KAPPIE
133 DAGEN OP EEN VLOT
Het probleemJapan
Morse stelsel verdwijnt
Nederlands telegraafverkeer
straks aan de spits
or
p=T.B.(J.-collecte =3
THet Huis aan de Baai
In de toekomst sol het morse-stelsel nlt het Nederlandse telefraafrer-
rerkeer verdwtjoen. De morse-toestellen sollen plaats maken roer
moderne xgn. „trietype"-toestellen verreschrtyTers. Dit hangt samen met
het beslnit het tetenraafrerkeer ln ons land te automatiseren. Het post
kantoor Zaandam Is sinds 1 Het in het bexit van een dergelijk teletype-
toestel. Dat betekent, dat Zaandam regelrecht en antoroattseh telegram,
men kan tikken.
VIJF CENTRALES
grond van onderzoekingen ia
besloten het telegraafverkeer
te automatiseren. In Amsterdam, en
vermoedelijk in Den Haag, Rotter
dam, Zwolle en 'a Hertogenbosch
rullen telegraaf-automaten komen.
Een beslissing over het aantal dezer
oentrales is nog niet genomen, een
beperking van het aantal van vijf
Is in overweging.
Dit vernamen we tijdens een on
derhoud met de heer J. Veen, ad
junct-directeur van het telegraaf
kantoor te Amsterdam. Bij het te
legraafverkeer in Nederland zijn de
personeelskosten thans hoog. te
hoog, vertelde de heer Veen. Men
Is gaan onderzoeken op welke wijze
die kosten verminderd konden wor
den. Door een vermindering zou men
tevens de telegramkosten laag kun
nen houden, hetgeen, als men zou
doorgaan met de thans in gebruik
zijnde manier van het verwerken
van telegrammen, ln de toekomst
vermoedelijk niet zou zijn vol te
houden.
Het belang van de automatisering
wordt duidelijk, wanneer men weet
boe men tot dusverre door het ge
bruik van de telegraaftoestellen was
gedwongen tewerken. Voor het be
dienen dier "toestellen waren aller
eerst speciaal opgeleide ambtenaren
nodig, zowel voor het verzenden
als voor het in ontvangst nemen
van telegrammen. Meestal was bo
vendien nog handkracht nodig, daar
op de z.g. concentratieposten de
doorverbindingen werden tot stand
gebracht.
Dit alles wordt in de toekomst
Overbodig. Een PTT-ambtenaar in
bijv. Delfzijl 'zal over enige jaren
slechts enkele handelingen behoe
ven te verrichten om een telegram
te verzenden naar bijv. Maastricht.
Een buitenlandse maatschappij zal
het apparaat bouwen volgens aan
wijzingen der PTT. Een leveringstijd
van ongeveer vier h vijf jaar werd
vastgesteld. Zij zal, voor zover be
kend, de enige ter wereld zijn. On
geacht het moment van gereed ko
men, zullen de nieuwe middelen
door de PTT- ambtenaren met trota
worden aanvaard.
Mevrouw Hatta naar
Nederland
Gistermorgen zijn mevr. Hatta
en mevr. Ali Sastroamidjojo per
KLM-toestel naar Den Haag ver
trokken.
„Dief, de kriel is op"
Een veehouder ln Hoog
woud kwam onlangs tot de
onaangename ontdekking,
dat zijn voorraad aardappe
len, die hij bes'emd had
voor zijn vee, zienderogen
verminderde. Hier moesten
„duistere figuren" aan het
werk zijn want de aardap
pelen werden niet geconsu
meerd door de koeien. De
s'apel werd al kleiner en
kleiner en op het laatste was
er niets meer over.
Nu heeft de veehouder om
een vergeefse reis voor zijn
ongenode gas'en te bespa
ren, op het damhek gezet:
,Dlef, de kriel ls op". Als dat
geen service ls
RIJKSDIENST VOOR HET
WEGVERKEER INGESTELD
De minister van verkeer en
waterstaat heeft Ingesteld een
dienst voor de afgifte van kente
kenbewijzen voor motorvoertuigen
en aanhangwagens aan welke
dienst mede zal worden opgedra
gen de keuring van autobussen en
huurauic-'s
Deze dienst zal de naam dragen
van Rijksdienst voor het wegver
keer Hij wordt gesteld onder de
bevelen van de directeur generaal
van de rijkswaterstaat
Morgen houden de ge'
combineerde Zaandam-
se T.B.C.-verenigingej
een collecte.
Ik weet het. 't is moeilijk
Om aandacht te schenken
Aan steeds weer collecten
Endie te gedenken.-
Het geld is beperkt en
Er moet veel verschijnen
Aleer er een gift
In zo'n bus kan verdwijnen.
Maar 't is nog zo nodig
Voor duizenden mensen
Die U. 'k weet het zeker,
Weer beter zoudt wensen
Want hoevelen wachten al
Maanden en jaren
Om ook door Uw gave
De kracht te vergaren.
Genezen, gelukkig,
Terug in gezinnen.
Te zeggen: ,,'k Ben beter
Ik wil weer beginnen! "7
U kunt daar bij helpen»
Wel, werk daar aan mee
En strijdt, financieel,
Tegen T.B. en C.
't IS fijn te ontvangen
Maar geven geeft vreugd'
*t Kan ook zonder poffers
Maar geeft! Als de jeugd!
1 JAN HOTTENTOT.
ZEEPOST VOOR OOST EN WEST
Met de volgende schepen kan zee
post worden verzonden De datum
van uiterlijke terpos', bezorging
staat tussen haakjes achter de
naam van het schip vermeld Indo
neslë ms Mataram (8 Selp)
Curacao ss S uyvesant (7 Sèpt)
Suriname ss Cot lca (14 Sept)
Poon Lim, een jon
ge Chinees, die zo
aan het leven hecht
te, dat hy er in
slaagde 133 dagen op
een open vlot op de
oceaan in leven te
blijven, is er nu in
geslaagd een andere
wens in vervulling
te doen gaan: het
Amerikaanse Con
gres heeft een wet
aangenomen, waar
bij hem vergunning
wordt verleend zich
definitief in de Ver.
Staten te vestigen.
De Amerikaanse
nationale geographi-
sche vereniging wijst
er op, dat Poon
Lim's prestatie een
record is en dat zeer
hoge eisen aan zijn
uithoudingsvermo
gen en vindingrijk
heid werden gesteld.
Poon Lim was ste
ward aan boord van
een Engels vracht
schip, toen dit op
weg van Kaapstad
naar Zuid-Amerika
werd getorpedeerd.
Hij dreef duizenden
mijlen op een klein,
van vaten gemaakt,
vlot over de Atlan
tische Oceaan naar
Brazilië.
Met de zeer kleine
hoeveelheid water en
noodrantsoenen, die
op het vlot aanwezig
waren, deed Lim 50
dagen. Vistuig, een
eerste hulptrommel
of werktuigen had
hij niet. Toen het
voedsel bijna ten
einde liep, maakte
hij van een veertje
uit zijn zaklantaarn
een vishaakje en uit
een stuk touw een
lijn. Schelpdieren,
welke hij van de zij
kanten van het vlot
haalde, gebruikte hij
als aas om kleine
visjes te vangen. Met
veel mapite slaagde
hij er in een spijker
uit een van de plan
ken van het vlot te
halen en van deze
spijker maakte hij
een stevige vishaak.
Met kleine visjes als
aas slaagde hij er in
grotere vissen te
vangen.
Zijn vindingrijk
heid stelde hem in
staat om in leven te
blijven. Ondanks de
eindelbze nachten en
dagen, dat hij alleen
op het vlot rond
dreef, verloor hij
geen ogenblik de
moed en bleef hy
hopen dat hij het er
levend af zou bren
gen.
In een boodschap
van het Amerikaan
se ministerie van
Justitie aan het Con
gres, waarin" Poon
Lims verzoek om
toelating tot de Ver
enigde Staten zonder
op de gebruikelijke
wijze zijn beurt te
moeten afwachten,
werd gesteund, werd
er op gewezen dat
zijn ervaringen in de
tweede wereldoorlog
van grote waarde
bleken voor de Ame
rikaanse regering bij
het ontwerpen van
reddingsmaterieel en
middelen voor de
overlevenden van
scheepsrampen. Ver
der werd ook in deze
boodschap verklaard
„Zijn onwankelbare
moed en grote vin
dingrijkheid bij het
overwinnen van de
hem omringende ge
varen hebben het
moreel van alle zee
lieden verhoogd."
VERZWAKT GRENSTOEZICHT
Personen, die de grens der Sov
jetrüsslsche zone op onwettige
wijze zijn overgetrokken verklaar
den bij aankomst te Hamburg,
dat de waakzaamheid der Russen
op verscheidene punten van de
Brits Sovjtrussische zonegrens ls
afgenomen Volgens sommigen
van hen zijn alle Sovjetrussische
grenswachten langs dt grens van
Mecklenburg, dat in het zonege
bied is gelegen, terugetrokken,
met uitzondring van kleine politie
eenheden Volgens de ultgeweke
nen moet de reden voor dit terug
;rekken worden gezocht in het gro
te aantal deserties van Sovjefrus
sische en Duftse grenswachten,
di posten innamen lansg de Brits
Russiche zonegrens
en hel
Apeneiland
Over de enorme la vlo.d He een
langzaam, druppelsgewijs in
gevoerd raffinement vwi theorieën
kan uitoefenen, kunnen wij allen
meespreken. Hoe moeilijk nel het
onszelf niet, in de afgelopen oor
logsjaren het hoofd te bieden aan
de penetrerende Nazi-invloed, die
via krant, radio, film en pamflet
tot ons kwam. En w Ij hadden toen
nog een Engelse zender, een ille
gale pers en een mogelijkheid tot
discussie, die de Duitse bedoelin
gen dikwijls kon blootleggen of
beweringen kon ontzenuwen. De
Japanners misten dit alles. Hun
werd dag in, dag uit hetzelfde,
overal voorgehouden: Azië voor de
Aziaten onder leiding van Groot-
Japan. Doch niet alleen ontbeer
den do Japanners positieve facto
ren als buitenlandse radio of on
dergrondse pers, hun negatieve ge-
varenbron was eveneens groter. In
tegenstelling tot Duitsland, waar
in feite eerst sinds 1933 onbeperkt
voor de nationaal-socialistische
idee kon worden geijverd, ia de
ideologie der Japanners veel ou
der. Eigenlijk is zij een traditie van
eeuwen. Want de militaristische
idee, de onbeperkte verheerlijking
van krijgsmansdeugden tengevolge
van altijddurende oorlogen en oor
logjes, die de feodale landeigenaars
geen windeieren legden, zijn hon
derden jaren oud. De Japanner is
er mee vergroeid. Hij is er ook mee
opgegroeid. De noodzaak van
krijgshaftige daden werd hem in
gepompt op de lagere school, waar
meester les gaf in „landuitbrei-
dingskunstEn die meester was
op zijn beurt 000 weer zo groot ge
worden. Vele Japanners waren dan
ook oprecht overtuigd van de
fundamentele menslievendheid der
nieuwe orde. Daarvoor is ook
steeds geijverd: sinds 1866, toen aan
vreemdelingen geen belemmerin
gen meer in weg konden worden
gelegd, was gewapende interventie
aan de orde van de dag: China,
Rusland, Korea, Mandsjoerije.
Vooral na de Russische-Japanse
oorlog vond de leus „Azië voor de
Aziaten" weerklank. De afgelopen
oorlog werd zo voor velen een
avontuur, een bevrijdingstocht.
De tijd, waarin het ministerie van
Binnenlandse Zaken, totalitair heer
ser was, is voorbij. Door straffQ
censuur, onderdrukking van vrij
heid in woord en pers, vooral door
het alom tegenwoordige polïtïe-ap-
paraat was dit ministerie een rug
gesteun van de militaire kaste. Het
volk werd in bedwang gehouden
door: mitrailleurs; de woorden van
de god-keizer; en de pers.
Thans staat de wereld (lees: de-
Ver. Staten) voor de zware opgaaf
Japan te maken tot een democra-
Als derde deel tn de Terra-
reeks, uitgegeven door J. A.
Boom en Zoon te Meppel in
samenwerking met de Amster
damse Universiteit, is vrrtche-
nen Japan" door prof. dr. H.
M. ter Veen. Ook na het lezen
van dit boek vraagt men zich
af, hoe een dergelijke uitgave
tegen zulk een betrekkelijke
lage prijs (f SJO) ie te leve
ren. Evenals in de vorige de
len een meer een weelde van
foto's, een linnen band en een
keurige uitvoering. Daarbij- een
helder omschreven betoog, dat
tegen het einde door brandende
actualiteit verslonden moet wor
den. Onze recensent geeft hier
nevens een beschouwing over
Japan, waarbij hij prof. Ter
Veen's boek als uitgangspunt
nam.
tisch land. De keizer loopt ln een
confectiepakje over straat; pers,
film en radio verraden Westerse in-
vloeid; het Shintoïsme ls afgeschaft
als staatsgodsdienst. Er is geen po
litie meer, die met kogels dreigt. Da
leraren hebben andere schoolboek
jes: een land is omgeschakeld.
Zal dit alles gelukken? De Ja
panners vormen zo'n eigenaardig
ras. In de oorlog bleken zij een ver
beten en geweldige vijand. Zij le
den ontberingen en hielden vol. ZIJ
zijn taai.
In 75 jaar kon dit achterlijke,
middeleeuwse land zich ontplooien
tot een industriële natie, die op
voet van gelijkheid kwam met de
moderne wereldmachten. Wat goed
is krijgt in Japan zijn kans. Maar
wat vinden de Japanners thans
goed? F.O.
t- KANSELBOODSCHAP VAN
AARTSBISSCHOP BERAN
In de Rooms Katholieke kerken
te Praag ls Zondagmiddag een
boodschap van aartsbisschop Jo
sef Beran ovorgelezen Di; Is de
eerste boodschap van de aartsbis
schop aan de gelovigen, sinds de
regering hem in Juni he; zwijgen
oplegde
ZOEKGERAAKTE KNAAP
VERDRONKEN
De 9 jarige Martin Feeke te
Zaandam, die sinds Vrijdagavond
half zes weg was, is Zaterdagmld
dag levenloos uit de Zaan opge
haald De knaap is waarschijnlijk
spelenderwijs ie water geraakt in
de omgeving van zijn woning
MAANDAG, 5 September, na 12 u:
Hilversum I, 301 m 12,33 NO
RV koor 13,00 Nieuws 13,15
Mandoline orkest 14,00 Voor d#
jeugd 14,30 The Messiah'. ora
torlum 16,00 Bijbellezing
17,15 Dameskoor 18,00 Westindi
sche muziek 19,00 Nieuws
19,3 OOrchesire du Conservatoir#
de Paris 21.20 Klankbeeld
22,10 Strijkkwartet 23.00 Nieuws
Hilversum II. 416 m 12,00 &c
cordeonmuzlek 13,00 Nieuws
13,20 Roemeens orkest 14,00
Viool en plano 15,05 Met d#
hakken over de sloot, hoorspel
16,20 Gramofoonmuziek 17,00
Voor de jeugd 17,30 Gramofoon
muziek 18,00 Nieuws 18.20
Tango's en rumba's 19,00 Gra
mofoonmuz'ek 19,30 Alt en pla
na 20.00 Nieuws 20,15 Prom#
nade orkest 21,00 Cabaret
21,55 Radio Philharmonisch orkest
23.00 Nieuws
PROGRAMMA IH 13.10 Th/se
were the days 15,00 Aumuss
mentsmuziek 16,00 Oude Zweed
se muziek 17.00 Batavia
18,00 v d sold 20.00 Verz progr
21.15 Omroepork 22.15 Verz
progr
PROGRAMMA IV 13,15 Ork Os
car Rabin 15,00 Amusements
orkes! 15.45 amermuz 17.10
Gev prngr 18.30 Dansmuz
19.00 operetteklanken 20.00
Verz progr 21,15 Fanfare ork
DINSDAG. 6 September, vóó 12 u:
Hilversum I. 301 m 7,00 en 8.00
Nieuws en gr pl 10,15 Operette
klanken 11,00 Kamerorkest
Hilversum II 415 m 7.00 en 8.00
Nieuws en gr pl 10,15 Arbelds
vitaminen 11.00 Lyra trio
11.30 Zlekenprogr
PROGRAMMA m 9.10 Verz pr
v d hulsvr 11.00 Trolse and Se
renaders
PROGRAMMA IV 9.05 Casino
concert 10,00 Le méage en mu
sique
ARBEID IN DE MIJNEN
Nog is het zomer en denken we niet aan de kachel Regelmatig
wordt echter de steenkool uit de g rond gedolven Een mijnwerker
bezig met de pneumatisch boor
50. .Eindelijk waren er genoeg vruchten verzameld.
Kappie stak zijn wijsvinger in de hoogte en terwijl
de anderen gespannen toekeken, telde hij Tang-raam-
..Een, twee, drie!" Bij drie haalde Jacobus de haan
i-an het geweer over en er klonk een knal, waarvan
de echo door het bos daverde. „Wee, die komt voor
mijn geweer! Be schiet hem zonder aarzelen neer!"*
galmde hij. Op hetzelfde ogenblik gooiden Kappie en
de Maat de vruchten naar beneden. Ze mikten zorg
vuldig en zorgden, dat ieder projectie! raak was. Zelfs
de Maat kreeg er plezier in en vergat een ogenblik
om te jammeren. „Hup. daar gaat er weer eentjeT
schreeuwde hij bij iedere vrucht, die hg naar beneden
gooide. Ook Kappie weerde zich geducht. Hij voelde
zich een veldheer, die de beslissende slag leidt. Nu.
bet was een bef sende slag.
FpillW*<oor
Andrew Mackenzie
Een bende in Londen pleegt op
geraffineerde wijze chantage. In
specteur Brannigan, ondergedoken
op de kamer van Bob Arlen, heeft
tot dusver weinig aanwijzingen. De
schrijfmachine, waarop de daders
hun fatale blauwe brieven tikken,
heeft twee afwijkingen (de E en de
H). Maar er is weinig hoop die ma
chine in hef grote Engeland te vin
den.
4)
Maar je hebt toch zeker nog wel
een spoor, dat hoopvoller is dan dit?
drong ik aan.
Ik dacht van wel, gaf Brannigan
toe. Maar ik ben er niet meer zo zeker
van. Gewoontegetrouw ging ik in alle
huizen, waar de zelfmoorden gepleegd
werden, het personeel na, ai ik ont
dekte, dat er in alle gevallen een be
diende aanwezig was, die aangenomen
werd door bemiddeling van een be
paald personeelsbureau,
O, riep ik gretig uit, dat lijkt me
een belangrijke aanwijzing!
Dat dacht ik eerst ook, zei Branni
gan. Maar naderhand was ik er niet
meer zo van overtuigd. Zeker de helft
van alle voorname huishoudens in En
geland betrekt personeel via dat bu
reau. Misschien heb je er wel eens
van gehoord: Simpkins" Bemiddelings
bureau voor huishoudelijk personeel.
Het heeft een kantoor van drie ver
diepingen in een van die grote oude
huizen achter St. James' Park.
Ik had inderdaad van dit bureau wel
eens gehoord. De tante, die mij het
legaat had nagelaten, betrok altijd haar
personeel van deze firma.
Het klinkt niet veelbelovend,
stemde ik toe. De leiders van deze zaak
zyn, naar ik aanneem, boven iedere
verdenking verheven?
Volkomen! De directeur is een
zekere kolonel Simpkins, een lange,
breedgeschouderde man met nogal op
schepperige manieren. Hij is middel
vijftig en nam dus behalve in het
begin gedurende enkele maanden
geen deel aan deze laatste oorlog. Hij is
uit het lager gegaan hy was beroeps
officier in India toen zyn vader
hem in 1935 zijn zaak naliet Hij heeft
een zuster, die veel belangstelling
voor het bedrijf heeft zij schijnt nog
al een kenau te zijn, naar ik hoorde
en verder is er nog een chef de
bureau, genaamd Fejlows, die eiruit
ziet als een roofvogel, maar een heel
respectabele figuur moet zijn. Het is
ons niet gelukt ook maar enige ver
denking op hen to latec vsS-
Heb je geprobeerd uit te vinden,
of er iets onder het mom van zaken
doen verborgen is? vroeg ik.
Ja, natuurlijk. Een van onze men
sen heeft zich aangediend als een in
specteur \fan het Ministerie van Ar
beid en heeft de boeken nagekeken.
Maar er was geen onregelmatigheid t#
ontdekken.
Ik dacht ernstig na en zag opeens
een andere mogelijkheid.
Misschien gebruikt iemand, die
aan de firma verbonden is, dit bureau
als een dekmantel voor zijn bedrijvig
heid, opperde ik.
Brannigan gaf me zo'n stevig» klap
op ."«lijn rug met een van zijn grote
handen, dat ik even in elkaar kromp.
Daar zeg je iets. En ik kan je
vertellen, dat ik hetzelfde heb gedacht
Zoals alle goede ideeën, berust het op
eenv/adige conclusies. Is het niet sim
pel? Er ligt een oude brief, die vergeeld
is van het lange liggen, ergens in een
la. De huisbediende is opgedragen
juist naar zulke dingen uit te kijken.
De eigenaar van een dergelijke brief
merkt waarschijnlijk niet, dat hij deze
kwy't is, voordat hem de eerste chan-
tage-brief bereikt.
Brannigan en ik keken elkaar zwij
gend aan.
Ik begrijp, in welke richting je
vermoedens gaan, zei ik tenslotte. Maar
ik zie niet, wat je kunt ondernemen,
behalve dat je misschien een man in
Simpkins' bureau neer kunt zetten om
te zien, of die iets kan ontdekken.
Dat hebben we al geprobeerd, zei
Brannigan somber. We hebben het voor
elkaar gekregen, dat een van onze
mensen aangenomen werd als nacht
waker. Hij is er een maand geweest.
Toen ontsloegen ze hem met het ex
cuus, dat een van hun eigen mensen
uit dienst terugkwam. We konden daar
natuurlijk niets san doen.
En nu kom je dus niet veel ver
der, concludeerde ik.
Precies, gaf Brannigan eerlijk toe.
Dit was geen geluld, dat ik van de
Brannigan, die ik in Frankrijk gekend
had, gewend was. Toentertijd had hfj
een oplossing weten t# vinden voor
iedere moeilijkheid!
Maar je bent toch zeker niet hier
heen gekomen, om me te vertellen, dat
je op dood spoor bent? vroeg ik.
Brannigan besefte klaarblijkelijk het
logische van mijn vraag, want hij
schudde zijn hoofd ontkennend.
Nee, natuurlijk ben ik daarvoor
niet hier gekomen, Bob, antwoordde hij.
Weet je hoe ik reageer, wanneer mijn
verstand me zegt, dat ik de oplossing
van een bepaald vraagstuk niet kan
vinden?
Nee.
Dan ga lk op mijn gevoel werken.
En mijn gevoel zegt me, dat we het pro
bleem van een geheel andere kant moe
ien gaan benaderen.
Maar ik begrijp nog steeds niet,
wat ik daarmee te maken heb, zei ik
hulpeloos, ik sympathiseer met je en
zie in, hoe je in moeilijkheden zit, maar
ik neem aan, dat ik toch niets te ma
ken heb met de nieuwe lyn, die je wilt
gaan volgen?
Wis en waarachtig heb je daarmee
te maken, zei Brannigan met nadruk.
Ik zon graag zien, dat Je alles, waar
mee je je momenteel eventueel bezig
houdt, in de steek laat om my te hel
pen die chanteurs op te sporen.
Stomverbaasd staarde ik Brannigan
aan.
Spreek je in ernst? vroeg ik.
Ik kan niet ernstiger zyn dan ik
ben, antwoordde hij.
Maar het is toch te dwaas, pro
testeerde ik. Ik ben helemaal geen po
litieman. Wat zullen je bazen bij de
Yard zeggen, als een gewoon manne
tje als ik in een dergelijke affaire be
trokken wordt.
Ik wil juist jouw hulp hebben,
omd&t je niet tot de politie behoort,
zei Brannigan. Ik weet, wat je waard
ben* uit de dagen toen we samen in
Frankrijk waren. Deze bende, die we
zoeken is slim genoeg om de meeste
politiemannen en detectives te kennen.
Kijk eens goed in de spiegel en zeg me
dan of je vindt dat JiJ er uitziet als
een vermomde politieman.
Ik bekeek mezelf aandachtig in de
spiegel. Wat ik zag was een gewoon
alledaags gezicht met grijze ogen en
een klein snorretje. Het bruine haar op
mijn hoofd begon grijs te worden, maar
toch zag ik er niet ouder uit dan een
man van achter in de dertig. Ik zou
door kunnen gaan voor een advocaat
of een architect (welk beroep ik vóór
de oorlog uitoefende) of iets dergelijks,
maar voor een politieman, r.een, daar
zou niemand me voer houder.!
(Wordt vervolgd).