AFSCHEID VAN ONZE LEZERS
Dank aan
onze meaewerkers
Wa< zijn
onze idealen?
(Vervolg van pag. I)
zwaar had gemaakt, nam de verzorging van de bla
den De Vrije Alkmaar en De Nieuwe Schager op
zich. Het gedeeltelijke nieuwe Stichtingsbestuur van
de Vr^je Alkmaar besloot tot voortzetting van zijn
Dagblad. Do directie werd vervangen en ons blad
ging een nieuwe, zeer moeiltyke periode ln.
Inmiddels schreven we December 1947 en het nieuwe
Stichtingsbestuur was nog in'het bezit van een
blad van ruim zesduizend abonnees, een chaotische
administratie, een financiële warboel en stond voor
dc taak met gebrekkiger technische middelen de
sterker wordende collaboratie-pers, nog gesteund
door de verraderlijke houding van de afgetreden be
windvoerders, te beconcurreren.
Er werd scherp gesaneerd; de boekhouding werd
gereorganiseerd: de Stichting kreeg eindelijk over
zicht van de financiële situatie, terwijl de redac
tionele werkzaamheden onder haar contröle kwamen
teneinde de ideologische grondslagen van de krant
opnieuw en scherper geformuleerd uit te dragen.
Ten dele slaagde deze opzet, ten dele niet.
Ze slaagde niet ten aanzien van de noodzakelijke
reorganisaties in het bedryf te Schagen. Hier was
niet slechts de technische chaos oorzaak van de
onvolkomen krant, doch daarnaast het volmaakte
onbegrip voor het feit dat De Vrije Alkmaarder
de spits af beet in de strijd met de collaboratiepers
en daarom extra zorg behoefde. De leiding in Scha
gen, voornamelijk in handen van de heer Poldervaart,
schrok in wezen terug voor de strijd om een onaf
hankelijke positie voor de oud-illegale bladen te be
waren.
De N.V. Sprekend Papier, door het wanbeleid
van de voormalige bewindvoerders van De Vrije
Alkmaarder ten opzichte van onze krant in een
machtspositie geraakt, misbruikte deze machts
positie tegen ons blad door op geen enkele wijze
gehoor te geven aan de vele verzoeken en raad
gevingen onzerzijds met betrekking tot het uit
geven van ons blad.
De leiding te Schagen speelde een spel, althans
trachtte dit spel te spelen, dat er uitsluitend op
gericht was de monopolie-positie van de Nieuwe
Schager te handhaven met voorbijzien van de be
langen van De Vrije Alkmaarder om uiteindelijk de
N.V. Sprekend Papier in een zo gunstig mogelijke
positie te brengen. De heer Poldervaart coquetteerde
dikwijls met de idee de drukkerij, met of zonder de
bladen, aan de meest biedende te j^rkopen. Wy wij
zen in dit verband b.v. op het aanbod van de
N.V. Sprekend Papier aan de N.V. De Arbeiderspers de
dagbladen De Vrije Alkmaarder en De Nieuwe Scha.
ger te verkopen, door middel van voorstellen aan de
heer v. d. Waarden (destijds als commissaris voor
de oud-illegale combinatiepromoter van de fusie
met de collaboratiepers!!), zonder medeweten van
het Stichtingsbestuur van De Vrije Alkmaarder.
De VrUe Alkmaarder heeft bijna twee jaar getracht
haar ideologische onafhankelijkheid te bewaren, on
danks de betrekkelijke zakelijke afhankelijkheid.
Steeds opnieuw werden onzerzijds protesten naar
voren gebracht ten aanzien van de technisch slechte
verzorging, steeds opnieuw werden de beste redac
tionele krachten die De Vrije Alkmaarder bezat naar
Schagen afgevaardigd, doch even zo vele malen
slaagden de onwillige en eigenwijze Directie - en
Hoofdredactieleden aldaar elke verbetering te ver
hinderen.
Waarom?
Velen zulien zich hebben afgevraagd waarom de Vrije
Alkmaarder vol drukfouten zat, waarom de Vrije
Alkmaarder niet actueel kon zijn, waarom de Vrije
Alkmaarder, gesteund door de sympathie van hon
derden. in abonné-aantal steeds achteruitging, minder
advertenties kreeg en tenslotte zelfs geen eigen plaat
selijk karakter meer bezat?
Dit „waarom" vindt zijn „daarom" in de gecompli
ceerde toestand die te Schagen bestaat.
Wie trekken er in de drukkerij van onze krant aan
de touwtjes? In welke richting worden deze touwtjes
getrokken? In de verkeerde richting.
Waarom?
Het bedrijf te Schagen is technisch in staat een dag
blad te verzorgen. Hiertoe zijn nodig een bekwame
leiding, gezonde financiering en geschikte, toegewijde
arbeidskrachten. Boven alles echter, de wil de krant
zo goed mogelijk te doen zijn.
Is deze wil er?
We menen van niet, als we onze lezers moeten zeg
gen dat b.v. de tegenwoordige verantwoordelijk re
dacteur, de heer v. Zoonen, schriftelijk verklaarde:
„geen belang meer by de zaak te hebben en er zich
niet voor te interesseren".
„De zaak" Is In dit geval ons dagblad De Vrije Alk-
maarder.
Daarnaast, als grotere handicap, de financiële toe
stand van het bedrijf te Schagen. Dit bedrijf, dat tech
nisch en financieel op betrekkelijk solide basis stond,
is door het gemis aan werkelijkheidszin van zijn
directeur, om het nog niaar zacht te zeggen, in Sep
tember 1949 in de afgrond van het faillissement ge
stort.
Het faillissement zou. zo beweerde de heer Polder
vaart, de noodzakelijke verlichting brengen en een
rustpunt geven voor een reorganisatie, aantrekking
van kapitaal, en uiteindelijk herstel; in werkelijkheid
bracht het nog groter chaos en nog onmogelijker toe
standen.
De salarissen van verschillende personeelsleden zijn
traag of slechts ten dele betaald. De correspondenten
wachten en wachtten maandenlang op hun afreke
ningen, aan de krant wordt de minimum zorg be
steed; de voorpagina wordt van derden betrokken en
is daardoor volkomen verouderd, nog afgezien van
het onjuiste beeld dat hierdoor ten opzichte vart de
lezers ontstaat, die ten onrechte geloofden dat ons
blad nog gemaakt werd door redacteuren, bezield
met de idealen van de illegaliteit.
Het Stlchtingbestuur heeft deze toestand geduld, tij
delijk. Waarom? Het werd ln de afgelopen twee jaren
duidelijk, dat ons blad slechts dan aan de eisen die
het lezerscorps zeer terecht stelde kon voldoen, in
dien de krant, ten opzichte van de drukkerij, in een
leidinggevende po6itie zou kunnen verkeren. Daarom
werd van de zijde der Stichting gepoogd middelen te
verschaffen, teneinde in het bedryf te Schagen, of
elders, een dusdanige invloed te verkrijgen, die goede
technische uitvoering waarborgden.
De faillissementstoestand maakte het mogelijk, doch
ook dringend noodzakelijk, een definitieve - oplossing
te vinden.
Het Stichtingsbestuur had deze oplossing ge
vonden. Onze Stichting was in staat financieel
deel te nemen ln het bedryf en daardoor ons blad
te behouden.
Hiertoe werd onzerzijds, via zakelijke deskundigen
en met goedkeuring van de curator, mr. Bondam,
een voorstel aan de heren ds. Oosterbaan (President
commissaris van Sprekend Papier) en Poldervaart ge
daan. Ei- vonden diverse besprekingen plaats en het
scheen alsof de leiding van de N.V. Sprekend Papier
werkelijk bereid bleek met de Stichting De Vrije Alk-
maarder een eerlijke samenwerking aan te gaan. Tot
onze spijt echter werden opnieuw moeilijkheden ge
maakt en bleek begin April dat van een nieuwe sa
menwerking geen sprake was. Desondanks werden
onzerzijds, tot begin Juni, voorstellen gedaan, minder
verstrekkend dan het aanvankelijke reorganisatieplan,
doch onzerzijds met voldoende minimum basis om een
behoorlijk dagblad te doen verschijnen. Deze laatste
pogingen, in hoofdzaak betrekking hebbende op redac
tionele waarborgen en technische en financiële mede
zeggenschap, stuitten af op het streven van de finan
cieel geïnteresseerden bij de N.V. Sprekend Papier,
die zichzelf ten koste van principes, zoveel mogelijk
willen bevoordelen.
Wij zijn daarom van mening dat de tegen
woordige toestand van de N.V. Sprekend
Papier onvermijdelijk zal leiden tot liquida
tie, of, wat waarschijnlijker schijnt, een fusie
in een dergelijke geest dat van verlaten der
idealen der illegaliteit kan worden gesproken.
Het Stichtingsbestuur van De Vrije Alk
maarder wil deswegen geen verantwoorde
lijkheid meer dragen voor de tegenwoordige
inhoud van do krant en voor de toekomstige
ontwikkeling van de N.V. Sprekend Papier,
met, misschien, een ongedacht lot van zijn
dagblad.
Het Stichtingsbestuur besluit daarom de pu
blicatie stop te zetten en slechts terug te
keren indien de nastreving van zijn ideële
doelstellingen gewaarborgd is.
Tegen onze wil zal veel op deze pagina een bittere
klank hebben, moeten hebben helaas, omdat de feiten
bitter zijn.
Op deze plaats echter zouden wy uitdrukking willen
geven aan onze gevoelens van dankbaarheid jegens de
velen die hebben bijgedragen tot de poging tot het
verwezenlyken van onze doelstellingen.
Onnoembaar velen inderdaad die hun krachten heb
ben gegeven, zowel aan de organisatie als op redac
tioneel gebied, die ons in moeilijke omstandigheden
ter zyde stonden, zowel materieel als moreel en die
tijd en werkkracht ter beschikking hebben gesteld.
In het bijzonder ook denken we aan onze medewer
kers in vast dienstverband, die iets van onze krant
en haar bedoelingen begrepen hebben en die zo vaak
onder uitermate moeilijke omstandigheden hebben
moeten werken.
Namen noemen heeft geen zin, want hoe zouden wij
zonder tientallen te vergeten een opsomming kunnen
geven, noch afgezien van ieders verdienste naar be
horen te vermelden.
Hoe zouden we al onze abonnees en adverteerders
kunnen noemen, die ons door de jaren trouw gebleven
zijn en die tenslotte door de volkomen onleesbaarheid
van de krant hebben moeten opgeven.
Laten we mogen volstaan met hun allen onze warme
dank te betuigen. Onze dank voor hun belangeloze
medewerking, die zo weldadig afstak bij de manipu
laties van degenen, die van de krant slechts wilden
profiteren.
Laten we mogen eindigen met het uitspreken van de
hoop, dat wy te zijner tijd opnieuw een beroep op
deze medewerking zullen mogen doen.
HET STICHTINGSBESTUUR
VAN HET DAGBLAD
DE VRIJE ALKMAARDER.
Toen het duister was in ons land en de
stappen der Duitsers door onze lege
straten klonken, bogen de kranten zich
in het stof en verkondigden zij het Hei
dense evangelie van Hitier en Goeb-
bels. Ons volk las de bonnenlijst en
maakte met de steeds kleiner en
Duitserwordende kranten de kachel
aan. Dat was de steun voor de zondeval
van de serviele pers en diens serviele
dienaren.
En van overzee klonk verboden voor
onze oren de stem van de vrije we
reld. Wij luisterden met angst, want
luisteren was voor de Duitsers misdaad.
Enkele dapperen zij worden helaas
steeds minder gewaardeerd noteer
den dat nieuws uit de vrije wereld en
zij maakten kleine stencil-krantjes, die
clandestien in onze brievenbussen ge
deponeerd werden. Eerst geschiedde dit
in oplagen van enkele tientallen, later
waren het duizenden en zelfs tiendui
zenden exemplaren, die het nieuws uit
de vrije wereld aan de Nederlanders
verkondigden.
Toen kwam de bevrijding. De vlaggen
hingen uit in stad en dorp, omdat de
Duitse slavernij ten einde was, werd de
collaboratiepers verboden. Een ieder
voelde: hier wordt recht gedaan. En
ieder was voldaan, in de overtuiging,
dat alles anders zou worden.
Uit het duister trad de oud-illegale pers
in het licht. Stuntelig en onbehouwen
misschien maar eerlijk en bezield
door het ideaal van een betere wereld,
waarin het schoon zou zijn te wonen.
In deze geest is ook „De Vrije Alkmaar
der" begonnen. Het blad steunde daar
bij op de drie hoofdbeginselen van het
in de bezetting uitgegeven „Parool-
Vrü Nederland Manifest". Die hoofdbe
ginselen luiden:
Geestelijke Vrijheid
Sociale gerechtigheid
Economische ordening.
Teneinde vorm te geven aan de opzet
om op deze basis een onafhankelijk en
vooruitstrevend dagblad uit te geven,
werd de stichting „De Vrije Alkmaar
der" in het leven geroepen.
In de oprichtingsacte van deze stichting
werd bepaald, dat het doel van het door
de stichting uit te geven blad zou zijn,
het publiek voor te lichten, cultureel
te vormen en bewust te maken van zijn
verantwoordelijkheid voor de ophouw
van een gezonde Nederlandse samen
leving. De eventuele winst, die het uit
geven van dit blad zou opleveren,-moest
worden besteed aan culturele doelein
den. Aan de lezers werd invloed ver
schaft door middel van het instellen
van een z.g. lezersraad, welke was be
last met het toezicht op het beleid van
het stichtingsbestuur. Op deze wijze
waren de voorwaarden geschapen, die
het onmogelijk maakten, dat om der
wille van commerciële belangen aan de
ideële doelstellingen van het blad af
breuk kon worden gedaan.
Dat een en ander niet heeft mogen lei
den tot de verwachte resultaten vindt
zijn oorzaak in de betreurenswaardige
gang van zaken betreffende zuivering
etc., die wij uitvoeriger in dit nummer
uiteenzetten.
