Ikmaaidei'
n.-hollandse
pers 1945
Dr. Adenauer in het kielzog van
Winston Churchili?
NIEUWSx
Gelijkheid
Vol-slank
Korfeqolf Wereldomroeozen
Roofoverval op Arnhems station
5e JAARGANG Nr, 1692
Vrijdag 16 September 1949
Uitgave Stichting „Da Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand 3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per mm., familieberich
ten 18 ct Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur. J. Zoenen - Bureau, Ridderstraat hoek Oudearaeht Tel R M00 J971
Voor vrijhandel en concurrentie
Er zijn tekenen, die er op wijzen, dat dr Adenauer, de
nieuwe Duitse bondskanselier, zijn politieke richtlijn heeft
bepaald. Alhoewel het kabinet en het regeringsprogram nog
niet zijn bekend gemaak. is de mening van dr. Adenauer
geen geheim meer en dtze mening maakt ons toch wel enigs
zins huiverig jegens de politieke koers van oiize nieuwe
West-Duitse nabuurstaat.
5
WINSTON CHURCHILL wiens
opvattingen leidraad schijnen .e
worden voor West-DuUfiinds po
litieke. en economiscl/2 koers.
feder Nederlander is voor de wet ge
lijk. Dat is een schone spreuk. En het
behoort een van de grondbeginselense-
Jen der democratie te zijn. Iedere burger
gelijk. De wet behoort geen onderscheid
te kennen. Helaas is het niet altijd zo.
En in ieder geval, al hebben de ver
schillende Nederlanders dan gelijke rech
ten voor de wet, gelijke mogelijkheden
hebben ze zeker niet.
Wanneer we dit zeggen, denken we
speciaal aan de verschillende mogelijk
heden, die jonge Nederlanders hebben
cp het gebied van het onderwijs. Het is
niet meer zo. dat kinderen van minder
goed gesitueerden nooit meer aan studie
toekomen. Zo erg is het niet meer. Er
Is een mogelijkheid om te studeren. Het
Rijk verleent in verschillende gevallen
hijslagen. Tegemoetkomingen in de kos
ten van aanschaffen van studieboeken.
Naar ons echter onlangs bleek uit 'n
gesprek, dat wij met een abonné had
den, gaat het met het verlenen van die
toelagen niet zo vlot. En veelal zijn ze
te gering. Het is een druppel op een
gloeiende paat. Er worden normen aan
gelegd, die nog van oude datum zijn.
En zo doende is er wel gelegenheid
om te studeren, maar alleen als de ou
ders en de studerende zelf er zich de
irootste opofferingen voor getroosten.
}p zich zelf is dat niet erg. Want de
zegepraal, als het doel bereikt wordt,
ia er des te schoner om.
Maar daar gaat het niet om. Het is
nog steeds een feit, dat niet aanleg of
begaafdheid bepalend zijn voor de vraag
of een kind zal studeren. De maatstaf
is nog steeds de hoeveelheid geld. die
de ouders ter beschikking kunnen stel
len.
Dat is schadelijk voor de kinderen.
Want hoe dikwijls zal het niet voor
komen. dat iemand de HBS doorworstelt
kwasi een mijnheer wordt, maar zijn
heel leven doodongelukkig is. omdat hij
nu eenmaal meer aanleg had om monteur
te worden, dan beambte met een zekere
graad van intellect. Maar het is even
zeer schadelijk voor de hele volksge
meenschap.
Niet alleen omdat de staat een behoor
lijke som toelegt op iedere student. Daar
hebben we geen bezwaar tegen. Als het
geld maar niet in het water geworpen
blijkt te zijn. Maar de situatie in de ino_
derne staat heeft zich zo ontwikkeld,
dat er een steeds stijgende vraag is naar
mensen met een goed stel hersens. Men
sen, die kunnen organiseren en zelf ini
tiatief hebben. Mensen met intellect. En
die worden in even grote mate gevonden
onder de jeugd van de minder gegoe
den, dan bij de rijken.
Er zullen dus andere wegen bewandeld
moeten borden. Er moet veel meer geld
beschikbaar worden gesteld om hen, die
er krachtens aanleg recht op hebben, tc
laten studeren, zonder dat de ouders er
juist krom om behoren te leggen. Dat
is direct voordeel voor de ouders, maar
het is uiteindelijk voordeel voor het
volk.
Elke militair kost het Koninkrijk min
stens duizend gulden per' jaar. Het kan
zelfs wel een veelvoud zijn. Dat dbn
voor werkelijk begaafden soms niet
meer dan honderd gulden en dan nog
met moeite beschikbaar wordt gesteld, is
een bewijs, dat de gelijkheid voor de
w-et mooi is, maar zeker niet voldoende.
v. Z.
—o— Elke dag vervoeren dé Neder
landse Spoorwegen 50.000 reizigers in
(volgens de oude dienstregeling) 1715
treinen- De z.g. reizigersfeinkilometers
zullen volgens de nieuwe dienstregeling
101.347 per dag bedragen.
Dr. Adenauer heeft verklaard
me: Wlnstcn-Churchill van me
ning" ts zijn dat Frans-Duitse toe
nadering noodzakelijk is maar
zweeg over 't gschilpunt Saarge-
bied en controle op Roergebied.
Ten tweede wenste dr. Adenauer
dat het ontmantelingsprobleem
nader werd onderzocht, zulks in
tegenstelling tot de opvattingen
der Westelijke geallieerden.
Toch heeft de Dui'.se oppositie
bereikt, dat de zaak opnieuw
wordt bezien.
Daarnaast is dr. Adenauer een
voorstander van vrij-handel zowel
in het binnenland als op de we
reldmarkt.
Tenslotte wil hij de wedero^
bouw van Duitsland financieren
met buitenlands kapitaal.
Dit program, dat dus nog niet
het volledig lijstje van verlangen
is, betekent meer dan oppervlak
kig leesbaar is.
Het betekent ten eerste dat
Duitslands opbouw met behulp
van Amerika moet worden tot
stand gebracht: de consequentie
hiervan is nog minder dollars voor
West-Europa, dus verlenging van
de dollarcrisis en de industriële
afhankelijkheid. Daar Duitsland
voorrang zou moeten hebben, is
dit programmapunt des te onaan
vaardbaarder. Het idee vrijhandel,
dat in Winston Churchili zijn gro
te voorvechter vindt, betekent ge
nadeloze concurrentie en mis
schien zelfs dumping (d.1. werken
beneden de prijs).
Nadelig is dit uiteraard In eerste
instantie voor de natuurstaten. De
Ver.Staten kunnen zich door
douanetarieven de concurrentie
wel van het lijf houden. Het tere
punt der ontmanteling past in dit
kader want een sterke Duitse in
dustrie maakt cocurrentie eenvou
diger. geeft aan de andere kant
echter werk, hetgeen een sterke
positie van de arbeidersbeweging
betekenen zou.
Hier botsen dus de belangen
ondanks de gemeenschappelijke
wens.
De Frans-Duitse toenadering is
een bekend Duits propaganda
stunt je. maar drie overvallen op
het land van Marianne zullen de
Fransen wel enigszins wantrou
wend maken jegens deze nieuwe
demonstratie van berouw.
Tenslo te he: feit, dat dr. Ade
nauer zich op Winston Chur-
chills politieke, en economische
opvattingen baseert- dwz tegen
de opvat:ingen van de Labour
meerderheid va« het Engelse volk.
In dit licht is de opvatting van
de Communistenleider Max Rei-
man te verklaren, die van mening
is, dat zijn par:ij, met de Soc.-
Demcc-?'en (de Communisten on
dersteunden de candidatuur van
dr. Schumacher), in de oppositie
zal gaan.
Scherpe vragen aan
minister van oorlog
Het CPN Tweede Kamerlid de
heer Fr. Schoonenl^rg, heeft aan
de minister van oorlog scherpe
vragen gesteld naar aanleiding
van het gebeurde in kamp Schoon
hoven. In de nacht van 1 op 2
September zouden nl 8 Nederlan
ders, zonder berecht te zijn gewor
den, geboeid aan boord van een
troepentransport schip zijn ge
bracht en naar Indonesië zijn
vervoerd. Ook wqren zij niet in de
gelegenheid van hun familie af
scheid te nemen. De Haagse offi
cier, kapitein Kievits zou hier
voor de verantwoordelijkheid dra
gen wij berichtten hierover
reeds in onze krant, daar het ook
enige soldaten uit onze streek af
komstig betreft.
—o— Elke dag verbruiken wij per hoofd
4,5 gram koffie, 1,65 gram thee. 1 gram
poederchocolade en versnoepen wij 7,65
gram chocolaadjes.
In een distalleerderij in de Parij-
se voorstad Puteaux brak door
blikseminslag een dusdanige brand
uit, dat de Parijse brandweer te
hulp moest komen. De vlammen,
die soms 180 meter hoog opscho
ten, werden met 37 stralen bestre
den. Na drie uur was de brand
bedwongen. Doch niet kon verhin
derd worden, dat de fabriek tot op
de grond afbrandde. Van de
voorraad alcohol groot 12,000 hl.,
konden 4000. hl. worden gered.
Enige brandweerlieden rollen de
vaten alcohol naar veiliger oorden
weerbericht
minder buiig
Wisselende bewolking met nog
slechts op enkele plaatsen een
regenbui en vannacht plaatselijk
mist. Zwakke tot matige westelijke
wind. Iets koudere nacht, morgen
cverdag ongeveer dezelfde tempe
ra ur en als vandaag.
't Is misschien gek om het in de
krant te zetten, maar de winke
liers in West Berlijn zeggen het.
De West Berlijnse dames hebben
het blijkbaar niet meer zo slecht,
ze nemen althans in omvang toe,
zodanig, dat de cheffin van een
corsettenzaak het dagelijks meent
te kunnen constateren. Om het
euvel te bestrijden zijn er 6 ver
mageringsmiddelen in de handel
gebracht. Nu wacht Berlijn
maar af.
Wantrouwen in het pond
In New York scheen voor enige da
gen het vertrouwen in het pond sterling
te zijn weergekeerd. Op de beurs was
de koers slechts 9 dollarcent beneden
officiële koers. Thans is echter een on
verwachte daling ingetreden, die er op
zou wijzen dat in New Yorkse finan
ciële kringen de conclusies uit de dollar
besprekingen tot devaluatie van het pond
hebben herleid. Afwachten is echter nog
gehoden.
In Zweedse financiële kringen
is medegedeeld dat na een even-
tuële devaluatie van het pond ook
de Zweedse kroon zou volgen ech
ter met een minder percentage.
Inmiddels is in Londen nog
maals nadrukkelijk elk devaluatie
plan tegengesproken.
Mysterieuse explosies
In een chemische fabriek te Bomlitz
(bij Lueneburg) heeft zich vandaag 'n
zware ontploffing voorgedaan de 3de
explosie m deze fabriek in twee weken.
Een Duitse arbeider werd ernstig ge
wond, de schade beloopt 50.000 mark.
De eerste explosie, veertien dagen ge
leden, had de dood van een arbeider
en een schade van 1.500-000 mark ten
gevolge. Bij de tweede ontploffing
twee dagen geleden verloren 2 ar
beiders het leven en liepen twee ande
re verwondingen op De oorzaak der ont
ploffingen is nog niet bekend.
Het Oostenrijkse
vredesverdrag
De Amerikaanse-, Franse- en
Brgelse minister van Buitenland
se zaken hebben besprekingen ge
roerd over het Oostenrijks vredes
verdrag. Zij hernieuwden hun
voorstel aan de Sovjet-Unie nl n
bijeenkomst van de pl. vervangen
de min. van buitenlandse zaken,
te beginnen op 22 September in
New York. Men verwacht, dat, in
dien de S.U. hier niet op ln zou
gaan, afzonderlijke vrede zou wor
den gesloten.
In het Nederlandse paviljoen voor
telecommunicatie-apparatuur op
de Najaarsbeurs te Utrecht toont
Philips-NSF een maquette, die
op een schaal 1 20 een beeld
geeft van de opstelüng van een
kortegolf wereldomroepzender van
100 KW vermogen in een zender
gebouw. Alle delen zijn uiterlijk
naar de werkelijkheid gevormd en
het geheel geeft een indruk van
de bij alle uitgebreidheid doelmati
ge en overzichtelijke opstelling
van de talrijke elementen \an*een
moderne grote omroepzendcr.
Staking in weverij
Het vorige jaar werd door de bestu
ren der Unie bonden een nieuwe CAO
in de textielindustrie aanvaard. Hoofd
punten hierin waren een bepaalde klasse
indeling en vaststelling van basisionen.
Nadelig werd door enige arbeidersorga
nisaties geacht de mogelijkheid van pre
mie of toeslag op basis van Productie
cijfers. daar dit het risico van jaag-
systeem zou doen ontstaan.
In Twente zijn naar aanleiding van
deze CAO reeds vele strubbelingen ge
weest. Hier is het aantal arbeiders dat
in de EVC georganiseerd is n.1 ongeveer
70 procent, hetgeen betekent dat zij deze
CAO niét erkennen. Thans is echter 'n
staking .uitgebroken in Leiden, bij Saai-
berg, waarin ook tegen de productie
toeslag wordt gestreden. Enige EVC-
bestuurders hebben zich achter de sta
kinq gesteld. De directie en de erkende
vakbonden beschouwen het conf'ct als
ongemotiveerd.
„Sfa stil of ik schiet''
Omstreeks het middernachtelijk uur heeft een k-jrig gekleed heer, die be
schaafd Nederlands sprak zich op de afdeling plaatsverkoop van het Arnhemse
station binnen weten te dringen. Hij duwde de 18-j. beambte, die hier alleen
aanwezig was een revolver onder de neus met het verzoek hem het kasgeld te
geven. Toen de beambte een ogenblik aarzelde, greep de man, die gewacht had
tot de laatste trein uit Utrecht was aan
gekomen en zich niemand meer op het
perron bevond, zelf in. Hij begaf zich
naar de geopende brandkast en pakte
daaruit een env»loppe met f 800. Daar
bij zag hij over het hoofd, dat op een
ander schap van de brandkast veel meer
geld lag. Met de enveloppe haastte hij
zich het perron op. waar hij tegen de
kioskhouder aanliep, die zeer toevallig
nog zo laat nanw-zig was.
Inmiddels kwam ook de loketbediende
naar buiten gerend, die tezamen met de
kioskhouder probeerde de man te ach
terhalen. Toen zij zich op vijf meten
afstand van de rover bevonden, draaide
deze zich om en dreigde hen opnieuw
met de revolver onder de uitroep „sta
stil of ik schiet".
De mannen durfden hem daarop niet
>-van Dag tot Dag--
Tijdens hevige onweders in
Rome zijn negen personen
door hagelstenen ernstig aan
het hoofd gewond. Sommige
hagelstenen wogen 300 gram
Er is in ons land 'n „Club
van Circusvrienden" opge
richt. Het voorlopig bestuur
deelde mee, dat de leden
niet op vrijkaartjes hoefden
te rekenen.... In ver
schillende steden van ons
land zijn comité's opgericht
ter voorbereiding van devie
ring van de wereldvredesdag
op 2 October. De beken
de Deense physioloog en
Nobelprijswinnaar pi'of. Au
gust Ktogh, is Dinsdag te
Kopenhagen in de leeftijd
van 75 jaar overleden. Het
was een laatste wens van de
overledene, dat van zijn dood
geen melding zou worden ge
maakt vóór zijn begrafenis.
Bij de katoenfabrkk NV
van Vlissingen te Helmond
is door onbekende oorzaak
een blik met cellulosestof
ontploft. Tengevolge hiervan
werden tewe arbeiders ge
dood. Het kamp Vught
dat oorspronkelijk militair
oefenterrein Was, zal op 2
October weer van het Mi
nisterie van Justitie over
gaan in handen van het Mi
nisterie van Oorlog. Een ge
deelte blijft nog ter beschik-
king van' de Justitie, de rest
wordt weer militair oefenter
rein- President Mamcrto
Urriologiotta van Bolivia
heeft heden bekend gemaakt
dat de grootste revolutie die
het land ooit gekend heeft
met de inneming van Santa
Cruz door de regeringstroe
pen geëindigd Is. De aard
appeloogst op Schouwen Dui
veland is erg tegengevallen,
vooral vergeleken bij die
der andere Zeeuwse en -Z.
Hollandse eilanden. De
Rijkswaterstaat heeft t voor
nemen, de benedenstroomse
Baily-brug te Arnhem van
22 September af buiten ge
bruik te stellen. De nieuwe
Rijnbrug zal spoedig in ge
bruik genomen kunnen wor
den. In Amerika is offi
cieel medegedeeld, dat er 'n
daling is opgetreden in het
aantal gevallen van kinder
verlamming. In de week ein
digend op 10 September wa
ren 2628 gevallen gemeld, te
gen 3119 in de daaraan voor
afgaande week. Graaf
Gottfried von Bisma'ck, de
48 jarige kleinzoon van de
„ijzeren kanselier" is toet z'n
vrouw bij een auto-Ongeluk
in de Britse zone om het le
ven gekomen. De Minis
ter van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, prof. dr
F. J. Th. Rutten, is vandaag
50 jaar geworden. Dc
moordenaar van Gandhi, Na
toeram Vinajad Godse, die
door een Indische rechtbank
ter dood is veroordeeld,
heeft verzocht beroep te mo
gen aantekenen bij de Koning
en de Kroonraad. Het ver
zoek wordt in overweging
genomen. De damesbeurs
die van 30 September toten
met 9 October in de Hout-
rusthallen te Den Haag zal
worden gehouden, zal op 30
September door mevr. R.
Lotgering-Hillebrand worden
geopend. In November
vertrekt met een Noors schip
een Noors-Brits-Zweedse
Zuidpoolexpeditie. Voor ver
kenningsdoeleinden worden
twee vliegtuigen van de RAF
meegenomen. Een Deense
veearts heeft met succes
kunstmatige inseminatie bij
bonden toegepast. Israël
en Pakistan zijn Donderdag
lid van de Unesco geworden
Een Amerikaanse bom
menwerper van het grootste
type ter wereld, een B-36,
is bij fortWorth in Texas
kort na de start in brand ge
vlogen en in een meer te
recht gekomen. Tenminste 1
persoon kwam om het leven
Het is de eerste maal. dat
met een B-36 een ernstig on
geluk is gebeurd. Het type
is ruim anderhalf jaar in ge
bruik.
Na 22 maanden
Krantendr ukker sstaking
weer ten einde
De drukkers van vijf tot de grote
bladen van Chicago behorende
drukkers, zijn na een staking van
22 maanden over een salarisge
schil weer aan het werk gegaan.
De drukkers zullen een salarisver,
hoging- van 10 dollar per week
ontvangen. De kranteneigenaren
verwierpen in November 1947 de
eisen van cl vakvreniging omdat
deze een schending van. de
beidswet van Tafi-Hartley zouden
inhouden. De bladen bleven iedere
dag verschijnen, zij het in een
andere vorm. De kranten werden
namelijk getypt en geclicheerd/
Deze techniek werd tenslotte zo
geperfeciionneerd, dat men nau
welijks het verschil met een op
gewone wijze gedrukte krant kon
zien.
meer aan te grijpen. Zo ontkwam de
man in het duister van de Renssenstraat
nadat hij over het stationshek was ge
klommen.
Als het kalf verdronken is
Het onderzoek dat door de Arnhemse
recherche onder leiding van inspecteur
Vos in volle gang is heeft nog weinig
resultaat opgeleverd. Men beschikt even
wel over een uitstekend signalement,
terwijl veilig de conclusie kan worden
getrokken, dat de dader geen Arnhem
mer is. Hij was ongemaskerd en een in
woner van een stad zou zich zeker niet
zo bloot hebben durven gegven. Het
voorval wordt in Arnhem druk bespro
ken. waarbij men er zich over verwon
dert, dat op een bureau waar een brand
kast staat met duizenden guldens slechts
één employé in functie is. terwijl zich
verder practisch niemand in de omge
ving bevindt Gok het ontbreken van 'n
alarminstallatie heeft de verwondering
gewekt.
Het middel erger dan
de kwaal
In het dorpje Fatick. in Zuid Afrika,
heeft zich een eigenaardige zaak van
tovenarij voorgedaan, dat twee slacht
offers heeft geëist.
Nadat een man door een slang was
gebeten, bevalen twee tovenaressen hem
in het midden van het dorpsplein te
gaan liggen. Ze gingen vervolgens naast
hem liggen en bevalen de inwoners van
het dorp met stokken het kwaad, dat
ook in hen was' gedrongen, te verwijde
ren. De dorpsbewoners volgden het be
vel stipt op en sloegen er zo duchtig
op los, dat de man en een der tovenares
sen bezweken. De andere tovenares, die
enkele ribben gebroken had, verkeert in
zorgwekkende toestand. In verband met
dit feit is een twaalftal personen aan
gehouden- Een blanke arts, die met de
lijkschouwing van de man werd belast,
heeft geen spoor van slangenbeten ont
dekt.
Heiloo
1800 bezeekers op
„Gemidza"
De 1800ste bezoekster van de
„Gemidza"-tentoonstelllng was
mevr. Broersma uit Groningen.
Zij kreeg een fraaie surprise. Don
derdag waren er dus meer dan
600 bezoekers op de .entoonstel-
ling.
Gouden eieren
De volgende nummers zijn de
gouden eieren, die Je kip van de
„Gemidza' -tentoons telling gelegd
heeft: 2661. 574, 3155* 3061 en 1592.
Inbraak zonder kwade
bedoeling
De fam.ile W. vaai d^ Wes;erweg
waren enige dagen met vacantie
gegaan. Hun kostganger had daar
om voor die tijd zij- tenten er
gens anders opgeslagen. Aange
zien deze jongeman echter iets
vergeten 1 :.d, zag hij zich ge
noodzaakt via een enigszins onge
wone weg toegang te verschaffen
tot de woningwat de buren
hem voor een dief deed houden.
De politie werd gewaarsch
en de jongeman werd naar K-
bureau meegenomen. Toen daar
de zaak was uitgelegd, is hij weer
op vrije voeten gesold
