Ikmaatiki'
n.-hollandse
pers 1945
De koude oorlog op Java wordt
(el voortgezet
Goeie, ouwe tijd
Engeland zal het China van
Mao Tse Toeng erkennen
Kinderen deden poging lol roofoverval
NIEUWS--V
5e JAARGANG Nr. 1719
Dinsdag 18 October 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder'
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ1.25 per
maand 3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., famllieberich_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteuri J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. R 2200 3971-
Wederzijdse beschuldigingen van
bestands-schendingen
Zo was het bij de politionele acties.
Hopen wij dat een herhaling thans
wordt voorkomen.
In alle toonaarden wordt de goede,
oude tijd bezongen. De mensen waren
rustiger, arbeidzamer, tevredener, zede
lijker, eerlijker en noemt u nog maar
«en paar dingen op. Het steekt zo krap
niet. Degenen, die deze lithanie zingen
zijn in de regel zelf niet van jonge
datum, 't Zijn de mensen, die het jaren
en jaren terug, goed hebben gehad. Die
zich te goed deden aan de vleespotten
van Egypte. Die altijd hebben gemeend
dat het land en dan voornamelijk het
platteland, een land was, overvloeiende
van melk en honing.
Het is de beter gesitueerde klasse, die
zijn meesterschap over de massa heeft
verloren, die maar steeds spreekt over
de goede oude tijd. Omdat ze van de
nooddruft van het volk toen. zowel als
nu, niets heeft begrepen. Omdat deze
mensen zich te goed hebben gedaan aan
el het goede der aarde, zonder zich ooit
te hebben bekommerd om wat hun mede
burgers die in slechter doen waren,
wel te eten kregen. e
Als men echter bij de andere groep
vraagt naar de goede oude tijd, - krijgt
men iets anders te horen. Ja, er was
weelde. Er waren feestmaaltijden, de
bruiloften, waarop gezwelgd en gege
ten werd als in de Middeleeuwen. Maar
het grootste deel van het volk had er
geen weet van.
Vlees? Daar had een gezin met het
gemiddelde inkomen niet aan te denken.
Koffie? Surrogaten werden er gedronken
Thee? Ja, mondjesmaat en de theebladen
«riet weggooien. Weer drogen en op
nieuw gebruiken. Nieuwe kleren? Een
pak voor je hele leven. Voor de rest
maar verstellen en dan werkkleren.
Chocolade? Wist een arbeider wat cho
coldae was? Durfde een arbeider over
dag een sigaar in de mond te nemen?
Daar heeft u een ander beeld van de
goede oude tijd.
Een tijd, waarin het allergrootste deel
van het volk, de arbeiders, de kleine
zelfstandigen, zich alle luxe moest ont
zeggen. De tijd, waarin de tegenstellin
gen schrijnender waren, dan we ons nu
kunnen voorstellen. De bewustwording
van het volk en een grote welvaart heb
ben in Nederland aan die wantoestanden
een einde gemaakt. Een bewustwording
niet alleen van de arbeiders. Een bewust
wording evenzeer van de middenstand,
die in tal van corporaties zich grote in
vloed heeft weten te verwerven.
Een tijd, de niet weer terug komt.
Indcrd.«Hd. De tijd komt niet terug.
Maar de toestanden? Komen die ook
niet meer terug? Zijn we daar zo zeker
van? Zullen de gevolgen der devaluatie
op de lange duur niet betekenen, dat
©ppnieuw het grootste deel van ons
volk zich dingen als koffie, thee en
Chocolade, die reeds weer duurder zijn
geworden, zal moeten ontzeggen? Zal
de sigaar weer zijn weggelegd voor en
kele feestelijke gelegenheden? Zal het
vlees opnieuw een artikel worden, dat
slechts enkele keren in het jaar op tafel
komt? We moeten immers sparen, in
vesteren, exporteren, devalueren en wa1
al niet meer.
Zijn we te sceptisch gestemd? Het is
mogelijk. We hopen zelfs vurig, dat we
het mis hebben.
Maar thans zijn er verschijnselen, die
e<- op wijzen, dat ook zonder dat we
het willen, de misbruiken, de wantoe
standen van de goeie ouwe tijd lang
zaam maar zeker veld winnen.
Een arm volk, dat hard werkt en
.weinig levensvreugde kent.
v. Z.
GEEN BELANGSTELLING.
De Turkse pers schat het aantal per
Bonen. dat bij de Zondag gehouden tus
aentijdse verkiezingen voor veertien ze
•els van de Nationale Vergadering zijn
•tem heeft uitgebracht op niet meer dan
•en kwart van het totaal aantal stemge
•echtigden.
Na de redevoering van de sultan van Djokja, die plotseling een spannig
blootlegde die voor buitenstaanders onwaarschijnlijk en voor allen ongewenst
leek, hebben zowel dr Koets, dr Lovink als de sultan gesproken.
Dr Lovink ontkende in hoofdzaak het eenzijdige recht van de sultan om
te spreken, maar dr Koets. directeur van het Kabinet van de Hoge Vertegen
woordiger van de Kroon heeft in een persconferentie uitvoerig het Nederland
se standpunt toegelicht.
Dr Koets sprak van een weloverwo
gen republikeinse politiek. Hij herinner,
de aan diverse legerorders, die na de
afkondiging van „staakt het vuren" zou
den zijn uitgegeven, en waarin infiltratie
en spionnage wordt bevolen. De Neder
landse vertegenwoordiger zeide verder
dat na de vaststelling van de demarcatie
lijnen de republikeinen opnieuw andere
richtlijnen hadden voorgesteld Het Repu
blikeinse verzoek tot terugtrekking der
Nederlandse troepen in bepaalde secto
ren was onaanvaardbaar, aldus dr Koets
Toen wij de sultan wezen op de des
ondanks plaatshebbende infiltratie, toon
de hij zich „niet verrast". Tenslotte ver
klaarde dr Koets bepaalde documenten
aan de leden van de UNCI, die te Ba
tavia vertoeven, te hebben overhandigd
Een hunner verklaarde op een desbe
treffende vraay dat „hjj niet het flauw
ste idee had wanneer de UNCI de toe
stand t >u bespreken"
De Sultan heeft bij zijn terugkeer in
Djokja verklaard dat:
„De mogelijkheid van een derde Ne
derlandse militaire actie nog altijd be
staat Dit zou niet de schuld van de Re
publiek zijn, omdat hij zijn best had ge
daan de zaak op te lossen".
Na aankomst op het vliegveld had de
sultan een geheime bijeenkomst met eni
De Franse regeringscrisis:
Schumann Kabinetsformateur
Hetgeen wij enige dagen geleden voor
spelden heeft zich thans bewaarheid. De
basis waarop Jules Moch, de socialis
tische kabinetsformateur, moest trachten
een regering te vormen is te smal ge
bleken. Het spelletje dat de MRP met
de socialisten heeft gespeeld blijkt
thans zeer doeltreffend te zijn geweest.
Moch moest kiezen tussen een kabinet
van louter socialisten, hetgeen een
schijnoplossing zou zijn geweest, of het
veld ruimen voor een MRP man. Thans
is dit laatste geschied.
Robert Schumann, minister van bui
tenlan^se zahen in het kabinet Queille
is kabietsformateur geworden.
Of deze een gemakkelijke taak heeft?
Het valt te betwijfelen, want hij zal de
kwade socialisten voorlopig niet zo gauw
voor zijn karretje kunnen spannen, hoe
wel de grote stok achter de politieke
deur uiteraard zal zijn het schrikbeeld
van een opposiie met de Communisten,
ofnog verder naar rechts, hetgeen
de Gaulle met genoegen zou zien ge
beuren.
o—
Melkstrijd in Groningen
In Groningen dreigt de melkleveran
tie aan particulieren te stagneren. De
melkhandelaren zijn zeer ontevreden
over de prijs. Zij lijden ernstige verlie
zen, die reeds enige tonnen zouden be
lopen. De zuivelverwerkende industrie-
en zouden n.1. 4 cent per liter meer kun
nen betalen en grote winsten behalen
uit de export. De melkhandelaren heb
ben thans gezegd zich eveneens op de
zuivelproductie te zullen werpen en
slechts 40 procent der melk als consump
tie artikel te zullen afleveren. Besprekin
gen met het ministerie zijn hierover
thans aan de gang.
ge functionarissen, o m. mr Wongsone-
goro, de Republikeinse vertegenwoordi
ger in de gemengde commissie. Deze zou
met Nederlandse autoriteiten besprekin
gen hebben in Surabaja, in tegenwoor-
heid van de UNCI, doch beschouwde
'deze onderhandelingen thans als „on
nuttig".
(Een naar onze mening 2eer gev'aarlij
ke situatie, die spoedig zal dienen op
te kléren, wil er niet nogmaals een oor
log losbranden. Red.).
De Nederlandse
zienswijze
De Nederlandse ministerraad heeft
zich eveneens beziggehouden met de
verscherpte toestand in Indonesië. Be
treurd zou worden indien de uitslag of
het tempo van de Ronde Tafelconferen
tei er door zou kunnen worden bein
vloed. Er was onmiskenbaar een zeer
ernstige toon in het communiqué. Hoe
wel de hoop op een uitweg en een mis
schien zuiverder contact tussen Batavia
en Den Haag werd uitgesproken, bleek
er desondanks een vastbesloten toon té
spreken, vastbesloten In dien zin dat
„zij het standpunt van de Hoge Verte
genwoordiger van de Kroon heeft goed
gekeurd en bereid is de consequenties te
dragen, omdat verlating van dit stand
punt naar de vaste overtuiging van de
Nederlandse regering een chaotische ont
wikkel'ng van zaken in Indonesië zou
betekenen."
Het is moeilijk deze uitlating mis te
verstaan, doch nogmaals hopen wij na
drukkelijk, dat een derde oorlogstoestand
zal kunnen worden vermeden, zowel in
het belang van Nederland als dat van
het vrijheidsstrevên der Indonesiërs.
Koprot-ziekte in uien
zet door
Hoewel in uientelerskringen op
Goeree Overflakkee verwach1
werd, (daar. de weersomstandig
heden dit jaar zeer gunstig wa
ren) dat zich geen ver-Thijnse.'en
var. het z.g. koprot in uien zouden
voordoen, is thans gebleken, dat
dit wel het geval is.
Deze door uientelers zo gevrees
de ziekte, die in 1948 in grote ma
te voorkwam en welker ontstaan
toen geweten werd aan de natte
zomer van dat jaar, schijnt, steeds
meer voort te woekeren. Er zijn
opr'het eiland Putten 10 tot 12 pro
cent ziektegevallen.
HERKEURING AFGEKEURDEN
Met ingang van 26 October zal
worden opgericht de „Tijdelijke
Indelingsraad 's Gravenhage 2".
Deze raad wordt gevestigd in
de RIouwstraat 142, te 's Graven"
hage. Als hoofd van deze tijdelij
ke raad zal optreden de luitenant
kolonel J. Jonkers.
Bij de op te richten tijdelijke
raad zullen worden herkeurd de
vóór 14 Mei 1940 voor de militaire
dienst afgekeurde personen, voor
zover deze personen nog geen 45
jaar oud zijn en herkeuring ten
aanzien van de personeelsbehoef
te noodzakelijk is (wat van 29 Ju
li 1949). Voorshands zal deze keu
ring zich beperken tot afgekeur
dl? ingeschrevenen die arts of
tandsjris zijn.
Koffie en thee worden
duurder
Met ingang van 17 October jl
zullen de prijzen van koffie en
thee voor de detaillisten stijgen.
Voor de consumenten gaat deze
verhoging met 24 October in.
De koffie werd tot nu toe bene
den de vastgestelde maximumprij
zen verkocht, maar voorlaan zal
men de maximumprijs moeten be
tnlen. Koffie die tot vandaag
fü,98 per half pond kos:te, zal nu
f1,10 gaan kosten. Voor thee was
de maximumprijsregeling reeds
opgeheven. De prijs van thee, die
nu f 0,74 psr ons kost, zal f 0,80
per ons bedragen.
Belangrijke verklaring van
Wysjinski op komst
Heden zal de leider van de Sowjet-
Russische delegatie bij de Verenigde Na
ties, Wysjinski, een persconferentie hou
den. Dit is de eerste maal sedert twee
jaren. Men verwacht belangwekkende
onthullingen. Een en ander zou in ver
band staan met de eventuele benoeming
van Joegoslavië in de Veiligheidsraad,
ir« plaats van Tsjecho-Slowakije.
Geruchten deden zelfs de ronde, ais
zou de Sowjet Unie uittreden uit de Ver
tmgde Naties overwegen. Een Sowjet-
Rtiv sche woordvoerder weigerde com
mentaar te geven op deze geruchten
Mao Tse Toeng
ïs'a de militaire successen der laatste
maanden staat de nieuwe Chinese rege
ring van Mao tse Toeng een opzienba-
reud diplomatiek succes te wachten. In
Londen is verklaard dat, na de val van
Kar;cu, binen enkele weken de volledi
ge erkenning van het nieuwe regiem te
uarhten is. Bevin zou hiertoe reeds eni
ge weken geleden besloten hebben. In
Engelse kringen, en vermoedelijk ook in
Amerikaanse en Franse, heerst de op-
Na een hevig gevecht namen de diefjes de benen
De stroom van roofovervallen In de
hoofdstad van de laatste tijd is waar
schijnlijk de oorzaak geweest, dat
twee jongens, vermoedelijk van elf en
veertien jaar, Zaterdagmiddag ook
voor roverije zijn gaan spelen. Zij
hebben van dit spel ernst gemaakt en
een serieuze poging gedaan de kas
van een winkel in electrische artike
aan de Overtoom te Amsterdam,
notabene Pal bij het politiebureau te
veroveren.
Omstreeks vier uur zijn de twee jongens
de ^winkel binnengekomen een van hen
vroeg wijzende op een lampekap, aan
de vrouw van de eigenaar, die in de
winkel stond, wat de prijs was. De
vrouw die verbaasd was, dat deze kin
deren belangstelling hadden voor een
dure lampekap, antwoordde: ze is nogal
duur. „Geef mij dan de kas maar", was
het antwoord van de jeugdige koper.
Tegelijkertijd haalde hij een klapperpis
tooi te voorschijn en richtte deze op
de-vrouw met de mededeling: hij is ge
laden. De vrouw, die wel schrok, maar
Politiemannen botsen tegen
losgeslagen paarden
Dinsdagmiddag reden drie" politieman^
nen van de groep Tietjerkstefadeel op
een motorrijwiel naar Buitenpost voor
een dienstbespreking.
Plotseling verschenen enige paarden
op de weg, die blijkbaar uit het weiland
gebroken waren, wat gebeuren kon om
dat de sloten langs de w-eg droog staan.
Op dit moment passeerden juist de
politiemannen op hun motor. Een bot
sing met de paarden was onvermijdelijk.
De mannen sloegen tegen de grond en
bleken ernstig gewond te zijn. Direct
werden zij. na ter plaatse verbonden te
zijn, naar het Diaconessenhuis te Leeu
warden overgebracht. De slachtoffers
zijn de opperwachtmeester J. Jongstra
uit Bergum, groepscommandant van de
rijkspolitie in Tietjerksteradeel, wacht
meester le klas L. Boer uit Tietjerk en
opperschipper van de waterpolitie W-
van der Valk uit Bergum.
De heer Jongstra is inmiddels overle
den. De toestand van beide anderen is
zeer ernstig.
\mvan Dag ioi DagS
De actrice Sarah Churchill,
dochter vWinston Churchill
zal met Anthony Beauchamp,
de society-fotograaf in het hu
welljk treden. Sarah heeft toe
stemming van haar ouders
De subcommissie voor de
arbeidersbond uit een fusie zoek aan Amsterdam brengen genomen Op Zondag 23
to"1™all9e A1gem Maandagavond is de 45- October zal te Venray in het
Ned. Timmerhedenbond en de jarige wielrijder G. Snippe uit bijzijn van vele autoriteiten 't
centrale bond van bouwvak- Klazienaveen op de Marknes- herdenkingsteken van de oor-
arbeiders is ontstaan De serweg bij Emmeloord in de log 1940- 45 op plechtige wij
Spoorwegen hebben tijdelijk Noordoostpolder door 'n ach- ze worden onthuld In En-
Belgische goederenwagons ge terop rijdende vrachtauto van geland kan een tweede huwe
huurd, teneinde de landbouw de firma Timmer, aannemer te lijk niet door de Anglicaanse
producten sneller te kunnen Dordrecht, overreden. De wiel kerk worden ingezegend. Ten
vervoeren In Schildwolde rijder was vrijwel op slag einde te voorkomen dat de on
is een kapitale boerderij totaal gedood Maarschalk Tol- schuldige partij bij een schei-
uitgebrandKortsluiting is de boediin. tijdens de oorlog be- ding niet de hurvelijksinrege-
vniiice«fcli|fc« «waak =_D, velhebber van het Sowjetrus- „ing wordt ontzegd bi)
voormalige Italiaanse koloniën Groningse bijzondere strafka- sische liger~Mn~het oSainï ^Se^huwrfifc'Jj men !-
van de politieke commissie mer veroordeelde de 31 jarige sche front, is Maandag na een commissie in hit leven roepen
der Algemene Vergadering H. Boumans tot levenslange lange en ernstige ziekte over- die zal onderzoeken welke
heeft heden met algemene gevangenisstraf. Hlf was een leden. Hij zal op het Rode partii onschuldio is Premier
stemmen besloten, dat Somali der hoofdfiguren van t hoofd Plein te Moskou begraven Clement Attlce zal binnenkort
land na 10 Jaar onafhankelijk bureau van de SD in de Noor worden In de IJmuidcnse mct Winston Churchill besore
zal worden. enz,l d. algen.. d.li)ke provincie,. Hij heef. vishal een plaatse!,* re,. ktageTÏX^def^
ÏLV,e,?„ "'°|9 i t "t" Z'u .Van £,oorden lauranl vandaag voor de aangelegenheden, met inbegrip
beshssen 1 Ianu.r, zJhe, schuldig gemaakt Korungu. tweede maal de jaarlijkse exa van de ontwikkelingen op het
dertig jaar geleden zijn dat de Julnma en Prms Bernhardzul mens van de stichting vakoP- gebied van de atoombom.
Algemene Nederlandse bouw- Jen Woensdag een officieel be leiding voor de vishandel af
niet bang was uitgevallen, riep meteen
haar man te hulp die in het sousterrain
met reparatie werkzaamheden bezig was
De man snelde onmiddellijk naar boven
en g^eep de jongen beet
Tijdens de vechtpartij is het pistool
vermoedelijk afgegaan en op de grond
gevallen De jongste rover heeft het
gauw opgepakt en de benen genomen
De winkelier was niet bij machte de
oudste jongen in bedwang te houden en
na een hevig gevecht dat zich ten slotte
op straat voortzette, wist ook deze jon
gen te ontkomen
Merkwaardig genoeg hebben voorbij
gangers zich helemaal niet met de vech
tenden bemoeidé De politie werd snel
gewaarschuwd maar was niet in staat
nog een spoor van de rovertjes te ont
dekken
Maandagavond omstreeks 7 uur arri
veerde op het bureau van de kinderpoli
tie te Amsterdam een vader met zijn
twee zoontjes. Deze jongens bleken de
11 en 15 jarige rovertjes te zijn.
Inmiddels was al gebleken, dat zij die
zelfde middag niet slechts iri éën zaak,
doch in minstens 6 winkels waren ge
weest. Overal hadden zij met het klap
perpistool gedreigd, maar nergens had
den zij enig succes geboekt.
De politie beschouwt het voorgeval
lene echter als een ernstige zaak, vooral
omdat de oudste jongen zijn 11 jarig
broertje .die de consequenties van zijn
daden nog niet kan overzien, heeft mee
genomen.
Sterfte van vis
Tijdens het weekeinde trok het in de
omgeving van Haarlem de aandacht, dat
talloze vissen verdoofd of dood kwamen
boven drijven. Voorl in het Spaame
was deze vissterfte opzienbarend en tal
rijke omwonenden schepten uit het wa
ter emmers vol vis, die een welkome
afwisseling van het dagelijks menu bc
tekende. De boeren hadden gratis voer
voor hun varkens en gingen er daarom
ook met emmers en tonnen op uit. Ook
in de Haarlemse stadsgrachten is de
sterfte aan vis onrustbarend. Voor een
deel moet dit aan de natuur geweten
worden, die door abnormale weersom
standigheden zorgde voor een te grote
kroosvorming in het water, waardoor
zuurstofgebrek ontstond. Duizenden vis
sen in Spaarne, Ringvaart, Amserdamse
vaart en Leidse vaart sterven de ver
stikkingsdood en vooral de grote exem
plaren blijken daardoor getroffen te wor
den.
weerbericht
Weersverwachting geldig tot
Woensdagavond:
AANVANKELIJK REGEN
Vanavond en vannacht r«.
gen met krachtige tot storm
achtige wind tussen Zuid en
Zuidwest. Morgen overdag
krachtige Zuidwestelijke wind
met enkele regenbuien en hier
en daar tijdelijke opklaringen.
Weinig verandering jn tem
peratuur.
vat.uig dat na de val van Kanton prac-
tisch geen andere macht meer bestaat
dan die van de volksregering.
Militair heeft Mao tse Toeng nog 'n
succes geboekt door de bezetting van 't
eiland Amoy, waarop zich uit Kanton
gevluchte nationalistische troepen had
den teruggetrokken. Een gedeelte van
deze troepen is thans naar een volgend
eiland gevlucht.
De Noorse verkiezingen
De geruchtmakende Noorse verkiezin
gen hebben nogmaal een na-verrassing
opgeleverd. In een klein dorpje werd
nog een enveloppe met 51 stemmen 'ge
vonden die ten onrechte aan de cora
munisten war en toegewezen. Het resul
taat van de herverdeling der zetels waa
dat de communisten met 100-000 stem
men in het geheel geen zetel verwierven
terwijl de Arbeiderspartij met 85600
stemmen haar 12 zetels behield. De so
cialisten wonnen de ongeldig verklaarde
zetel der communisten.
Nederlandse in Finland
gearresteerd
De Finse politie heeft de 26 jarige
Sylvia P. A. van der Moer uit Araster
dam gearresteerd op verdenking van op
lichting van verscheidene personen. De
gearresteerde beweert gehuwd geweest
te zijn met een Amerikaan en noem*
zich vertegenwoordigster van het Ameri
kaanse blad „Florida State Journal
Enige tijd geleden fungeerde zij als kook
ster in een goudzoekerskamp in Noord
Finland.
gond van womnghuuraers
Het landelijk actie comilé egen
huurverhoging, dat voor enige
1 maanden is opgericht, met het
doel de huurverhoging zoveel mo
gelijk te beperken, alsook in de
toekomst vaste normen te verkrij
gen, Inzake het onderhoud cEr
woningen enz., heeft thans con
tact opgenomen mei verschillen
de groepen en verenigingen van
woninghuurders in den lande, om
te komen tot een algemene b^ d
van woninghuurders.
Het doel is de posi ie der huur
ders zekerder te stellen en hun
algemene belangen te behartigen,
vooral in zake het minimum on
derhoud, da: zij mog enverwach-
ten.
Reeds is een aanvang gemaakt
met het stich en van provinciale
afdelingen alsook een Juridische
afdeling waar rechtskundige bij
stand en advies vo^krpepn kan
worden.
Aanvaring op Noordzee
Het 2025 ton metende Britse stoom
schip „Maystone" is in de Noordzee,
bij de Farore eilanden voo-r de kust
van Northumberland, gezonken, na in
aanvaring te zijn geweest met het 18.300
ton metende vliegdekschïp „Albion".
Men gelooft dat drie overlevenden van
de Maystone door het vliegdekschip
werden opgepikt.
Een reddingboot is uitgevaren om de
overige overlevenden op te sporen. De
Maystone had een bemanning van 23
koppen aan boord. Volgens de kust
wacht was de aanvaring „zeer erg"