Ifcmaaidei'
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
5e JAARGANG Nr 1738
De VI en V2 waren
gevaarlijk
Atoomenergie aan
banden
Het kan vriezen, het
kan dooien
Jubileum N.C.R.V.
De rook over de weg
Deense avonturier in moeilijkheden
Gaat Polen geheel op in Sovjet Unie?
Woensdag 9 November 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder"
Exploitatie N V Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week 1-25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et per mm., familiebericht
ten 18 et BJj contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur» J. v. Zooneo Bureau, Ridderstraat hoek Oudeerracht Tel K 7700 5971
Schermutselingen
DE BEHANDELING van de
S aatsbegroting in de Tweede Ka
mer is begonnen. De Algemene
beschouwingen hebben rech;; op
enze aandacht. En wel om deze
reden dat voor het eerst sedert
jaren de politieke sfeer niet ver
troebeld zal zijn door he: Indone
sisch conflict, dat we voorlopig
als van de baan zijnd beschou
wen. Het zal nu gaan over de po
litieke constellatie in ons vader
land en in verband daarmee over
de koers, die we zullen inslaan.
Het begin is hoopvol ge.wstó'.
De leiders van de iwee grootste
partijen ,de heer Van der Goes
van Naters en de heer Romme,
respectievelijk voor de Partij van
de Arbeid en de Katholieke
"Volkspar.ij zijn aan het woord
geweest. De eerste heeft openhar
tlge bewoordingen gezegd da'; de
koers, die oorspronkelijk de ge
m;enschappelijke koers was van
ïood en Rooms samen, door de
KVP meer en meer verladen werd
Boeciaal in economsch opzicht
zijn er grote bezwaren tegen het
beleid, zoals dat door minister
van den Brink word', gevoerd.
Zeerposi.ief stelde de partijlei
der van de P v d A dan ook de
vraag, of de K V P de regerings
coaMtie jvenste te verbreken.
Veel minder positief was de
heer Romme in zijn antwoord.
H-. moge zo zijn, dat de KVP wei
ie s voelt voor een breuk, het is
uit het antwoord van de heer
Romme duidelijk geworden, dat
men er daarentegen nies voor
gevoelt, om dat maar zo - een
twee drie uit te spreken. De heer
Romme meende deze moeilijkheid
listig te omzeilen, door te verkla
ren. da.- de koers niet gewijzigd
was De bedoeling ls duideliik.
Komt het dan even'ueel 'ot een
breuk. dan is niet de KVP de
schuldige maar de PvdA. die niet
m^er mee wilde.
Het is verheugend, da), de heer
Romme niet openlijk heeft willen
of durven zegden, dat men de sa
menwerking met de socialisten
niet langer wPde. Het is voor ons
een bewijs, da; men in de KVP
w»! degeliik rekening houdt me'
de mogeliïke on'stemnrng. die er
vooral onder de arbeiders in haa*-
gelederen zou ontste°n. Was dit
niet he: geval, wü twijfelen er
niet aan of de KVP zou haar
k°"s reeds cemaakt hebben.
Dat zou voor ons volk zeer on
ö-"-enaam ziln. Misschien dat er
onder onze lezers zijn, die het
standpunt zijn "oegedaan. dat he»
wel eens goed zou ziln. indien de
socialisten in de oppositie zouden
g~an. We kunnen ons dat voor
stollen. Maar wat beteken': be'
tyhter in de practische poli'iek?
tfWet anders dan dat er een regë
ri""scombina':ie tot stand zou ko
men. waarin de rechtse partjien
het om het zegeen hebben. Fen
hocriük verschiet voor degenen.
dte nog steeds dromen van het
heitel der rech'se coalitie. Zo
on dekken we nu pas dat de uit
sHc der verkiezingen van het vo
rig jaar volledig begint door te
w-rken. Het £laat nog geenszins
vest. hoe de deba'ten zulten ver
looen. Maar dat het er kraakt is
be-"m elke twiifel verheven.
is te honen, dat de leiders
jr Katholieke kringen zoveel in
vloed kunnen doen gelden, dat
een verder afzwenken naar rechfc
2ii worden voorkomen. Want Ne
deriand moet noch op sociaal,
noch op economisch gebied de
k'ok terug ze'ten. Slechte een de
mocra'isch vooruitstrevend be
wind kan ons behoeden voor het
onts'aan van een onrust in de we
re'd der werkers. Een onrust, die
we nu minder dan ooit kunnen
hebben. v. Z.
EEN „EUROPESE DAG"?
Door het secretariaat van de
permanente commissie van de al
gemene vergadering der Verenig
de Na'ies is bij deze „Kleine As
semblee" een voorstel ingediend
om elk jaar 5 Mei als „Europsse
Dag" te vieren.
Voorgesteld wordt de viering door
redto uitzendingen, lezingen vooi
scholen en openbare bijeenkom
sten te doen plaa s vinden.
weerbericht
Weersverwachting geldig tot
Donderdagavond:
ZACHTER
Matige tot krachtige, aan de
kust tijdelijk harde Zuidelijke
wind, later ruimend naar Z—
West tot West en flinke
stijging van fempcratuur. Wis
selende bewolking met enke
le verspreid optredende bui
en. Later tijdelijk wellicht
stormachtige wind tussen
West en Zuidwest,
Rond het binnenhof
Beschouwingen over de begroting begonnen
Bij de algemene beschouwingen over
de Staatsbegroting in het Parlement, ver
klaarde professor Romme dat een stre
ven naar een kabinet zonder de PvdA
hem en zijn partijgenoten vreemd was.
Hij achtte zich niet verbonden met de
Katholieke minister in het kabinet, om
dat er geen sprake is van een parlemen
tair kabinet.
De KVP wenst de progressieve basis
op sociaal, economisch en Indonesisch
gebied te handhaven. De KVP zal haar
glorieus sociaal verled*-, niet verlooche
nen. Aan de nood van de kleine zelf
standigen zal tegemoet moeten worden
gekomen.
De heer van der Goes van Naters
betoogde dat het niet alleen over de
Russische dreiging ging. maar om dc
bevestiging en versteviging van de W.
Europese -vaarden.
Hij constateerde dat het verlangen naar
eenheid in ons land zoek is geraakt.
Hij ging accoord met een consumptie-
vermindering maar dan voor het gehele
land en over de gehele linie, niet slechts
voor een deel van het volk. De goede
verhoudingen in het kabinet lopen ge
va&r door de burgemeestersbenoemingen
waarbij de PvdA wordt gepasseerd.
Eveneens constateerde hij een diep
meningsverschil ten aanzien van econo
mische vraagstukken, waarbij een te
rechtse koers wordt gevolgd.
De heer Schouten oordeelde dat hij
de loonpolitiek en de kinderbijslagen
moet worden uitgegaan van een gezin
In de periode van 7 October .'44
tot 20 Maart '45 vielen in het ar
rondlssement An-werpen 2448 VI
en 1265 V2 bommen, waardoor
5578 mensen gedood en 9,161
zwaar werden gewonden. Alleen
reeds op 8 Maart 1945 vielen er
120 bommen op Antwerpen, dit
s.eeds met tussenruimte van 12
minuten. In de stad Antwerpen
werden door deze bombardemen
ten 67541 gebouwen beschadigd
en 1675 geheel vernield. In het ar
rondlssement Luik, waar 1592 vlie
gende bommen neerkwamen, tel
de men 3446 doden en 5245 zwaar
gewonden. Te Luik werden 92588
gebouwen beschadigd en 2809 ge
heel vernield.
Op 5 April vielen te Morteel bij
Antwerpen 250 bommen van 500
kg, waarbij 1000 burgers om het
leven kwamen en 600 zwaar ge
won dwerden. Het totaal aantal
doden als gevolg van de oorlog
bedroeg in België 15,729, het aan
ral zwaar gewonden 15.942.
De voorzitter van de V.N. heeft
heden een voorstel gedaan tot 't
oplossen van de impasse tussen
oost en west Ten aanzien van de
controle op de atoomenergie.
1. Een „atoom wapenstils'and"
op kor.e termijn gepaard aan 'n
inspectiesysteem.
2. Verbod ad interim van het
gebruik van a'oomwapens „met
toereikende waarborgen".
3. Een of ander compromis
waarbij inspecie van a'oomfa
brieken mogelijk zou zijn zonder
dat deze onder internationaal be
hee en controle geplaatsft behoe
ven te worden.
\.ff Een nieuwe behandeling
van'de kwes'ie der corf'role op ba
sis van de jongste wetenschappe
lijke gegevens.
Het instituut voor weersverwachtingen
op lange termijn te Bad Homburg (Dld
heeft bekend gemaakt, dat het verwacht
dat de komende winter iu Centraal Eu
ropa (waaronder men ook de "Benelux
landen rekent) niet streng zal zijn. Be
halve deze verwachting zijn elders in
de Nederlandse pers verwachtingen uit
gesproken, waarin tot uitdrukking wordt
gebracht, dat de komende winter zacht
zal zijn.
Naar aanleiding van bovenstaande
mag worden opgemerkt, dat critische
studies en verdere ondezoekingen, die
op het KNMI zijn verricht, hebben ge
leid tot de conclusie, cat de mogelijk
heid om verwachtingen op langere ter
mijn op te stellen, nog als zeer dubieus
moeten worden aangemerkt. Men late
zich dus door bovengenoemde publlca
ties niet tot een ongegrond optimisme
verleiden.
van gemiddeld twee kinderen. Dc mede
delingen van de regering ten aanzien
van de Grondwetsherziening vond. hij
niet geruststellend.
Hij achtte de samenstelling van hét
kabinet, dat hij een kahinet met twee
kernen noemde, volkomen onjuist.
De heer Tilanus achtte een samenstel
ling van het kabu.et verantwoord,. Ook
hij achtte de belangstelling voor de no
den van de kleine zelfstandigen te gé-,
ring. De heer Oud was van oordeel,
dat wij niet te afhankcr.jx van Amerika
moesten worde al verkoos hij dit bo
ven afhankelijkheid van RuslandT De
oude figuur van een bepaalde regerings
meerderheid, die straks minderheid zal
worden, is er volgens hem niet meer
Het streven moet gericht zijn op een zo
breed mogelijke samenwerking.
De vergadering duurt nog voort.
In de N.C.R.V. s udio aan de
Schuttersweg te Hilversum wa
ren gisteren het bes'uur en het
vol'rallige personeel in in ieme
kring bijeen. Ter gelegenheid van
het zilveren jubileum bood de
heer J. de Jong Czn. voorzitter
der personeelsvereniging, namens
alle medewerkenden een fraaie
staande klok aan. die in de hall
werd on'huld door mevr. Roosjen
echtgenote van de voorzi'rer van
het algemeen bestuur mr. A. J.
Roosjen. Deze laatste roemde in
zijn dankwoord de eendrach', die
he; aanbieden van di; geschenk
mogelijk maakte: een eendracht,
die het schoonste en integrerende
bestanddeel is van he: werk aan
de omroep.
Na deze plech'.igheid ver
enigde men zich aan een diner
in het Hof van Holland. Een
kunstavond in G^and Theatre
Gooiland besloot deze dag.
Door het verbranden van aardappel
loof sloeg de rook over de verkeersweg
btj Dalen en belemmerde het uitzicht.
Een volkswagen, rijdende in de richting
Dalen, en een dumpwagen komende v.
Dalen, reden in de dichte rook tegen
elkaar op. De bestuurder van de volks
wagen, de heei Terpstra uit Groningen
was op slag dood. Zt>n naast hem zit
tiende echtgenote bekwam inwendige
kneuzingen. De chauffeur van de dump
wagen, van de firma Kooiker uit En
schede, werd uit de wagen geslingerd,
maar kwam er overigens goed af. De
volkswagen werd zwaar beschadigd.
De vrachtwagen, waarvan het ondei1
stel geheel werd ontzet, kwam in een
sloot terecht en kantelde.
Zal hij tijdig Kopenhagen bereiken?
MISLUKTE ONTVLUCHTING.
Twee politieke vluchtelingen
ui: Tsjecho Slowakije, die met
hun sportvliegteig een noodlan
ding moesten maken in de Russi
sche zone van Oostenrijk, zijn
door gewapende Russische solda
ten gearresteerd.
Onmiddellijk nadat het vlieg
tuig bij Gaenserndorf op 10 km
van de Tsjechische grens de
grond raakte en vernield werd,
stormde een Russische patroille
er me: een jeep op af.
ZOMERSE ZWALUWEN.
Gisteren werd op de boer
derij van de landbouwer
J. W. te Someren bij Roer
mond een zwaluwenned-
met vier eitjes gevonden.
In het restaurant van Schiphol zat
gisteren een treurige 22 jarige Deense
jongen, Kjeld Langbolle uit Kopenhagen
die zonder cent op zak op 17 October
jl. op stap ging. nadat hij in zijn woon
plaats met 14 vrienden een weddenschap
had afgesloten om met een lege porte
monnaie 6 Europese landen door te
reizen en dan in Kopenhagen terug te
zijn op Woensdagavond 9 November
om 6 uur voor het stadhuis.
Het zit er echter naar uit, dat hij
hoewel hij de overwinning voor het
grijpen heeft deze weddenschap toch
nog zal verliezen. De vereiste 6 landen
heeft hij doorgereisd, te voet, als lifter
per auto, geholpen door sportieve be
langstellenden per trein en zelfs per
vliegtuig. Bijna was hij er in geslaagd
het laatste deel van zijn reis ook door
de lucht af te leggen. Maar op Schip,
«bei had hij geen geluk. Er werd door
de combinatieKLMSAS over gespro
ien de Deense avonturier te helpen,
maar aangezien dit een precedent zou
kunnen scheppen heef' men een voor
de jongen ongunstig besluit genomen.
Intussen dringt de tijd. Er resten hem
nog 24 uur om terug te komen naar
Kopenhagen, wil hij daar op tijd arri
veren.
Hij kwam met het toestel van de Scan
dfaavische luchtvaartmaatschappij uit
Zuerich op Schiphol aan met een 2 kilo
wegende reuzénsleutel en een Deense
vlag. Hij is er mee door Duitsland naar
België gekomet^ reisde van daar naar
Frankrijk en arriveerde via Italië in
Zwitserland. „Ik heb vastgesteld, dat
de naoorlogse mens vriendelijker en be
hulpzamer is, dan de vooroorlogse", zo
zei hij. De vriendelijkste mensen zijn de
Fransen en de Nederlanders, zegt hij.
Nog is voor Kjeld Langbolle niet alle
kans verkeken voor het verstrijken van
de termijn van zijn weddenschap .met
zijn hartenopenende reuzensleutel voor
het raadhuis in Kopenhagen te staan
om zijn vrienden te getuigen van zijn
OPENING VAN HET
UNESCO CENTRUM
TE AMSTERDAM.
Gistermiddag werd in he: per
ceel Keizersgracht 264 te Amster
dam door de directeur generaal,
dr. J. Torres Bode'., het Unesco
centrum geopend. Tijdens de
rondgang over de Unesco tentoon
stelling, die in het stedelijk mu
serm word; gehouden: vlnr de
voorzitter van het Nationale Co
mi'é van de Unesco, dr. Ph. J.
Idenburg burgemeester mr. Am.
J. d' Ailly en de directeur gene
raai van de Unesco, dr. J. Torres
Bodet.
doorzettingsvermogen, dc onfeilbare uit
werking van een gulle Deens lach en
de grotere behulpzaamheid van de na
oorlogsc mens.
De chartermaatschappij van Fred Ol
sen heeft hem namelijk een lift aangebo
den, weliswaar niet naar Kopenhagen,
maar naar Oslo. Om negen uur Dins
dagavond stond hij dus op de Noorse
luchthaven Fornebu Nu nog naar Ko.
penhagen.
Nog geen 5 December
In de loop van Maandagavond deed
een Amsterdamse zakenman bij de po
litie aangifte van een bedrag van 1900
gulden te hebben verloren. Hij had twin
tig briefjes van honderd gulden in zijn
portefeuille en aldus uitgerust kocht hij
bij een banketbakker taartjes. Toen hij
de winkel verliet maakte de winkeljuf
frouw hem er op attent, dat hij een
briefje van honderd verloor. Hij raapte
het op. stopte het in zijn portefeuille
en ging nog ergens anders inkopen
doen. Toen hij wilde betalen bleek hij
negentien briefjes kwijt te rijn.
Nieuwe vorst van Monac0
De 26 jarige prins Rainier III. een
bekend figuur uit de Franse verzetsbe
weging, volgt 19 November zijn groot
vader wijlen Louis II op als vorst van
het vorstendom Monaco. Er zal geen
kroningsplechtigheid plaats vinden. De
prins zal de sleutels van de stad uit de
handen van de burgemeester van Mo
naco ontvangen.
DE -OSLOFJORD"
LTCiiLL.Uavi.UN ciLItiJ.
Hei- m.s. „Oslofjord", dat in op
dracht van de Norske Amerika
Linje op de werf van de Neder
landse Dok en Scheepsbouw Mij
■;e Amsterdam werd gebouwd was
gisteravond feestelijk verlicht.
Actie tegen huurverhoging
In Den Haag werken op het ogen
blik elf actiecomité's tegen de huurver
hoging, overkoepeld door een stadsco-
mitc. Het bestuur hiervan heeft thans
besloten, aan de actie een landelijk ka
rakter te geven.
Het voorlopige landelijke secretariaat
van de actie tegen de huurverhoging is
gevestigd Breezandtstraat 37, Scheve-
ningen.
Naar het bestuur ons mededeelt, ligt
het in de bedoeling half December in
Den Haag een proteftvergadering te
beleggen. Voor Januari zal een petitie
tegen de huurverhoging de regering
worden aangeboden.
Stijgende werkloosheid
In October is het aantal ingeschreven
mannelijke werklozen gestegen van
41 236 tot 49-246, dit is een stijging in
een maand van 8000.
Het ergst is werkloosheid in Drenthe,
het minst in Zeeland. ->
In de toelichting op deze trieste cij-'
fe's wordt gewezen op de verscherpte
concurrentie en de scherpe selectering
bij aannemen van personeel- Het aantal
vrouwelijke werklozen daalde eniger
mate hetgeen deze tendens onderschrijft
nJ. aannemen van goedkopere arbelds
krachten. welk crisisverschijnsel oofc
in de vooroorlogse zwarte jaren sche
ring en inslag was.
Waarnemers menen dat Rusland Oost-
Duitsland zou willen opgeven voor een
sterkere positie in Polen
De benoeming van Rokossofsky tot
bevelhebber van het Poolse leger blijft
in Berlijn grote belangstelling wekken.
Te Warschau is de benoeming geeus
zins onverwacht gekomen. Men ver
klaart, dat de overneming van het be
vel over het Poolse leger door de Rus
sische maarschalk in de Poolse hoofd
stad grote zorgen baart. Men spreekt
onomwonden de vrees uit. dat de tegen
stellingen tussen Oost en West voor
Polen in een volledig opgaan in de Sow
jet Unie zal eindigen.
Rokossofsky"s benoeming wordt niet al
leen door Westelijke waarnemers, doch
ook door met het huidige bewind sa
menwerkende Polen gezien als een be
langrijke stap in deze richting. Vrijwel
algemeen wordt de verhuizing van de
Russische maarschalk naar Warschau
gezien om Titoistische gevaren in Polen
te bezweren. Ook van Poolse zijde werd
deze opvatting bevestigd en toegege
ven, dat nationalistische gevoelens in
het Poolse leger, dat thans ccn sterkte
heeft van een kwart milliocn. zeer sterk
leven.
Sommigen menen, dat de Russen
door deze stabilisering van hun militaire
positie achter de 0*vrNeisse grens
de weg zouden willen openen tot een
geleidelijke verzwakking van Inin strijd
krachten in Oost Duitsland. Rokossof
sky en Tsjoeikof. die met de leiding
van de Russische bezettingstroepen be
last zijn, worden als persoonlijke vrien
den gekenschetst. Zulk een politiek zou
overeenstemmen met de opvatting, dat
de Russen vooreerst genoegen zouden
willen nemen met een stabilisering van
hun huidige posities. Daarbij menen zij
zo wordt opgemerkt, beter te kunnen
steunen op Polen dan op Oost Duits
land. waarvan zij weten, dat zij er nog
slechts een zeer smalle politieke basis
hebben verworven.
