Uonaudef
INDONESIË IS NU EEN VRIJ LAND
Souvereiniteit vanmorgen
overgedragen
tikt..
Weinig publiek
op de Dam
EEN SAMENGAAN IN
VRIJHüiu
N.-HOLLANDSE
Ondertekening van de
documenten
Japanse bacteriologen in
Rusland berecht
Nederland tot
helpen klaar
Se JAARGANG No. 1779
Dinsdag 27 Dmmbtr 1949
Uitgave Stichting JDc Vrij* Alkmaarder":
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen f 0.30 per week f 1.25 per
maand f 3.65 per kwart bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et. pet Mm., familieberichten
18 cents. Bij contract aanzienlijke korting
Verantw. redacteur» J. v. Zoonen Bureau: Ridderstraat, hoek Oudegracht Ttl. K 2200-3971
Amsterdam, 27 December
In het Paleis op de Dam is hedenmorgen de souvereiniteit aan de Ver.
Staten van Indonesië overgedragen en tegelijkertijd de Unie tussen ons land
en de jonge mogendheid aan de evenaar een feit geworden. Opnieuw had
den zich daartoe Nederlandse en Indonesische gedelegeerden rond een ovale
tafel geschaard. De betrekkelijk sobere plechtigheid speelde zich af om
streeks tien uur in de prachtige Burgerzaal, die architectonisch, symbolisch
en practisch het centrum is van het Paleis. Veel heeft deze Burgerzaal
binnen haar muren zien geschieden. Onder haar hoge gewelven werd Peter
de Grote door het stadsbestuur ontvangen eu op haar vloer staan de voet
stappen van Napoleon en Keizerin Marie Louise.
Het waren aangrijpende ogenblikken in het Paleis. Op de grens van de
eerste en tweede eeuwhelft kreeg de statns van ons Koninkrijk, na een
periode van driehonderd jaren, een geheel nieuwe gestalte.
u.M. de Koningin xoas, verge
zeld van de Prins der Ne
derlanden, reeds in de vroege mor
gen ten Paleize gearriveerd. Mi
nister-president dr. W. D re c s
passeerde 9.05 uur de erewacht,
terwijl de muziekkapel het Wil
helmus speelde. Tien minuten la
ter kwam ook drs. Moh. Hatta.
Terwijl deze de wacht inspecteerde
klonk het Indonesische volkslied
Indonesia Raja'f.
Toen het carillon tien uur sloeg
kwam in het Paleis de stoet van
ministers, de voorzitters van de
Eerste en Tweede Kamer der Sta
ten Generaal, mej. dr. Teilegen en
dr. Prinsen uit de zijdeur van de
Troonzaal de Burgerzaal bin
nen. Zij namen plaats aan de tafel
in het midden, met de vertegen
woordigers van de Ned. Antillen
en Suriname, resp. M. P. Gorsira
en mr. dr. R. H. Pos.
Achter de tafel zaten al in lijen
de leden van het corps diploma-
tique, leden van de Eerste en
Tweede Kamer, de vice-president
van de Raad van State, enige leden
van het Internationale Hof van
Justitie, enige leden van de Neder
landse delegatie ter Ronde-Tafel
conferentie en de heren Neher en
dr Beel.
Toen allen gezeten waren, kon
digde dn W. Drees de eerste
handeling, bestaande in de onder
tekening van het protocol aan. De
secretaris van de ministerraad, dr.
Prinsen, las de tekst voor, die
vaststelde dat partijen de mantel
resolutie .met ontwerpovereenkom
sten en briefwisseling hebben ge-
Om precies negen uur vanmor
gen ontplooide zich de Koninklij
ke Standaard aan de vlaggestok
van het Koninklijk Paleis op de
Dam, ten teken, dat H. M. Konin
gin Juliana was gearriveerd. De
Koningin was gekleed in een kost
bare bruine bontmantel. De prins
droeg het uniform van luitenant-
generaal der cavalerie.
Van de diplomaten, die om
streeks half tien arriveerden, trok
vooral de gezant van India, ge
kleed in het costuum van zijn land
met een kostbare tulband van
goud-brocaat, sterk de aandacht
De publieke belangstelling -oor
de plechtigheid was opvallend
gering. Het aantal toeschouwers
op de Dam overtreft nauwelijks
het aantal, dat er is bij een be
zoek van Hare Majesteit aan
Amsterdam, wanneer zij bijvoor
beeld een nieuwe ambassadeur ten
paleize ontvangt.
Aanhoudend zacht
Weersverwachting, geldig tot
Woensdaga vond.
Half tot zwaar bewolkt met in
hei Noorden van hel land plaat
selijk enig* lichte regen, elders
overwegend droog weer. In het
binnenland meest matige, aan de
kust vrij krpclit;ge witul tussen
Zuid-West en West. Aanhoudend
zacht weer.
ratificeerd en dat mitsdien de
nieuwe rechtsorde is aanvaard.
Tevens constateerde dc tekst dat
de Indonesische delegatie bevoegd
is de Ver. Staten van Indonesië
ten deze te vertegenwoordigen.
Vervolgens werd het protocol on
dertekend door de minister-presi
dent, de oveFige ministers, dc leden
van de Indonesische delegatie als-
mee door de vertegenwoordigers
van de Ned. Antillen en Suriname.
Allen rezen toen even later H.
M. de Koningin, komende uit de
Troonzaal, tussen dr. Dhees en
minister Van Maarsevecn, de
Burgerzaal binnenkwam. Z\j
werd gevolgd door enige leden
van het Koninklijke Hof.
Na aankondiging door dr. W.
Drees las dr. Prinsen de acte van
bevestiging voor. De tekst ving aan
met de geijkte woorden „Wij Ju
liana, bij de gratie Gods Koningin
der Nederlanden, Prinses van
Oranje-Nassau, enz., enz.,". Het
stuk stelde vast dat niets meer de
bekrachtiging van de nieuwe
rechtsorde in de weg stond en be
val dat van de bevestiging, in dub
bel opgemaakt, met handtekening
bekrachtigd, van het grootzegel
van het Koninkrijk der Nederlan-
den.voorzien en mede-ondertekend
door alle in deze bijeenkomst aan
wezige ministers" van het
Koninkrijk, één exemplaar in het
kabinet der Koningin zal worden
bewaard en één exemplaar in
handen zal worden gesteld van drs.
Moh. Hatta ter overhandiging aan
ir. Sukarno en dat authentieke af
schriften van deze bevestiging zul
len worden verzonden aan beide
Kamers der Staten-Generaal, aan
de Hoge Raad der Nederlanden,
aan de gouverneur en de Staten
van Suriname en aan de gouver
neur en de Staten van de Neder
landse Antillen.
De Koningin ondertekende daar
op de acte, haar door de directeur
van het kabinet voorgelegd. On
middellijk schreven ook dr. Drees
en minister Van Maarsevecn hun
namen er onder.
He voorlezing en onderteke
ning van de acte van souvereini-
teitsoverdrachl en erkenning, be
kroonden daarna de handelingen.
In dit document geeft H.M. de
Koningin te verstaan dat de Ne
derlands-Indonesische Unie, aan
het hoofd waarvan Zij staat (en
bij opvolging haar wettige opvol
gels in de Kroon der Nederlan
den), tussen het Koninkrijk der
Nederlanden en de Republiek der
Ver. Staten van Indonesië tot
stand is gekomen. Alle bijkomende
resultaten van de Ronde-Tafel
conferentie treden in werking.
Van deze acte, aldus de tekst, zul
len vier exemplaren worden op
gemaakt, waarvan twee in de Ne
derlandse en twee in de Indonesi
sche taal. Van de acte zal ook een
Engelse vertaling in tweevoud
worden vervaardigd.
H.M. de Koningin tekende - ook
deze acte, welk voorbeeld dr.
Drees en minister Van Maarseveen
volgden. Dr. Drees verklaarde
daarop, dat de Unie tussen Neder
land en Indonesië tot stand was
gekomen.
Drs. Moh. Hatta legde daar
op als minister-president der
Ver. Staten van Indonesië, alvo
rens tot tekening van het docu
ment over te gaan, een verkla-
de overdracht van de souvereiniteit zijn
enkele punten aan te wijzen, die bijzondere
aandacht vragen. In onze kaart geven xgij hier
van een overzicht. In de eerste plaats is er de
kwestie Nieuw G ui nea, die pas over een
jaar beslist zal worden. Tot zolang blijft dit ge
bied onder Nederlands beheer. Een andere
kwestie is de positie van A s s ah an. Dit is ge
zien uan de zijde der Ver. Staten van Indonesië
een interne aangelegenheid. Over dit gebied
moet nog beslist worden of het al dan niet zal
worden aangesloten bij Oost-Sumatra. De rege
ringszetel van de Ver. Staten van Indonesië zal
worden gevestigd in Djakarta, in Neder
land beter bekend onder de naam Batavia.
Moeilijk is het optreden van de Dar oei I s-
la m. Deze benden proberen van de kinderziek
ten van de Republiek te profiteren, door onrust
te zaaien en de bevolking te terroriseren. De
activiteit is hoofdzakelijk waar te nemen in
Midden-Java. De vlootbasis Surabaja zal
eveneens ten dienste staan van de marine der
Ver. Staten van Indonesië. Bovendien zullen
enkele oorlogsbodems door Nederland worden
overgedragen. Tenslotte moet nog worden afge
wacht hoe de situatie wordt in de gebieden
TimorAtnbon en Minahassa, waar zoals be-
kergl, de minderheden ijveren voor aansluiting
bij Nederland.
ring af. Na de ceremoniële
handelingen sprak vervolgens
H.M. de Koningin, thans ook
Hoofd van de Nederlands-Indo
nesische Unie, een rede uit. Toen
de Koningin uitgesproken was
begon het carillon te spelen: eerst
het Indonesische en daarna het
Nederlandse volkslied.
De plegtigheid, voor twee vol
ken van de allerhoogste beteke
nis, was ten einde. De Koningin,
de Prins der Nederlanden en de
hofhouding verlieten de zaal, ge
volgd door de regering en de an
dere gasten.
Reportages van <le
overdracht
De KRO zendt van 19.15 uur af
onverkort, de souvereiniteitsover-
dracht in Indonesië uit, die
's middags (Ned. tijd) is geschied.
Van 22.30 22.45 zendt de KR
O een verkorte herhaling uit van
de souvereiniteitsoverdracht in
Nederland.
J^EN Sowjet militaire rechtbank te Chabarofsk is Zondag begonnen
met het proces tegen 12 Japanners, die beschuldigd worden van
het voorbereiden en voeren van een bacteriologische oorlog. De aan
geklaagden, allen voormalige militairen, hebben schuld bekend, aldus
radio-Moskou. De eerste, die voorkwam, was Kiyosji, een arts. die
de leiding zou hebben gehad van een eenheid van het Japanse leger,
die zich toelegde op onderzoekingen van oorlogvoering met bacte
riën. Deze afdeling (3000 man) was op speciale order van de keizer
ingesteld, zo verklaarde dr. Kiyosji. De arts werd er van beschul
digd in 1941 en 1942 zelf massaproeven op levende personen te heb
ben genomen en aan het hoofd te hebben gestaan van een microben-
gevechtseen heid in Centraal China. De arts deelde het hof mee, dat
zijn eenheid een afdeling had, die Russische en Chinese krijgsgevan
genen met dodelijke bacteriën inentte, aldus radio-Moskou. In vijf
jaar zouden 3000 personen, onder wié vrouwen, in het proefstation
overleden zijn. In een bepaalde periode was de eenheid in staat
iedere maand bijna 300 pond pestmicroben, ruim 900 pond typhus-
bacillerl, 450 pond pestkool en een ton choleramicroben te vervaar
digen. In 1941 veroorzaakten pestbommen in Centraal en Zuid-China
een epidemie en in het gebied van Tsjangteh. In 1942 werden bron
nen, rivieren en reservoirs besmet met cholera, paratyphus en pest
kool, zou dr. Kiyosji volgens radio-Moskou hebben verklaard.
H.M. de Koningin heeft vanmor-
gen na de ondertekening- der stuk
ken een toespraak vol diepe zin ge
houden, die niet zal nalaten op de
wereld indruk te maken. Zij zei:
„De .aanyaarding van haar sou
vereiniteit door de jonge staat, de
republiek der Ver. Staten van In
donesië, alsmede het afstand doen
daarvan door het Koninkrijk der
Nederlanden, en het aangaan van
een Unie, is een van de meest aan
grijpende en ingrijpende gebeurte
nissen van deze tijd die aan
grijpt enerzijds door de onnatuur
lijkheid van een verloop als dit, en
anderzijds doordat nooit duidelij
ker naar voren is gekomen de die
pe sympathie der beide volken
voor elkaar.
Niet langer staan wij gedeeltelijk
tegenover elkander. Wij zijn
nu naast elkaar gaan staan, hoe
zeer ook geschonden en gescheurd
en vol van littekens van wrok en
spijt
Deze documenten vertegenwoor
digen een resultaat, dat in beide
landen langs democratische weg
tot stand is gekomen. Beide landen
voelen zich sterk en veerkrachtig
genoeg om een nieuw begin te
maken, in een samengaan van
Oost en West. De verwonderde
wereld ziet dit aan, en constateert,
dat, hier en thans, door deze beide
landen, haar diepste begeren, haar
vredeswil wordt verwezenlijkt.
Wij vertrouwen voor de toe
komst op al die goede en ware
elementen, van wat voor overtui
ging ook, uit beide volkeren, zo
als die op deze aarde nog steeds de
pioniers voor beter tijden geble
ken zijn zij het ook dat die
soms tijdelijk worden miskend, en
zelfs soms elkaar aanvankelijk niet
vinden.
Onmeetbaar groot is de voldoe
ning van een volk, dat zijn vrijheid
verwezenlijkt ziet hoe immens
Wij zullen deze keer beginnen
met te vertellen, dat de zonover
goten stranden van Australië op
eerste Kerstdag een grote attrac
tie vormden. De temperatuur was
94.5 graden Fahrenheit. Men zou
het er warm van krijgen In Is
raël zijn kampen, waarin 90.000
immigranten voorlopig wonen,
door hevige regenval onder water
gezet Bij een brand in een dorp
in Texas kwamen een moeder en
vijf van haar zes kinderen in de
vlammen om Op Kerstavond
verloren 152 personen in de Ver.
Staten het leven door een ongeval
Tien kerstmannetjes kwamen
naar hei Witte Huis in Washington
om amnestie te vragen voor prin
cipiële dienstweigeraars De 70-
jarige mevr. Hortcs Curie slaapt
in Geneve sedert 16 December, na
dat zij een te grote dosis slaapmid
del had ingenomen Er is een
nieuwe berg ontdekt. Op de bo-
dem van de Stille Oceaan. De top
van die berg zou 2000 meter on
der de zeespiegel zijn gelegen.
Dat kon door middel van elec-
trooninstrumenten door Amerika
nen worden aangetoond. Vraag
niet hoe diep die Oceaan is In
de buurt van het kamp Goettingen,
bij de grensovergang van de Sow-
jet-Russische zone van Duitsland
naar het Westen, ziet het er uit
alsof het pelsmutsen heeft gere
gend. De Russische mutsen, die
over de grond verspreid liggen en
aan boomtakken en hekken han
gen, zijn afkomstig van vrijgela
ten Duitse krijgsgevangenen Een
wijk van het dorp Hyndman, in
Pennsylvania, brandde geheel af,
nadat een kerstboom vlam had ge
vat. Een vrouw kwam in het vuur
om Driehonderd kinderen uit de
sloppen van Napels vierden Kerst
feest aan boord van twee in de ha
ven liggende Amerikaanse torpe
dojagers De 52-jarige schaaps
herder Camille Allaron is met een
varken als metgezel een voetreis
begonnen door Frankrijk. Maandag
vertrok hij uit Mirambeau naar
Bordeaux. Hij denkt het volgend
jaar Kerstmis weer thuis te zijn
Een Duits fabrikant, die in de
Oostelijke zone v n Duitsland we
gens economische sabotage voor de
rechter stond, is naar het Westen
gevlucht. Met hem gingen mee: de
openbare aanklager en twee ge
vangenbewaarders Delen van
Japan werden door aardbevingen
geteisterd Te Straatsburg wordt
de grootste klok van Europa voor
Oslo vervaardigd. De wijzerplaat
heeft een middellijn van 8.4 meter.
De minutenwijzer verspringt per
halve minuut 22 centimeter Da
mes, Gary Grant is op eerste
Kerstdag in het huwelijk getreden
met Betsy Drake. Betsy was zijn
tegenspeelster in de film „Ieder
meisje moet eigenlijk trouwen"
Dat vond Gary ook Een Lon-
dens zenuwspecialist beweert, dat
vele schrijvers uit de wereldlite
ratuur geestelijk niet normaal wa
ren. Hij noemt o.a.: William Blake,
Charles Dickens, Lord Byron, Bau-
delaire, Dostojefsky, Flaubert,
Goethe, Gogol, Nietzsche, Rousseau
en Strindberg. Hoe de specialist
dit kan weten wordt niet gemeld.
En dót willen wij graag weten
Er wordt medegedeeld, dat het be
richt over het vrijgeven van 75
procent van de Belgische textiel-
invoer in Nederland per 1 Januari
en van het restant per 1 April
voorbarig is Overeenkomstig de
laatste wilsbeschikking van een
mijnwerker te Courcelles in België,
vergezelde Vrijdagmiddag een or
kest het stoffelijk overschot tot aan
de begraafplaats en bracht daar
op samba's, rumba's en swingmu
ziek ten gehore Zes Duitsers,
onder wie een meisje van 24 jaar,
hebben ieder een oog aangeboden
als kerstgeschenk voor Amerikaan
se soldaten, die in de oorlog blind
zijn geworden. De aanbiedingen
zijn echter niet aanvaard, daar al
le blinde Amerikaanse soldaten,
die een transplantatie van het net
vlies nodig hebben in de Ver. Sta
ten worden verpleegd Een Pa
rijs dagblad heeft een wedstrijd
uitgeschreven voor de titel „Ko
ning der Parijse straatventers''.
Het publiek mag 'm voor een jaar
kiezen Te Lunteren is op 88-ja-
rige leeftijd overleden mej. Tinie
Marcus, bijgenaamd „moeder der
doven" Wie een filmscenario
schrijft en er over tevreden is, kan
I 350 winnen. Hij moet het ge
schrift opzenden naar O.K.W.
Prinsesscgracht 21. Den Haag.
zwaar de taak ook is, die deze
jonge natie zich op de schouders
tilt. In Nederj/id slaat men dat
met bezorgdheid gade. Maar op
dit ogenblik en op deze plaats wil
ik uitdrukkelijk constateren, dat in
Nederland iedereen met het b e-
g i n s e 1 van overdracht der sou
vereiniteit instemt En ik doe een
beroep op allen loyaal in het nieu
we bestel mee te werken. Neder
land staat tot helpen klaar, zodra
en wanneer Indonesië daar om
vraagt. Er spruit hier hulpvaardig
heid voort uit een diepgewortelde
verbondenheid.
Het is êen voorrecht, deze daad
van overdracht der souvereiniteit
te verrichten, tegenover de ge
schiedenis, of beter gezegd voor
het aangezicht Gods, die weet,
waarom dit samengaan in vrijheid
niet eerder en ook niet later werd
bereikt, en die het falen kent der
generaties, maar die óók ziet, of
wij kunnen dienen in het plan
voor de gang der mensheid.
Moge dit thans zo zijn."
Hrnrirlte Roland Holst
geëerd
Zaterdag heeft mevr. Henriette
Roland Holst haar tachtigste ver
jaardag gevierd. En maar zelden
heeft een levende kunstenaar zo
veel waardering en erkentelijk-
lieid kunnen incasseren als deze
dichteres, wier leven een zoeken
en strijden is geweest naar en voor
het ware geluk. De diepe mense
lijkheid, die uit haar werk spreekt
getuigt van de ernst waarmee zij
haar tachtig levensjaren heeft
doorgebracht. Te harer ere is
Vrijdag in het Amsterdamse Con
certgebouw een ere-avond gehou
den. waarop de jarige zelf echter
niet ganwezig was. Jef Last, dr.
Banning en Sam de Wolf ken
schetsten het leven van deze gro
te vrouw; Nel Oosthout droeg
Henriëtte Roland Holst's "Thomas
More" voor.
Langere geldigheidsduur van
militaire retourbiljetten
Ter gelegenheid van het Kerst
verlof 1949 en het Nieuwjaars ver
lof 1950 zijn de militaire retourbil
jetten van de Ned. Spoorwegen dit-
maal geldig van 23 December of
later tot en met 3 Januari 1950.
De benzineprijs in
Frankrijk
De benzineprijs wordt in Frank
rijk met ingang van 1 Januari a.s.
verlaagd tot 44.20 francs per lite*.
Tezelfdertijd worden de verschil
lende prijzen, vastgesteld voor de
twaalf sectoren, waarin het land
was verdeeld, opgeheven.
Verder zal in de loop van Janu
ari een „super-benzine" verkrijg
baar worden gesteld, waai van de
prijs 49 of 50 francs per liter zal
bedragen.
Vrijt- prijzen rijsl en
rijstebloem
De maximumprijsregolii r voor
rijst en rijstebloem is met ingang
van 25 Dece-mber j.i. ingetrokken.
