PROCLAMATIE
OPHEFFING der NEUTRALITEITSWET
DE STRIID IN HET OOSTEN
Verduister
Warme maaltijden van
Winterhulp
86ste JAARGANG No. 11636
ROOSEVELTs EISCH-.
Rede ter gelegenheid van den Vlootdag der V.S.
Duitsch commentaar:
Toppunt van fantasie en
waandenkbeelden
NEW-YORK. 28 Oct (ILN.R) Presi-
dent Roosevelt heeft ter aelegenheid van
den Vlootdag der Vereenigde Staten
toot de Tadio een propaganda-redevoe-
ring gehouden, waarin hij opkwam voor
een uitgebreidere herziening van de
Neatraliteitswet en vooral de commissie-
Dies verzocht Amerikaansche koopvaar
dijschepen ook de havens van oorlog
voerende landen te laten aandoen.
De koopvaardij, zoo meende Roosevelt.
moet de vrije hand hebben om Amerikaan-
iche goederen naar de havens van Ameri
kaansche vrienden te vervoeren. De koop
vaarders moeten door de vloot beschermd
worden. Roosevelt beweerde, dat Amerika
]f aanbevallen, waarbij hij vooral zinspelin-
BEZINNING
ER zijn lieden in otns land, die ons volk
een dienst meenen te bewijzen door al
leen of in vereen iging met andere van
jven weinig verantwoordelijkheidsgevoel ge
tuigende elementen, den zoo goed mogelijk
gehouden gang van zaken in Nederland te
verstoren. Deze individuen bevinden zioh
met die vyaangedachten op een uiterst ge
vaarlijk pad, waarvan het betreden zelfs de
g^eele Nederlandsche bevolking in de
waagschaal zet.
wezenlijke strijd tusschen Duitschland
en Nederland werd beëindigd op het oogen-
hlik, dat de toenmalige opperbevelhebber van
ons leger, wien de naar Londen gevluchte re-
geering alle bevoegdheden had overgedra-
en, de capitulatievoorwaarden aannam. Dat
ateekende dat Nederland zich overgaf en
e bezetting aanvaardde. Er had toen van
illes met oris land kunnen gebeuren, maar
le bezetter toonde onmiddellijk de grootste
lankmoedigheid en trachtte het Nederland-
jche volk zoo weinig mogelijk moeilijkheden
in den weg te leggen.
Die lankmoedigheid aanvankelijk met
iwbazing waargenomen, omdat men het van
le als „Barbaren" en „Hunnen" geschetste
Duitschers zoo heel anders verwacht had
werd later voorgesteld als iets vanzelfsspre-
kends. Dat het dit niet is, daarvan laat de
eschiedenis voldoende voorbeelden zien.
Vat deden wij in Indië en hoe traden wij
ir tegen de Atjehors op? Wil men zich «nog
temmeren hoe de Engelschen in Ziiid-Afri-
ka huishielden? Kent men de onverkwikke
lijke gebeutenissen, die zich tijdens de be-
letting van het Rijnland, na den/ vorigen
>orlog, hebben voorgedaan?
Het lankmoedige optreden van de Duit
sche bezetting was een gevolg van het ont-
ireken van kwade bedoelingen jegens Ne-
lerland, dat om redenen van militairen aard
n bezit genomen moest worden om Enge-
end van zijn grenzen aan den Rijn terug te
kijven naar zijn eiland.
Ons volk heeft na de capitulatie niet eer
lijk gereageerd. Het liet zich ophitsen door
de huichelachtige propaganda van de over-
Bjde, waar men op zijn minst het bij de ca
pitulatie óók namens de in Londen vertoe
vende Nederlandsche regeering gegeven
teord, dat tevens een belofte van loyaliteit
jegens den bezetter inhield, had bebooren te
eerbiedigen.
Gelukkig is een groot deel van het Neder
landsche volk zich van de werkelijkheid be
wust; het heeft begrip voor de feiten en ge-
JAagt zich daar naar. Niet alzoo de kwade
Slementen, waarvan in den aanhef sprake
is. Als deze categorie meent reden te heb
ben tot klagen over het optreden der bezet
tende' overheid, mist zij het recht daartoe,
omdat zij zelf de uitlokker van eventueele
Blinder prettige maatregelen is geweest. Zij
hebben de schuld bij zich en hun ophitser®
le zoeken. Ook aan de grootste lankmoedig
heid kan een einde komen.
DAT einde schijnt angstwekkend dicht
bij. Reeds een en andermaal heeft de
Rijkscommissaris een waarschuwend
geluid laten hooren. De laatste, de verorde-
fliiif? waarbij voor sabotage-daden in den
tuimsten zin van het woord de doodstraf
werd ingevoerd, is er één van. Daartoe be
floeren ook de doodstraffen, dje reeds aan
sokele Nederlanders werden voltrokken.
Daar waarschijnlijk géén nadere waarschu
wing meer zal volgen, doch metterdaad, zal
worden opgetreden, hebben de secretarissen-
generaal van eenige onzer departementen
'tin landgenooten in alle oprechtheid voor-
rehouden, in welk 'gevaar ieder onzer komt
te verkeeren door de verdwaasde handelin
gen van gelukkig enkelingen. De pro
clamatie is, wij zouden willen zeggen een
vertwijfelde oproep aan het Nederlandsche
volk en niet ten onrechte, want als Neder
land niet tot bezinning komt, nuchter begrip
teont en de kwade elemertten verwijdert,
*iet het er slecht voor ons land en volk uit.
Geen enkele oevrheid kan ooit en voor
al niet in oorlogstijd aantastftig van het
Fezag. verstoring van orde en veiligheid ge-
doogen zeker niet een be zettende
overheid. Zij heeft geruimen tijd gewacht.
Het geduld kan ook tè lang op de proef ge-
Held worden.
gen maakte op het incident met de „Kear-
nv". Zijn eisch in zake opheffing van de
oorlogszones voor Amerikaansche koop
vaardijschepen en de bewapening van deze
schepen motiveerde de president verder
met de bewering, dat hij in het bezit is van
geheime stukken die. naar hij betoogde,
van de Duitsche regeering afkomstig zouden
zijn. Het zou hier een document betreffen,
waarin geëischt zou worden. Zuid^-Amerika
in vijf vazalstaten van Duitschland te split
sen en een ander document, waarin de af
schaffing van alle godsdiensten van Duit
sche zijde geëischt zou worden. Dit plan
zou dan behelzen de afschaffing van den
Katholieken, den Mohammedaanschen. den
Joodschen. den Boeddistjschen en den Hin-
doeschen godsdienst.
Ter ondersteuning van zijn eischen in
zake de hulpverleening aan Engeland be
weerde Roosevelt ten slotte, dat Duitsch-
lands bedoelingen niet alleen tegen Zuid-
Amerika„doch ook tegen de Ver. Staten zelf
gericht zijn. „Wij zijn verplicht", zoo meen
de hij', „onze rol te spelen bij de vernietiging
van het Hitlerianisme".
Tot slot van zijn propagand&rede voor op"
heffing van de Neutraliteitswet vermeldde
Roosevelt het reeds door den vlootvoogd der
V. S. bekend gemaakte bevel aan de Ame
rikaansche vloot om door eenheden van de
V. S. te laten schieten op schepen van de
asmogendheden, zoodra «ij in zicht komen.
Standpunt der Wilhelmstrasse.
Het Duitsche standpunt ten aanzien van
Roosevelts bewering in zijn jongste redevoe
ring heeft niet lang op zich laten wachten.
In de Wilhelmstrasse werd in antwoord
op een desbetreffende vraag verklaard, dat
de kaarten welke den laatsten tijd van Duit
sche zijde zijn gepubliceerd omtrent impe
rialistische plannen der Ver. Staten tegen
Zuid-Amerika, Roosevelt en zijn adviseurs
heel duidelijk op de zenuwen zijn gaan wer
ken, en men daarginds niets beters' weet te
vinden, dan dergelijke argumenten thans
Duitschland in de schoenen te schuiven.
Roosevelt, zoo verklaart men, is niet in
staat, om ook maar de schaduw van een be
wijs te leveren voor zijn bewering.
Nog duidelijker wordt de gebrekkigheid
der theorieën van Roosevelt aan de hand
van zijn bewering, dat Duitschland voorne
méns is de bestaande godsdiensten te ont
binden. Het door hem aangehaalde „Duit
sche document" over de oprichting eener
nationale kerk is den Duitschen autoritei
ten sinds begin October bekend. Het betreft
hier een door de „Royal Airforce" in Noord-
Duitschland uitgeworpen pamflet met dien-
overeenkomstigen inhoud,
Het Duitsche „plan".
Volgen* A.N.P. verklaart men in Duitsche
politieke kringen te Berlijn, dat de uiteen
zettingen van den Amerikaanschen presi
dent aanleiding zouden kunnen geven tót
groote vroolijkheid, ware het niet, dat de
politiek van Roosevelt zulke ernstige gevol
gen zou kunnen hebben. Als een toppunt
van Rooseveltsche fantasie en een uitvloei
sel van even krankzinnige aLs absurde
waandenkbeelden, noemt men hier de bewe
ringen van. den Amerikaanschen president,
volgens welke hij iets zou afweten van een
Dnitschland strijdt voor Earopa
Bolsjewieken verder
teruggedreven
Kramatroskaja veroverd
'Britten verloren 13 vliegtuigen.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FUEH-
RER, 28 OcL Het opperbevel van de
weermacht maakt bekend:
In het Donetz-bekken wordt de ach
tervolging van den terugw^kenden vij
and voortgezet De Sowjet-Unie heeft
hiermede een van haar grootste fabrie
ken van gevechtswagens verloren. An
dere belangrijke industrieplaatsen wer
den door Hongaarsche formaties geno-
Ook aan het overige front maken de
operaties vorderingen.
De luchtmacht heeft met goede uit
werking het havengebied van KertSi
gebombardeerd en hierbij een koopvaar
der van 3000 brt. tot zinken gebracht.
Ten Oosten van Great Yarmouth brach
ten gevechtsvliegtuigen overdag uit ee:
convooi twee vijandelijke koopvaarder,
met een gezamenlijken inhoud van 1
duizend brt. tot zinkeïl. Een ander groo
vrachtschip werd in den afgelooper
naoht ten Oosten van Bridlington doo>
bommen zwaar beschadigd.
Voor de Nederlandsche kust en in 'i
Kanaalgebied verloor de Brit6che lucht
macht gisteren overdag 13 vliegtuigen
In Noord-Afrika hebben Duitsche
duikbommenwerpers Britsche kazemat
stellingen. bij Tobroek vernield.
De vijand heeft geen vijandelijke ac
ties boven het Duitsche rijksgebied on
dernomen.
NEDERLANDERS
Het welzijn van het Nederlandsche volk eischt,*dat een ieder op de hem
gewezen "plaats zijn plicht vervult. Daarbij zullen de in het bezette Nederland
sche gebied geldende wetten en voorschriften onvoorwaardelijk moeten
worden nageleefd, te oorlogsomstandigheden plaatsen ons voor vele harde fei
ten, welke aanvaard moeten worden. Wanbegrip voor hetgeen deze tijden ook
van ons Nederlanders eischen leidt alleen tot verderf.
Helaas zijn er nog landgenooten, die blijk geven den ernst van den toe
stand niet te beseffen. In hun verblinding meehen zij door sabotageh&ndelin-
gen de bezettende macht te kunnen schaden, terwijl zij in werkelijkheid slechts
het Nederlandsche volks be 1 ang benadeelen.
Wie gelooft, door het in brand steken van voorraden van landbouwpro
ducten of door het vernietigen van landbouwwerktuigen een daad te verrich
ten, waardoor eenig Nederlandsch belang gediend wordt, is het slachtoffer van
een verderfelijke dwaling. Elk verlies, dat op dit gebied wordt toegebracht, treft
ons eigen volk, onze eigen volkshuishouding. Elke overtreding van de distribu
tiebepalingen, als clandestiene slachtigen, vervalsching van distributiekaarten;
prijsopdrijving en dergelijke, zijn sabotage-daden, gericht tegen het Nederland
sche volk.
Deze kunnen niet toegelaten worden. Het is ons aller belang, dat aan het
bedrijf der elementen, die deze practijken uitoefenen, zoo spoedig mogelijk een
eind worde gemaakt
Schaadt bij sabotage van de voedselvoorziening het Nederlandsche volk
lil zijn geheel rechtstreeks zichzelf, zoo hebben aanslagen, die zich richten te
gen de bezettende overheid, overeenkomstig de krijgswetten, de scherpste maatre
gelen ten gevolge en treffen zij zoodoende jndirect onze landgenooten.
Aanslagen op goederen der weermacht, het verborgen houden van neerge
schoten vliegers, hebben reeds de terechtstelling der schuldigen en de gevangen
neming van een aa»tal gijzelaars ten gevolge gehad.
Tracht dezen tijd te verstaan; begrijpt, dat de Duitsche overheid een ver^
keerde houding van het Nederlandsche volk niet kan dulden en beseft vóór
alles, dat door één enkele onbezonnen daad veler leven in groot gevaar wordt
gebracht.
- Vandaar ons dringend beroep op U allen:
Help mee, opdat ons volk niet benadeeld wordt door de daden van on
bezonnen en misdadige elementen. Brengt anderen zoo min als uzelf in niet
te overziene moeilijkheden.
Wij kunnen niet gelooven, dat men dit woord onopgemerkt aan zich voor
bij zal laten gaan. Wij blijven vertrouwen op het gezonde verstand van ons volk.
De overheid maakè aanspraak op uw aller medewerking.
De Secretaris-Genaraal van het Departement van Justitie,
J. J. SCHRIEKE.
De Secretaris-Generaal van de Departementen van Handel,
Nijverheid en Scheepvaart en van Landbouw en Visscherij,
H. M. HIRSCHFELD.
De Secretaris-Generaal van het Departement van
Binnenlandsche Zaken,
K. j; FREDERIKS.
BELOONING
'g-GRAVENHAGE, 28 Oct. De Directeur-Generaal van Politie looft een
belooning uit van f1000.— voor iederen Nederlander, die omtrent ernstige ver
grijpen tegen de belangen van de voedselvoorziening of de Duitsche weermacht
zoodanige aanwijzingen geeft, dat deze tot arrestatie van de(n) schuldige(n)
leidt. Deze premie wordt uitgeloofd om te verhinderen, dat onschuldige land
genooten door de misdadige dwaling van een enkeling .geschaad zouden worden.
De Directeur-Generaal doet een dringend beroep op alle Nederlandsche
staatsburgers om er toe mede te werisen deze schadelijke elementen te doen
arresteeren.
Duitsch plan om Zuid-Amerika te verdoe
len en van Duitsche voornemens tot uni
ficatie van de godsdiensten. Men vraagt
zich af. hoe een staatsman, die verantwoor
delijk is voor het welzijn van zijn volk en
van een geheel halfrond, tot zulke onge
hoorde beweringen zijn toevlucht kan ne
men, tenzij hij om eiken Driis zijn volk ln
den oorlog wil storten.
ZWARE SLAGEN VOOR DE BOLSJE
WISTEN.
LENINGRAD BESTOOKT.
BERLIJN, 28 Oct. Naar het D.N.B. van
militaire zijde verneemt, heeft een Duitsch
legercorps in den Noordelijken sector van
het Oostelijk front gerapporteerd in de pe
riode van 16 tot 27 October 12.500 bolsje
wisten gevangen te hebben genomen.
Goed gecamoufleerde bolsjewistische bat
terijen werden door Duitsche stoottroepen
buiten gevecht gesteld, waarbij 66 stukken
geschut buitgemaakt of onbruikbaar ge
maakt werden. Verder werden tallooze mi
trailleurnesten der bolsjewisten onschade
lijk gemaakt en 297 mitrailleurs en een tal
rijke hoeveelheid ander oorlogsmateriaal
'buitgemaakt
Artillerie van het zwaarste kaliber van
het Duitsche leger heeft od 27 October voor
den oorlog belangrijke doelen en ravitail-
leeringsbedrijven van Leningrad bestookt.
Evenals in de voorafgaande dagen konden
door de Duitsche waarnemingsposten op de
duidelijk aan den rand van de vlakte lig
gende stad telkens onnieuw treffers waarge
nomen wonden.
Londen ln mineur.
Naar A.B.C. uit Londen meldt, Dlengt de
Britsche pers weer eens bittere tranen,
want generaal Winter, waarvan men te
Londen zulke groote verwachtingen koester
de. ontpopt zich als een van de grootste
mislukte speculaties van de Angelsaksers in
dozen oorlog. De Times klaagt: Noch de
dapperheid van de verdedigers, noch het
vin terklimaat, dat op de slagvelden
heerscht. hebben kunnen verhinderen, dat
de Duitschers hun opmarsch in de Sovjet-
Unie voortzetten. De Sovjet-Unie verliest
het eene groote ^industriecentrum na het
andere. Met den val van Charkof is den
vijand een zeer belangrijk centrum van de
zware industrie en van%de vliegtuigproduc
tie in handen gevallen.
Leidsche studenten naar
andere universiteiten
s-GRAVENHAGE. 28 OcL —Het Rijkscom"
missariaat maakt bekend:
De studenten aan de gesloten universiteit
te Leiden kunnen met ingang van 1 Nov.
1941 voor studie zoowel als voor het afleggen
van examens toegelaten worden aan de
overige universiteiten in Nederland. Ook
het bezoeken van universiteiten en hooge-
scholen in Duitschland is met goedkeuring
van het commissariaat-generaal voor Be
stuur 'en Justitie veroorloofd aan de Leid
sche studenten. Het daarmede overbodig
wordende examineeren aan de universiteit
te Leiden vervalt met ingang van 20 No
vember 1941.
DUITSCHE UNIVERSITEITEN.
Naar van bevoegde zijde wordt medege
deeld. zullen de colleges aan de Duitsche
universiteiten in 'het a.s. wintersemester
eerst op 18 November beginnen.
Inlichtingen hierover verstrekt de Duit
sche academische uitwisselingsdienst. Den
IJpag Waalsdorperweg 12.
NU HET KOUDER WORDT
Juist n u is het noodig zich af te vra
gen hoe onze minder met aardsche goe
deren bedeelde landgenooten leven
moeten. Hun woningen, hun kleeding
en dekking, hun schoeisel en zoovele
andere noodzakelijke levensbehoeften
laten te wenschen over.
Offert daarom bij de lij stencollecte
van Winterhulp op 31 October en 1
November.
Maan
j onder
vanavond om 2.10
Maan
op
16.19
4 No,. 1817 uur
V.M. tot morgenochtend N.M.
12Nov. Q 01 25Nov.
L.K. o.ol uur. EK.
19 Nov.
Verkoopsprijs van huizen
en bouwterreinen
MAXIMUM-REGELING IN
VOORBEREIDING.
'S-GRAVENHAGE, 28 Oct. In voorbe-
reiding is een nauwkeurige regeling van
de maximumprijzen, die bij koop en ver
koop van huizen en bouwterreinen mo
gen worden berekend.
Bij iedere veiling of overdracht van
vastegoederen als de hierbedoelde, zal als
grondslag voor de bepaling van den
maximumprijs de bruto-huurprijs gelden.
Van dezen brutoprijs zullen de vaste op
het perceel rustende lasten worden af
getrokken (voor huizen dus behalve ren
telasten en eventueelen erfpachtscanon,
een bedrag wegens afschrijving en on
derhoudskosten) en vervolgens zullen de
ze lasten met den netto-huurprijs worden
gekapitaliseerd, ter bepaling van den
maximumprijs, waarvoor de verkoop
mag geschieden.
Aan de betrokkenen zal gelegenheid wor
den gegeven, zich te voren op de hoog
te te stellen van den officieel bepaalden
prijs, zoodat bij de transactie daarmede
rekening kan worden gehouden.
Van 9 November af in de voor
naamste plaatsen.
Naar wij vernemen zullen de gemeenschap
pelijke maaltijden vanwege de Stichting Win
terhulp Nederland, dit seizoen voor het eerst
weder worden gehouden op Zondag 9 Novem
ber, althans in de meeste daarvoor in aan
merking komende plaatsen des lands. Voor
Den Haag zelf is de datum nog niet vastge
steld, doch deze zal vermoedelijk op 16 No
vember worden „bepaald.
Vreugde-demonstraties hadden in Roe
menië plaats bij het bekend worden van
de inname van Odessa. De Duitsche
gezant te Bukarest beantwoordt de toe
juichingen der menigte (Orbis-Holland)
Inplaats van de cel het
ziekenhuis
Marechaussee en zijn arrestant
door motorongeval ernstig ge
wond.
Gistermorgen, omstreeks tien uur, reed
de marechaussee W. met een motor met zij
span tusschen Voórthuizen en Barneveld.
Achterop zat de marechaussee S., terwijl in
een zijspan een arrestant, zekere B. uit Bar
neveld. werd vervoerd. Ter hoogte van den
Harselaarseweg moest men een paa'rd en
wagen passeeren. Hierbij kwam de motor
te slippen en botste tegen een der langs den
weg staande boomen. De beide marechaus
sees Werd op het betonnen fietspad geslin
gerd. De zijspanhouder sloeg met zijn hoofd
tegen een boom en geraakte in zijn zitplaats
bekneld De bestuurder W. bleek er het ergst,
aan toe te zijn. Bij hem werden eenge
scheurde knieschijf en eenige ernstige ver
wondingen geconstateerd, terwijl de arres
tant inwendige kneuzingen en een hersen
schudding had opgeloopen. Met 'een zieken
auto werden de slachtoffers naar het St.
Elisabethsgesticbt te Amersfoort overge
bracht, waar operatief ingrijpen bij W. nood
zakelijk bleek. De berijder S.. die lichte ver
wondingen had opgeloopen. werd naar het
marechausseeverblijf te Barneveld vervoerd.