeld De kinderen gaan met hun
Be jaar naar een kleuterschool,
daarna naar een lagere school
itot hun elfde Jaar dan vólgt
proortgezet onderwijs tot het 15e
jaar. Als de meisjes dan van
school komen zijn ze klaar voor
de huishouding, want ze leren
Uitgebreid koken, naaien en was-
behandeling en de jongens ken
nen de grondbeginselen van een
vak. Zijn de kinderen erg intelli
gent, dan worden hun rapporten
bekeken, een algemene indruk
opgemaakt en ze worden getest,
Ze gaan dan studeren of zich
verder bekwamen in de richting
die voor hen het meest geschikt
is.
Prijzen en salarissen liggen
heel anders dan bij ons. Mijn col
lega verdient f 80- per maand,
dat is hier om van te schrikken
maar in Praag heb je al een
heel goede mantel op punten
Voor f 24.- en je kunt uitstekend
eten voor f 0.30 en iets minder
goed voor f 0.15. Zij vertelde dan
ook heel goed te kunnen leven
van haar salaris en over te hou
den en af en toe iets te kopen
in de vrije winkels. Ieder die in
het arbeidsproces is opge
nomen krijgt bonnen en punten
Op de bonnen kun je goedkoop
levensmiddelen kopen ei) op de
punten kledingstukken.
Ieder die echter op de een of
andere manier geld heeft, krijgt
bonnen noch punten en moet alles
kopen in winkels,waar de goe
deren zonder dat te krijgen zijn
en dat is vreselijk duur. Een me
ter doodgewone kunstzijde kost
f 24Natuurlijk is de tevreden
heid over een salaris maar rela
tief. Ik sprak een zakenman
wiens zaak aan de staat gegaan
was en die er nu in doorwerkte
tegen een salaris. Hij kreeg ook
1 80.— per maand maar klaagde
daarover steen en been.
Van Praag gingen we via Jicin
Inaar Hradec Kralové. Jicin noe
men w;j het Tsjechische Putten,
maar Putten is er heel genadig
'afgekomen vergeleken bij dit.
Een schoorsteenveger in uniform
.vertelde ons het drama. Alle
(mannen en jongens boven 14 jaar
(zijn vermoord, de vrouwen weg
gevoerd, de nuizen ïeeggerooid
en daarna verbrand. De vernie
ling was totaal - want in Jicin
staat niets meer.
Mijn vriendin en ik zouden de
gast zijn van een alleraardigst
meisje, dat pas een jaar Esperan
to leerde, maar het reeds uitste
kend sprak. Zij was naaister van
beroep en haar vader met wie ze
samenwoonde arbeider.
Zij woonde in een heel groot
blok en wij verwachtten daar een
kleine flat, zoals we die uit Praag
en Tabor kenden. Maar we kwa
men in een grote kamer waarin
stonden: een grote lits-jumeaux,
een eenpersoons ledikant, een
linnenkast, op een verhoging een
fornuis, een keukentafel, een was-
stel op drie poten en langs de
bedden twee stoelen en onder de
tafel een krukje.
Dit was de hele woongelegen
heid Zij vertelde dat zij hier al
tijd gewoond had ook toen haar
moeder nog leefde en haar zuster
nog thuis was. Die zuster sliep
dan op een harmonicabed dat
overdag onder de andere bedden
geschoven werd
We waren echt ontzet. Het was
niet mogelijk, dat twee mensen
tegelijk liepen. En toen we naar
bed gingen was het helemaal wat,
wan' op de bedden lagen dikke
veren dekbedden voor de winter,
en veel te heet voor nu. Om d.e
op te ruimen zette onze gast
vrouw beide stoelen tegen elkaar
en daar werd gilles wat weg moest
opgelegd De kamer was toen
natuurlijk ae'cmaal vol en ;ve
konden niet anders, dan ons op
onze plaats uitkleden en in bed
stappen.
Een ding weet ik heel zeker.
Het Tsjechische volk voelt zich
diep verbonden met het Neder
landse volk en ik vraag U daarom
neem dit laatste goed in U op.
Het Tsjechische volk groet U!
D. L. M. GERLACH
Het is nu nog weer
Voor een duik in een bad,
Voor 'n mars door de hei
Langs een kronkelend pad,
Vlaar tante zit klaar,
Met een plaid en een kruik
En kachelaanmakers
Voor winters gebruik.
Ze heeft vele mudden
Briketten besteld,
Haar voeten reeds nu
In de voet-zak gekneld.
Haar muts is ontmot.
En haar stoof is gezet,
Een dik-donzen deken
Op 't een-persoons bed.
Ze laat zich niet vangen
Door 't zomerse groen.
M'n tante wacht stil
Op het winterseizoen.
Want tante zegt dit:
,,'k Ben niet gek of verwaand.
Geen kou aan m'n lijf
D'r is een R in de maand!"
JAN HOTTENTOT.
„Raak thuit In je eigen mu
seum", is de slagzin waarmee de
Amsterdamse Museumkring voor
Moderne Kunst in een van haar
geschriftjes de jongeren opwekt
lot bezoek aan het Stedelijk Mu
seum.
Vroeger was een museum uit
fluitend iets voor volwassenen.
Vaak waren het niet veel meer
dan pakhuizenwaarin de kunst
schatten deskundig waren opge
borgen, maar die bij de kunstzin
nige vorming en voorlichting geen
enkele rol speelden.
Tegenwoordig begint di( te ver
anderen en is een museum ook het
eigendom van de jongeren, want
terecht is men gaan inzien, dat
het leren genieten van kunst voor
de jonge jnens van evenveel (hoe
wel andere) waarde is als bijv.
geschiedenis en wiskunde; van
andere waarde als zijn dagelijks
werk in fabriek of op de boerderij.
Ja, men is gaan inzien, dat het
een noodzakelijke aanvulling is op
het leven van elke dag, waarin de
kunst een vaak zo kleine plaats
Inneemt.
Helaas kennen we in ons land
nog niet het systeem, waarbij zo-
tls bijv. in Amerika alle musea
gratis toegankelijk ztfn voor elke
belangstellende.
Vaak vormen de entreeprijzen
een onoverkomelijk bezwaar voor
een veelvuldig bezoek aan bijzon
dere tentoonstellingen en eigen
collecties.
De Amsterdamse Museumkring
voor -Moderne Kunst wil aan dit
bezwaar tegemoet komen door een
bijzondere regeling, die het grote
groepen jongeren mogelijk zal
maken de tentoonstellingen te gaan
zien.
Naar het Museum
Het is Inderdaad belangrijk, ge
regelde bezoekers van een mxiseum
te worden, omdat men juist door
veelvuldig zien, de schoonheid
gaat ontdekken.
En het Stedelijk Museum te Am
sterdam is belangrijk genoeg om
vaak bezocht te worden.
Belangrijk is dit museum door
de uitgebreide en waardevolle
collecties die het herbergt en die
permanent te bezichtigen zijn in
een groot aantal daarvoor gere
serveerde zalen. Belangrijk is het
ook door de vele tentoonstellingen
die er bovendien nog gehouden
worden van hel voornaamste wat
op het gebied van de kunst in de
gehele wereld gemaakt wordt of
gemaakt ie.
Op die wijze biedt het museum
een duidelijke blik op de ontwik
keling van de kunst en in het bij
zonder op de prestaties ven onze
tijdgenoot-kunstenaar, waar ter
wereld hij ook bezig mag zijn aan
de lange keten der kunstgeschiede
nis een nieuwe schakel toe te
joegen.
Voor jongeren tot 21 jaar bestaat
de mogelijkheid tot het nemen van
een jeugdabonriement d f 1.75 per
jaar.
Dit abonnement geeft het recht,
van September tot September, op
vrije toegang tot het Stedelijk Mu
seum, bovendien vrije toegang tot
alle door het Stedelijk Museum
georganiseerde bijzondere tentoon
stellingen.
Laten we nu eens afstappen van
het idee dat een museum alleen
voor een bijzonder soort mensen
is.
Wij verlenen gaarne bemidde
ling bij het verkrijgen van een
dergelijk abonnement.
Een briefkaartje aan de redactie
is voldoende. Sch.
OLIEWINNING IN DRENTE.
De oliewinning in het Oosten va he; land neem. voortdurend in
betekenis toe. Hier ziet hoe de olie ln de tankwagens wordt ge
laden.
Wat zeg jij van de kerk te War
menhuizen? vroeg de barrbier an
Kees Kees deed een trek an de
poip. wan ja. nou kenne we geluk
kig weer een poip rouke, jullie
weto wel. zo'n grote weer zo wat
een half ons ingaat, blies een rouk
wolk de skeerwinkel ln dat de
langpotemigge er de vlucht van
namme en herhaalde toe:
De kerk te Warmenhuizen? De
kerk te Warmenhuizen? Deer zeg
ik hiUegaar niks over Die s-aat er
nag Maar je bedoele zeker, wat ik
van de raad van Warmenhuizen
zeg Afoin, Je vrage ut maar uit
mezelf zou ik er nooit over begon
nen wezen Want ut is een raar
akkevietje
Hoe bedoel je, vroeg Janus En
ut kwam er zo noidig uit, dat we
allegaar hoopvol nei Janus keke
Want die is goed Rooms en an de
menier, weerop ie ut zol hoorde
we wel, dat hai ui op neme wou
voor z'n partaigenote
Kees zoi niks meer Hai groins
de En toe begon Janus maar
Is ut nou zo gek. dat wai er fois
teluk voor bedanke om te betale
voor een kerk, die ons jare lang
verdrukt heb en weer wai nooit
lnkomme? Weer we niks mee te
maken hewwe wulle en die we as
verderfeluk beskouwe? Wat blik
sem as jullie den zo'n behoefte
hewwe om die kerk goed te hou
wen. maak den. dat ut voor me
kaar komt Offer er den voor en
gaan nci die kerk toe Maar jullie
benne te beroerd om nei de kerk
te gaan en jullie benne hillegaar
te beroerd om er wat voor te offe
ren En den moet de gemeenschap
maar baispringe en met geld, dat
ok van ons ls Nel. ik ken me leven
dig voorstelle dat ze er deer in
Warmenhuizen tebak van hewwe
Lelt ieder maar voor z'n oigen
zurge
We wazze er een toldje stil van
Want as ze je zo ongezouten zegge
weer ut op staat, den moet je je
eerst een toidje bezinne Da Janus
gong deur:
As onze kerke of benne. wulle
Jullie er den an betale? Jullie zou
we óns zien ankommen En we zou
we ut ok gieniens wulle ok. Wal
Profileert van:
WATERLOO BRIDGE.
Een overzicht van een van de talrijke beroemdee bruggen over de
{Theems, stelt het. verkeer af en toe voor moeilijke problemen.
redde ons zelf En deer hewwe we
gien overhoidsgeld voor nodig
We keke allegaar nei Kees Die
ken soms zo verlegen uitbarste en
we dochte u: zei um nou wel raak
weze Maar ut zat um zeker in de
warmte, want Kees bleef zo be
daard
Zit wel wa; in Janus, in wat Je
deer zegge As je ut een beetje op
pervlakkig bekoike zit er wel wat
in Maar of dat les-e nou hillegaar
waar is, dat betwoifel ik Ik zou
zo zegge, deer wul ik nag wel ef
kes over deur gaan Want -Jij zegge
dat nou wel, dat jullie Je oigen
redde en dai jullie gien overhoids
geld hewwe wulle, maar as Ik nei
jullie skoolkes koik. den prakke
zeer ik er toch efkes aars over
Jullie gebruike skole om propagan
da te maken voor jullie gelouf
Das jullie goed recht, want de wet
s'.aat ut toe Maar ut beurt van
overhoidsgeld En as je er nou
goed over prakkezere, den ls ut
toch oigeluk een beetje gek De
overhoid houdt er een openbare
skool op nel Deer wordt algemeen
onderwois geven, voor iederien
Jullie vinde da: niet voldoende
Ken ik me van jullie kant voor
stelle Maar den moet je niet zegge
dat jullie gien geld van de over
hoid hewwe wulle om jullie oigen
belange te dienen. Want den ben
Je er naast Maar om nou op War
menhuizen terug te kommen, ut is
toch een raar akkevietje Want B
en W wazze er eerst voor En nou
ken dat raadslid Mink gieniens
drie handtekeninge bal mekaar
kroige Omzwoid soms? Weerom?
Ik weet ut niet
Kees stak z'n poip n^g weer een
keer in de brand en toe gong le
veerder
Koik erus Janus je blieze net
jullie hier nogal goed gaat. Bal
zo hard van de toren, omdat ut
jullie komme de mense weer in
de kerk Das ok wel derus aars
weest Toe de kerk te Warmenhul
zen overgong, ls ie niet van Jullie
of nomen Welnei Er was toe gien
belangs-elling voor De mense wou
we er niks meer van wete En de
priesters liepe ok over Maar toe
was die kerk al in een verskrikke
luk slechte staat Er is al wat an
doktert
Nou heb dat er allegaar niks
mee te maken Maar ut gaat er bai
moin oigeluk hierom, dat die kerk
een monument is Een gebouw van
oudhoidkundige waarde, weer
Kathelieke en Protestante en Hoi
dene herinneringe an hewwe En
as de overhoid deer geld voor be
schikbaar stelt, om dat ln stand te
houwen, den vind ik dat gien gek
idee En as er een Rooms gebouw
ls, dat behouwen bloive moet, om
dat ut historische waarde heb,
den zou ik u; niet gek vinde. as de
overhoid deer an betaalde De Ka
tholleke bai ut Roik hadde den ok
gien bezwaar Bai de provincie ok
niet Maar in Warmenhuizen hew
we ze nag zo'n ruime blik niet. En
das jammer FIGARO
Wij zijn weer midden in het to
matenseizoen en we kunnen een
ieder aanraden, hier volop gebruik
van te maken Tomaten zijn im
mers belangrijk voor jong en oud
jdrc^hun. grote rijkdom aan vita
iqjsfèa, vooral vitaminen C en
voédingszouten Dat is dan ook de
reden, waarom het sap van de to
maat zo goed is voor zuigelingen
Ee$ goede eigenschap van torna
tenis bovendien, dat ze op zoveel
verschillende manieren genuttigd
kunnen worden Zij, die niet van
rauwe tomaat als sla of op de bo
terham houden zullen ze mis
schien wel in soep of saus of ge
stoofd als groente waarderen
Ook stamppotten en stoofscho
tels zijn er te bereiden van toma
ten in combinatie met aardappe
len en andere groenten Zelfs zijn
'omaten tot zeer smakelijke jam
te verwerken
Op de boterham kan men de to
maat eten met peper en zout,
doch ook met rr.ayonnalse, slasaus
een fijngesnipperd uitje, vlees,
vis of geraspte kaas Ook met sul
ker vormen zij een smakelijke
broodbelegging
Wij geven hierbij nog enige re
cepten voor 4 personen
Stoofschotel van tomaten,
aardappelen en kaas
2 kg aardappelen 1 kg tomaten,
200 g kaas, 1 ui, zout, peper aro
ma, peterselie bo?er, margarine
of vet
De ul fijngesneden en ln de bo
ter. de margarine of het vet bak
ken De aardappelen schillen of
schrappen, ln stukjes snijden en
met wat vocht bij de ui voegen
Als ze bijna gaar zijn. dc gewassen
en ln vieren gesneden tomaten
toevoegen en alles gaar laten wor
den Op het laatst de ln blokjes
gesneden kaas waf zout, peper en
aroma toevoegen en bij het op
doen wat gehakte peterselie over
het gerecht strooien Is de massa
We zijn in de vacantle enkele
dagen naar Amsterdam geweest
en zo als het degelijke mensen,
die al niet meer helemaal tot de
Jeugd behoren, betaamt, zijn we
ook een keer naar de schouwburg
geweest En mijn man heeft er
meer genoten dan ik Nu is dat
niet zo'n wereldschokkend feit en
het omgekeerde ls ook wel eens 't
geval, maar deze keer vond Ik
dat ik toch reden had om het
stuk dat wij zagen niet onverdeeld
te bewonderen
En toen we ln he: hotel terug
waren en daar nog gezellig aan 'n
kopje koffie zaten, praatten we na
tuurlijk nog over wat we gezien
hadden Mijn man enthousiast en
lk heel erg sceptisch Laat ik u
eigenlijk maar vertellen, dat ik
me lichtelijk geërgerd had En
toen mijn -man de reden van die
ergernis niet direct doorhad, was
was dat voor mij een reden om
me gegriefd te voelen
U kunt natuurlijk de oorzaak
niet raden, hoewel als u er even
over nadenkt, het niet moeilijk ls
Want het stuk ging nauurlijk
weer over het oude thema, de
schoonmoeder, die alle mogelijke
onhebbelijkheden heeft Toen lk
daarover mijn ergernis tegen mijn
man te kennen gaf lachte hij
eerst heel luid Hij had er totaal
geen aanstoot aan genomen En hij
had .zo verklaarde hij, genoten in
de rake zetten, die over die be
faamde schoonmoeder ten beste
werden gegeven
te vochtig, dan kan het voch; voor
zlchtig bijgebonden worden me'
wat aangemengd aardappelmeel,
maar men moet ervoor zorgen,
da; de stukjes niet fijngeroerd
worden
Tomatenjam (2 a 3 potjes)
1 kg tomaten, driekwart kg sul
ker het sap van 1 citroen of 5
gr citroenzuur
De tomaten schillen, doorsnij
den en zonder water inkoken, tot
de massa op de helft van haar vo
lume ingedampt is De suiker toe
voegen en alles laten koken tot
de massa de dikte van jam ver
kregen heeft Dan het citroensap
toevoegen en de jam. die daar
door dunner wordt, nog even in
koken Voegt men citroenzuur toe.
dan dient dit eerst ln wai water
opgelost te worden De jam ln
goed schoongemaakte potjes over
doen en met een deksel of met
cellophaan afsluiten
Tomaten met uien (als
groente)
Driekwart kg tomaten, driekwart
kg uien, zout, peper, wat boter of
margarine of vet
De uien schoonmaken ln vieren
snijden en ln wat boter, margari
ne of vet en zout gaarsmoren (pl
m een half uur) De tomaten ln
heet water dompelen, of boven
een gasvlam houden, schillen en
ln grote stukken snijden De laai
ste 25 minuten de tomaten mee
gaar laten worden. He' vocht met
aardappelmeel of bloem en op
smaak afmaken $te peper
Dat ls eigenlijk raadseiacii-ig
want hij kan het met mijn moe
der heel best hebben en er valt
nool. iets Da; Ie geen uitzondering
Ik maak me sterk dat het mte
gendeel regel is En ;och. hoeveel
maal wordt de schoonmoeder niet
voorgesteld als de boze gees;
Misschien ls het ook we) eens
opgevallen, dat bijna al.ijd een
s-ampvolle zaal ln een dergelijk
geval zit te schateren van he; la
chen En nie: alleen de mannen De
vrouwen even goed Slechts
enkele erger; zich En ik behoor
bepaald tot die uitzonderingen Als
Ik zo Iets gezien heb. of gehoord
over de radio, want daar kunnen
ze ook van die onsmakelijke grap
pen verkopen over schoonmoe
ders ls mijn avond bedorven Dan
J« lk een hele poos te piekeren
Dan vraag lk me zelf af, hoe men
er toch toe gekomen ls. van een
schoonmoeder een standaardtype
te maken En dan van liet slechtste
soort Ik vind het een afschuwe
lijk soort humor en ik wil u wel
vertellen, dat ik weinig bewonde
ring heb voor het soort mannen,
dat maar steeds van die afgezaag
de grappen maakt Dat alles zei
lk tegen mijn man die me over
zjjn koffie wat verbaasd aankeek
HU dach: eerst, dat ik er een grap
van wilde maken, maar toen hij
merkte .dat he. ernst was. heeft
huI er gelukkig ook geen grap van
willen maken Vooral niet teen lk
hem er aan herinnerde, dat over
enkele jaren zijn eigen vrouw de
rol van schoonmoeder zal moeten
vervullen Misschien vindt u dit
alles maar gezwam, maar toch ge
loof ik. dat he; nodig wordt, dat
we ons er tegen verze ten We zou
den als tegenhanger een tl ze
schoonvader kunnen scheppen
maar ik geloof nier. da- het vol
doende ls Want de mannen zijn
over het algemeen nog minder
fijn besnaard dan de vrouwen en
w zouden er zelf ongetwijfeld nog
grote lol om hebben Lol Verstaat
u nc goed. Dat ls heel ie's anders
dan stil genieten van fijne hu
mor Maar zelf zouden we kunnen
beginnen, om eens niei als een
Idioot te lachen, als er weer van
die dwaze nonsens ten beste
wordt gegeven Als de vrouwen 't
eens voor gewoonte hielden, om
«en Ijzig stilzwitgen le bewaren
ais er van die platte toesnelln-en
worden gemaakt, zouden we een
hele S.ap verder zijn En als we
ons eens de moeite getroos'en om
aan de directie van een schouw
burg of aan de leider van een to
neelverenlging of van de radfo
omroep, een brief te schrijven,
waarin we legen het euvel opko
men. geloof lk dat we het kwaad
wel baas kunnen Want aan het
gesprek met mijn man heb Ik wel
bemerkt, da; ook de mannen het
helemaal niet me- die nonsen»
eens zijn Ze lachen alleen mee,
omdat ze er niet verder over na
denken En die auteurs, die veelal
een dozijn van die pruldingen op
hun naam hebben slaan we'en
da! heel goed en speculeren daar
op
Natuurlijk zijn iie auteurs
mannen Maar ik dacht, dat voor
elke man de tijd nu toch wel voor
goed voorbij was. dat de vrouw be
lachel^k moet worden gemaakt ln
de figuur ^an de schoonmoeder
Want al die schoonmoeders zijn
onze moeders. NEL.
SOMMIGE HUREN WORDEN
VRIJGELATEN
Minister In 't veld heelt bepaald, dat
huren van nieuw gebouwde huizen met
een inhoud van 325 m3 vrij worden ge
laten met ingang van 1 September 1949.
In uitzonderingsgevallen (huizen voo*
grote gezinnen) is de grens bepaald ojj
375 m3.
RUSSISCHE STUDENTEN.
De Sowjet Unie leidt ln snel tempo tal van jongeren op tot gestu
deerde technici. Met aandacht volgen ze hier de college s.
In het gebied van Bordeaux xijn o^.
nieuw vier branden uitgebroken. Rul»
600.000 vierkante meter helde en dcfla
ncnaanplantingen werden vernield.