HOLLANDS
DAGBLAD VOOR
Galafeest in een doode stad
Verduister
HELDERSCHE COURANT VAN 1873
SCHAGER COURANT VAN 1855
Strijd in Burma dra
beslecht
Zware verliezen
voor de
Britsche luchtmacht
Volledig eerherstel van
Overste Mussert
Uitg.: N.V. Uitg. Mij. Hollands Noorderkwartier
Hoofdredacteur A. R. Jonke r (afw.)
Radactie- en Administrattebureaux:
SCHAGKN, Laan 201. Tel. 444 (2 lijnen).
DEN HELDER. Koningstr. 78. Tel. 2345 (2 lijnen).
ALKMAAR. Langestraat 97. Tel 3332.
86ste JAARGANG No. 11786
WOENSDAG 29 APRIL 1942
Den Helder centrum van
twrte handel, dronkenschap
en zedeloosheid.
WAAROM ZOO WEINIG ZAKEN
UIT DEN HELDER VOOR DE
RECHTBANK?
(Van onzen specialen verslaggever)
M twintig minuten over nege-
nen 's avonds vergrauwen de
teere tinten van de herboren bollen
velden in het laatste licht van den
Stervenden dag.
's Avonds om twintig minuten
over negen zeult de laatste stop
trein zijn vele wagens langs aard
appelakkers en bollenvelden tus-
schén Den Helder en Alkmaar.
'sAvonds om twintig minuten
over negen zitten in dien trein twee
huismoeders en zij vertellen elkaar
dat van dit sjublokje, aangelegd
met dat mengseltje toch échtere
sju te maken is, dan van dat sju
blokje met dit mengseltje. Al zal
je van allebei niet vet worden.
En zij zien elkaar in de doffe oogen
cn denken van elkaar, dat. ze er
toch lang zoo florissant niet meer
uitzien als drie jaar geleden toen
het nog zoo goed was om te leven
in de Jutterstad En zij klagen,
klagen en hebben geen oog
voor het wonder van eiken avond
buiten, zooals ze straks geen oog
zullen hebben voor het wonder van
eiken mórgen buiten
's Avonds om twintig minuten
over negen serveert de ober in het
bekende restaurant in de plaats
die de huismoeders zoo juist heb
ben verlaten, een knappend aard
appeltje met een precies goed ge
bakken biefstuk, zwemmend in een
schaal bruine geurigheid, waar wel
boter, maar geen sjublokje aan te
pas is gekomen, laat discreet het
zilverbonnetje-extra in zijn vestzak
glijden en vraagt discreet niet naar
den vleesch- en boterbon
's Avonds om twintig minuten
over negen verhuizen een zilverbon
van een rijksdaalder en een van
een gulden uit een portemonnaie
naar de la van een buffet, nadat
vier eitjes en vier zéér dunne sneed-
jes brood verhuisd zijn van het buf
fet naar een tafeltje in een kleine
„mciksalon", waarbij over bonnen
niet wordt gesproken
's Avonds om twintig minuten
over negen wordt de klink van de
achterdeur van den kapperswinkel
gelicht, een vrouwehand stopt in
een andere vrouwehand twee zil
verbons van een rijksdaalder en
twee van een gulden. De andere
V; wcIiand laat in de eene vrou
we: and een pakje glijden, waaruit
straks twee kunstzijden kousen zul
len komen. Die nergens meer te
krijgen zijn.
's Avonds om twintig minuten
over negen
Vroeger goed om te leven in
Den Helder?
Het is nóg goed om te leven
in Den Helder, wanneer men
den weg weet, wanneer men
geld heeft Dan kan men eten
wat men wil, drinken wat men
wil en krijgen wat men wil.
Maar men moet niet met bon
nen komen aandragen, want
daar is niets op te krijgen. En
ieder weet dat in Den Helder.
Ieder
Ook de politie?
Wanneer ze het niet zou
weten, mankeert er iets aan
de anders zoo actieve en goede
politioneele organisatie. Wan
neer ze het wèl weet, is het
merkwaardig dat ze niet in
grijpt. Want dat kan!
EN zoo staan we dan een avond
op het Stationsplein in Den
Helder en zullen trachten voor één
keer een broeder onder de broeders
te zijn.
De opdracht is: Ga kijken wat er
van waar is wat ons is gemeld: „Is
het werkelijk zóó erg in Den Hel
der met den zwarten handel, en
waarom krijgt dan de economische
rechter in Alkmaar zoo weinig za
ken uit Den Helder op den rol?
Zijn de ratten zoo slim dat de
fox-terriers van den Kanaalweg ze
niet te pakken kunnen krijgen?
Zijn niet de bekende theeaffaire
uit „Formosa" alle politioneele troe
ven op het gebied van den zwarten
handel uitgespeeld of hoe zit het...
Veel is er 's avonds op straat niet
meer te zien in Den Helder
Zóó op het oog tenminste
Maar die man, die daar met
zijn trommeltje om zeven uur
bij den uitgang van de Werf
staal, heeft heusch alléén geen
koeken te koop, om ze mét bon
en tegen een zacht prijsje aan
den hongeiigen man te bren
gen. Een doosje sigaretten, een
pakje shag heeft hij óók wel.
Zoo in den prijs van een gul
den vijftig tot drie en een hal
ve gulden Hij kent zijn
klantjes en zijn klantjes ken
nen hem
En wat. zal er 's avonds in de
enkele café's te doen zijn, die hun
deuren niet om zes uur gesloten
hebben?
In die melksalon in de Koning
straat neemt een dame tijdelijk ont
slag uit den dienst van Amor. Het
blijkt er bij haar benevelden rid
der toch niet zoo dik aan te zitten,
als ze eerst dacht. De twee klanten
die zoetjes een kop koffiesurrogaat
leegdrinken, komen heelemaal niet
in aanmerking. Ze zoekt haar heil
bij Mercurius, die heelemaal achter
in het pijpelr.atje één edelen zoon
heeft neergezet. Met twéé groote
koffers.
Boordevol ondegelijke zijden vrou
wenintimiteiten en degelijke wol
len mannenalledaagsheden. Van
een tutteltjetutteltjetutteltjê tot een
onderbroek toe. Elke pijp van zoo'n
tutteltjetutteltje moet rond vier
gulden opbrengen, elke pijp van
een onderbroek rond vijftien.
In deze gemoedelijke omgeving
en bij dezen gemoedelijken handel
wordt over puntige dingen als
„punten" natuurlijk niet gerept.
I N dat bekende cafétje in
een dwarsstraat zwaaitde
deur open en als de man met de
platte schipperspet en de negotie
koffer binnen is, dan is 't metéén
feest. Hij is de man met de draag
bare toko, hij is Zwarte-Jantje-van-
alles. En gros en détail. Hij heeft
zorgzaam afgewogen, zakjes echte
peper, snufjes echte thee poeier
tjes echte koffie en levert bon
nen per stuk en per dozijn. Het is
zijn nevenbedrijf, zijn witvischje
om een kabeljauwtje te vangen, hij
weet immers hier nog wel een zak
je-of-wat meel, daar een bus-of-wat
cacao en ginder een schepel-of-wat
bruine boonen te zitten? Zoo'n agen
tuur- en commissiehandel brengt
den woonwagenman allicht meer
op, dan het geleur met drie prent
briefkaarten en een zakje naphta-
lineballen
WE hadden het over Mercurius
en Bachus.. Als het Mer
curius goed gaat, gaat het Bachus
niet slecht.
De kasteleins en hunne gema
linnen in de établissementen,
waar een handeltje hier en een
handeltje daar wordt gedreven,
hebben gewoonweg geen tijd
de hun door hun zatte klanten
geoffreerde pikkedanusjes ach
terover te slaan De bierkraan
staat wijd open, flesch na
flesch klokt tegen groote prij
zen leeg in kleine glaasjes. Bij
den uitgang zitten opgedirkte
wijven, die Amsterdam gespuid
heeft, veelbelovend te lonken...
Galafeest in een doode stad...
Eiken avond openbare voorstel
ling, óók voor kinderen van
zestien jaar of nóg jonger,
waarvan het mannelijk deel
hard meesmokkelt en het vrou
welijk deel zich ijverige leer
lingen in het minderwaardigst
beroep der wereld toont.
De politie?
We zetten een vraagteeken, des
'te grooter, omdat juist deze week
is gebleken, hoe de recherche op
ander terrein zulk een uitstekend
Een groepsfoto van den Dijkgraaf en Heemiaden van den Wieringer.
meerpolder, en den Commissaris der Provincie Noord Holland, Mr.
Backer. Staande van l.n.r.: P. G. Luth, C. H. Venema en M. Munts-
ma, allen Heemraden. Zittend van l.n.r. G. G. Loggers, Heemraad,
tevens burgemeester der gemeente Wieringermeer. Naast deze de
Commissaris der Provincie Noord-Holland, Mr. Backer; hiernaast Ir.
Ovinge, de nieuwe benoemde Dijkgraaf. (Foto Kuiper).
werk heeft gedaan, waarvoor haar
in dit blad de verdiende lof niet
is onthouden.
Moge dit vraagteeken spoedig
veranderen in een punt achter de
ergerlijke zaken, hierboven be
schreven.
Niet ingrijpen en het constatee-
ren van de bovenaangehaalde fei
ten bewijzen dat er niét ingegre
pen wordt beteekent medeplich
tig zijn aan dien zwarten handel
en verderfelijke zeden d.w.z. me
deplichtigheid aan misdaad tegen
de volksgemeenschap!
Burgemeester van Batavia
blijft in functie
BATAVIA. 28 April (Domei).
Vernomen wordt, dat de namen
van 350 inlanders, die aangesteld
zijn op posten van het civiele be
stuur te Batavia, Bandoeng, Sema
rang, Soerabaja en in andere ge
bieden op Java, morgen bekend
zullen worden gemaakt, ter gele
genheid van den verjaardag van
den Japanschen kaizer.
Tevens wordt bekend, dat de
huidige burgemeester in Batavia
in functie zal blijven.
TOKIO. 28 April (ANP). De
Asahi Sjimbocn meldt, dat in het
oliecentrum Balikpapan weer een
groote bedrijvigheid heerscht De
pijpleidingen, die het honderd ki
lometer afgelegen Sanga ende
olievelden van Sambodja met de
stad verbinden, zijn door het Ja-
pansche leger weer hersteld. De
olieproducfie van Nederlandsch
Bornoo bedroeg in 1938 naar schat
ting 1.7 millioen ton.
Tsjang-Kai-sjek zou terug
trekken.
Stockholm, 2*8 April (DNB.)
Naar Radio New York meldt, is de
situatie in Burma de laatste uren
zeer kritiek geworden. Snelle Ja-
pansche gemotoriseerde eenheden
hebben Lasjio ten N.O. van Man-
dalay bereikt. Volgens hier uit
Tsjocngking ontvangen berichten
zou generalissimus Tsjang-Kai-sjek
teleurgesteld over de opeenvolgen
de nederlagen, die de Britsche en
Indische troepen in Burma groo-
tendeels als een gevolg van het ge
brek aan samenwerking met de
troepen van Tsjoenglcing gele
den hebben, order hebben gegeven
tot 't terugtrekken van alle Tsjoeng
kineesche troepen," die naar Burma
zijn gezonden om den Japanschen
opmarsch tot staan te brengen.
Mevrouw Tsjang-Kai-sjek heeft in
een Amerikaansch blad scherpe
critiek uitgeoefend op de geallieer
den. China kan niet begrijpen hoe
het Westen met zijn beroemden
vooruitzienden blik over het hoofd
kon zien, dat met elk uur Japan
meer gelegenheid kreeg om nog
doodelijker aanvallen voor te be
reiden, terwijl de mogendheden
haar stellingen met vodjes papier
i bleven .versterken.
Een zeldzaam jubileum
ZEVENTIG JAAR IN DIENST.
Daniël Rozema te Dokkum zal op
Zaterdag 2 Mei a.s. zeventig jarer
in dienst zijn bij den ijzerhandel
Hacquebord en Spriensma. Rozema
is als negenjarigen jongen in diensi
gekomen bij den heer L. Hacque
bord, die een touwslagerij exploi
teerde. Zijn werk bestond de eerste
jaren in „het draaien van het groo
te wiel".
De touwslagerij in Dokkum was
in vroeger jaren een druk bedrijf,
dank zij de groote visschersvloot
van Paesens en Wierum, doch toen
deze door de beruchte storm in
het laatst der vorige eeuw bijna
«-geheel werd vernietigd begon het
bedrijf te kwijnen; in 1916 werd het
geheel opgehevefi.
De jubilaris werd in dat jaar te
werk gesteld in den ijzerwinkel,
die aan de zaak van den heer
Hacqubord was verbonden, als
magazijnbediende. Hem werd meer
malen een goed pensioen aangebo
den door zijn werkgevers, doch hij
bleef standvastig weigeren, nadat
hij het was vlak na zijn zestig
jarig jubileum tevergeefs had ge
probeerd aan het „rentenieren" te
wennen.
Een week heeft hij toen niet ge
werkt, in welken tijd hij mokkende
rondliep, mopperend: „Da's nou de
dank van zestigjarige trouwe dienst,
nu mag ik niet eens meer werken".
Het is thans het voornemen van
••den jubilaris om na z'n jubileum
met pensioen te gaan, tenminste
als hij voet bij stuk houdt.
VERGELDINGSAANVALLEN
OP BRITSCHE STEDEN.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER. 28 April. Het opperbe
vel der weermacht maakt bekend
ln den centralen en Noordelijken
sector van het Oostelijke front le
verden eigen aanvalsacties plaatse
lijke successen op. Op enkele pun
ten werden vrij krachtige aanval
len van den vijand onder zware
verliezen voor den tegenstander af
geslagen. Hierbij werden op een
punt 13 vijandelijke pantsei wa
gens vernietigd.
Gevechtsvliegtuigen bombardeer
den overdag vijandelijke schepen
in Leningrad en aan de kust van
de Zee van Azovv. Aan het IJszee-
front werden 5 bolsjewistische bom
menwerpers, die een Duitsch vlieg
veld aanvielen, alle vernietigd, ter
wijl ook drie jachtvliegtuigen van
het type Hurricane werden neerge
schoten.
In Noord-Afrika sloegen Duitsch-
Italiaansche troepen Britsche ver-
kenningsuitvallen af. Sterke forma
ties der luchtmacht zetten de aan
vallen op militaire wefken op het
eiland Malta voort. Te La Valetta
werden in kazernes en ravitaillee-
ringsinstailaties opnieuw verwoes
tingen aangericht.
Boven de kust van de bezette ge
bieden in het Westen verloor de
Britsche luchtmacht gisteren in
luchtgevechten, door luchtdoel- cn
marine-artillerie 19 vliegtuigen.
Formaties gevechtsvliegtuigen on
dernamen in den nacht van 27 op
28 April een vergeldingsaanval op
de stacl Norwich, die met talrijke
brisant- en brandbommen werd be
stookt.
Britsche bommenwerpers vielen
in den afgeloopen nacht uitsluitend
met-militaire doelen in Keulen aan.
De burgerbevolking leed verliezen
aan dooden en gewonden. Talrijke
woonhuizen, kerken en liefdadig
heidsinstellingen werden verwoest
of beschadigd. Een enkel Britsch
vliegtuig ondernam een storings-
vlucht naar Zuid-Duitschland en
het protectoraat. Nachtjagors en af
weergesehut schoten 12 der aanval
lende vliegtuigen neer. Verschei
dene Britsche bommenwerpers wer
den bij een nachtelijken aanval op
de Noorsche kust neergehaald. De
Britsche luchtmacht verloor daar
mede gisteren overdag en in den
afgeloopen nacht bij haar vluchten
boven de bezette gebieden en het
Duitsche rijksgebied minstens 38
vliegtuigen.
De eerste luitenant Schoenert be
haalde zijn 15e overwinning in de
lucht.
Maan
- Maan
vanavond om >nder
19.09 sy a 5.o5
30 Apr 21.01 uur 15 Mci
V.M tot morgenochtend N M.
7 Mei i c 23 Mei
L.K 0.15 uur EK.
Wettelijke regeliog van
het volkstuiowezen
Om een volkstuin te mogen ge
bruiken, moet men ingeschreven
zijn bij de landbouw-crisis-organi-
satie, binnen wier werkgebied de
tuin ligt.
De oppervlakte van den volks
tuin mag in geen geval grooter zijn
dan voor de voorziening van het
eigen gezin noodig is. De in dit
jaar nieuw aangelegde volkstuinen
mogen niét grooter £ijn clan 225
M2., tenzij de lahdbouw-crisis-or-
ganisatie in bepaalde omstandighe
den het gebruik van een grootere
oppervlakte toestaat. Hiervan moet
tenminste 100 M2. met aardappelen
en het overige gedeelte met groen
ten worden betceld. De reeds be
staande volkstuinen zullen in het
algemeen de oppervlakte, welke zij
in 1941 reeds hadden, kunnen be
houden.
Per gezin mag men slechts één
volkstuin gebruiken. Slechts hij uit
zondering kan het gebruik van een
tweeden tuin worden toegestaan.
Zij, die in hun particulieren tuin
reeds een voldoende hoeveelheid
groenten en aardappelen telen, kun
nen geen volkstuin krijgen.
Alle werkzaamheden op den volks
tuin, behalve het bemesten en spit
ten van den grond, moeten worden
uitgevoerd door den houder of
diens gezinsleden. Het doen bewer
ken van den tuin door derden is
dus niet langer toegestaan.
Verder wordt bepaald, dat van de
pacht van een volkstuin een schrif
telijke overeenkomst tusschen par
tijen moet worden opgemaakt, waar
in de tijdsduur, de pachtprijs en de
opzeggingstermijn moeten zijn op
genomen.
Bouwland, dat steeds gebruikt is
of gebruikt kan worden ten bate
van de algemeene voedselproduc
tie, zal niet meer voor den aanleg
van volkstuinen mogen worden uit
gegeven.
VREDEGERECHTSHOF
Ontstellende militaire verhoudingen in oorlogstijd
DE RES. KAPITEIN BOM EN DE
RES. 1STE LUIT. KRUITHOF
VEROORDEELD RESP. TOT
10 EN 20 JAAR GEVAN
GENISSTRAF.
Aan het arrest is het volgende
ontleend:
Naar aanleiding van de voor het
Hof afgelegde verklaringen van ge
tuigen en de opgaven der verdach
ten overweegt het Hof het volgen
de:
Uit de verklaringen van de ge
tuigen: Den Boer, Van der Flier.
Van der Mark, De Roon, Van Ingen
Schenau, zoomede uit de bekentenis
van den verdachte is komen vast
te staan, dat op 14 Mei 1940 om 1
strecks 4 uur des namiddags de ver
dachte Kruithof eenige malen met
zijn dienstpistool heeft geschoten
op den luitenant-kolonel Mussert,
tengevolge waarvan deze zoodanig
is verwond, dat hij aan de bekomen
verwondingen is overleden, gelijk
door de getuigen-deskundigen
Bauer en Folmer wordt bevestigd.
Uit de verklaringen van eerstbedoel
de getuigen, zoomede uit de beken
tenis van den verdachte Bom, is ge
leken,.dat deze terzelfder plaatse
en tijd genoemden luitenant-kolo
nel Mussert onder bedreiging met
zijn dienstpistool heeft gesommeerd
de handen omhoog te houden en
zich als arrestant aan hem, ver
dachte over te geven. Verdachten
hebben ter rechtvaardiging van
bun daad aangevoerd, dat zij zich
gerechtigd achtten den luitenant
kolonel Mussert, hoewel hun meer
dere in rang, te arresteeren, ver
mits zij overtuigd waren in het be
lang der landsverdediging daartoe
verplicht te zijn. Bovendien heeft
de verdachte Kruithof er zich op
beroepen uit zelfverdediging te
hebben gehandeld, toen hij de doo-
delijke schoten loste, omdat hij in
de meening verkeerde, dat de lui-
tenant-kolone' Mussert bij verzet
tegen zijn arrestatie van zijn vuur
wapen gebruik wilde maken.
Voor zoover het klaarblijkelijk
beroep op noodweer, door verdach
te Kruithof gedaan, afhankelijk is
van de vraag naar de rechtmatig
heid der arrestatie van den luite
nant-kolonel Mussert door beide
verdachten, stelt het Hof in de eer
ste plaats dienaangaande het vol
gende vast:
Onrechtmatig.
Verdachten, zijnde de reserve
kapitein Bom en de reserve-eerste
luitenant Kruithof, hebben zich
vergrepen aan de waardigheid cn
de vrijheid van len luitenant-kolo
nel Mussert. hun meerdere in rancr.
zonder dat zij persoonlijk en iiit
eigen ervaring volgens de uit
drukkelijke verklaring van de
heide verdachten eenige han
delwijze van dien luitenant-kolo
nel hadden vastgesteld, waaruit zij
redelijkerwijze de overtuiging kon
den hekomen omtrent lam'sverra-
derlijke bedoelingen zijnerzijds. On-
der deze omstandigheden is het
Hof van oordeel, dat de arrestatie
door de verdachten .van den luite-
De eerste asperges
De eerste asperges zijn weer
verschenen en aan de veiling te
's Gravenzande en Honselers-
dijk aangevoerd. Er werd f 1.50
per bos voor betaald.
nant-kolonel Mussert op eigen ge
zag, zonder eenige daartoe beko
men opdracht of aanwijzing, in den
meest volstrekten zin als onrecht
matig moet worden aangemerkt,
waarbij nog als bijzonder verzwa
rende omstandigheid komt, dat
verdachten deze daad hebben ge-
pleeg in tijd van oorlog, wanneer
de militaire verhoudingen van ge
zag en tucht op de nauwgezetste
wijze in acht genomen behooren te
worden. Weliswaar is door den
raadsman der verdachten aange
voerd, dat in verband met het
hepaalde in artikel 67, sub 3, van
het Wetboek van Militair Straf
recht de kapitein Bom krachtens
zijn hoedanigheid van vakcomman
dant binnen het betrokken vak de
meerdere zou zijn geweest van den
luitenant-kolonel Mussert, die in 't
bedoelde gebied zelf geen comman
do zou hebben gehad, zoodat de
kapitein Bom, ontredend tegen den
luitenant-kolonel Mussert, gelijk
hij deed. in deze omstandigheden
niet geacht kon worden tegen zijn
meerdere te zijn opgetreden. Naar
het oordeel van het Hof vindt deze
opvatting echter in zooverre geen
steun in de aangehaalde heoaling,
als de luitenant-kolonel Mussert
voor en ten tijde zijner arrestatie
niet alleen op geenerlei wijze bij de
verdediging van bedoeld vak be
trokken was. maar zich evenmin
gemengd had in de bevelsverhou
dingen binnen bedoeld vak en
daartoe ook geenszins het voorne
men te kennen had gegeven, zoo
dat te zijnen opzichte er «rèèsn snre
van kon zijn, dat hij onder de
hevelen van verdachte Bom als
vakcommandant zou hebben ge
staan.
(Zie verder pag. 2).
De bekende Dnitsche componist
van soldatenliederen en marschen,
prof. Herms Niels, geeft deze week
met het muziekcorps van den
Rijksarbeidsdienst een aantal volks
concerten in ons land ten bate van
het Roode Kruis.
Wildmann-Stapf-Pax Holland m.
Arbeiders en kantoor'
bedienden, schenkt hier
aandacht aant
Als je in Duïtschland werkt,
help je dan den „vijand"?
Neen, dan zou ook iedere ar
beid in Nederland den zooge-
naamden vijand helpen Laat
ie niet door valsche nropagan-
da afschrikken, maar neem
werk daar aan, waar 't is. Dat
is in Duitschland het geval.
Laat je door het Arbeidsbureau
in je woonplaats inlichten.