HOLLANDS
Doodstraf
saboteurs
DAGBLAD VOOR
HELDERSCHE COURANT VAN 1873
SCHAGER COURANT VAN 1855
Roosevelt spoort tot onbuigzaamheid aan
3uit bij Odessa
niet te overzien
Moskou als vesting
beschouwd
Woninq half leeggehaald
britschêTbommen
op ons land
Verduisteren
18.40 uur
Militaire
oorlogsinvaliden
Handelsverkeer tusschen
Ned.-Indië en japan
/"gedactie en administratie
SCHAGEN Telef. 444 (2 lijnen)
Redactie en administratie
DEN HELDER Telef. 2345 (2 lijnen)
Uitgave:
N.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
86ste JAARGANG No. 11627
ZATERDAG 18 OCTOBER 1941
Amerikaansche koopvaardijschepen uit de Japansche wateren
VOORTDUREND IN CONTACT MËT
WASHINGTON.
New-York. 17 Oct. (D.N.B.) Naar In-
ernational News Service uit Hydepark
neldt, heeft Roosevelt, vóór hij uit Was-
liwrton vertrok, minister Huil opdracht
«reven, in de komende onderhandelingen
pst Tokio een onbuigzame houding aan te
anen.
Gedurende zijn verblijf te Hydepark zal
looeevelt met het oog op den kritieken toe-
land ln den Stillen Oceaan voortdurend in
erbinding met Washington blijven.
Bevoegde kringen hebben volgens Asso-
lated. Press te kennen gegeven, dat alle
merikaansche koopvaardijschepen, die
ich in Japansche of Chineesche wateren he
loden.- uitgenoodigd ziïm deze te verlaten,
[et ministerie van marine weigerde zijn
ouding te bepalen ten aanzien van dit
ericht. evenals de Amerikaansche sdheep-
aartautoriteiten.
Leidende functionarissen van het Japan-
the ministerie v,an marine hebbên een be-
ireking gehouden met den marinestaf, na-
at de minister van marine, admiraal Kos-
ro Oikawa, uit het keizerlijk paleis in zijn
mbtswoning was teruggekeerd1.
De Japansche kabinetscrisis.
Over de Japansche kabinetscrisis, welke
10 nauw samenhangt met de intemationaje
sbeurtenissen, meldt de A.N.P.-oorrespon-
®t nog het volgende:
Van Engelsche zijde was men tot dit
jgenblik merkwaardig terughoudend in
jn commentaar. Een radiospreker in
ouden wees op de mogelijkheid, dat Japan
a de geweldige Duitsche overwinningen
u ook zijnerzijds de Sovjetunie zou aan-
ikken. In dit geval ware de houding van
Ver. Staten, aldus bedoelde spreker,
verre van zeker. Engeland d'aarente-
als bondgenoot van de Sovjets, zou
ian in een oorlog met Japan gewikkeld
aken.
Van Duitsche zijde onthoudt men zich,
Is naar gewoonte, van eiken commentaar,
e moeilijkheden, waarmede het Japansche
ilk klaarblijkelijk in ziin regeeringscen-
nm te kampen heeft, worden hier volko-
ten gerespecteerd. Het bevriende volk zal
elf alle bezwaren weten te overwinnen.
Inmsschen zal men goed doen, niet te veel
sarde van speculaties te hechten Er is nog
en nieuw kabinet in Tokio gevormd. Eerst
s dat er is, kan men misschien uit het ver
den der nieuwe regeringsmannen iets om-
ent de toekomst der ontwikkeling in het
erre Oosten concludeeren.
Duitsehland strijdt voor Enropa "N
Berlijn, 17 Oct. (DNB.) Het opperbe
vel der weermacht maakt bekend:
Onder het opperbevel van den leider
an den staat in Roemenië, maarschalk
hitonescu, heeft een Roemeensch leger,
angevoer^ door den generaal over een
egercorps Jacobici en gesteund .door en-
tele speciale formaties van het. Duitsche
eger en het Duitsche ludhtwapen, op 16
)ctdber stad en haven van Odessa inge-
lomen. Daarmede zijn de sedert twee
naanden voortdurende zware gevechten
tegen de in de diepte opgebouwde véld-
mterkingen van Odessa standhouden-
ien tegenstander een zegevierend einde
[«vonden. De buit is nog niet te overzien."
Met Odessa is den vijand een belang-
ijk industriecentrum, een van zijn be-
angrijkste steden en de grootste haven
aan de Zwarte Zee ontnomen,,
In de wateren van Odessa heeft het
)uitsche luohtwapen transportschepen
van den uit de stad vluchtenden vijand
met groot succes aangevallen. Het bracht
met voltreffers van bommen zes koop-
'aardere met tezamen ongeveer 30.000
brt, tot zinken. Nog acht andere groote
schepen werden zwaar getroffen, een
Sovjet torpedoboot werd vernietigd.
Tussohcn de zee van Azof en de Do-
ats wordt de achtervolging van den
verslagen vijand door Duitsche, Italiaan-
sohe, Hongaarsche en Slowaaksehe troe
pen voortgezet.
In den Noordelijken sector van het
Oostelijk front hebben formaties van het
Spaansche legioen met succes aan de
gevechten deelgenomen.
Overigens verloopen de operaties in het
Oosten volgens de plannen. Doeltreffen
de luchtaanvallen zijn gisteren en van
nacht gericht op voor den oorlog belang
rijke installaties in Moskou. Ook Le
ningrad werd vannacht opnieuw gebom
bardeerd.
De Japansche ochtendbladen, schrijvende
over het aftreden van het kabinet Ivonoje,
verwachten geen wijziging in de fundamen-
teele politiek, ondanks de regeeringswijzi-
ging.
Alle dagbladen prijzen hoogelijk hetgeen
door het kabinet Konoje tot stand is ge
bracht, sedert het nauwelijks drie maanden
geleden aan het bewind kwam.
Voor het oogenblik valt nog niet te zeg
gen over de vermoedelijke samenstelling
van het nieuwe kabinet. In Japansche poli
tieke kringen meent men evenwel, dat het
kabinet-Tojo waarschijnlijk een zoogenaamd
oorlogskabinet zal zijn wegens de buitenge
wone situatie, waarin Japan zich bevindt.
Washington, 17 Oct.. (DNB.) Overeen
komstig de door Roosevelt geleide oorlogs
propaganda maken de bladen in sensationee-
len opmaak en met commentaren melding
van een mededeeling van het ministerie van
mftrine, volgens welke een Amerikaansche
torpedo/bootjager op 300 kilometer ten Zuid
westen van IJsland door een torpedo getrof
fen zou zijn. De jager is, aldus deze mede
deeling, slechts lioht beschadigd en kon de
reis op eigen kracht voortzeten.
Naar Associated Press weet te melden,
werd op .een persconferentie, waarop Roose
velt aanwezig was, van de zijde der journa
listen de opmerking gemaakt, dat het won
derlijk is, dat een torpedojager door eeu
torpedo werd getroffen en toch niet gezon
ken is.
New Yorksche bladen maken in grooten
opmaak melding van het feit, dat generaal
Tojo is belast met de vorming van een Ja
pansche regeering. Hoewel er nog geen com
mentaar geleverd wordt, blijkt uit dezen op
maak toch, dat het Amerikaansche publiek
de ontwikkeling in Japan met bezorgdheid
volgt. De bladen schrijven, dat de Japansche1
politiek waarschijnlijk door leger en vloot
gecontroleerd zal word,en.
Op de persconferentie heeft men Roosevelt
vragen gesteld over den toestand in het.
Verre Oosten, doch de president verklaarde
daar geen berichten over te hébben. Ook in
het huis van afgevaardigden is het onder
werp even ter sprake gekomen. De demo-,
craat Faddis eischte daar, dat de regeering'
Japan zou mededeelen, dat'de Vereenigde
Staten de Japansche vloot zouden vernieti
gen, indien Japan in Noordelijke óf Zuide
lijke richting zou optreden.
OOK VAN BRITSCHE ZIJDE TOEGEGE
VEN ENGELSCHE PERS ZIET
DEN TOESTAND SOMBER IN.
New York, 17 Oct (D.N.B.) Volgens een
bericht uit Londen schrijft de News Chro-
nicle, dat Moskou geen civiele hoofdstad
meer is, maar een vesting is geworden.
De permanente Britsche militaire missie
te Moskou heeft de Sovjet-hoofdstad verla
ten, naar Reuter in een extra bericht meldt,
en bevindt zich op weg naar een nieuwe
verblijfplaats. Dit is ook de reden, zoo meldt
het persbureau, waarom te Londen sinds
gisteren geen nieuwe berichten over de mi
litaire situatie rondom Moskou zijn ontvan
gen.
Ook de ambassadeur Sir Stafford Crips is
naar elders vertrokken.
Het Japansche ministerie van buitenland-
sche zaken heeft de leden der Japansche
ambassade en de weinige nog in Moskou
achtergebleven Japanners volgens Domei
opdracht gegeven, na de evacuatie van den
De eerste straatcollecte van het nieuwe Winterhulp-seizoen is
een klinkend succes geworden, leder rechtgeaard Nederlander
gaf gaarne voor het goede doel (P.x-Holl.nd-D. H..n m)
ambassadeur Tatekawa, Moskou eveneens
zoo spoedig mogelijk te verlaten.
Volgens Aftonbladet heeft de Sovjet-radio
medegedeeld, dat de zender Moskou opgehe
ven en door een'anderen zender op een niet
gehoemde plaats vervangen wordt.
ENGELSCHE PERS ZIET TOESTAND
SOMBER IN.
Genève, 17 October (D.N.B.):
Reeds Woensdag schreven de Londensche
bladen, dat zich aan het Oostelijke front een
crisis begon af te teeltenen, niet alleen bij
Moskou, maar ook in den zuidelijken sector.
De militaire medewerker van de Times
schreef, dat de meest kritieke faze voor de
Sowjets was aangebroken. Een Duitsche
doorbraak, welke enorm gevaarlijk zou zijn,
kon elk oogenblik verwacht worden. Indien
de Duitsche opmarsch niet tot staan zou ko
men, zouden de Sowjets voor de ineenstor
ting staan. Het offensief bij Moskou heeft
den Sowjets ongetwijfeld een groot deel hun
ner beste reserves gekost. In weerwil van
de hevige gevechten in den raiddensèctor
rukken de Duitschers, ook in het zuiden nog
voortdurend op. De gevaren zijn in het zui
den voor de Sowjets nog veel grooter gewor
den, want ook de verbindingswegen voor de
Amerikaansche en Britsche leveranties door
Iran en den.Kaukasus worden rechtstreeks
bedreigd.
Ankara, 17 October (D.N.B.)
In het blad Koemhoerijet schrijft Joenas
Nadi, dat volgens de opvatting van Angel
saksische militaire en politieke kringen de
Duitsche operaties aan het Oostelijk front
zeer te lijden zouden hebben, indien „Ge
neraal Winter" met zijn sneeuwstormen en
koude als een nieuwe factor ten gunste van
de Sovjet-Unie zou ingrijpen. Deze opvatting,,
aldus Nadi, is volkomen onjuist gebleken.
Een grootere hindernis moesten eigenlijk de
zware regens van den herfst zijn, die de
groote vlakten in het Óósten tot modderpoe
len maakten. Niettemin is het Duitsehland
gelukt, een bliksemoorlog te voeren van een
omvang, dien de geschiedenis niet kende. De
winter zal dan ook eerder een vergemakke
lijking voor de Duitsche operaties beteelce-
nen, zonder dat daarmede gezegd wofdt, dat
de oorlog inderdaad tot diep in den winter
zal duren.
VOLKSDIENST MET SCHOOLTAND-
VERZORGING BEGONNEN.
Een duidelijk bewijs, dat de Nederland-
sche volksdienst voor het eeheele vol'k wil
werken is wel het feit, dat hij met zijn ar
beid van de tand verzorging 'op de scholen
niet in een van onze groote steden begon
nen is. maar dat hiervoor de aandacht
gericht werd op de uitgestrekte gemeente
Emmer, wier bevolking, steeds in de meest
zorgelijke omstandigheden verkeert.
Vrijdagmiddag had in de school van den
heer E. Vegter te Emmen de officieele ope
ning van de tandverozrging op scholen
plaats, voor welke belangrijke gebeurtenis
verschillende autoriteiten aanwezig waren.
De bewoners waren twee maan-
den afwezig.
De bewoners van een woning in' de
Deurloostraat te 'Amsterdam kwamen gis
teren. na sinds haif Augustus afwezig te
zijn geweest, weer eens een kijkje nemen.
Niet weinig schrokken zij. toen zij be
merkten. dat een groot deel van den inven
taris verdwenen was. Alle levensmiddelen,
sigaren, dranken, alsmede een groote partij
linnengoed waren tijdens hun langdurige
afwezigheid weggehaald. De waarde van 't
gestolene bedraagt niet minder dan onge
veer f 3000.—.
Wijl' men volkomen in het duister tast,
op welke wijze en wanneer de diefstal ge
pleegd is, staat de politie hier wel voor
een zeer moeilijke taak.
Een meisje gedood.
's:Gravenhage, 17 October. In den afge-
loopen nacht zijn een aantal Britsche vlieg
tuigen hoven Nederland sc'h gebied versche
nen, waaruit een aantal brisant- en brand
bommen is geworpen. De bommen kwamen
voor
's-Gravenhage, 17 CcL Het Rijkscom
missariaat deelt mede:
Het Duitsche rijk strijdt voor de toekomst
van Europa tegen de vijandelijke machten.
Deze strijd eischt het onverbiddelijk neer
slaan van alle pogingen tot tegenwerking.
De in. het buitenland hun misdadigen ar
beid verrichtende oorlogsophitsers, tot1 wel
ke momenteel ook vroegere leidende Neder-
landsche persoonlijkheden behooren, hebben
hun laatste hoop op den aanval der bolsje
wieken tegen het Duitsche rijk gevestigd.
Op misdadige wijzé trachten zij dé bewo
ners der onder de bescherming der Duitsche
weermacht staande gebieden tot sabotage-
handelingen op te hitsen, om daardoor de j
kracht van het rijk in den huldigen strijd,
die beslissend is over de toekomst der Eu-
ropeesche cultuur en beschaving, te ver
zwakken.
In het algemeen heeft de Nederlandsche
bevolking haar bezonnenheid bewaard.
Eenige onverantwoordelijke, opgehitste en
misleide elementen hebben zich evenwel in.
den laatsten tijd ertoe laten verleiden om
strafbare feiten te- plegen, welke tot oog
merk hadden of aanleiding konden geven
de openbare orde en de veiligheid van het
openbare leven, in het bijzonder de onge
stoorde economische ontwikkeling, de ar-
beidsvrede, de grondstoffen- en verzorgings
positie der bevolking in gevaar te brengen.
Met betrekking tot den strijd, dien het Duit
sche rijk voor een nieuw Europa tot de eind
overwinning voert, heeft de rijkscommissa
ris maatregelen getroffen om alle dergelijke
pogingen tot sabotage onverbiddelijk neer
te slaan. Daardoor wordt de beteekenis van
he heden in werking, getreden verordening
no. 195/1941 betreffende het afweren van
sabotagehandelingen gekenmerkt. Hij die
een volgens de geldende rechtsvoox-schriften
strafbaar feit pleegt; hetwelk tot oogmerk
heeft of wel aanleiding kan geven tot he't
in gevaar brengen van de openbare orde
of van de veiligheid van het openbare le
ven, wordt op grond van artikel 1 van deze
verordening als saboteur met den dood ge
straft.
In de toekomst kan derhalve in alle ge
vallen de doodstraf worden uitgesproken,
wanneer de daad naar haar uitwerking de
openbare orde of de veiligheid van het
openbare leven dermate in gevaar brengt,
dat de daders als algemeen gevaarlijke sa
boteur beschouwd moet worden onver
schillig of hierbij sprake is van bijv.
Duitschvijandige voorwerpen, van strafbare
benadeeling van de ongestoorde economi
sche ontwikkeling, van de vernietiging of
beschadiging van belangrijke bedrijfsinstal-
laties of van inrichtingen of zaken, die be
stemd zijn voor industrieele-. landbouw-, of
verkeersdoelqinden.
Hetzelfde geldt voor het in strijd:
met de voorschriften achterhouden
van voorraden of de niet-aflevering
van voorwerpen die tot algemeen
gebruik dienen en waarvan de afle
vering verplicht is en evenzoo kan
de economische vernietiging of on-
bruikbaarmaking van dergelijke
voorraden of voorwerpen. De over
treding van prijsvoorschriften, over
matige bevoorrading (hamsteren),
verboden slachtingen, zwarte handel,
óf ongeoorloofde handel in distribu
tiebonen en -kaarten, alsmede ver-
valsching daarvan, het 'uitspreken
der doodstraf tengevolge hebben.
Er zij uitdrukkelijk op gewezen, dat deze
opsomming niet volledig is, daar artikel 1
der verordeningalle strafbare feiten oip-
vat. De nieuwe verordening schept de gele
genheid om tegen ernstige delicten van alle
soorten, voor zoover het sabotagedaden
zijn, met de strengste straf op te treden,
welke het strafrecht kent.
Volgens de bepalingen *der verordening
kan de doodstraf niet alleen worden toege-
pa'st op den saboteurs zef, maar eveneens
op uitlokkers, mededaders en waarop in
het bijzonder de aandacht gevestigd zij
medeplichtigen. In de eerste plaats echter
staat dengene, die in eenigerlei vorm tot
sabotage uitlokt of aanspoort de doodstraf
te -wachten. Het maakt ook geen verschil
of een voltooid strafbaar- feit of slechts
een strafbare poging bestaat.
Hierbij worden in het bijzonder ouders
en opvoeders gewaarschuwd, dat krach
tens de Duitsche, in het bezette Nederland
sche gebied toepasselijke voorschriften, ook
tegen jeugdige personen boven de 16 jaar
de doodstraf ^an worden toegepast.
Tot kennisneming van sabotagehandelin
gen is de bij het Duitsche hooggerechtshof
ingestelde bijzondere rechtbank bij uitslui
ting bevoegd, behoudens de bevoegdheden
der krijgsraden of SS-rechtbanken volgens
de algemeene voorschriften. De bijzondere
rechtbank zal onmiddellijk in werking tre
den en volgens een zeer verkorte procedure
werken. Tegen zijn vonnissen staan geen
rechtsmiddelen open.
De nieuwe verordening dient ter hand
having van rust en orde. van ,de ongestoor
de binnenlandsche economische ontwikke
ling, van de beveiliging der voedselpositie
en van een rechtvaardige verdeeling der
belangrijkste goederen. Zij dient daarom in
de eerste plaats de belangen der vredelie
vende en arbeidzame bevolking, die er recht
op heeft onvoorwaardelijk en onder alle
omstandigheden tegen saboteurs beschermd
te worden. i
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tot morgenochtend
8.12 uur
Wie wel en wie niet 'als slacht
offer wordt beschouwd.
's-Gravenhage. 17 Oct. De commisie van
advies, belast met de voorbereiding van de
plaatsing van militaire oorlogsinvaliden,
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
voor haar bestemde correspondentie dient te
worden 'gericht aan het volgende adres:
Commissie van advies militaire oorlogs
slachtoffers, Wassenaarsche weg 42, te '-Gra-
venihage.
Zij vestigt er echter de aandacht op, dat
uitsluitend verzoeken van militaire oorlogs
slachtoffers in behandeilng kunnen worden
genomen, dat zijn dus verzoeken van hen,
die na 11 April 1939 invalide zijn geworden
en wier invaliditeit door de uitoefening van
hun militairen dienst is veroorzaakt of ver
ergerd, terwijl zij naar het oordeel van den
secretaris-generaal van het departement van
binnenlandsohe zaken, door hun invalidi
teit, geacht moeten worden achter te staan
op de openbare arbeidsmarkt.
Hieronder vallen dus niet alle mobilisa
tie-slachtoffers, voor plaatsing komen alleen
in aanmerking zij,- die voor den militairen
dienst zijn afgekeurd, dan wel, indien zij
niet zijn afgekeurd, naar het oordeel der ge
neeskundige commissie een zeker invalidi-
teitspercentage, dat als regel ten minste 10
procent moet bedragen, bezitten.
meest in het open veld terecht en richtten
geen schade aan. Enkele bommen bescha
digden evenwel woonhuizen en een boerde
rij werd vernield. Hierbij werd een meisje
gedood.
Omtrent den reeds gisteren gemelden aan
val op een Nederland$ch visschersvaartuig
wordt nog nader gemeld, dat ook eer-' "st-
plaats en een aardappelsohuit met i il-
leurvuur werden aangevallen. Hierbij er-
den vier personen gedood en twee zwaar
gewond, alsmede vijf licht gewond.
Batavia, 17 Oct. (A.N.P.) In de maand
Augustus bedroeg de invoer van Japansche
•goederen in Java en Madoera nog veertien
procent van den totalen invoer. In die
maand voerde Japan nog de helft in van
alle ingevoerde garens en manufacturen.
Indien echter de loopende contracten,
waarvoor reeds deviezen waren afgegeven,
zijn uitgevoerd, zal door de stopzetting van
het handelsverkeer geen invoer uit Japan
meer plaats hebben. Behalve garens en ma
nufacturen bestaat deze invoer hoofdzake
lijk uit cement, aardewerk, papier, glaswerk,
aluin, zoutzuur, zwavelzuur, blik-me'lk en
blik-sardines, alsméde bier.
Opwinding in naburige Oosten
Verontwaardiging over brutaal
optreden der bezettingetroepen.
Berlijn, 16 Oct. (ANP). In den „West-
fJeutsche Beobadhter" schrijft dr. Hantschel
een artikel onder het opschrift „Gisting in
het Naburige Oosten", waarin hij onder meer
zegt:
In Iran is de ontwikkeling geenszins zoo
geweest als de Engelschen hadden gewenscht
De opwinding over het brutale optreden der
Britsche en Sowjet-troepen, die zich in het
land hebben genesteld, alsof zij van plan
zijn, het nooit meer te verlaten, blijft onder
het volk voortduren. Een latente kabinets
crisis belemmert in zeer sterke mate de
„samenwerking", waarnaar de Engelschen
streven.
In Irak heeft men weliswaar een nieuwe
regeering gevormd, maar reeds de persoon
van den premier, Noen Said Pasja, die-een
overtuigd vriend van Engeland is en een
oud tegenstander van werkelijke Iraksche
zelfstandigheid, bewijst dat het nog moeilij
ker is dan weken geleden de anti-Engelsche
bevolking te bewegen tot het staken van
haar tegenstand tegen de Britsche geweld-
heerschappij. In het geheele land duren de
onlusten voort.
In Syrië duren de onlusten eveneens vóórt
Ook van elders in het Naburige Oosten
komen berichten binnen, waaruit blijkt, dat
de moeijijkheden der Britsche regeerders de
laatste weken eerder grooter dan kleiner zijn
geworden.
Bezet gebied - nieuw
offensief - ten aanvalt
Steunt de Nederlandsche ambulan-
ce voor het Oostfront, Koninginne
gracht 22, Giro 87600 's Grc.ven-
hage.