SABINA
Dr. E. Hoekstra's
K. Blaauboer
Eén man vecht tegen
heel Nederland
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
mm
Geen enkel koffiesurrogaat
bevat meer en betere koffie dan
Koffie-
Surrogaat
Bon
Fa. B. W. H0LSMULLER Alkmaar
Woning
inrichting
Alkmaarsche Kaasmarkt
Bloedzuiverende
Gezondheidspillen
Zaterdag 1 November 1941
Tweede blad
„Ze hebben de heelezwik met begrepen"
(Van onzen eigen verslaggever).
(Slot).
HARDERWIJK. 30 October
„Zoodat i'k dus maar zeggen wil",
zegt de heer E. den Herder, industrieel
te Harderwijk, „dat ze de heele zwik
niet begrijpen." Vier uur geleden heeft
de heer den Herder dat óók gezegd, hij
begon er zijn betoog mee over de Zui
derzee, die terug zal komen. Gedurende
die vier uur moeten hoe rechter
hoe slechter zeggen de boeren in Noord-
Holland immers alle rechterooren
van alle ingenieurs in Nederland wel
gegloeid hebben, zooveel kwaads is van
hen verteld. Onze ooren tuteren ietwat,
Noordoost ten Oosten van ons linker
oog drijft een fiksche bui schele hoofd
pijn, en Noordwest ten Westen van ons
rechter-dito dreigt een diepe depres
sie. 't Is haast te veel van het goede:
vier uur geschiedenisles over stormen
op de Zuiderzee, en zoo, met aan
schouwelijke voorstellingen, bewijzen,
tegenbewijzen ep bewijzen tegen die te
genbewijzen. De heer den Herder kan
suggestief vertellen, daar is ie een ouwe
visscherman voor, en hoe meer de fei
ten uit de laatste jaren, na de eerste
en eenige brochure door Zuiderzeewer
ken tegen hem geschreven hem in ie
der geval volgens zijn eigen oordeel
gelijk schijnen te geven, hoe meer komt
hij in zijn knollentuin.
„Ze begrijpen de heele zwik niet, die
ingenieurs
En om dat te begrijpen gaan we
veertien eeuwen terug
naar den tijd toen de Zuiderzee is ont-
itaan.
Vloed en golven zijn toen zoo hoog ge-
tomen dat ze over de duinen zijn gegaan,
deze hebben doorgebroken en toen zijn de
jecgaten met de Waddeneilanden ontslaan.
_,En waarom kwamen die golven zoo
jioog?"
Ze begonnen in het Zuidwesten, ruimden
net volle maan naar het Noordwesten en
•boten twee dagen later met springtij in
et Noorden. Als het nou Zuidwester storm
dan vult de Noordzee zich hoog via het
[anaal. Met de N.-Westerstorm, als de
luitsche Bocht lager wal is, komt het wa
ter aldaar vanwege de opwaaiing zes of
teven meter hoog. Schiet de wind dan met
den springvloed in het Noorden, dan maakt
waterberg uit de Duitsche Bocht
«ohtsomkeert en stort zich op de Neder-
andsche kust ten Oosten van den Helder
bereikt daar een hoogte van zes of ze-
fen meter. Je moet goed begrijpen, dat de
lustlijn Den HelderDelfzijl een verleng-
tuk is van de Duitsche Bocht, zoodat de
(oorderorkaan er precies dwars op staat.
In zoo «zijn er nog een paar dingen. Als ik
iet samenvat, dan beweer ik dat het be-
wijken van de duinen tusschen Den Helder
in Delfzijl en het ontstaan van de eilanden
in zeegaten met de Zuiderzee te danken is
aan de opwaaiing uit het Noorden, het sa-
nentreffen van de ge tij stroomen bij Ter-
chelling. de vloedgolf uit de Duitsche
tocht en dus de kustrichting Dèn Helder—
ïelf-zijl. waar de Noorderorkaan dwars op-
tond. Maar nu had Nederland meteen
ecu pracht van een veiligheidsklep gekre
ten. Van toen af was de Zuidwal bij Har-
ierwijk, de Veluwe dus de lagerwal van de
'oordzee geworden. De Veluwe heeft Ne-
ierland toen gered, meneertje, eerst kwam
Ie Harderwijkerbank. die hier nog voor de
i kust ligt, toen de oploopcnde oever, die
zekere ezelskoppen in den loop van den tijd
1 hebben afgegraven en toen verderop de Ve-
I luwer „duinen". Na het ontstaan van de
I Zuiderzee was het met die hooge op-
1 waaiingen gedaan, de gemiddelde storm-
1 rloedstand van de Noordzee werd ongeveer
tier meter, dus die is toen ongeveer drie
meter gezakt. Maar wat hebben ze veer-
ien eeuwen later gedaan? Een dijk gelegd
tusschen Noordholland en Friesland, ore-
in de richting waar een Noorderor-
pal op staat, en met dien dijk
'ien ze de veiligheidsklep, de Zuiderzee
[iten werking gesteld.
Tederland waant zich veilig.
is het in vredesnaam mogelijk
|Ja maar mijnheer den Herder, het is
i een reuzendijk, en die ingenieurs zijn
i geen domme jongens
fijn ze ook niet. voor het werk als werk
i ik net zoo veel respect als wie clan
het is geweldig wat daair is gemaakt,
pr het zal blijken monnikenwerk te zijn.
k. bij mooi weer. dan is het prachtig,
lijkt allemaal zóó veilig, dat ze in de
jaren zelfs de oude zeeweringen al-
t maar ziin caan sloopen.
Maar dat vloed en col ven tegen
lien dijk weer een hoogte zullen berei-
:en van dertien of veertien meter en
le eolven zes of zeven meter over dien
lijk zullen komen, omdat men den
locstand van veertien eeuwen geleden
weer terug heeft geroepen, dat beseft
nen niet De veiligheidsklep is weg,
ze kunnen inpolderen zoo hard ze
willen, één Noorderorkaan en de zaak
is verloren.
.Maar in die brochure Jansma—Thys-
In die brochure Jansma—Th vsse worden
ieel veel geleerde dingen gezegd, en ze
ebben kunnen aantoonen dat ik me és
-
De kop van Noordholland en de Wadden
eilanden, niet lang na het ontstaan der
Zuiderzee.
een half metertje vergist heb, ze kunnen
met me bekvechten of de vloed van 1570
nu zóó of zóo hoog in Harderwijk heeft
gestaan, maar waar het om gaat is dit:
Veertien eeuwen geleden heeft de duinen
rij het niet gehouden en als we weer in
dezelfde omstandigheden komen, dan zal
de dijk het zeker niet houden!
,Goed, maar die dijk van dertig kilome
ter is toch niet in eens heelemaal kapot,
ze kunnen toch plaatselijk de gaten weer
maken, en is die Zuiderzee dan ineens zoo
vol, dat de moerdijken om den Noordoost-
polder ook vernield worden, dat zijn me
ook nogal zulk knapen, meneer den Her
der En zulke strenge heeren als de
Noorderorkanen zullen toch wel niet zoo
lang regeeren?"
Daar heb je het nou net Waarom
maiken ze die meerdijken zoo geweldig
groot? Omdat ze hun eigen afsluitdijk niet
vertrouwen. Maar aan den anderen kant
gaan ze in Noordholland de ou.de zeewe
ringen, die nu mooie binnendijken zouden
zijn, sloopen. Daar zit geen systeem in- Als
de afsluitdijk doorbreekt, gaat Noordiholland
er toch zeker nu onder. Als de afsluitdijk
safe is, hoeven ze geen zware meerdijken
in den N.O.-polder te maken, als hij niet
safe is, moeten ze die wèl maken, maar
dan moeten ze ook de zeeweringen in
Noordholland niet sloopen. En nou U.
„Gaat U maar door
Goed. Een Noorderorkaan duurt inder
daad niet zoo lang, maar heeft hij in 1916
geen onheil genoeg gesticht? Het. duurde
vier uur. voor hij naar het Noordoosten
draaide, maar wat is er in die vier uur al
lemaal niet gebeurd? Eén watervloed als
in 1916 en het is afgeloopen.
„En als de meerdijken het wel houden,
totdat de wind evenals in 1916 naar het
Noordoosten draait?"
Dan gaat de vloedgolf uit de Duitsche
Bocht ergens anders naar toe. Naar Rot
terdam en Zeelaud en dan krijgen we de
Biesbosch en de Kinderdijkhistorie weer.
Nemen we de Zuiderzee weg, dan komt
die op een andere plaats beslist terug. En
iaten we nu eens kijken, wat er allemaal
al gebeurd is, nadat de dijk is klaargeko
men. Nu kom ik met
bewijzen
meneer. Er zijn na de afsluiting nog niet
veel stormen geweest, geen Noorderorkaan,
maar een paar betrekkelijk onnoozele
Noordwesterstormpjes waren al voldoende
om alle zeeweringen rond de Waddenzee
cn langs de Noordzeekust ten Westen van
Den Helder op breken te laten staan. Uw
eigen blad vertelt het: hier, 2 December
1936: Hoog water in Rotterdam, Texel be
dreigd. spoorbaan bij Harlingen in gevaar,
water 1 meter hoog op de Scheveningsche
kade. Vloed te Harlingen 3 meter 19. on
gekend hoog. Op Wielingen maakte men
zich gereed op 'te breken, tegen den afsluit
dijk bij Komwerdcrzand stond vier meter
vloed. Hoe was het in 1938 in Den Helder?
„Niet. best meneer den Herder."
Juist, en al die beide stormen waren nog
zonder springvloed, het waren niet eens
echte Noordwesters, het was eigenlijk nog
maar broei. Nee meneer, de storm was een
bagatel, maar de vloed was ongekend hoog,
de hecde Nederlandsche pers heeft daar ge
wag van gemaakt.
Toen ze den afsluitdijk maakten, gingen
ze van het standpunt uit. dat er geen over
slag mocht zijn. want en daar hebben
ze nu eens wèl gelijk in. en dat staat ook
eoo woordelijk in de brochure Jansma—
Thysse: alleen wanneer de golven niet over
den dijk kunnen slaan is men geheel zeker
dat er geen doorbraak kan plaats hebben.
Maar in 193S was de overslag zoo hoog. dat
de keien uit den dijk werden getrokken en
er gaten in de kruin sloegen.
„Een klein stukje meneer den Herder
Best, maar het was ook maar een
storm p j e. En 2-1000 vierkante meter
glooiing die in twee uur verdweefi was
ook weer zoo'n héél klein stukje niet
Weet U wat do zaak is? Er hebben in
die commissies altijd
te veel optimisten
gezeten en ten mijnheer Lely met een plan
kwam. dat maar 200 millioen zou kosten,
omdat de dijk zou komen op een plaats
waar de afstand het kortst en de zee het
ondiepst was en de stormvloed het laagst
bleef, is toegehapt. Voor vijfhonderd gulden
per bunder was tweehonderdduizend bun
der vette Zuiderzee droog te leggen. Le-
vensraum voor honderdduizenden. Zoute
slib ja. tegen zooveel maal vijfhonderd gul
den het bunder!
Maar nu heeft de oude heer toch te veel
gezegd Het is onize beurt, om hem te
overtuigen, dat wat in de Wieringermeer
van de „zoute slib" gemaakt is. prima is en
wat in den Noordoostpo'der van de- minder
zoute slib terecht zal komen, prima, prima
zal zijn. Wij betoogen dat economisch ge
zien het verlies van de Zuiderzeevisscherij
niet opgweegt tegen de baten van de land
aanwinning
Hoewel met. een zuur gezicht de Zui
derzeevisscherij ligt hem nauw aan het
hart. wil de heer den Herder tenslotte dat
niet langer geheel ontkennen, maar, zegt
hij, we draaien in een cirkeltje. Hoe meer
de boel nu opbrengt, hoe grooter het ver
lies. wanneer straks de zaak weer onder
water staat.
„Maar wat wilt U dan, meneer den Her
der. de dijk is er eenmaal, we kunnen die
toch moeilijk weer gaan sloopen
Ik had gewild een brug hij de Vlieter en
niet den dijk heelemaal dicht, ik had ge
wild een dijk van Den Helder naar Har
lingen, een dijk waarop de Noorderorkaan
niet zoo'n vat gehad zou hebben, maar
dat is nu te laat. Nu zie ik nog maar één
middel: de zeegaten weer -dicht gooien cn
de duinen weer in den oorspronkelijken
Gefabriceerd onder Regeeringscontröle
stand terugbrengen, op de laagste gedeel
ten zooveel ophoogen dat vloed en golven
er onmogelijk weer overheen kunnen. Na
tuurlijk moeten ze dan alle sluizen, zee
weringen, rivierdijken eveneens verhoogen.
„Asjeblieft..."
Ja, groote middelen of geen middelen.
Is dit karwei niet uit te voeren, dan is
het maken van de twaalfde provincie een
onverantwoordelijke daad.
Ik blijf er bij: ze hebben de heele zwik
eenmaal niet begrepen en daar zal Ne
derland de gevolgen van moeten dragen.
Ik hoop van nooit, maar ik weet dat mijn
hoop i j del is
Wanneer?
Morgen, volgende week, over een jaar,
over tien jaar. over honderd jaar
Komen doet het een keer.
En dat is één keer te veel!
Een man vecht tegen heel Nederland
Hersensch i mmen
Een Don Ouichotte?
Of iemand die in al zijn eenvoud niet
verleerd heeft door het bosch de boomen
te zien?
In ieder geval een goed vaderlander, die
het eerlijk met land en volk meent, èn die
rondloopt met de idée. welke tot een ob
sessie is geworden, dat hij gelijk zal krij
gen en ziin waarschuwing een nationale
ramp dan niet voorkomen zal hebben!
I
~r
Schagen Tel. 395
Wat verwacht kon worden, was heden
werkelijkheid: de aanvoer was aanzienlijk
teruggeloopen en bedroeg heden nog slechts
25.000 Kg., een achteruitgang dus, vergeleken
bij de vorige week van niet minder dan om
streeks 12.000 Kg.
Een en ander houdt verband met de melk-
leveranties, die op toenemende schaal plaats
beginnen te hebben. De dalende productie
draagt hiertoe verder het hare bij en het
ziet er naar uit, dat de kaasmarkt wel
dra een heel geringe aanvoer zal laten zien
zóó er nog van aanvoer sprake is.
Het geringe aanbod ging uit den aard dei-
zaak gemakkelijk van de hand, de kwaliteit
was dooreen genomen goed en de hoogste
prijzen kwamen overeen met de maximum
prijzen, t.w. f 56 en f 43.50, 'voor resp. 40 pl.
en 20 pl. kaas De aanvoer van de eerstge
noemde soort was uit den aard der zaak ge
ring.
In tusschen is er geen aanleiding zich zor
gen te maken omtrent de kaasvoorziening
gedurende den winter. De aanwezige voor
raden worden zeer groot genoemd en in
Friesland schijnt de toestand zoodanig te
zijn, dat men met de voorraad nauwelijks
weg weet. Daarbij komt, dat de productie
buiten Noord- en Zuid Holland betrekkelijk
groot is. De caseïnebereiding is daar stopge
zet. terwijl de melkleveringen gedurende den
winter hij lange na niet zullen plaats heb
ben in den omvang van verleden jaar. Deze
is voorkomen door gedurende den zomer op
groote schaal melkpoeder te bereiden, die
overigens in verschillende groote steden
thans reeds in consumptie wordt gebracht
De „verpakte melkboer" is daarbij niet opge
treden. Men heeft er de voorkeur aan gege
ven de melkpoeder door de melkinrichtin
gen weer tot melk te laten verwerken, eener
zij ds omdat deze daartoe beter in staat zijn
dan de particulieren, anderzijds omdat men
het oude bedrijf zooveel mogelijk in tact
heeft willen laten.
Dit alles beteekent echter, dat in Fries
land nog veel kaas wordt bereid, eenvoudig
aangezien de melk niet voor andere doel
einden wordt opgevorderd.
Zoo b.iedt de kaaspositie in het algemeen
dus geen groote zorgen.
Vermeld zij in dit verband, dat thans ook
weer belegen kaas in distributie wordt ge
bracht. Deze is voorzien van een extra
stempel en wordt verkocht met een opslag
van f 0.25. Daar het stempel op het beslag is
aangebracht, kan deze kaas niet geschraapt
in den handel worden gebracht, er schijrfen
echter plannen te bestaan hiervoor een inkt-
stempel in de plaats te stellen, gelijk we
dat ook in den vorigen oorlog hebben gekend.
Uit onze Omgeving
HARENKARSPEL
DIRKSHORN.
„HET WITTE KRUIS".
Onder leiding van den heer L. Reuvers
hield de afd. Harcnlcarspel van „Het Witte
Kruis" een alsemeene vergadering in het
lokaal van den heer Pijper.
Na een welkom aan de opgekomenen
werden de notulen gelezen en goedgekeurd.
Een stroom van ingekomen stukken werd
voor kennisgeving aangenomen. Tevens
was een doos. inhoudende 500 vitamine
tabletten met een begeleidend schrijven
van den burgemeester ingekomen. Deze
tabletten werden dokter Groerahart ter
hand gesteld.
De hoofdschotel van deze vergadering
was de behandeling van den beschrijvings
brief voor de algemeene vergadering, welke
op 4 November a.s. te Amsterdam zal
worden gehouden.
Besloten werd. den afgevaardigden op te
dragen bij de verkiezing van een nieuw
hoofdbestuurslid, den heer Jan Dullaart,
architect t.p Hilversum te stemmen.
Tot afgevaardigden werden benoemd de
heeren dokter P. Groenhart en S. van der
Oord en tot plaatsvervanger de heer J.
Kant Jzn. Bii de gehouden bestuursverkie
zing werden de periodiek aftredende hee-
LIJDT GE
aan gevolgen van onvoldoende spijsverte
ring en onzuiverheden in het bloed? Ge
bruikt dan
55 ct., 90 ct. of f 1.56 per doos met gebruiks
aanwijzing. Inhoud 70, 135 of 260 pillen.
Verkrijgbaar bij alle Drogisten en Winke:
liers, welke drogist-artikelen verkoopen.
ren L. Doekes. J. Smit Azn. en J- Warten-
horst herkozen. Als commissie tot het na
zien der rekeningen werden benoemd de
heeren J. Smit Azn. en S. van der Oord.
..Wijkverpleging" zal een bijdrage van f50
ontvangen, terwijl besloten werd een zelfde
bedrag van de afd. St. Maarten te vragen.
De afd. van het- „Wit-Gele Kruis" uit het
westdeel der gemeente heeft een paar lig-
tenten gehad, voor patiënten welke in een
naburige gemeente wonen. Besloten wordt
om voortaan geen ligtenten meer buiten de
gemeente af te geven, en het „Wit-Gele
Kruis" te adviseeren wanneer zij zelf geen
ligtenten genoeg heeft, zich dan met. de
afd. van het Witte Kruis van die gemeente
waar de patiënten wonen, in verbinding te
stellen. De voorzitter bracht den heer A.
Kislemaker dank voor de moeite en het
werk. dat hii vele jaren als lid van de
finanrieele commissie gedaan heeft.
Na rondvraag volgde sluiting met dank
voor de gezellige besprekingen.
BERGEN
BENOEMD.
Bij besluit van den secretaris-generaal
van het departement van justitie van30Oct.
1941 is rar. J. Winkel, candidaat-notaris
alhier, benoemd tot notaris binnen het
arrondissement Amsterdam, ter standplaats
de gemeente Naarden.
4NAM PAÜLOWNA
OP HET TWEETAL.
L J. v. Nieuwkoop, alhier is op het
tweetal geplaatst voor de Geref. Kerk te
Mijdrecht.
SCHOORL
HET WITTE KRUIS VERGADERT.
De afd. Schoorl van de Noord-Holl. Ver-
eeniging „Het Witte Kruis" hield gister
avond een ledenvergadering in „de Roode
Leeuw", onder voorzitterschap van den
heer H. Heringa. De belangstelling had
heel wat grooter kunnen zijn.
Bij de ingekomen stukken was een schrij
ven van het Hoofdbestuur, waarin werd
gewezen op het wenschelijke van tandheel
kundige verzorging, ook na den leerplich
tigen leeftijd. Aangedrongen werd op het
streven naar een organisatie om dit mo
gelijk te maken. ITet afdeelintgsibestuur
achtte den tijd hiervoor nog niet gekomen.
De vergadering vernam, dat het afd.-be
stuur had vergaderd met leden van het
H.B. met als resultaat: het consultalie-
bureau blijft onder leiding van Dr. Heringa
De commissie ovor kinderhygiöne staat
op het standpunt, dat dit slechts „voor-
loopiig" is Het afdeelingsbestuur plaatst
zich op het standpunt van het hoofdbestuur
en houdt zich, aldus de voorzitter, aan het
compromis tusschen bestuur der afdeeling
en hoofdbestuur, al meent ook de secre
taris. Dr. A. ten Bruggencate, dat hier een
misverstand in het spel is.
Bestuursverkiezing.
Aftredend waren de heeren N. Kaag en
K. P. Zuurbier, beiden herkiesbaar. Er
werd gestemd, zooals dat. meer gebeurt:
twee namen op één briefje. Resultaat: in
geleverd 12 stembriefjes, waarop voor
kwam 11 maal de naam Kaag, 6 maal
Zuurbier, 4 maal Blankenstijn en 2 maal
Arpeau. Op één biljet was slechts één
naam ingevuld. Is dit biljet nu geldig?
De voorzitter meende van wel en verklaar
de N. Kaag voor verkozen en Zuurbier
niet.
Er volgde een tweede vrije stem
ming voor de tweede vacature en hierna
nog een herstemming, waarbij de heer
Blankenstijn werd verkozen. Beide heeren
namen hun benoeming aan.
Algemeene vergadering.
Tot afgevaardigden naar de algem. ver
gadering werden aangewezen de heeren
Bant (bestuur) en Arpeau (lid).
De behandeling van den beschrijvings
brief verliep in vlug tempo. Den afge
vaardigden werd vrij mandaat gegeven.
Na de rondvraag, die niets opleverde,
volgde sluiting.
W1ER1NGEN
NOVEMBER, SLACHTMAAND!
Hoewel een officieele regeling nog niet is
afgekomen zullen vermoedelijk na heden
weer vergunningen voor huisslachtingen
kunnen worden verstrekt. Voorts zou het,
naar wij vernemen, in het voornemen liggen
te bepalen, dat z.g. huisslachtingen voortaan
in een slachtplaats, ten plattelande dus in
het algemeen bij den slager, moeten geschie
den.
Het karakteristieke van de „huisslachtin
gen" gaat hierdoor wel verloren, doch uit
een oogpunt van hygiëne zou de voorgeno
men maatregel zeker zijn aan te bevelen.
OPBRENGST COLLECTE.
De laatstgehouden collecte voor Winter
hulp Nederland bracht in deze gemeente
f 78.— op.
BURGERLIJKE STAND.
vanaf 25 tot 31 October 1941.
Geboren: Freerk Jan, zoon van J. v. d.
Laan en van E. Zuiderveen; Trijntje Elisa-
bellh, dochter van O. de Haan en van C. M.
Snooij: Germa, dochter van H. Kaan cn van
G. de Vries; Roelfien, dochter van H. Jasper
en van K. Hooiveld; Tjitze, zoon van A. v.
d. Wal en van G. van Dijk.
Ondertrouwd: A. van Kleij en G. Dovcs;
L. van Zoonen en G. Doves.
Overleden: Jannetje van Schoorl, 63 ja
ren, van echt gescheiden echtgcnoote van KI.
van Schoorl.
