HOLLANDS
Ned. Landstand waakt over den boer
DAGBLAD VOOR
Verduisteren
18.25 uur
Zijn eer beschermd, zijn
belangen in veilige handen
Radiorede boerenleider
Verkoop vrijbankvleesch
beperkt
S halvé
3Cht
i zondi
Wltf j
rentend,
nu
opct
de
diep hi
in
vel eef
een va
hij ha*
is es
tuk lai
Redactie en administratie
SCHAGEN Telef. 444 (2 lynen)
Redactie en administratie
DEN HELDER Telef. 2345 (2 lynen)
Uitgave:
N.V. Uitg. My. Hollands Noorderkwartier
86ste JAARGANG No. 11633
ZATERDAG 25 OCTOBER 1941
ontva»
and
een
iordend
Pcrsoa
t te b
nif
nie
'n. vla
en
aï 'findbouworganisaties
JJlJ op te nemen in het
Ttiai ffoofe geheel
Landbouwcrisis
organisaties
ten doode gedoemd
anet et
il
/an
be
esteldei
aelache "S-GRAVENHAGE, 24 October. Zooals
verrk emeld is in het thans verschenen Verorde-
netjes ingenblad opgenomeneen verordening van
wafel den rijkscommissaris voor het bezette Ne-
jerlandsche gebied betreffende de oprichting
i| jan den Nederlandschen landstand,
D®26 verordening luidt als volgt:
nschel A r t i k e 1 1.
sjes to! [j) De Nederlandsche Landstand is een
orgen- openbaar lichaam in den zin van artikel 142
el eem jer Grondwet en is gevestigd te 's-Graven-
lwd ,ïe.
sest j)( De Nederlandsche landstand heeft ver-
tiidinjf ordenende bevoegdheid in den zin van arti-
ïëlt. 153 der grondwet.
Artikel 2.
De Nederlandsche Landstand heeft in ver-
ntwoordelijkheid tegenover het Nederland
se volk tot taak:
>p| l) De belangen van de landelijke bevol-
L 1 ing te behartigen en te waken over de eer
au de standgenooten.
2) In liet kader der door den Staat te
vo* geven richtlijnen de^bedrijfseconomische aan-
elegenheden /der landelijke bevolking te
egelcn en daarover te waken.
3) Aan de voedselvoorziening van het Ne-
n vep
les 1
de
iter b
ir hel derlandsche volk mede te werken.
A r t i k e 1 3.
Tot den Nederlandschen Landstand .be-
iooren
1) Alle personen, die door hun werkzaam-
eid of door het te beschikking stellen van
ir, dal arceelen grond of Water deelnemen aan het
roductief maken van den Nederlandschen
ee- odem met inbegrip der binnen- en kustwa-
«n iren.
De familieleden der onder 1) genoemde
ersonen, voor zoover deze geheel of ge-
'Q als eeltelijk voor "het onderhoud van genen
Horgen.
als (2) Vereenigingen, lichamen, instellingen
thee. <n stichtingen kunnen, onafhankelijk van
hun rechtsvorm en rechtspersoonlijkheid,
roor zoover zij geen openbaar lichaam zijn en
imen:
wal
bren-
dit
eheel
k. 30
pe-
aan
nelSCi
n is.
ïden.;
en,
he
le-
WERELDSCHOUW
IEER en meer begint hot duidelijk te
VI worden dat de wijziging van het Ja-
pansche Kabinet van belang is voor de
dusver zoo moeilijk te beoordeelen situ-
itie in het Verre Oosten.
De spanning in de Pacific is thans
an een zoodanige actualiteit geworden, dat
belangstelling voor de diplomatieke en
nilitaire handelingen van het Britsóhe rijk,
die door de poovere resultaten der laatste
•ren toch al sterk aan het tanen was, voor
oogenblik zelfs geheel verdwenen is. Vol
andacht richt liet oog der wereld zich nu
p de gedragslijn die in de naaste toekomst
ioor Jaj)an en de Vereenigde Staten gevolgd
worden.
De Japansche politiek is voor Westerlin-
steeds moeilijk te begrijpen. Maar al-
wgs blijkt nu overtuigender, dat het Japan
trast is geworden zijn doeLbewusté houding
Ifisnoods met de kracht der wapenen door
s voeren. Dat is wel de reden, dat. Prins
Konoje plaats maakte voor een regeering,
die gesteund door de militaire macht, zich
l^enover het buitenland krachtiger kan
loen gelden. Dat dit inderdaad liet geval is,
lijkt reeds uit een medcdeeling, dat de
imerikaansche leveranties voor de Sovjet
unie niet meer via Wladiwostok zullen gaan.
Niettemin blijkt het nieuwe kabinet-Tojo
ereid, op basis van het bekende Japansche
•landpunt inzake de Oost-Aziatische lgvens-
uimte, bereid besprekingen met Amerika
blijven voeren, die tot wederzijdsoh doel
icbben een militaire botsing tusschen beide
nogendheden te voorkomen. De krachtige
laai, die Japan laat hooren, heeft Washing-
min of meer verrast. Men uit zioh daar
tog in voorzichtige bewoordingen, ofschoon
uiteraard de politiek van Roosevelt weinig
teuze laat. Veel doorzichtiger is diens hou-
ding ten aanzien van de Neutraliteitswet.
ins bodem is rijp gemaakt om de wet opge
geven, dan wel zoodanig gewijzigd te krij-
ï?n, dat de Amerikaansche koopVaardijsche-
jen bewapend kunnen worden of onder be-
tcherming kunnen varen. Dat beteekent te-
dat deze schepen, zonder dat eenig
irotest gerechtvaardigd is, door da Duitsche
orpedöbooten in ^lerf grond geboord kunnen
*"orden. Is het de bedoeling van Roosevelt
°ra op deze wijze een oorlog „opgedrongen"
krijgen?
Engeland wij schreven het reeds ligt
fa laatste weken in het vergeetboek. Het
neet slechts enkele al dan niet „geslaagde"
nachtvluchten te maken, die geen noemens
waardige militaire beteekenis hebben en oip
bet verloop van den oorlog zonder eenigen
invloed zijn. Diplomatiek tracht het. in het
Nabije Oosten weer een goedkoop doch on
belangrijk succes te boeken om tenminste
tegenover het eigen volk den schijn te kun
nen wekken, dat het nog iets kan bereiken.
Aan het-Oostelijk front daarentegen heeft
Duitsche weermacht wederom met daden
de kracht van het huidige Duitschland ge
toond, prestaties, die grooter zijn dan in
vorige veldtochten werden verricht. Daar
naast wist de Duitsche diplomatie de banden
niet andere staten weer nauwer aan te halen.
De levensloop van
den boerenleider
Zijn streven gericht op be
wustwording van den Ne
derlandsche boer.
'S-GRAVENHAGE, 24 Oct. De
Persdienst van de N.S.B. meldt o.a.:
Evert Jan Roskam, wonende te
Lunteren, werd den 22en Januari
1892 te Barneveld geboren uit een
geslachts van Saksische vrije boe
ren. De liefde voor zijn land heeft
hij derhalve als natuurlijk erfdeel
medegekregen. Toen dan ook in
1914 de oorlog uitbrak, gaf hij zich
onmiddellijk op als vrijwilliger bij
de Landstorm.
Tijdens de revolutiestormen die in
1918 over ons land trokken, was hij
in Amsterdam ter verdediging van
het gezag op zijn post.
Met enkele getrouwen werkte hij in
1923 aan de eerste pogingen in na-
tinoaal-socialistischen zin, tot veran
dering van de toenmaals heerschen-
de openbare meening. Reeds zeer
kort na de oprichting dfer N.S.B.
schaarde hij zich achter Mussert.
Verschillende functies heeft hij in
de partij vervuld.
Op het oogenblik is hij hoofd van
de afd. 7 (Agrarische Zaken) van
"dé N.S.B. en leider van het Neder-
landsch Agrarisch Front.
Zijn streven is gericht op de be
wustwording in den Nederland
schen boer van zijn recht en zijn
souvereiniteit, welke als de grond-
slagen voor den opbouw van de
nieuwe volksgemeenschap moeten
worden beschouwd.
Van de hand van den boerenleider
verschenen vele boeken en brochu
res. -
Door het tot stand komen van den
Nederlandschen Landstand heeft
het door Roskam geleide Ned. Agr.
Fj'ont, dat was opgericht om den
Ned. volksvoedingsstand voor te be
reiden, zijn doel bereikt.
1) Voor zoover zij op het in artikel 2, on
der 1) omschreven gebied werkzaam zijn,
door aanwijzing van dén in artikel 1 der
verordening no.( 41/1941, ten einde te komen
tot een herordening op het gebied der niet
commercieele vereenigingen en stichtingen
genoemden commissaris.
2) Voor zoover zij op het in artikel 2, on
der 2) omschreven gebied werkzaam zijn,
door aanwijzing van den boerenleider in
den Nederlandschen landstand worden op»-
gelost of daarbij aangesloten dan wel wor
den ontbonden.
A r t i k e 1 4.
(1) Aan het hoofd van den Nederlandschen
Landstand staat de boerenleider. Hij verte
genwoordigt den Landstand zoo in als bui
ten rechte.
(2) De boerenleider regelt de inwendige or
ganisatie van den Nederlandschen Land
stand door het geven van een statuut.
Artikel 5.
(1) Het Staatstoezicht op den Nederland
schen Landstand berust bij den secretaris1
géneraal van het Departement van Land
bouw en visscherij.
(2) De secretaris-generaal van het Dep. van
Landbouw en Visscherij vaardigt de ter uit
voering dezer verordening -noodige voor
schriften uit. Deze worden in de Nederland
sche Staatscourant afgekondigd.
WAT IS DE LANDSTAND?
Toelichting op de verordening.
Ter toelichting óp den Nederlandschen
Landstand ontvingen wij de volgende uiteen
zetting:
De verordening op de oprichting van den
Nederlandschen Landstand vormt de hoofd
wet van den eersten publiekrechtelijken
landelijken beroepsstand in Nederland. Het
gegeven kader zal in de komende maanden
met uitvoeringsbepalingen, vooral echter
door het opbouwwerk van den landstand
zelf, worden aangevuld. Daarbij zullen arbeid
en invloed van den landstand steeds verder
reiken dan door wet en verordeningen kan
worden bepaal^.
De verordening is, evenals de verorde
ning op de marktordening der voedings
huishouding, gegrondvest op de Neder
landsche Grondwet. De in de Grondwet
in den kiem aanwezige gedachte, dat de
aangelegenheden van een beroepsstand
of van een tak van huishouding met ver
antwoordelijkheid door deszelfs leden
worden bestuurd en geleid, is daarme
de voor de eerste maal volledig verwe
zenlijkt.
De landstand is geen belangenvertegen
woordiging, want hij legt zijn arbeid op je
gens het gelieele volk verantwoordelijke wij
ze ten uitvoer.
Niet alleen bij de keuze van menscheai,
maar ook bij alle groote problemen, die den
landbouw betreffen,-zal de landstand reeds
om zijn deskundigheid betrokken moeten
worden, zooals bijvoorbeeld bij alle plannen
op het gebied van nederzetting en landelijke
cultuur.
Zorg voor vrouw en jeugd.
De zorg voor vrouw en jeugd ten platte-
lande biedt een breed terrein van actie. Ach
ting en begrip voor arbeid en leven op het
land moeten behouden en gewekt worden.
Ook de Staat zal hier met den landstand
samenwerken en bij de opstelling van het
leerplan der vakscholen voor den landbouw
meer dan tot dusver ideëele gezichtspunten
op den voorgrond moeten stellen.
De zorg voor den landarbeider mag
niet beperkt blijven tot een rechtvaardige
regeling van de lichamelijke arbeids- en
loon toestanden. Behalve dit moet de in
nerlijke verbondenheid van den land-
ax'bedder en zijn gezin met den plaats
van arbeid op de hoeve versterkt wor
den.
De opvoering der productie, het bereiken
van topprestaties in ieder bedrijf was tot
dusver 'reeds een der voornaamste taken,
die het staatsbeheer en de tot dusver aan
wezige bonden en organisaties van den
landbouw tezamen hadden. Door den land
stand ontstaat thans de mogelijkheid om
binnen het kader van de door den Staat ge
geven richtlijnen ook den laatsten boer en
landarbeider in te schakelen in de groote
taak, die de geheele landelijke bevolking in
den huidigen tijd moet vervullen. De land
stand zelf zal uit eigen recht, eigen aandrift
en ook met eigen middelen opbouwwerk le
veren en door onderwijs- en proefbedrijven
het functioneeren van de staatsinstituten en
van de ambtenaren steunen.
Landbouworganisatie tal het groo
te geheel opgenomen.
Éen deel der tot dusver omschreven werk
zaamheden stond ook reeds op het werkplan
van bestaande organisaties van den land
bouw. Alles, wat tot dusver aan voorberei
dend werk Is geschied, wordt definitief ge
staafd door de samenvatting in den land
stand. De tot dusver aanwezige stands- en
beroepsorganisaties zullen met hgar werk
niet vernietigd maar opgenomen worden in
een grooter geheel, waar haar arbeid, vrij
van alle tot dusver aanwezige juridische of
politieke beperkingen, voortgezet zal worden.
De in de verordening opgenomen mogelijk
heid tot inschakeling, baant voor deze bon
den den ge schikten weg. Verwaoht kan wor
den, dat de meerderheid der bestaande or
ganisaties deze mógelijkheid niet zal laten
voorbijgaan.
De door de inschakeling ontstaande juridi
sche consequenties zullen door een spoedig
te verwachten uitvoeringsverordening gere
geld worden.
Terwijl de inschakeling het middel is om
de beroeps- en standsorganisaties definitief
te verbinden met den landstand, geeft de
verordening door de aanhechting van orga
nisaties en bonden de mogelijkheid een ver-
De door den Rijkscommissaris benoem
de boerenleider E. J. Roskam, zal he
denavond van 6.30 tot 7.00 uur over
Hilversum II, 415 m., een radio-rede
houden, welke van zeer croot belang
is voor het geheele Nederlandsche
volk.
band tot stand f j brengen met die privaats-
rechtelijke corporaties, die zich bezig houden
met de opvoerine der productie en met an
dere bedrijfshuishoudelijke taken, dus bij
voorbeeld veefokvereenigingen, vereenigin
gen voor het fokken van hengsten enz.
Deze organisaties behouden daarmede
haar juridische zelfstandigheid, doch moe
ten zich met haar werk voegen in de alge-
meene plannen van den landstand en in
zooverre ook instructies aanvaarden en een
opgedragen taak ten uitvoer leggen, waar
voor eventueel ook de landstand subsidies
kan yerleenen.
De voedselvoorziening.
Als derde arbeidsgebied naast de zorg voor
en de regeling van de bedrijfshuishoudelijke
toestanden heeft de landstand ook tot taak
mede te werken aan de voedselvoorziening.
Het werk en de opofferingen, die het land
volk thans brengt voor de voeding van het
algemeen, verdienen de inschakeling van
zijn beroepsstand in de plannen en het be
heer en in het bijzonder in de uitvoering van
'de voedingshuishouding, voor zoo ver zij den
boeren betreft. Met behoud van de uitslui
tende verantwoordelijkheid van den Staat in
de leiding van de voedingshuishouding juist
in oorlogstijden, bestaat hier de weg om voor
al bij de provinciale en plaatselijke jnstanties
een samenwerking vol vertrouwen tot stand
te brengen tusschen het staatsbestuur en de
vertegenwoordigers van den landstand.
Voor de staatsorganen zal deze samenwer
king een vergemakkelijking brengen van
hun moeilijke taak, voor den landstand ech
ter de mogelijkheid om zorg te dragen voor
een rechtvaardige uitvoering, naarnaast ech
ter ook de verplichting om zijn leden te
overtuigen van de noodzakelijkheid ook van
harde maatregelen. Zoodra déze wisselwer
king tusschen staat en landstand tot stand
is gebracht, is het tijdperk van de crisis
organisatie definitief overwonnen.
De inwendige organisatie van den land
stand zal voor het geheele staatsgebied uni
form zijn. Zij berust op de door den boe
renleider op te stellen statuten. Ook zijnfi
nancieel© aangelegenheden regelt de land-
De strijd op de Zwarte Zee. Een
sovjet-vrachtschip wordt tijdens een
luchtaanval door Duitsche bommen
werpers vernietigd (Orbis-Holland)
Daifschland strijdt voor Europa
Moskou bestookt met
brisantbommen
IN NOORD-AFRIKA DRIE, BOVEN
DUITSCHLAND ÉEN BRITSCHE
MACHINE NEERGESCHOTEN.
UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUEHRER, 24 Oct. (D.N.B.): Het op
perbevel der weermacht maakt bekend:
In het Oosten blijven de aan vals- en
achtervolgingsoperaties verder voort
gaan. Bij den afweer van een bolsje-
wistischen tegenaanval in het noorde
lijke deel van het Oostelijke front' heeft
de Spaansche .Blauwe divisie" den vij
and zware verliezen toegebracht en ver
scheidene honderden gevangenen bin
nengebracht
Het luchtwapen heeft in de wateren
rond de Krim een Sowjetschip van 6000'
brt. tot zinken gebracht en Moskou be
stookt met brisant- en brandbommen.
In Noor d-A f r i k a hébben Duitsche
jagers drie Britsóhe vliegtuigen neer
geschoten.
De vijand heeft in den afgeloopen
iïacht bommen geworpen op verschil
lende plaatsen in het Noord-Duitsche
kustgebied, o.m. op Hamburg, en Kiel.
De burgerbevolking leed geringe verlie
zen. De schade is onaanzienlijk. Een
Britsche bommenwerper werd neerge
schoten.
stand zelf op grond van de bijdragen van
zijn leden.
De staatscontrole, die is opgedragen aan
het Ministerie voor Landbouw en Visscherij,
omvat het recht om de statuten goed te keu
ren en het financieele beheer te controlee
ren. Binnen het bestk van de staatscontrole
zal er voorts voor gezorgd moeten worden,
dat het optreden van den Staat en dat van
den landstand niet met elkander in strijd
komen.
De. hoofdtaak van den landstand is en blijft
de van alle politieke en overige beperkingen
vrije samenvatting van het geheele landvolk
teneinde de zware taken van den tegen-
woordigen tijd ten uitvoer te leggen en om
aan den anderen kant het landvolk de
grootst mogelijke rechten te geven. Om die
reden heeft de bezettende mogendheid de
vorming van den landstand ter hand geno
men.
Hooge Roemeensche orde voor
deo weermachtbevelhebber
'S-GRAVENHAGE, '24 October. Koning
Michael van Roemenië heeft den weer
machtsbevelhebber in Nederland, den gene
raal der vliegers, Fr. Christiansen, de orde
„Ster van Roemenië" verleend, tezamen met
het lint van de „Orde voor militaire dapper
heid."
'S-GRAVENHAGE, 24 Oct. De secretaris
generaal van het Departement van Land
bouw en visscherij maakt bekend, dat met
ingang van 25 October 1941 de hoeveelheid
vleesch, welke over de zoogenaamde vrij-
bank wordt verkocht, per bon 200 zal be
dragen van het normale rantsoen. Derhalve
kan over de vrijbank op eiken met „vleesch"
gemerkten bon 100 gram vleesch, been inbe
grepen en op eiken met „vleeschwaren" ge-
merkten bon 200 gram vleesch, been inbegre
pen, worden gekocht.
Voor het koopen van dit vleesch komen
echter uitsluitend' diegenen in aanmerking,
die bij den verkoop aan de plaatselijke toe
wijzingscommissie, onder wier toezicht deze
verkoop plaats vindt b.v. aan de hand van
hun distributiestamkaart, kunnen aantoo-
nen, dat hun destijds een vetkaart werd
uitgereikt.
Vanavond gaat de
verduistering in om
en duurt tol morgenochtend
8.24 uur
De nieuwe staatsleening
geslaagd
VOOR ONGEVEER 600 MILLIOEN
GULDEN INGESCHREVEN.
Voorloopig geen gemeente- en
provinciale leeningen toegestaan
'S-GRAVENHAGE, 24 Oct Naar wij van
het Departement van Financiën vernemen,
is gisteren de nieuwe Staatsleening van 500
millioen golden volkomen geslaagd en is
het gevraagde bedrag met ongeveer 100 mil
lioen gulden overschreden.
Omtrent eventueele toewijzingen konden
ons geen mededeelingen worden verstrekt.
Het resultaat van de nieuwe leening, aldus
de president der Ned. Bank, Mr. Rost van.
Tonningen, in een onderhoud met het ANP.
is des te opmerkelijker, waar hier voor het
eerst sedert jaren ween een staatsleening
van het 3^-type aan de eraissiemarkt kon
worden gebracht, terwijl de laatste drie lee
ningen alle van het 4 pet. type waren.
Sinds het begin van den oorlog is d.eze
leening de eerste, die er ruimschoots is inge
gaan.
Het is dit keer de bedoeling geweest de
leening uitsluitend te doen opbrengen met
geldén, waarover de overheid geen directe
contróle heeft. Dat deze operatie desalniet
temin toch is geslaagd, stemt, tot voldoening,
aldus de heer Rost van Tonningen. Zoowel
de houding van de naamlooze vennootschap
pen als die der individueele beleggers, heeft
er toe bijgedragen, de jongste emissie tot een,
succes te maken,
De heer Rost van Tonningen verklaarde,
dat hij reeds in zijn laatste jaarverslag van
de Nederlandsche bank de wenschelijkheid
naar voren had gebracht, dat het economi
sche leven in Nederland zich ging baseeren
op een rentevoet voor laingloopend papier
van 31/2 pet.
Van deze ontwikkeling zal op den duur
het geheele economische leven in ons land
profiteeren. In dit verband sprak de presi
dent der Nederlandsche bank de hoop uit,
dat de rente van hypothecaire schuldvorde
ringen in de naaste toekomst een overeen
komstige langzame, geleidelijke daling zal
inslaan. Met nadruk werd de hoop uitge
sproken dat dit proces geheel en al vrijwil
lig tot stand zal komen.
Men moet vooral den socialen achtergrond
van deze plannen in het oog houden. Het
inkomen uit arbeid heeft reeds offers moe
ten brengen. Het is rechtvaardig, dat dus
ook het inkomen uit hoofde van kapitaal zijm
aandeel in de lasten draagt.
Zoodra de nieuwe staatsleening door da
markt voldoende is verwerkt en de stukken
in vaste handen zijn gekomen, zal de markt
wederom voor gemeenteleeningen worden
opengesteld. In afwachting daarvan zal aan
gemeenten en provincies geen vergunningen
tot uitgifte van leeningen worden gegeven.
Deze maatregelen hebben niet anders dan
de bedoeling, het volgende jaar ons land uit
eigen kracht de minimum voeding te waar
borgen, die voor de instandhouding van onze»
gezondheid noodig is. De uitvoering van
deze en andere plannen kost geld. De op
brengst der nieuwe leening o.a. zal hiervoor
dienen, zoo besloot de heer Rost van Ton-
njngen zijn uiteenzettingen.
Drie oieawe verordeningen
voor Joden
In het Verordeningenblad is een drietal
verordeningen opgenomen betreffende de Jo
den. Zij bevatten bepalingen over het uitoefe*
nen van eep beroep door Joden, het doen ver
richten yan arbeid in .Joodsche huishoudin
gen en het deelnemen van Joden aan ver
eenigingen zonder economisch doel.
Bijzonderheden omtrent deze verordenin
gen vindt men op pag. 2.
Nieuwe gevolmachtigde
voor Noordbrabant eh Utrecht
'S-GRAVENHAGE, 24 October. De rijks
commissaris heeft overeenkomstig art. 4, ali
nea 2 van zijn verordening van 29 Mei 1940
over de uitoefening der regeeringsbevoegdr
heden jn Nederland tot de volgende perso
neel s wijzigingen besloten:
1. De gevolmachtigde voor de provincie
Noord-Brabant, Rittérbusch, hoeft een aan
stelling gekregen in de partij-kanselarij. Tot
gevolmachtigde voor de provincie Noord-Bra
bant werd de gevolmachtigde voor de provin
cie Drenthe, gouw-inspecteur Thiel, be
noemd.
2. De gevolmachtigde voor de provincie
Utrecht, Dr. Joachim, heeft een aanstelling
gekregen in het rijksministerie van binnen-
landsche zaken. In zijn plaats werd tot ge
volmachtigde voor de provincie Utrecht be
noemd de Reichshauptstellenleiter Somnier,