Sabine Klaas Iwema ,,Van Gabbatha naar Golgotha" LAND UITZEE De herdenking van het 20-jarig bestaan van de polder Eenvoudige mensen spelen van wonderlijke schoonheid .TEGELEX! Het is niet meer een voudig de naaiu van een gemeente, het is niet meer een klank voor ve len. het is geworden tot de uar.m van ecu gemeente, die tot ver over 'onze landsgrenzen bekendheid heeft verworven door de roep die er uit- 1 gaat van de Passiespelen. Eu al wie dit gezien heeft, ondergaan heeft de machtige invloed van dit spel en diep ontroerd is geworden door de I vertolking van dit drama, dat zich eeuwen geleden heeft afgespeeld, en j.l. Zondag opnieuw ten leven werd gewekt, die zal niet meer vergeten. Hier heeft de Limburgse Priester-dich ter Jac. Schreurs M.S.C. een groots lyrisch werk gewrocht, waarmede hij fxer gehele Nederlandse volk heeft verrijkt. Dit kunnen wij zeggen nu wij de 'opvoering hebben kunnen bijwonen in het openluchttheater ,,De Doolhof' in een omgeving waarvan een diepe en zinrijke bekoring uitgaat. Deze bekoring ondergingen wij toen we Zaterdagavond in deze rijk met groen omzoomde omgeving toefden. Voor ons de Tempel, de Voorhof de Hof van Olijven - in een diepe haast tastbare stilte - en wie het Bijbels verhaal kent, die ziet de lijdensweg van Christus, zoals die eenmaal door Hem is gegaan. En een ieder die dit voorrecht geniet en daar in alle een zaamheid zijn gedachten de vrije loop kan laten gaan, die voelt aLs het ware de tijden van eeuwen terug óp zich afstormen - bij vergelijkt ze met de tijden van nu en dan - dan verlaat hij diep in gedachten deze plaats. Dan voelt hij ook in zich de juiste sfeer om alles wat te zien en te horen zal worden gegeven, om dit •lies op zich te laten inwerken. En dat alles - een spel door eenvou dige Tegelaren, die in alles overheer sende overgave beleven het gebeuren handelingen die getuigden van die pe devotie. Tegenover dit kan slechts de mens zwijgen, wordt een ieder tot in de ziel getroffen door de grote tragiek van dit drama aller tijden. Kier was elk toneel een openbaring 'een schoonheid van spel en enscene ring; zo natuurgetrouw, dat men plee hts bewondering kau hebben voor de kunstzinnigheid van de re gisseur, die in zijn dagelijks leven directeur van een fabriek is. Diepe bewondering voor de spele's •r. speelsters, die gestalte en leven 'fiebben gegeven aan het werk van Po Ier Scheurs, diepe bewondering voor 'de wijze waarop zij - de hoofdvertol- keis(sters) - zich uitleefden in hun fcielestrijd en hartstochten. Luid beierden de klorkken van Te- gelen ten teken dat het spel was aan gevangen en nauwelijks zijn de zwa- re klanken verklonken of zacht rui sen de tonen van een Bachmotief over de 5000 toeschouwers, die in diepe Het openluchtspel j In ons verslag van het concours te Slootdorp hebben wij toegezegd, nog I nader terug te komen op het open- f luchtspel „Hoe 't Weeuwtje uit „Het ^Hof van Holland" gevrijd werd", wat 's avonds door de Openluchtspelers van de Oranjevereniging Midden- en Oosi-Wieringen werd opgevoerd. Oorspronkelijk is dit stuk een no velle van Potgieter, die in zijn tijd ongeveer een eeuw geleden op rake wijze zijn tijdgenoten en hun moraal op geestige en rake wijze wist te te lkenen. Deze novelle die voor toneel is be werkt door Charivarius, is jarenlang op H.B.S. en studentenavonden eer. dan.cbaar programmanummer geweest De heer N. Klomp te Wieringen heelt het stuk, wat in de vergetelheid was geraakt, opgediept uit stoffige la den en het voor openluchtspel be werkt, en als zodanig is het met suc- ces enige malen op Wieringen uitge voerd. De reprise die van het stuk werd gegeven in het bosje te Slootdorp mag goea geslaagd heten. Dat bosje heelt geen openluchttheater, dus moest er. evenals op Wieringen gebruik wor- den gemaakt van de zgn. dubbelrol- len, d.w.z. het gesproken woord van de acteurs en actrices werd per mi crofoonversterking door de dubbelrol gesproken. Dit vereist natuurlijk een grondige studie en de speler en degene die de rol moet spelen. Beiden moe- ;ten hun rol goed kennen, al mag de- geen die voor de microfoon staat het boekje er bij hebben. Het moet zo zijn dat het publiek er j?<geen erg in mag hebben. Daar man- -keerde op deze avond nog al een en ■ander aan. (Overigens niets dan lof voor de op- wccring zelvè. De verschillende typen ■worden goed uitgebeeld, het mooie ascor en de costumes werkten bijzon- udor mee om zich de sfeer van het midden, der 19e eeuw in te denken. Het publiek dat in grote getale aan wezig was, gezien de gunstiger weers j omstandigheden van overdag, beloon de de speelsters en spelers met har pte lijk applaus na afloop. Een apart compliment is op zijn f plaats voor Mart. Oden als ziekenbe- Lfcoeker en H. Schoonbeek als Huibert k-Wc armee we de anderen geenszins te fkoit willen doen. De Hoge Baad stelt Jezus in staat vau be schuldiging. stilte zien en horen naar wat gaat komen. Zo bleef het tot het einde. En door dit alles heeri ervaart de toeschouwer de schoonheid van de tekst. Het spel „van Gabbatha naar Golgotlia"' is geschreven in prach tige. welluidende verzen, die als van zelf lijkeu te ontstaau en een onge kende rijkdom aan klank en rijm open baren Men proeft uit dit alles de dichter voor wie de poëzie is als 'n instrument dat hij kan doen zingen en lachen en weeklagen. En de Tegelaren die aan dit alles leven en bezieling gaven bewijzen dat er nog grote mogelijkheden zit ten in ons volk. die niet voor een- tiende genoeg worden verwezenlijkt: er is een drang naar schoonheid, die niet voldoende voedsel krijgt; er slui meren krachten, die als ze gewekt worden, ons leven op cultureel gebied een stuk omhoog zouden kunnen bren gen. Dankbaar mogen wij zijn dat juist in een tijd van crisis die op cultureel gebied dreigt, zich weer in het volk de krachten openbaren van het her stel. belichaamd in de voormannon en kunstenaars, die de bakens uitzet ten voor de nieuwe koers die zal moe ten worden gevaren. Men zal dit nieu we ✓ook dienen te aanvaarden, maar daarbij zal een grote plaats moeten worden ingeruimd aan het eigene, waarin het volk zich naar eigen aar»! zal kunnen ontplooien. Woorden schieten tekort om de iu drukken weer te geven die de toe hoorder opdoet bij het aanschouwen van het spel. Het is zelfs banaal om in gewone zinnen op te wefiken tot 'n bezoek, alsof het een kijkspel ware. Het is veel en veel meer dan dat. Het moet voor de werkelijke toeschou wer een belevenis zijn vau schoon heid, die hij immer met zich mee zal dragen, omdat het onvergetelijk is, hoe vgrang en rauw het verhaal ook is. Het is voor de Tegelaren een taak een roeping geworden, waaraan zij zich niet meer vermogen te onttrek ken. In deze wonderlijk mooie, door de natuur zo rijk aangevulde omgeving is het goed dit alles te beleven en te ondergaan. Hier zwijgt elke critiek tegenover een vertolking, waarvoor meer dan menselijke gave uodig is Zo is het spel ..van Gabbatha naar Golgotha"' geworden tot een geeste lijk goed, dat moge worden uitgedra gen onder het gehele Nederlandse volk. J. Keizer Christus ondergaat op de trappen van de Tempel v d. Hoge Raad het eerste er hoor na zijn gevangenne ming. BRiEF UIT AMERIKA 50 jonge Nederlandse boeren, waar onder een drietal uit de Wieringer- meer Klaas Iwema, Eize Kits, Jan Boer vertrokken op 3 April per „Volendam" naar Amerika teneinde zich op de hoogte te stellen van de landbouw in het land van de onbe grensde mogelijkheden. Wij ontvingen een brief van Klaas Iwema vanuit Ada in de staat Min nesota. waar hij op een bedrijf is ge plaatst. Deze brief is van de 7e Mei Hieronder volgt het relaas van Klaas z'n eerste indrukken. Zoals u weet zijn we voor dat we naar Amerika vertrokken eerst 3 da gen in Amersfoort geweest teneinde kennis te maken met onze overige x-eisgenoten De jongens komen uit alle provincies, behalve Limburg, en waren tevens afkomstig van verschil lende en uiteenlopende bedrijven, zo dat we in Amerika op bedrijven ge plaatst worden waar we het. best in passen. In Amersfoort werden ons tevens diverse goede raadgevingen verstrekt en zo ongeveer een indruk meegege ven wat ons te wachten staat aan de andere kant van de oceaan. Het s.s. „Volendam" meet 15.434 bruto register ton en bracht op deze reis emigranten naar Canada. We vertrokken op 3 April uit Rot terdam en arriveerden op 12 April in Halifax. De reis over *ae oceaan is nogal rustig vei-Iopen, slecht weer hebben we bijna niet gehad, alhoewel het voor verschillende passagiers toch nog te erg golfde, met het bekende gevolg „vissen voeren". De Paasdagen hebben we op zee doorgebracht en hadden goed weer zodat we op het dek konden verblij ven. We verdreven de tijd met een gezelschapsspel ..Bingoé genaamd, 'n spel waar een ieder aan kan deelne men. Bij aankomst in Halifax was er veel te zien, en voor velen beteken de dit de aankomst in het nieuwe land, waar ze nieuw thuis en een goede toekomst hopen te vinden. De ontscheping duurde tot de volgende middag, zodat wij nog even de kans kregen om in Canada de voeten aan wal te zetten om de stad Halifa bezichtigen. We waren er echter gauw uitgekeken want er lag nog veel sneeuw, hetgeen in 65 jaar niet was voorgekomen dat er om deze tijd nog sneeuw lag. Van Halifax ging het op New York aan. De zee was rustig en we hadden een mooi uitzicht. Hoe dichter we New York naderden des te drukker werd het met de scheepvaart. Door kijkers werd de kust afgetast en de eerste gebouwen doemden voor ons op. We stoomden de Hudson op en kregen een loods aan boord die ons over zijn reis door de Verenigde Stalen schip veilig voor de wal bracht. De aankomst was geweldig. Het vrijheidsbeeld, de ponten die er vaar deix van oever naar oever en niet te vergeten de wolkenkrabbers van Manhattan en de Brooklyn Bridge. Koi-tom het was te veel om op te noe men. Van New York ging het naar Wash ington, waar we in het touristenkamp werden ondergebracht. Dit kamp be staat - uit kleine houten huisjes, die men voor een paar dagen of langer kan huren, voor 2 of meerdere per sonen. Wij namen hier onze intrek voor enige dagen. Hier splitste zich ook het gezelschap. Washington was op z'n mooist toeh wij er waren. Duizenden bezochten de stad om te kunnen genieten van de prachtige cherry blossoms. Van de gelegenheid om Washington te bezich tigen hebben we dan ook een dank baar gebruik gemaakt. We bezichtig den het Jefferson Memorial, welk mo nument geheel van marmer is en ge legen aan het Tidal Basin, een grote vijver, die midden in het park ligt met autopaden langs de oevers cherry trees (kersenbomen), met op de ach tergrond het Lincoln Memorial. ook van marmer. We beklommen het 555 feet hoge Washington monument, van waar je een schitterend uitzicht hebt over de stad en omgeving. Verder zagen we het „Witte Huis" wat des avonds, evenals het Wasington monu ment. prachtig verlicht is. We heb ben zeer veel gezien. Ook werd nog Óen bezoek gebracht aan het museum waar het eerste vliegtuig en het toe stel van Lindbergh zijn onderge- tiracht en nog veel bezienswaardig heden op het gebied van dc ontwik keling van de luchtvaart. Op ver schillende dagen werden we door di verse personen'toegesproken. We be zochten een ice-cream fabriekje en een nieuwe ijs- en melkfabriek. Hier hadden we ontmoeting met een oude bekende uit de Wieringermeer. name lijk Ir. van Kretschmar, die ons met talrijke zaken hielp en er voor zorg de dat we enige dollars kregen voor ons verblijf in Washington. Vanuit Washington vertrokken we naar onze plaats van bestemming. Met drie man gingen we per trein naar de staat Minnesota. We reisden dag en nacht door. *s Nachts zaten we in dezelfde coupé, lieten de rug leuning wat zakken en sliepen dan in. Drie nachten hebben we zo ge slapen. De reis van Washington ging via Chicago naar St. Paul. Alles was prima geregeld. In Chicago moesten we naar een ander station, dit ging per taxi, waar we een kaartje voor hadden. In St. Paul werden we van de trein gehaald, en hadden we een dag de tijd die we dan ook goed be steed hebben, door met mr Hanson een van ons drieën naar het plaatsje Rochester te brengen, een stadje 90 mijl van St. Paul. waar een zeer be kend ziekenhuis staat en zeer bekwa me dokters werken. St. Paul en Hjnneapolis. twee ste den, gescheiden^K>or de Mississippi. hebben resp. 300.000 en 500.000 inwo ners. Hier bezichtigden we het Ca- pitool dat plm. 40 jaar oud is. Een pracht gebouw met zuilen en trap- Ere-comité benoemd Dezer dagen is het door het hoofd comité de samenstelling van het ere- comité voor de herdenking van het 20-jarig bestaan van de polder bekend gemaakt. De samenstelling luidt als volgt: PROF. MR. P. LIFFTINCK, Minister van Financiën; S. L. MANSHOLT Minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening; MR. D. G. W. SPITSEN, Minister van Verkeer en Water staat; DR. E. J. BARON DE VOS VAN STEEN WIJK. Commissaris der Koningin in de provincie Noordholland; DR. IR. V. J. P. DE BLOCQ VAN KUFFELER, Oud-Directeur-Generaal der Zui derzeewerken; IR. J. F. R. VAN DE WALL, Hoofdingenieur-Directeur Rijks waterstaat. Hoofd Dienst Zuider zeewerken; IR. C. KRIJN, Hoofdingenieur adjunct Directeur Provinciale Waterstaat Noordhol land. Voorzitter voormalige Com missie Wederopbouw Wïeringcr- Een aantal prominente figuren ons volk heeft zijn naam willen ge ven aan deze herdenking die in de eerste weken van September zal plaats hebben. Het voorlopige programma is als volgt: 6 September om 2 uur opening „Land uit Zee" door de Commissaris der Koningin. Om half zes een voet balwedstrijd tussen Haarlem en het Noordhollands KNVB-elftal. 7 September. In de morgenuren paarden- en rundveekeui-ingen. Na de middag ruiterdemonstraties en voor pen van marmer. Schilderijen van verschillende staatslieden van Minne sota, vaandels en wapens uit oorlo gen met indianen. We hebben een kamer bezichtigd waarin voor meer dan een millioen dollar aan meubi lair en schilderijen was onderge bracht. De wand was met klaar goud bewerkt. Schitterend!! Van St. Paul ging het wederom per trein naar onze bestemming Ada, een 212 mijl van St. Paul. Het bedrijf waar ik op geplaatst werd is 320 acres groot en bestaat hoofdzakelijk uit bouwland en een klein beetje grasland. In Ada werden we door de County-agent van de ti-ein gehaald. Zijn werk bestaat uit het voorlichting geven aan de boeren. Het gebied hier is even vlak als bij ons in de polder. Vierkante stuk ken land, zonder sloten. Wel echter langs de wegen want die zijn met de grond hiervan opgehoogd, zodat de sneeuw er over waait in de winter. Het water volgt hier de weg van de minste weerstand door de laagten die hier in het veld zijn. Hier is nog niets aan het werk gedaan, alle sneeuw is nog niet gesmolten. De 14 dagen dat ik hier nu ben was het steeds slecht weer. Het land is nog zeer nat en sommige velden staan nog onder wa ter. Het is hier betrekkelijk nog een jong gebied, de grond is ongeveer 50 jaar in gebruik. Het was heel vroeger een meer, een van vele meren. Min nesota heeft nu nog 10.000 meren. De gix>nd is, voor ik dat beoordelen kan goed en we zullen dan ook maar eens afwachten wat we hier kunnen leren op de bedrijven. Met vr. gr. KLAAS IWEMA. Ada. 7 Mei 1950. wedstrijden Nat. Kampioenschappen der Landelijke Rijverenigingen. 8 September. Voortzetting der voor wedstrijden en na de middag de Nat. kampioenschappen Land. Rijver. 9 September Openluchtmanifestaties terwijl een sterrit in voorbereiding is. Carel Briels die de artistieke ver zorging van de tentoonstelling hééft, bouwt de paviljoens met tribunes zo danig dat een binnenterrein wordt omsloten waar de verschillende ma nifestaties zullen worden gegeven. In deze paviljoens worden onder gebracht verschillende stands betref fende het maken van de afsluitdijk, de Wieringermeerdijk, gemalen en kanalen .de ontginning, planologie, boerderijenbouw,, de onderwaterzet ting en de wederopbouw. Verschillen de Ministeries en Diensten hebben hun medewerking in deze toegezegd. Daarnaast zal handel en industrie uit de polder en ook van buiten in de gelegenheid worden gesteld te expo seren in de paviljoens. Ook instellin gen. organisaties die nauw betrokken zijn bij het maatschappelijk of cul turele leven in de Wieringermeer zul len hebben hun deelneming toegezegd. Vergadering V olksonderwijs Vi-ijdagavond hield de afd. Wierin germeer van de Ver. Volksonderwijs in ty>tel „Smit" de jaarvergadering. De opkomst was niet groot toen voor zitter de heer S. Breebaart de ver gadering opende. Na het voorlezen van de notulen door de secretaris de heer Holl, bracht deze een zeer uitvoerig jaarverslag uit. De vereniging kan, aldus het jaarverslag op een zeer actief jaar terug zien. Gememoreerd werd de opichting van een schoolvereniging, als gevolg van het uittreden van de Rooms Katholieken uit de Wieringer meerscholen. Het ledental van de af deling groeide van 108 leden tot 214, eer vooruitgang dus van ruim 100 ledtn. Notulen en jaarverslag werden onder dankzegging aan de samenstel Ier goedgekeurd. Mevr. Slagter-De Vries gaf <v overzicht van de stand van financiën. De heer Lindenbergh deelde namens de controlecommissie mede, dat boe ken en bescheiden in orde zijn bevón den. De aftredende bestuursleden de dames Slagter-De Vries en Swier- Nierop werden herkozen. Vervolgens werd besproken de mo gelijkheid van het indienen van voor stellen voor de Algemene Vergade ring en het candidaat stellen van Hoofdbestuursleden. Bij de rondvraag werden verschil lende interne aangelegenheden aan de orde gesteld, waarover een geanimeer de bespreking plaats had. Hierna volg de sluiting. Platte lands vrouwen op reis De afdeling Wieringermeer van de bond van Plattelandsvrouwen heeft een reisje in voorbereiding wat men op Dinsdag 27 Juni a.s. hoopt te hou den. Een fabriek van diepvriespro ducten zal worden bezocht in Zaan dam. Verder zal men een bezoek brengen aan het Muiderslot, terwijl ir- Bussum een kwekerij bekeken zal worden en tot slot een wandeling naar de hei op de Lage Vuurse. De tocht wordt per bus gemaakt. Groentezaak in Slootdorp Zaterdag a.s. hoopt de heer A. Ba ron de herbouwde groentezaak te Slootdorp te openen. Voor Slootdorp en omgeving betekent dit weer een stap vooruit bij de wederopbouw va» het dorp, en een groot gemak voor de huisvrouwen. Wij komen nader op deze zaak terug. Het noodlot van „Ja, je kuut er nu wel de draak mee steken." aldus Hussy, ,'.eu ik moet er zelf ook om lachen, maar <le zaak is in de grond toch te ernstig Ik voel er niet veel voor mijn leer te laten gebruiken voor schoenen door een potsenmaker, die zo gauw zwicht voor een paar mooie donkere ogen. Eigenlijk is dit diefstal. en moest de sheriff het hem maar eens inpeperen." Egilson haalde de schouders op. „Stuur hem maar eens bij mij. dun zal ik hem wel eens onder handen ue men. Eu nu wat anders: wanneer gaan we op de buffeljacht. Dan heb je voorlopig weer leer genoeg." De volgende avond zag Sabine de „schoenmaker" die arme „Bianchi" zoals zij hem betitelde, door een d'üi' grote poorten binnenkomen. Zij stak groetend een hand omhoog en steide meteen niet zonder verwondering vast, dat hij zich-gedeeltelijk in nieuwe kleren liad gestoken. Hij droeg een paar oude, lioge laarzen, die al verschillende keren opgelapt waren en welke hij dank zij hard nekkig poetsen nog enige glans had gegeven. Om zijn schouders had hij een helrode deken met gele stre pen geslagen, precies zoals de Indi anen die droegen en op zijn hoed had hij een rij bonte veren gestoken. Sabine liep hem tegemoet en zei verwijtend: „Hoe kon je nu tocli zo iets doen Antonio" "Want zij had ook het een en ander gehoord over de nieuwe schoenen van Nancy. Haar woorden lieten in het midden of zij op de schoenen sloegen dan wel op Bianchi's uiterlijk. „Wees niet boos op me, o. Konin gin" citeerde de schoenmaker een zijner rollen, en Sabine moest zich vlug omdraaien om haar lachen verbergen. „Meld je maar bij meneer Egilson die zal je wel wat anders zeggen zei ze toen. Egilson zat op een houten bankje bij lxet vuur, waarboven een pot met bonen hing te koken. „Ah, de schoenmaker" riep Egil son, ,,je weet misschien dat in dit deel vau de wereld de sheriff diefstal lec opheldert en de daders streng b Straft. Je mag blij zijn wanneer je niet opgehangen wordt." Bianchi stond als een arme zon daar voor de farmer. „Ja. mijnheer Hussy had inder daad nog een tas uit dat leer kunnen krijgen" merkte hij op en zijn stem klonk uiterst deemoedig. alleen zou tfie veel en Teel kleiner zijn uitgeval len. En als er straf uitgedeeld maet worden dan ben ik de enige die schuld heeft. Alleen voel ik er niet voor om opgehangen te worden." Dat had anclers gemakkelijk genoeg kunnen gebeuren" viel Egilson iu. „Hier in het westen zijn er wel man neu opgehangen die minder op huu geweten hadden. Waarom heb je je do kop op hol laten brengen door die heks? Overigens zal zij haar straf evenmin ontlopen." „Neen", riep Bianchi, „neen Jat verdient zij niet. Ik heb me het hoofd niet op hol laten brengen. Of... zo goed als niets. Luister, mijnheer Egilson. zo af en toe heeft een mens het nodig een ander gelukkig te ma ker. Heus, ik moet zo nu en dan mijn gevoel later spreken, anders sterft dat uit eu wordt een mens hard e" bitter. Egilson staarde na deze uitbar sting in de vuurgloed. „Er zijn hier in het westen," aldus merkte hij langzaam sprekend op. „mensen. d;e niet één maar al vele winters moe derziel alleen in een houten hut heb ben doorgebracht, honger lijdend en des winters half bevriezend. Zij wa ren alleen met hun geweer, waarmé de zij geen woord konden wisselen. Hoogstens zagen z'j zo nu en dan e'-B Indiaan, met wie zij alleen door ge baren konden spreken, of zij liepen kans het leven bij zo'n ontmoeting in te schieten." Bianchi keek de farmer nadenkend aan. Op deze ernstige woorden wist hij geen antwoord te vinden. Ook een citaat schoot hem nu niet te binnen Hij wenste mijlen verwijderd te zijn var. de farmer die zijn aanwezigheid vergeten scheen te zijn. Slechts he» geknetter van de houtblokken in (1p oven was te horen en werd duidelijker toer Egilson een brandend eind pakte om zijn pijp aan te steken eu «E* daarna tussen de blokken duwde.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1950 | | pagina 3