HOLLANDS
Nieuw bestuursrecht
in Nederland
Batavia bezet
Verduister i
DAGBLAD VOOR
HELDERSCHE COURANT VAN 1873
SCHAGER COURANT VAN 185S
ld,
Heel Westelijk Java
in Japansche handen
Thans Bandoeng
aan de beurt
Generaal Waveli
be ooft...
De aanmeldingsp'icht voor werkloozen
Redactie- en administratie-adressen:
SCHAGEN Telef. 444 (2 lijnen)
DEN HELDER Telef. 2345 (2 lijnen)
ALKMAAR Telef. 3332
Uitgave:
N.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
86ste JAARGANG No. 11743
ZATERDAG 7 MAART 1942
Waarom nog geen raadslieden
VAN VELE BURGEMEESTERS
ZIJN DE BEENEN TE ZWAK
OM DE WEELDE TE
DRAGEN.
(Eigen berichtgeving.)
P 1 September van het vorige
jaar, tradon in werking de voor
schriften van de achtste Verorde
ning van den Rijkscommissaris be
treffende bijzondere maatregelen op
administratief rechtelijk gebied,
Verordening No. 1940/152. Sinds
dien blijven zoó'als werd aange
geven de werkzaamheden der
Openbare Lichamen als Provinciale
Staten en Gemeenteraden rusten.
Juist uitgedrukt, is dit feitelijk niet:
de lichamen zelf doen hun invloed
niet meer gelden de werkzaamhe
den worden door anderen voortge
zet, in het Provinciaal Bestuur door
den Commissaris daarin bijgestaan
door de Bestuursraden, in het be
stuur de gemeente door'den Burge
meester met bijstand van de wet
houders.
Het doel van deze achtste Veror
dening is geweest de grondwet for
meel niet te wijzigen en dit even
tueel over te laten aan de nieuwe
regeering, die de naar Londen ge
vluchte zal vervangen. Slechts dé
voorwaarden zijn geschapen welke
de Duitsche bezettingsmacht door
;een vlot en doelmatig werkend be-
MEDEDEELING.
Tengevolge van de hui
dige bijzondere omstan
digheden zal het wederom niet
altijd mogelijk zijn ons blad
nog denzelfden dag overal bij
onze lezers te bezorgen. Wij
roepen hiervoor opnieuw cle
mentie is en geven de verze
kering, dat wij niets optoe
proefd zullen laten om de
vertraging tot een minimum
te beperken.
de directie.
stuursapparaat onder de huidige
omstandigheden noodzakelijk acht."
Met dit leidersprincipe is aller
minst bedoeld „dictatuur" in te
voeren, slechts is bedoeld dat
de zaken, gedurende de bezet
ting vlotter kunnen worden af
gewerkt dan voorheen en be
slissingen vooral zoo snel ge
nomen kunnen worden als de
zeer bijzondere tijdsomstandig
heden eischen.
Ook heeft het men herinnere zich
slechts de toelichtingen bij het be-,
sluit, welke ook wij indertijd in ons
blad opnamen, nimmer in de be
doeling gglegen in het algemeen de
openbaarheid bij de behandeling
der provinciale en gemeentelijke
zaken te schuwen, een college van
raadslieden zou adviseerend optre
den en den verschillenden deskun
digen zou eveneens voor bepaalde
zaken door den burgemeester ad
vies kunnen worden gevraagd.
N het Provinciaal Bestuur van
Noordholland is inmiddels het
nieuwe systeem geheel doorgevoerd,
vijf bestuursleden, van wie vier
hun functie als hoofdfunctie waar
nemen staan den Commissaris ter
zijde, de commissies voor de bedrij
ven zijn zooveel mogelijk intact ge
laten. In deze commissies hebben
nog velen zitting, die ook vroeger
reeds daarvan deel uitmaakten.
Door hun contact met de bestuurs
raden welke zooals mag worden
aangenomen de nationaal-socialis-
tisohe beginselen zijn toegedaan,
hebben zij gelegenheid een vergelij
king te trekken tusschen het af
doen der zaken vroeger en thans
en leeren zij hun „tegenstanders"
in de praktijk kennen.
Moeilijk kan ontkend worden dat
er in het Provinciaal Bestuur thans
inderdaad vlotter wordt gewerkt en
hetgeen besloten wordt toch ook
zeker vroeger door de Provinciale
Staten zou zijn bekrachtigd. Alleen
het geharrewar en de politieke
steekspelen sommigen tot vermaak,
WERELDSCHOUW
LI ET manifest van den leider der
Indische vrijheidsbeweging, Bo-
se, tot de millioenen Indiërs, heeft
den oorlog in Oost-Azië in -een
nieuwe phase geplaatst. Bose's op
roep is door.de Indische bevolking,
waarvan hij de overgroote meerder
heid achter zich heeft, geestdriftig
ontvangen. De Indiërs, die reeds
Jarig getracht hebben zich te ont
doen van het Britsche juk, putten
uit zijn boodschap nieuwen moed
en kracht; voor de toekomst.
Dat hierdoor de strijd van Enge
land nog hopeloozer Wordt, laat
geen twijfel. Tal van deelen der
Britsch-Indische troepen zijn reeds
overgeloopen, in vele plaatsen gist
het en in Rangoon kwam het al, tot
openlijke botsingen. En dit zal in
de komende dagen nog erger wor
den.
De strijd om Indië, die door deii
oproep van Bose het karakter van
een „heiligen oorlog" heeft gekré-
gen begint thans eerst in vollen
ernst.
1LIOE de inheemsche bevolking
■"••■van Nederlandsch-Indië op Bo
se's manifest zal réageeren, is nog
moeilijk te beoordeelen, doch men
behoeft zich daaromtrent geen illu
sies te koesteren nu het gedrag der
Europeanen den inlanders weinig
reden geeft in hun trouw en aan
hankelijkheid te blijven volharden.
De schandelijke politiek der ver
schroeide aarde overgenomen
van/de bolsjewisten en door de
„cultuurdragende" Anglo-Amerika-
nen bewonderd en geprezen en
scherp afstekend tegen den helden
moed, waarmede ónze la'ndgenoo-
ten aan zichzelf overgelaten, den
overmachtigen vijand bestrijden,
zal den inlander den blanke doen
haten en hem gretiger naar den
vrijheidsoproep doen luisteren.
Er zijn, óók in ons land, men-
schen die met de Anglo-Amerika
nen en bolsjewisten juichen om de
vernielingen die in het schoone In-
dië worden teweeggebracht. „Lek
ker", roepen zij uit, „dan krijgen de
Japanners het tenministe niet on
geschonden in handen." Afgezien
van het feit dat de Japanners zoo
snel opereeren dat de vernielings-
pojitiek niet zoo grondig gevoerd
kan worden als voorgenomen was,
is alleen de gedachte aan een der
gelijk systeem reeds een schande
voor wie de beschaving zegt voor
te staan. Het leedvermaak dat som
migen koesteren, doet hen vergeten
den wejkelijken zin van dezen ver
nietigingswaanzin te doorvorschen.
In onmachtige woede wordt ge
tracht alles te vernielen, alleen re
kening houdende met zichzelf, het
handjevol „leiders", en niet met de
bewoners, die in den chaos worden
achtergelaten en maar moeten zien
hoe zij er straks het leven bij zul
len houden. En dan hooren we over
eenigen tijd weer van den- Engel-
schen zender dat de bevolking het
toch zoo slecht heeft onder de be
zettingHet is allemaal volgens
het bekende, vooraf klaar gemaak
te, misdadige recept. Het bolsjewis
me maakt/ meer school dan men
zou denken. Europa mag dankbaar
zijn, dat een bolwerk, tegen het
communisme is opgericht.
ONMACHTIGE woede, dat is het,
wat de Anglo-Amerikanen tot
deze en andere „prestaties" noopt.
Het woord „prestatie" heeft bij den
Britten een zèer bijzondere betee-
lcenis gekregen. Nog nimmer be
reikten zij in dézen oorlog ergens
ter wereld een militair succes.
Desondanks beroemen zij zich nu
al meer dan twee jaar lang op pres
taties, die dan blijken te bestaan
uit zegevierend terugtrekken en 't
bombardeeren van woonsteden. Wij
hebben pp deze Britsche methoden,
in wezen niets verschillend van die
welke Engeland eenmaal op de
Boeren toepaste, reeds een en an
dermaal gewezen. Deze week moest
Parijs weer slachtoffer worden van
het Britsche verlangen naar „suc
cessen". Albion toont zich een „bad
looser". Een bloedige overval op de
Fransche hoofdstad moest de pu
blieke opinie afleiden van de ne
derlagen, die het overal te incassee-
ren krijgt. Die afleiding heeft het
inderdaad bereikt, maar anders
dan gedacht was. De geheele we
reld heeft vol afschuw kennis ge
nomen van dezen misdaad. In
Frankrijk zijn de oogen thaps open
gegaan. „Reeds, eenmaal zoo
schrijft een Fransch blad keken
de Fransche soldaten naar Engel-
sche vliegtuigen uit, maar ze kwa
men nietNu zijn ze dan wel
gekomen, als vijanden. En dan
durftjChurchill na de bommen nog
pamfletten te laten volgen. die
druipen van de schijnheilige betui
gingen van leedwezen. Evenals wij
dit schreven, toen Rotterdam ge
terroriseerd ,werd door de Engel-
sche vliegers, geldt pok hier, dat
Churchill van meer strategische
kennis getuigd zou hebben indien
hij deze bommenwerpers aan den
wanhoopsstrijd van Ned. Indië had
laten deelnemen.
Utrecht heeft de bordjes verhangen
Te Utrecht heeft In verband met de
bekende verordening reeds de ver
wijdering plaats gevonden' van de
straatnaamborden, welke een bena
ming droegen van de levende le
den van het Huis van Oranje. Hier
ziet men v de naamsverandering,
welke geschiedt door Gemeente
werken Utrecht, in beeld gebracht.
(De Keyzer).
anderen tot ergernis, komen niet
meer voor.
Nu het schip Nederland lang
zamerhand loskomt van de po
litieke zandbank, waarop het
zooveel jaren lang heeft vast
gezeten, gaat de bemanning zich
meer en meer afvragen, waar
om het vroeger toch niet kon
als thans. Het leiderschap is
immers door de eeuwen heen
het stuwerid element geweest
in een geordende samenleving.
Wanneer in een bedrijf iedereen
evenveel heeft te vertellen, wordt
de tijd verpraat en het bedrijf gaat
naar den kelder. Het vooxheeld van
twee kapiteins op de brug is be
kend. Maar hoeveel kapiteins had
Nederland niet? In het staatsbe
stuur heeft men het leiderschap
steeds officieel verloochend, maar
liet merkwaardige feit deed zich
voor, dat het in de samenleving
sinds nienschenheugenis fei
telijk is ingevoerd of men er zich
onbewust aan over gaf. Zijn er in
elke vereeniging niet een paar
menschen, van wie een nog domi
neert, die het werk doen, terwijl
de anderen zich aan hun leiding
overgeven? Hoevele malen hebben
wij niet moeten schrijven: „De voor
zitter betreurde de geringe opkomst,
doch zag hierin anderzijds een blijk
van vertrouwen in het bestuursbe
leid." Is bij het spel van de jeugd
reeds niet altijd één haantje de
voprste?
Tenslotte: waar een burgemeester
werkelijk „leider" was en niet
slechts „voorzitter", behoorden de
raadsvergaderingen tot de kortste
en zakelijkste. In plaatsen la
ten wij alleen Schagen noemen
waar krachtige leiding ontbrak,
was de animo om het gestoelte der
eere te beletten meestal niet groot
en er was dikwijls kunst- en vlieg
werk voor noodig om een lijst met
behoorlijke candidaten voor de
raadsverkiezingen in te dienen.
Herinnert men zich .onze nood
kreet van enkele jaren geleden:
.Kerels gevraagd!" nog? Onder de
bekwamen waren er velen die zich
geneerden aan het ijdele woorden
snel mede te doen, een enkele nam
zitting, in het welbewuste besef in
het gezelschap der overigen niet
thuis te zullen voelen.
(Zie vervolg pag. '2.)
EXTRA-BERICHT VAN HET
DUITSCHE OPPERBEVEL.
Twaa'f koopvaarders en
een jager tot zinken
gebracht
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER, 6 Maart (D.N.B.).
Het opperbevel der weermacht
deelt mede:
Duitsche duikbooten hebben in
de wateren van Noord- en Mid
den-Amerika wederom 12 vij
andelijke schepen met een ge-
zamenlijken inhoud van 82.500
ton, waaronder 7 groote tank
schepen, tot zinken gebracht.
Bij deze aanvallen werd boven- -
dien een groote Amerikaansche
torpedobootjager tot zinken ge
bracht. Twee andere schepen
werden door torpedotrefiers be
schadigd.
CHURCHILL STELT ROOSEVELT VERANTWOOR
DELIJK.
Zooals wij gisteren in een gedeelte van onze op
lage reêds mededeelden, hebben Donderdagavond
Japansche troepen Batavia bezet. Maakten de eerste
berichten melding van verbitterden tegenstand der
Ned. Indische troepen, later deelde Domei uit Tokio
mede, dat de Japansche strijdkrachten bij het bin
nentrekken van de stad Batavia op geenerlei vijan
delijken tegenstand 'gestooten zijrn In hetzelfde be
richt wordt gemeld, dat in de stad weer orde en
rust hèerscht
Vólgens een extrabericht van Reuter uit Ban-
doeng, /is aldaar van officieele zijde mededeeling
gedaan van de ontruiming van Batavia.
Voorts werd Vrijdag bekend gemaakt, dat Buiten
zorg 'in handen der Japanners gevallen is. De Brit
sche nieuwsdienst constateert, dat practisch thans
heel westelijke Java in Japansche handen is ge
raakt.
Naar verluidt, werd met de bezet
ting van Batavia de voornaamste
spoorlijn langs de noordkust van
Java verbroken. Naar voorts vér-
luidt, zijn de militaire voorberei
dingen voor den aanval op Ban
doeng, waar het gros der Neder -
landsche troepen vermoedelijk het
voornaamste verzet zal biede.n
reeds voltooid, zoodat reeds in de
naaste toekomst nieuwe en waar
schijnlijk beslissende gevechtshan
delingen verwacht kunnen worden
Naar de Britsche nieuwsdienst
meldt, wordt in het Ned.-Indische
legerberlcht van Vrijdag het vol
genüe gezegd:
„Overal op heel Java woedt de
slag. Als gevolg van de Japansche
superioriteit in de lucht en de on
afgebroken bomaanvallen begin
nen onze troepen afgemat te gera
ken. De toestand is ernstig, rnaar
niet hopeloos".
Radio Batavia maakte Vrijdag,
naar de Britsche nieuwsdienst ver
der meldt, 'n „technische storing"
bekend. De omroeper zeide: .Hallo,
wegens een technische storing moe
len wij onze uitzendingen een
öogenblik staken". Kort daarop
maakte radio Batavia bekend, dat
't morgen met berichten zou terug
komen, doch thans met het volks
iied ging sluiten.
Het Japansche hoofdkwartier
heeft bekend gemaakt, dat Japan
sche marinevliegtuigen Woensdag
bij een massalen aanval op hel
vliegveld van Bandoeng 1,8 vijande
lijke toestellen hebben neergescho
ten of vernield.
De Asahi meldt uit Sjanghai, dat
de Japansche strijdkrachten Kali
djati, het vliegveld op 150 km. ten
Z.O. van Batavia hebben bezet.
IJSKOUDE VERKLARING VAN
CHURCHILL: ROOSEVELT VER
ANTWOORDELXJK.
De zender van Batavia heeft Vrij
dagmiddag gemeld, dat volgens een
Boer Witteveen wit Vaassen aan
woord tijdens zijn installatie als
boerenleider der provincie Gelder
land, welke plechtigheid deze week
te Arnhem plaats had.
(I.P. en R.S.-Landstandpersdienst-
Koper)
Naar officieel uit Bandoeng
wordt gemeld,, heeft generaal
Wavell in zijn afscheidsrede de
plechtige belofte afge
legd, dat zijn vertrek geen stag
natie in den toevloed van vlieg
tuigen en oorlogsmateriaal
naar Nederlandsch Indië zal
veroorzaken.
Maan Maan
op vanavond om onder
i o 10.26
9 Mrt. 19.29 uur 25 Mrl
L.K. tot morgenochtend. E-K.
t?Mrt p «o 1 AP^
nm. o.12 uur v.m.
Zondagavond om
Maan 19.31 uur Maan
op onder
1.13 tot Maandagochtend 11.03
8.10 uür
Geschenk voor de jeugd
telegram uit Londen Winston
Churchill „zonder zich in het
minst te bekommeren om de her
haaldelijk geleden nederlagen" in
een persconferentie heeft ver
klaard: „Wij wisten,1 dat de val
van Batavia slechts een kwestie
van tijd was. Voor het verdere ver
loop van den strijd op Java kun
nen wij echter ons eigen land niet
opofferen. Van den kant van]"
Puitschland en Italië zijn wij bloot'
gesteld aan felle aanvallen en zul
len wij dat in de toekomst ook zijn.
en de vijandelijke troepen in Birma
ziin aanzienlijk sterker dan die op
Java. Verder is het onze plicht,
Australië te verdedigen. De eenige
persoon, die de volledige verant
woordelijkheid voor het verloop
vand en strijd op zich genomen"
hoeft, is president Roosevelt."
Dezelfde omroep heeft gisteren
een verklaring uitgezonden waarin
o-a. wordt gezegd:
„Thans kan onthuld worden, dat
het Nederlandsche tegenoffensief
het begin van deze week op het
laatste oogen blik mislukte toen de
overweldigende superioriteit van
den vijand de; weegschaal naar
diens zijde deed overslaan. Er kan
echter ook onthuld worden, dat de
Raad voor den Stillen Oceaan de Ne
derlandsch- Indische autoriteiten
reeds geruimen tijd geleden verze
kerd heeft, dat. indien zij tot mid
den Februari stand zouden houden,
versterkingen in zoodanige hoeveel
heden zouden aankomen, dat men
de Japansche invasie op Java tot
staan kon brengen. Nederlandsch-
Indië hield stand, maar de verster
kingen zijn nooit aangekomen.
BUSTE VAN DEN FÜHRER
OVERGEDRAGEN.
's-GRAVENIIAGE, 6 Maart.
In het jongeren kwartier van den
Natiorialen Jeugdstorm te Utrecht
is ahii den Nationalen Jeugdstorm
als geschenk van den jeugdleider
van het Duitsche rijk een buste van
den Fuehrer overgedragen als ui
ting van de hartelijke verbonden
heid tusschen Hitier Jugend en Na
tionale Jeugdstorm.
In tegenworodigheid van den lei
der der hoofdafdeeling „Politischer
Aufbau". P. G. Volkmar. als verte
genwoordiger van commissaris-ge
neraal Sehmidt en van een verte
genwoordiger van den gemachtig
de voor de provincie Utrecht, van
de leidersstaven van den Nationa
len Jeugdstorm en van de Befehls-
stelle der Hitier Jeugd hield Haupt
bannefuehrer dr. Lindenburgér een
korte toespraak. Hij bracht de groe
ten Van den Reiohsjugendfuehrer
over en betoogde, dat de. jeugd der
Germaansche landen gemeenschap
pelijk den weg béant voor de na-
tionaai-spcialistische wereldbe»-
schouwing. De N.J.S. heeft dezen
weg schouder aan schouder met de
H.J. in Nederland betreden. Deze
weg zal ook voortaan door beiden
in zegevierenden stormpas worden
afgelegd, welke tegenstanders zich
ook mogen voordoen. Het óoel is
een groot, geordend Europa met
Adolf Hit Ier als leider van alle
Germanen.
De leider van den N.J.S., hoofd-
stormer C. van Geelkerken, dankte
in hartelijke bewoordingen voor het
geschenk ën legde bijzonder den
nadruk op zijn hartelijke, vriend
schappelijke verhouding met den
Reichsjugendfuehrer, Arthur Ax-
mann. Hij spoorde zijn kameraden
aan vast te houden en in het ge
loof aan de nationaal-socialistisohe
ide£ verder te' marcheeren.
Nikkelen stuivertje
ingetrokken
's-GRAVENHAGE, 6 Maart.
Bij besluit van den secr.-
gen. van het. dep. van Finan
ciën is met ingang van heden
de nikkelen stniver als betaal
middel ingetrokken en buiten
omloop gesteld.
Zij kunnen tot en met 14
Maart nog worden ingewisseld
bij de kantoren der Neder
landsche Bank en de postkan
toren, >de bijkantoren en hulp
kantoren dér posterijen en de
poststations in Nederland.
Op arbeidskracht moet beslag
gelegd kunnen worden
geen
TIJD.
KORTERE ARBEIDS-
In een te Den Haag gehouden
vergadering van directeuren der
Gewestelijke Arbeidsbureau* heeft
de leider van de. Hauptabteilung
Soziale Verwaltung van het Rijks
commissariaat, president dr. Boe
ning, een uiteenzetting gegeven
over de kortelings afgekondigde
verordeningen betreffende den aan
meldingsplicht voor wcrkloozen cn
het beperken van werk.
Dr. Boening verklaarde, dat het
van Duitsche zijde de'bedoeling is
het economische leven in Neder
land voor zo&véel eenigszins moge
lijk, aan den gang. te houden. Het
hier te landen doen uitvoeren van
werkopdrachten ten behoeve van
hot Duitsche rijk zal dan ook stel
lig worden bevorderd.
Voor zoover de Nederlandsche
arbeidskracht hierdoor evenwel
niet volledig in beslag wordt geno
men is het een onafwijsbare eisch,
dat deze arbeidskracht elders wordt
aangewend ter bevrediging van de
in de Groot-Duitsche ruimte daar
aan bestaande behoefte. Om te we
ten hoe groot deze beschikbare ar
beidskracht is en ook om haar zoo
nuttig mogelijk te kunnen aanwen
don,'moei men over de gegevens
beschikken, die hieromtrent klaar
heid brengen. Het is in de huidige
omstandigheden niet toelaatbaar,
dat arbeidskracht braak blijft lig-
gen. In verband hiermede is het ge-
wenscht, dat ook invloed wordt uit
geoefend op 't verieenen van ver-
gunningen aan de bedrijven om tot
een korter en arbeidstijd over te
gaam
Voor verdere bijzonderheden zie
men elders in dit nummer.