Lammen kunnen en doven lopen, blinden weer horen zien Merkwaardige genezingen van een Duitse wonderdokter Zalmvisserij op de rivieren nu een dood beroep De eeuwen (rokken zich terug En de deur ging open Het mysterie van Herford (Eigen berichtgeving) fn West-Duilsland worden de gemoederen thans bezig gehouden door het op treden van een „Wonderdokter genaamd Bruno Gröning. Zodra het gerucht de ronde deed, dat deze man tientallen door doktoren opgegeven zieken weer volkomen gfezond maakte, stroomden uit alle delen van het land honderden, ia duizenden mensen waaronder vele oorlogsinvaliden, kreupelen, blinden en doven naar de plaats, waar zich het mysterie het eerst geopenbaard had, Herford in Westfalen. Zo groot werd de stroom en zo wonderbaarlijk werden de geruchten over deze man, dat de autoriteiten zich met het geval bemoei den en Gröning het verbod oplegden om zijn praktijken langer uit te oefe nen, zulks op grond van de wet, waarbij het uitoefenen van de geneeskunde door onbevoegden niet toegestaan wordt Doch zo groot was het vertrouwen en bet geloof in deze „Wonderdokter", dat de zieken bleven toestromen en de man in korte tijd een vermaardheid v-n-wierf, welke verbluffend groot genoemd mag worden. WIE IS DEZE GRÖNING? Gröning tracht zÜn verleden in een geheimzinnig waas ie omhul len, hetgeen voor velen een on gunstig teken is en vozr hen als waarschuwing geldt zich niet met hem in te laten Op de grote mas sa echter oefent dit juist een on weer&taanbare aantrekkingskracht uit Over zijn vroeger leven is dan ook niet veel bekend, alhoewel zo nu en dan zekere feiten aan het licht gebracht worden Gröning is eerder klein dan flink van postuur Hij maakt een vrij zwakke indruk Zijn kleding maakt een onverzorgde indruk, doch hij heeft een zeer markante kop Deze wordt sterk geaccentu eerd door lang. golvend donker haar, dat naar achteren gekamd is en de indruk geeft van „profefen manen Zijn mager en gebruind gezicht is zeer scherp getekend, doch de ogen daarin zijn eerder dof dan dwingend te noemen De stevig gebouwde hals wordt ont sierd door een krop De donkere zelf binder op zijn roodzijden hemd wordt bijeengehouden 'door een dasspeld, welke het wapen van Danzig vertoont Bruno Gröning, de .tot 1935 Gronkowski heette, werd de 30e Mei 1906 nl te Danzig geboren Hij is dus thans 43 jaar oud Zijn vader is een oude hand werksman Op school viel de jon ge Bruno reeds op. omdat hij zich van zijn klassegenoten afzonderde Deze kwam hij vreemd en soms zelfs bepaald huiveringwekkend voor In zijn latere leven toonde Gröning zich een arbeidsschuw mens Van hem is verder bekend, dat hij voor de oorlog enige jaren als hypnotiseur met een klein rondrei zend circus meetrok Tijdens zijn krijgsgevangenschap in Rusland zou hij zijn medegevangenen reeds versteld hebben doen staan, door de juistheid van de voorspel lingen inzake hun vrijlating Ook zijn eigen datum van vrijlating voorspelde hij op verbluffend juiste wijze doch toen het zover was, keerde hij niet terug naar vrouw en kinderen, doch begaf zich naar Harford En het was hier worat, dat zijn eerste wonderbaarlijke ge mogelijk nezingen tot stand kwamen, eerst bij honden en katten Gröning Is een waar dierenvriend en la ter bij mensen men en deze resp zonder krukken en met nieuw licht in de ogen weer zien vertrekken De brievenstroom de Wonder dokter behandelt óók per brief, in dien daarin slechts de aard der ziekte en een persoonsbeschrijving staan groeide constant en reeds spoedig bezorgde de posterijen de ze per auto, aangezien per dag bij na 2000 brieven vozr deze Grönin? binnenkwamen brieven, waarin bitter geklaagd werd en brieven, welke van een grote dankbaarheid voor de wondere genezing getuig den. brieven afkomstig uit alle de len van Duitsland Toen evenwel bleek, dat bij eni ge genezen personen na kor-e tijd wederom sympionen van hun ziek te optraden, bemoeide de minister van Sociale Zaken voor Noordrijn Westfalen dr Amelunsen. zich persoonlijk met het geval en be sloo' nadat twee van der aanvan kelijk door Gröning behandelde en genezen personen enige tijd la ter plotseling kwamen te overlij den. zelfs,- om een vervolging te gen deze Bruno Gröning in te stel len Zo zal dan Gröning binnen af zienbare "ijd voor het gerecht ge daagd worden AANBIEDINGEN UIT BUI TENLAND De meningen over de capaci teiten van deze Wonderman lopen evenwel zeer sterk uiteen Velen blijven hem beschouwen als een man met wonderbaarlijke gaven, anderen als een bedrieger Een feit is evenwel, dat Gröning reeds zeer vele resultaten mocht boeken waaronder de meest fan tastische Hijzelf verklaart zich de ze gaven reeds sinds zijn kinderja ren bewust te zijn geweest en zich door God gezonden te voelen Gró ning is een zeer gelovig mens p*- onverbiddelijk stelt hij aan iedere patiënt de vraag: Gelooft gij in God? En slechts indien deze vraag met een positief Ja beantwoord1 wordt, is volgens hem genezing 2000 BRIEVEN PER DAG In April van dit jaar behandel de hij in Herford een 9 jarige jon gen, genaamd Dieter Hülsmann. die al-ijd ziekelijk was geweest en z'ch slechts met krukken enigs z'ns kon voortbewegen Gröning. die nooit een diagnose stelt, ondei hield zich enige ogenblikken rui tig met de patiënt en zei plo's i ling tot de knaap: Maar beweeg je dan toch Je kunt lopen, ik be merk het En men kan het geloven of rriei doch de jongen gooide zijn knaken weg en wandelde heen. te—":1 hij zich tevens weer volkr gezond gevoelde Dit was rt clamestunt no 1 en daarmede g< raakte de sneeuwbal, die spoedif fp* een lawine ui'groeide. aan het rollen °°dert. d'e dag vertoonden zich Iedere och'end ïige honderden zr°ken voor de deur van zijn w< ir'ng. mensen die werden aangf voerd in rolstoelen op wagens, luxe auto's, maar ook op handka. ren Velen konden gelijk worde- geholpen, doch nog meer moester worden -eleurgesteld. omdat tijd te korp bleek, om allen "te vangen Maar zij die nie toegelaten konden worden, lie'en zich daar door niet ontmoedigen en sloegen hun bivak op ln de omgeving van het huls, ln de hoop de volgende dag aan de beuri te komen Want *ij waren allen overtuigd van het kunnen van deze Gröning Zij had «len kreupelen en blinden zien ko Nadat het hem verboden werd in de Provincie Noordrijn Westfa len aijn gav> te ontplooiien. ver trok de wonaerdokter naar Ham burg. waarnaar honderden zieken uit eerstgenoemde provincie hem volgden in de hoop daar door hem geholpen te worden Van Hamburg uit vertrok Grö ning dezer dagen naar Zuid Duits land Een commissie onder leiding van prof dr Forsch van de beken de Bethelinrichtingen te Bielefeld vergezeld van een der vermaard ste Duitse medici hebben Gröning thans een bezoek gebracht en ken nis genomen van de door hem ver richte genezingen Ook deze com missie moest erkennen dat zich genezingen van zeer bijzondere aard voltrokken hadden, doch wenst eerst af te wachten of deze ook van blijvende aard zullen blij ken te zijn Gröning is regelmatig werkzaam ln onder Britse coptrole staande ziekenhuizen Hij gaf geen enkel commentaar op de uitwijzing uit Noordrijn Westfalen doch riep slechts uit: Arme Duitsers! Ik heb zo zei Gröning, aanbiedingen ge kregen om naar Scandinavië. Ne derland en de USA te komen, om daar genezingen te verrichten, doch ik heb beloofd om eerst mijn eigen landgenoten te helpen In middels wordt het niet onwaar schijn lijk geacht dat Gröning zich na het Proces eventueel naar de VS zou inschepen GEEN HONORARIUM Het pleit overigens voor Gröning dat deze voor zijn. genezingen geen honorarium vraagt Nooit heeft hij een enkele cent van zijn BKUNO GRöNiNG ...weldoener der mensheid... pauënter aanvaard Zoals zich des tijas aan de zijde van de „door God gezondene" Hitier - een mnn bevond ,dié intellectueel ver zijn meerdere was, doch zich de zen naar buitenkant steeds onder geschikt toonde zo wordt ook de ze Gröning door enige mensen om geven, die voor hem als „mane gers" optre.den en zich met groot succes van hun taak weten te kwij 'en Ook deze ..manegers" ontvangen volgens hun zeggen voet hun werk geen enkele cent en teren volkomen op eigen zak Zij zouden zich slechts geroepen voelen om voor het nobele werk van deze „Messias met zijn Danziger Ac cent" Gröning spreekt zeer slecht Duits propaganda te ma ken Eén van hen verstaat dat vak uisekend Het is de vroegere Oor logsverslaggever aan het MiniSle rie van Goebels E A Schmidi pe andere is eveneens een kranten man, nl Kurt Heidbrink uit Har ford, die onverwacht zijn goe^b taalde redacteursbaan opgaf met deze wonrVdok-er mee t kunnen trekken Gröning tot slot is een zeer tig e-er en kan met een minimum aan slaap toe Alcohol gebruikt Jiij nooit, maar koffie verzwelgt hij in ongekende hoeveelheden, wel '30 Voetbalprogramma voor a.s. Zondag EERSTE KLASSERS. West I: Zeeburgia-Haarlem; D OS-HermesDVSADO-VSV; BI. Wit-Sparta Feyenoord-KFC. West IIEDO-VolewijckersHet Gooi-Xerxes; Neptunus-DWS; SV V-Ajax 2e klasse A: DWV-Alcmaria; HV C-AFC; Elinkwijk-Vriendenschaar Spartaan-VolendamRapidltas- UVV. 2e klasse B: Watergraafsmeer- Hercules; WFC-ZFC; OSV-WA; Stormvogels-Velox; TOG-Wesi- frisia. 3e klasse A: Vitesse-Zilvermeeu- wen; Alw. Forward-Schagen; AP GS-Beverwijk; Terrasvogels-SDW Kinheim-DIO 3e klasse B: Succes-ZSGO; ADO -Halfweg; Kennemers-QSCDTS- IW; ZW-GVO 3e klasse C: KW-Hollandia; A. Boys-WE; OVVO-WMS; Bloemen daal-Helder; Velsen-DEM. 4e klasse A: Bergen-Oudesluis; BKC-Texel; Grashoppers-Wierin- gerwaardWatervogels-Schoorl N. Niedorp-Vrone 4e klasse B: De Rijp-ZAP; West frlez.-Andijk; RKAFC-St. George; WW-Berdos. 4e klasse C: RCZ-Energia; Ran- ders-SchellingwoudeWSV-HSV; Limmen-Zeevogels; Assendelft - CSV. AFDELING NOORDHOLLAND. Ie klasseC: Alkmaar-Foresters; Geel Zwart-Kaagvogels; Koedijk- LSVV; SRC-St. Victor; VZV-Zee- macht. Res. Ie klasse C: Schagen 2- Alw. Forward 2, Succes 2-DTS 2; Alcmaria 4-Grashoppers 2; Alkm. Boys 3-BKC 2, HRC 4-Watervo gels 2. 2e klasse A: St. Bavo-Egmondia Graftdijk-WBSV; Gr. Schermer- Zaanse -Boys; Jisp-Knollendam; Kwadijk-Purmerland. 2e klasse B: DWB-Berkhout: Flevo-HEO; Wit Rood-Winkel; RK EDO-Sparcane:.: Twisk-Zwaagdijk 2e klasse C: Con Zelo-Dirkshorn Holl. T.-Hugo Boys; JVC-Petten; Tex. Boys-Wiron; WGW-SVW Res. 2e klasse B: HSV 2-Assen delft 2; SVA 2-KW 4; WFC 6- Vltesse 2; WSV 3-RKAFC 2; Zaan dijk 4-Limmen 2. Res. 2e klasse C: Ouaesiuis 2- Alcmaria 5: Berdos 2-Bergen 2; Texel 2-HRC 5: AP 2-RKAFC 3. Res. 2e klasse D: MFC 2-Nwè Niedorp 2, Valken 2-VZV 2 to; 40 koppen per dag Tevens steekt hij de ene sigaret met de andere aan Zijn lievelingsmerken zijn Chesterfield en Camel Ongetwijfeld zal deze Bruno Gröning binnenkort nog wel van zlc hdoen horen In ieder geval zal het ophanden zijnde proces aan lichf brengen of we hier met een bedrieger of met een man van uit zonderlijke gaven te doen hebben Voor 50 jaar nog broodwinning voor honderden mensen Vele Rotterdammers hebben nog aangename herinneringen aan „Het Zalmhuis" aan het Kraling- se Veer, want gingen ze niet iede re zomer eens een tochtje daar heen maken? Stond niet het Kra- lingse Veer bekend om zijn zalm? De broodjes met zalm hadden geen aanbeveling nodig: het was voor de mensen aan het Kraling- se Veer niet moeilijk hun gasten een dergelijke delicatesse aan te bieden, omdat van oudsher in de omgeving zeer veel zalmen wer den gevangen. Maar dat is nu an ders geworden. Ongeveer zestig jaar geleden tel de Kralingse Veer en omstreken nog elf zogenaamde „visserijen". Onder een visserij verstond men dan een gedeelte van de rivier, waar gevist werd. Sommige van deze visserijen waren eigendom, terwijl andere van de staat wer den gepachit voor de duur van tien jaren. Voor het pachten van een enkele visserij betaalde men soms voor één jaar ƒ24.000! Vandaag aan de dag is er van deze visse rijen niet één meer over. MET DE ZEGEN Op deze visserijen werden de zalmen op de volgende manier ge vangen: men gebruikte de zgn. „zegen", een net dat ongeveer 40 meter lang was. Aan de ene kant maakte men de zegen aan de wal vast, aan de andere kant trok 'n stoomboot het net de rivier op. Wanneer het net strak stond, ging de boot een boog beschrijven tot de plaats van uitgang weer was bereikt. Het net werd dan op de wal getrokken en de boot ging weer de rivier op met een tweede riet. Ze was terug als het eerste binnengehaald was en dit herhaal de zich dan nog éénmaal, want men viste steeds met drie netten achter elkaar. Langs de onderkant van het net zaten loden plaatjes, zodat het net tot op de bodem van de ri vier reikte en om de schepen ge legenheid te geven deze visplaat- sen te passeren, voer er steeds een man met een roeiboot langs het net. In zijn roeiboot had hij dikke stenen, waaraan een haak was be ves'igd. Naderde nu een schip, dan werden deze stenen aan het net gehangen, het zakte gedeeltelijk weg en het schip kon ongehinderd passeren. GOEDE VANGST Voor dit vissen was de vangtijd wettelijk vastgesteld. Er mocht v/orden gevangen van 1 Januari tot 15 Augustus en de opbrengsten van deze visserij zijn altijd zeer groot geweest. Op 2 Juli 1887 vermeldde bijv. een bericht in de courant: Kra- lingsche Veer. 1 Juli: In de laat ste drie maanden werden aan de markt alhier aangevoerd en ver- koiht 33.101 zalmen. Dit komt neer op ongeveer 350 zalmen per dag en is een gemiddelde, want da gen van 1000 of meer zalmen wa ren geen uitzondering. In 1900 bedroeg de aanvang nog steeds 300 tot 400. stuks per dag. In 1925 was de aanvoer Iets terug gelopen, namelijk tot twee tot driehonderd per dag. Van 1930 af verminderde de aanvoer steeds, zo sterk, dat er nu van handel m zalmen geen sprake meer is. Na de oorlog is de aanvoer slechts on geveer 10 stuks per dag Om streeks 1900 brachten de zalmen f 0.80 tot f 1,- per pond op. De hoogste prijs werd betaald in '45, toen een zalm van 30 pond 1026 opbracht. SPOORLOOS VERDWENEN. De Nederlandse Heidemaatschap pij heeft in 1900 eén mlllioen zal men uitgezet, om ze later te kun- ren herkennen heeit men uit de vetvin van iedere zaïm een stuk gesneden, doch het is tot heden een raadsel, waar die zalmen zijn geblevener werden nagenoeg nooitzalmen gevangen, die dit kenteken droegen. Het spreekt haast vanzelf, dat de zalmvisserij voor veel mensen een bestaan opleverde. Naast de veertig tot vijftig man, die er per I visserij werkten, waren er nog de Waar een spook nie f zou misslaan SCHOUW-BURCHT VOL PRONKJUWELEN WAKEN naar dat oude huis van de gebroeders Bes in Zaandam gedaan, om spoken te zien,althans te horen. Want misschien hebt l t ook wel eens horen fluisteren: het moet spoken in dat stille, stenen gebouw, dat aan de splitsing IIogendyk-Lage Horn staat. Trouwens antiquair P. Bes weet daarvan. Niet van de spoken, maar wel van 'I gerucht, dat al zoveel jaren gaat, als zouden theekopnes roets-roets van de tafel stappen en kloppende knoken deuren teisteren. Maar hij noch broer Willem hebbep ooit zo'n lugubere danseur aan den lijve on dervonden. En zijn wonen daar toch al achtendertig jaar. Maar men vertel^ dat jaren geleden een schrikse politieagent overplaatsing' aanvroeg, omdat zyn dagelijkse ronde ook in het nachtelijk duis-* ter! hem langs dat spookhuis voerde. En hq moet die overplaatsing! hebben gekregen ook! Want hq had er zogezegd tabak van en boven dien vrouw en kinderen om voor te zorgen. Men kan tenslotte niet te voor zichtig zijn in zulke zaken. Het moet je maar gebeuren, zo'n witte gestalte tegen te komen. Een mens is tenslotte maar een mens. Bes heeft eens op een winteravond een vriend op visite gehad en die zette, toen het gaslicht in de kleine woon kamer brandde, ogen als schotels op. toen een deur langzaam open ging. De vriend nam pijp en ta bakszak mee en stond op. Hij had het begrepenNu heeft Bes wel gezegd, dat de wind die deur open deed, maar de bange gast zei: „Dat kan best zijn, maar ik hou d'r tóch niet van! Ik wil je groe ten''. En omzichtig kijkend ging hij de deur uit. Dat is allemaal gebeurd. Er moet dus toch wat aan de hand zijn ge weest. Wanneer? Ja, wie zal 't zeg gen.... Is. een spook aan honderd jaar gebonden? OhIs 't niet wonderen. Tin en porcelein, kas1 uit de tijd van bet-overgrootmi der, pronkstukken uit een anderi tijd. Uit de tijd van de snotlamj en de kandelaars, de tijd van di Zaanse klok, die hier nog rusti; tikt, uit de eeuw van het glanzen de koper en het doffe tin, dat vaf geslacht op geslacht bleef in de] handen van stugge boeren en vai gezeten burgers. Ge vindt bij du broers Bes een glazen stolp, waar onder kunstbloemen vegeteren Bloemen, dood als het glas, naasl mangel planken, horloges, die aan brede kettingen in zwart-lakens« vesten hebben getikt. Ge vindt er oude prenten en silhouetten, thee stoven en kettingen, die de brede halzen van deftige boerinnen sier den. De rust van voorbije eeuwen ligt over dit alles; over rood-ko- peren ketels en over pluche Bie- dermayer stoelen ,die hoog oprij zen naast mahoniehouten kasten, Amper komt de zon door de ven* sters. Een klok tikt seconden weg, als voor honderd jaren; een kraan drupt in de maat. Maar een spook tien jaar geleden ge beurd, dat nette mannen de broers Bes verzochten, een nacht in hun woning te mogen zitten? Mannen, die 't spook wilden bezichtigen? Ze hebben nee ge zegd, de broers, om dat ze met hun pet naar de spookgeschie denis gooiden, maar di.- twee onderzoe kers wisten toch maar niet beter. „Nee", zegt P. Bes, „ik ge loof niet aan spoken! Dat is een nuchter antwoord en daar kunnen bange en bij dehante kerels 't mee doen. Pronkjuwelen Nee, in dat stenen sieraad, dat sterk de boeg op de dijk zet, is wat anders te 2ien. In dat huis, dat vol gens overlevering een jaar of wat na de tachtigjarige oorlog is gebouwd, aan de oever van het IJ, in dat zware bouwwerk Btaan pronkjuwelen uit andere eeuwen. Als ge binnenstapten ge hoort het ponkelen van de koperen deur bel, dan staat ge in de tijd van Czaar Peter. Van Czaar Pe ter, die dit huis op zijn weg naar de scheepswerf gepas seerd moet zijn. Het is stil daarbinnen en ook op warme dagen koel als op een zo meravond. Ge ziet een smalle eikenhou ten wenteltrap en door een glazen deur ontdekt ge een schouw. Een brede zware stookplaats, breed op de voeten, schouw, bezet Er 1S een smalle wenteltrap met eikenhouten met blauwe tegels. Aan de achterzijde staat nog zo'n oud-Zaans juweel. En in de kelder en boven ook. Ze slaan rug aan rug. Uit lang vervlogen tijden Dit huis is een schouw burcht. Wie hier binnen gaat, komt ogen te kort, om de antiquiteiten te be manden- en touwmakers, de han delaars en de vervoerders. Half Kralingse Veer leefde van deze visserij. MOEILIJK, MAAR MOOI Wanneer men thans aan het Kralingse Veer komt en een praat je kan maken met mensen, die met de visserij te maken hebben gehad, dan blijkt dat zij graag over die tijd spreken. De jaren waren moeilijk maar mooi. Men vertelt, hoe vroeger met mooie da gen de mensen van her en der kwamen met boten, rijtuigen en Jan-Pleziers en later met fietsen en auto's. Hoe op .Tweede Paas dag en Hemelvaartsdag de koop vrouwen kwamen met naar wa gens, met twee paarden bespan nen. Er was muziek, men tapte 'n biertje, er werd gelachen gedanst Van dat alles niets meer en whn- neer men aan het Kralingse Veer komt, lijkt het of het ingeslapen is. En de reden? Er is geen zalmvls serij meer. Of het komt door te grote druke op de rivier, het uit baggeren of de uitlozlng van de fabrieken? Men weet het niet. doch de mensen aan het Kralingse Veer zijn ervan overtuigd, die tijd komt niet weer terug. treden. I zult ge niet vinden. Al zou het in dit oude huis niet misstaan Visitekaartje uit 1762 En langs de smalle eiken wenj teltrap boven gekomen, staat g^ stil bij een kamerwand, waarir kleine ruiten in lood zijn gehechl Op zo'n stukje glas staat een naam] Gekrast in sierlijke krullen. Wanr oolc in vroeger tijden schreef mer namen op muren en glazen. D11 visitekaartje schreef Jan Pieterss" in het jaar 1762. De eikenhoutei lambrizering is kunstig gesnedei 'en verder ontwaart ge in 't half duister de bedsteden van hen, di< sedert het einde van de zestiendi eeuw hier leefden en stierven. Oj de vliering koeren duiven, vogel! verzorgd door Willem Bes, die niel tot de antiquiteiten van dit huis aan de Dijk en de Horn behoren. Soms stapt een koper binnen, een zoeker naar antiek. Het kan een landsman zijn, ook een Engelsman, een Fransoos of een Amerikaan die een brokje oud-Holland in zijn huis wil zetten. Maar de meeste Zaankanters gaan langs dat dom kere huis waarin de eeuwen zich hebben teruggetrokken. De zware vrachtauto's dreunen voorbij de bocht en in deze kermisdagen wag gelt soms een man voorbij. Een man, die op zijn jonge benen min der vaststaat dan deze stokoude burcht, die Zaandam heeft zien ko- men, zién' strijdën en groeien. Bin nen liggen de handwerken van kundige werkers, van kunstenaars, die vreugden van het handweri kenden. Wees niet bang dit parj liculier museum eens te bezien, jïet spook is er niet. Tenminste.n dat zegt Pieter Bes. Maar zal hij weten, Wi«/s nacht» door het hui$ gaat?

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1949 | | pagina 4