HOLLANDS
dagblad voor
STAAT VAN BELEG IN MOSKOU
Wapenfeiten
en vraagtekens
UITKEERLNG BIJ
BEVALLING
Het spookt io Den Haag I
Verduisteren i
18.33 uur
23 dagen Kerstvacantie
Veertien uren op
een eenzaam eiland
Redactie en administratie
SCHAGEN Telef. 444 (2 lfjnen)
Redactie en administratie
DEN HELDER Telef. 2345 (2 lijnen)
Uitgave:
H.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
SCHAGER COURANT VAN 1855
86ste JAARGANG No. 11629
DINSDAG 21 OCTOBER 1941
DE STRIJD IN HET OOSTEN
Bolsjewistische strijdkrachten omsingeld
Jdessa ingelijfd bij Roemeensch
bestuursgebied
STOCKHOLM, 20 Oct. (D.N.B.): Stalin
edt volgens den Britschen berichtendienst
decreet uitgevaardigd, waarin hij te Mos-
ja den staat van beleg proclameert. Dit
Ijcreei treedt, volgens dcnzelfden berichten-
lienst, heden in werkmg; tusschen midder-
aehi en 's ochtends vijf uur is alle verkeer
nboden. De handhaving van de stfengste
ede in de stad en omgeving berust bij den
gaunandant van Moskou, generaal-majcor
iniloL Te dien einde zijn de troepen der in-
trae verdediging en de arbeiders-bataljons
aiee zijn commando gesteld.
iu dringende oproep aan de bevolking
Moskou orh uit eigen midden een leger
vormen, dat de hoofdstad zoo noodig
(raat voor straat en huis voor huis verdedi-
en zal, wordt, naar de Engelsche berichten-
ienst meldt, in een hoofdartikel der Praw-
a gepubliceerd. De oproep is ook door flen
(oskouschen omroep voorgelezen.
In het artikel wordt ten aanzien van het
ecreet van Stalin betreffende het afkondi-
ii van den staat van beleg verklaard, dat
genoemde maatregelen van beslissend be
te? zijn voor de verdediging van de hoofd-
De bevolking wordt geleerd, hoe zij te-
vijandelijke tanks moet optreden, hoe
ereterkingswerken bespoedigd kunnen wor-
en, en bovendien wordt zij opgeroepen naar
(Ven op te offeren voor de verdediging van
Ie hoofdstad. Ieder, die in staat is een ge
neer te dragen, moe 'het als zijn „heiligen
plicht" beschouwen 'den vijand den weg te
ersnerren en iedere straat, ieder huis moet
vestingworden. Allen, die dit bevel
vertreden, moeten zonder verwijl voor een
krijgsraad gebracht worden en provocateurs,
pionnen en andere agenten van den vijand,
uoeten ter plaatse doodgeschoten worden.
Bolsjewistische winterkwartieren
gevonden.
Uit Berlijn verneemt het D.N.B. van be
voegde ziide: Tijdens de zuivering van het
terrein van uiteengedreven bolsjewistische
roepenrestanten hebben Duitsche infante-
en week van belangrijke wapenfeiten
i ligt achter ons. Doch ook van vraag
tekens. Leningrad is dnder het bereik der
[Duitsche artillerie, de Finnen hebben ge
wichtige kruispunten in Oostelijk Karelië
bezet en in het Zuiden is de oorlogs- en
handelshavenstad Odessa na een langdurig
beleg ingenomen. Bij deze bestorming blij
ken vooral ook de Roemenen zich te hebben
ftweerd. Vrijwel geheel de Oekraïne tot
aan het Donetzbekken is hiermede door de
Bolsjewieken ontruimd. In de middensector
tenslotte hebben de Duitsche pantsertroepen
de buitenste verdedigingswerken van Mos
kou al bereikt en er ten Westen van de
stad zelfs reeds een brefc. in geslagen.
Onweerstaanbaar rolt de Duitsche oorlogs
machine steeds verder naar het Oosten en
men. kan zich niet aan den indruk ont
trekken. -dat de Russiehe kolos na de zwa
re slagen welke hij totidusvef heeft moeten
incasseeren, zwak in d^ knieën begint te
worden. Of hij weldra „down" zal gaan,
is nog niet te zeggen, al staat het voor
Duitsche deskundigen vast, dat- hij over
kortoren of langeren tijd zai worden „uit
geteld". De verliezen der Bolsjewisten heb
ben in een reeks van veldslagen, zooals de
geschiedenis nog niet kende dergelijke ver-
liezen aan menscben en materiaal geleden,
dat tot oordeelen bevoegden meenen. de on
mogelijkheid van herstel te kunnen voor
spellen, zelfs al zou de Angelsaksische hulp
verleening sneller en overvoediger zün dan
practisch mogelijk schijnt. v
Die hulpverleëninè zal voornamelijk van
de Vereenigde Staten moeten ^omcri, maar
bet land der onbegrensde mogelijkheden
heeft het in bijna vier mahnden oorlog
Poe niet veel verder gebracht dan het zen
den van een missie onder leiding van Har-
riman en het voeren van besprekingen te
Moskou, tezamen met de Engelschen. over
hetgeen Stalin noodig dacht te hebben voor
de verdere oorlogvoering. Er zullen nu wel
eenige schepen uit Amerikaansche havens
zijn vertrokken met oorlógsmaterieel en
Mogelijk ook in een ver van het oorlogs-
tooneel gelegen haven zijn aangekomen,
maar de vijand staat volgens de jongste
berichten al dicht voor de poorten der
Sovjethoofdstad en vele verbindingswegen
zijn reeds verbroken of worden bedreigd.
P r zijn Engelsche schepen in Archangel
aangekomen, blijkbaar met oorlogstuig
voor den Moskovitischen bondgenoot. Eerst
was er srpake van een expeditiecorps van
40.000 man. maar dat i% al weer tegenge
sproken. Wat gaat daar in het hooge Noor
den gebeuren? Hier past een vraagteeken
evenals bij het noemen van Turkije. Zal
dit land er in slagen.'zijn neutraliteit te
bewaren? Voprloopig heeft het er allen
risten op 18 Octóber ten Oosten van
Brjansk in gereedheid zijnde winterkwar
tieren der bolsjewisten gevonden, welke in
opdracht van Timosjenko de laatste weken
waren gebouwd. De uit dikke houten stam
men opgebouwde onderkomens staken
slechts voor een derde ~°deelte boven den
grond uit. Zij waren voorzieVi vaii kachels
en britsen en boden plaats aan heele trei
nen en compagnien. De hier gevangen ge
nomen bolsjewisten verklaarden, dat de
troep zich hier voor den winter had inge
richt. want zoo hadden de commissaris
sen en officieren gezegd tot hier zouden
de Duitschers nooit doordingen.
De stemming tè Londen nadert
weer het nulpunt volgens een corres
pondent van Svenska Morgenbladet
Telkens als de nieuwe krantenedities
met berichten van het Duitsch-Bols-
jewistische front verschijnen, ver
dringen zwijgende menschenmenig-
ten zich voor de geschréven 'bulletins
die thans de gedrukte vervangen. De
werkloosheid in het Westen veront
rust de Engelschen. Na de publicatie
van de oorlogstelegrammen van Gort
is evenwel rondom de geheele proga-
ganda voor Engelsch "militair ingrij
pen in het westen ontstaan.
Odessa hoofdstad van Trans-
nistrië.
Bij een uit het groote hoofdkwartier geda
teerd decreet van den leider van den staat,
maarschalk Antonescu, is Odessa ingelijfd
bij het" Romeensche bestuursgebied aan den'
anderen kant van den Dnjestr en gemaakt
tot hoofdstad'van Transnistrië.
Tezamen met de groote betoogingen in de
straten van Boekarest naar aanleiding van
de verovering van Odessa werden, zoo verr
neemt het A.N.P. uit Boekarest, door de ar
beiders in alle bedrijven te Boekarest anti
communistische betoogingen gehouden. In
de toespraken werd gewezen op de beteeke
nis van deze Roemeensche overwinning bij
Odessa. terwijl de vertegenwoordigers en
werknemers in*hun antwoorden den nadruk
legden op de eenheid tussphen bedrijfslei
ders en personeel in don strijd tegen den ge-
meènschappelijken joodschen vijand, die se
dert honderd jaar getracht heeft de volken
in klassen te verdeelen.
Vqn het Finsche front.
De Finsche troepen hebban, naar het
D.N.B. van militaire zijde verneemt, giste
ren hun gevechten in het gebied tusschen
het Ladoga- en het Onegameer met succes
voortgezet. In den sector van een Finsch
legercorps heeft 'een in den rug van de
bolsjewisten ingeztte aanval geleid tot om
singeling van bolsjewistische strijdkrachten.
Ook op andere plaatsen hebben de Finsche
troepen na het eerslaan van den bolsjewis-
tischen tegenstand terrein gewonnen.
De Finsche troepen hebben op 19 October
900 gevangenen gemaakt. De felheid van den
strijd blijkt uit het feit, dat tegenover deze
900 gevangenen in het strijdgebied ruim
5300 gesneuvelde Sowj et-manschap pen ge
teld werden.
1 November nieuwe «bepalingen
van kracht.
Met ingang van 1 November a.s. treedt e.en
belangrijke nieuwe voorziening op sociaal,
gebied in werking, namelijk de bepaling, dat
aan de ëchtgenoote van dengene, die krach
tens de ziektewet verzekerd is, bij gezins
vermeerdering, een bijdrage in de kosten van
de bevalling groot vijf en vijftig gulden wordt
toegekend. Dit geldt ook voor bevallingen
schijn van en in het afsluiten van het han
delsverdrag zou dan misschien een bevesti-'
■ging van de recente gemeenschappelijke
vriendschapsverklaring met Duitschland
kunnen worden gezien. Blijkbaar is Ankara
terdege op zijn hoede, sedert Londen en
Moskou het zoo eens zijn geworden en de
Dardanellen nog al eens over de tong gaan
in diplomatieke en politieke kringen», om
van de radiopropagartda nog niet te spre
ken.
En wat gebeurt er eigenlijk precies in
het Nabije Oosten? Engeland werkt, naar
verluidt, energiek aan een nieuwe^ verdedi
gingslinie tusschen Suezkanaal en Kaspi
sche Zee terloops nóg een vraagteekem
wat zal het lot zijn van Afghanistan, het
eenige' luchtledig nog achter den Kaukasus
en versterkt ook verder met, man en
macht de verdediging van Indië.
Hiermede zijnwe in dit vogelvluchtover
zicht in het Verre Oosten aangeland, tvaar
de vraagteekens bij bosjes door de lucht
zweven. Vooral in de buurt van. Japan. Is
de kabinetswisseling te Tokio mede een
voorbode van een aan Moskou op te drin
gen oorlog op twee fronten)? Dan zou Enge
land niet werkeloos blijven, maar wat doet
in dat geval Rooseve'lt? Ook de Amerikaan
sche president zal zich mogelijk niet gereed
gevoelen voor een oorlog op twee Oceanen',
dus dan een taakverdeeling tusschen de
Engelsche en Amerikaanschg marine?
De opgeworpen vragen zijn waarschijnlijk
voldoende om te dpen gevoelen, dat Ne-
derlandsch-Tndië op het oogenibliik zeker
evenzeer 'in een stormhoek ligt als het
Moederland in 1939.
De groote collecte van Winterhulp stond Zaterdag in het middelpunt van de belang
stelling. De historische optocht, welke des middags door Amsterdam trok, leverde,
ondanks het slechte weer, veel succes op. (Stajpf-Mol).
van dochters, stief- en pleegdochters, die in
het gezin van den verzekerde leven. De uit-
keering gesdhiedt door den Raad van Arbeid
of door de bedrijfsvereeniging, waarhij de
werkgever van den verzekerde, voor de uit
voering van de Ziektewet, is aangesloten.
Evenals de aangifte van ziektegevallen,
moet ook de kennisgeving van een plaats
gehad hebbende bevalling door den werk
nemer geschieden. De op grond van artikel
17 der Ziektewet in ieder bedrijf aanwezige
kaart wijst hem den weg tot welken raad
van Arbeid of Bedrijfsvereeniging hij zich
hiervoor heeft te wenden.
Duitschland strijdt voor Europa
OPMARSCH IN HET DONETZ
BEKKEN VOORTGEZET.
Activiteit i/tJx de luchtmacht.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN
DEN FUBHRER, 20 Oct.: Het opper
bevel van de weermacht maakt be
kend:
In het Zuidelijke deel van het Ooste
lijke front rukken dè Duitsche, Itali-
aansche, Hongaarsche en Slowaaksche
divisies steeds verder in het industrie
gebied van het Donetzbekken op. Ook
in de overige frontsectoren verloopen
de operaties met succes. Het luchtwa-
pen ondernam aan het. geheéle Ooste
lijke front doeltreffende aanvallen op
belangrijke spoorlijnen en "verkeers
verbindingen.
In het Zuidoosten, Zuiden en Zuid-
Westen van het Britsche eiland werden
havens en belangrijke militaire inrich
tingen gebombardeerd. In de wateren
van het kanaal van St. George wierpen
gevechtsvliegtuigen een groot koop
vaardijschip in brand.
In' Noord-Afrika vielen Duitsche ge
vechtsvliegtuigen op 19 Oct. en in den
nacht van 19 op 20 Oct. met succes de
havenwerken van Tobroek aan. De vij
and vloog niet naar het gebied van het
Duitsche rijk.
Geheimzinnige geluiden op een
bovenhnisje. De geest van
een moordenaar aan het werk?
Zoo omstreeks het middernachtelijk uur
Duitsche zomertijd spookt het hier in
Den Haag en wil in een bovenhuis in de
z-g. Transvaalbuurt, dat is een arbeiders- en
een kleine middenstandswijk, niet zoo heel
ver van het Hollandsche Spoorstation. Ge
zegde bovenwoning bevindt zich, om heel
precies te zijn, in de Engelenburgstraat en,
nu komt het daar is eenige jaren geleden
een «moord gepleegd. Om den lezer geen en
kel detail te onthoi^eh: in de keuken van
die woning is toen de vrouw van' een
groenteboer met een bijl vermoord. De da
der is nooit gevonden; wel werd een zee
man, neef van het slachtoffer gearresteerd,
maar de rechtbank sprak hem vrij.
Men ziet het: alle elementen voor een
spookhistorie zijn aanwezig, met name
immers een niet gestrafte moordenaar,
pleegt een zeer onrustigen invloed te hebben
op den geest van den vermoorde, zoo n ziel
k&n dan geen rust vindenen komt al
maar „spoken".
In de Engelenburgstraat spookt het nu
al meer dan een jaar waarom niet eer
der, want de moord is veel langer geleden,
is ons niet bekend. De bewoners van het
benedenhuis en van het bewuste bovenhuis
van-de-moord vertellen, dat zij eiken avond,
zoo op slag van twaalven een paar kloppen
soms een soort zacht gebons, hooren. Het
geluid is niet altijd even sterk,, doch
meestal zijn het vier kloppen, telkgns met
eenige seconden tusschenruimte. ook wel
eens twee dicht achter elkaar, dan eenogen
tijd niets en weer twee bonsjes".
Vooral onder de trap is het lugubere
teeken duidelijk te hooren en ook gedurenr
de de maanden, dat de bovenwoning leeg
stond. W8rden de menschen van beneden
door den klopgeest geteisterd. Van wat
luidruchtige bovenbewoners kan 't dus niet
komen. De heele buurt heeft er zich al mee
bemoeid, maar de geest trok er zich niets
van aan en bleef maar kloppen en romme
len. iederen nacht weer. Een spiritistische
juffrouw hield het ook op een geest, die
Vanavond gaat de
verduistering in om
«d duurt tot morjtnochtund
8.17 uur
Herfstvacantie vervalt
■(Van onzen Haagschen oorrespondent).
Krachtens een beslissing van den seer.-
generaal van het Dep. van Opvoeding, We
tenschap en Cultuur zal, met laten verval
len van de herfstvac&ntie, de Kerstvacantie
in den loopenden cursus duren van Zater
dag 20 December tot en met 12 Januari.
Maakt de brandstoffenpositie dit noodzake
lijk dan zullen de lessen van Zaterdagoch
tend gegeven kunnen worden op den Woens
dagmiddag of verdeeld worden over de vrije
middagen welke tot dusver werden gegeven.
zich hier telkens met vier kloppen mani
festeerde en veronderstelde, dat het wel'
eens de geest van de vermoorde groente
boers echtgenoote kon zijn. En tenslotte
is de politie er bij gehaald. Agenten hebben!
er hun nachtrust aan opgeofferd en aelfs!
de vloeren er bij opgebroken.maar ook
ddéronder zat de geest -niet. Wel was er
dien nacht door hun gezaag en gehamer
heel wat meer lawaai dan anders. Ook
van deze concurrentie in het groot heeft
de geest zich niet aangetrokken en nu
veronderstelt de politie maar, dat er
houtworm in de balken zit. Net alsof die
op de klok kan k ijken!-
Hoe dit ook zij. geest of geen geest, de
Engelenburgstraat slaapt er - geen nacht
minder goed om.
De succesvolle Duitsche opmarsch i»
het Oosten. Van huis tot hols stormt
de Duitsche infanterie voorwaarts, om
den laatstee tegenstand van den vijand^
te breken (Orbts-HoHand)
Machinist van de Meppel II vertelt.
STRIJD IN DE DUISTERNIS
TEGEN ZEE EN STORM.
Sinds gisterenavond laat ligt het stoom
schip „Meppel II", over welks gevaarlijke
reis wij gisteren reeds een en ander mede
deelden, gemeerd nabij de terreinen van de
Amsterdamsche Droogdok Mij. Uiterlijk wijst
maar weinig op de moeilijke reis. die dit
vaartuig' van Verschure en Co.'s algemeene
binnenlandsche Stoomvaart Mij. Zaterdag en
Zondag heeft gehad. Naast het' 13^ ton me
tende vrachtbootje met passagiersruimte,
ligt echter nog steeds de sleepboot Droogdok
X, te pompen en houdt op deze wijze den
schipbreukeling drijvende. En het interieur,
voor zoover daarvan nog gesproken kan wor
den, spreekt boedeelcn. Het water heeft zijn
sporen nagelaten in alle, ruimen, kajuiten en
kamers.
Hoe moelijk kapitein R. de Bruijn en zijn
mannen het hebben gehad in dezen ongelij-
ken strijd tegen de natuurelementen, blijkt
wel uit hetgeen de machinist A. Kattouw
ons vertelde. Zaterdagavond 5 uur was de
boot reeds nabij „Pampus" aangekomen na
een zware reis vanaf Meppel, dat 's morgens
acht uur was verlaten. Hier-raakte het schip
aan den grond, doch na een paar uur mar
telen gelukte het toch om binnen den hoek
van het IJ, de zg. „vuurtoren" te komen.
Het einde leek in zicht. Doch halverwege
het Buiten IJ moest weer rechtsomkeerd ge
maakt worden. Tusëchen den vuurtoren en
het fort Pampus, twee eilandjes, besloot men
het anker uit te gooien en den volgenden
i morgen af te wachten.
Plotseling schoot de-wind uit, het
anker sloeg los, van draaien was
geen sprake en voordat wij het wis
ten, dreef onze schuit tegen de stee-
nen van „Pampus". Dit alles speel
de zich af binnen een paar minuten.
Het schip stootte lek. naden spron
gen los en het water stroomde naar
binnen, waardoor de boot over stuur
boord viel."
Machinist Kattow bevond zich op dit mo
ment in de machinekamer. De vuren moes
ten gedoofd worden om ongelukken te voor
komen. Tot zijn middel stond de ervaren zee
man in het water, maar het gelukte hem de
dreigende gevaren in den kiem te smoren.
Intusschen was het gevaar voor omslaan
lang niet denkbeeldig. Nieuwe mogelijkheden
moesten worden gezocht om.de twintig pas
sagiers. waaronder vnouwen en kinderen, in
veiligheid te brengen. Loopen was uitgeslo
ten, *daar zich achter de stee«en, waartegen
het schip heen en weer werd gezwiept, een
diepe kuil bevond. Toch wilden allen naar
wal. Iedereen was zenuwachtig, enkele
vrouwen en kinderen begonnen te huilen,
dodh van een paniekstemming was dank zij
de rustige leiding van kapitein de Bruyn,
geen sprake. Het was reeds half elf gewor
den.
Strijd in de duisternis.
Een ondoordringbare duisternis had zich
over de zee gelegd. Er restte nog maar één
middel. Toevallig behoorde tot de lading "n
groot aantal battings en dit beteekende de
redding van het gezelschap. Stuurman Sto
ter, stoker Hulst en matroos Snippe stapten
resoluut de golven in. Hun eerste taak was
een zwaren staaldraad van het sohip naar
Pampus te brengen, opdat hun boot niet tel
kens achteruit kon schuiven.
Een moeilijk 'en gevaarlijk karwei wachtte
den stoeren mannen, daar tot hun middel
stonden zij in het water, dat rond hen
kolkte en bruiste. Stortzeeën gingen over
hun hoofden. Maar zij hielden moedig vol
en na een uur werken gelukte het hun om
de balken aaneen te binden, zoodat een pri
mitief vlotje tot stand kwam van iy2 meter
breed en 6 meter lang.
Het was echter niet vertrouwd om meer
dan een pasagier met dit „veerpontje" over
te brengen, zoodat stuurman Stote meer
dan twintig maal heen en weer moest varen,
voordat allen veilig op het eiland waren ge
bracht.
Terwijl de bemaninng het schip niet ver
liet, kwamen de dames en heeren ver
kleumd, moe en nat op het onbewoonde
eiland Pampus aan. Eenige delckleeden wa
ren naast balken en planken door de zeelieden!
overgebracht en hiermede werd een tent ge
maakt op Pampus, waaronder de reizigers
een onderdak vonden. Later verhuisde het
geheele geezlschap naar een betonnen ka
mertje. De schipper van een vaartuig, dat
hier toevallig gemeerd lag. maakte in deze
bescheiden ruimte een kacheltje aan en zet-,
te koffie. Beschut en warm brachten allen,
hier den nacht. door. Zoo was het nog vrij
gezellig. Toch kropen de uren in dit onher
bergzame oord voorbij
Men verwachtte Zondagmorgen vroeg uit
zijn isolement te worden verlost Hulp
kwam echter niet opdagen. De schipper, die
reeds zooveel had gedaan om het leven der
schipbreukelingen zöo prettig mogelijk te
maken, nam daarop zijn boot en roeide naar
Muiden. Hier telefoneerde hij naar de hoofd
stad en eerst tegen eenen, na een verblijf van
veertien uur op het eenzame Pampus, arri
veerde hulp in den vorm van het stoomschip
„IJssel". van dezelfde reederij en de sleep
boot ..Redding in Nood" van de fa. D. Goed)
koop. Dit laatste vaartuig kon den steiger
bereiken en allen naar de „IJssel" overbren
gen. die voor het vervoer naar Amsterdam
zorgde. Een hachelijk avontuur was daar
mede ten einde.
