Aan den vooravond van nieuwe offensieven.
DAGBLAD VOOR
Politieke en militaire situatie
van het oogenblik.
Kommando-wisseling bij den Landstand.
Rijkscommissaris spreekt in fiet
Oosten des lands.
Huidig leven ondergeschikt aan
den strijd voor Europa s
toekomst.
Belangrijke aanwijzing
Prov. Boerenleider Saai
in een nieuwe
functie.
Churchill spreekt tot het Amerikaansche Congres.
Zware Sovjet-aanvallen
afgeslagen.
10.000ste vliegtuig
neergeschoten.
1
Uitgave:
Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar - Voordam C 9.
Bureau Alkmaarsche editie:
Voordam C 9, Alkmaar.
Telefoon Adm. 3320,- Red. 3330.
Giro 187294.
DONDERDAG 20 MEI 1943.
ALKMAARSCHE EDITIE.
NOORD-HOLLAND
145e Jaargang, no. 116, 4
Hoofdredacteur: A. R. JONKER, Alkmaar.
Prijs der gewone advertenties in deze
éditle 0.10 per m.M.; min. 14 m.M.
1.40, elke 3% m.M. meer 0.35.
Tarieven voor de geheele oplage op
aanvraag. Abonnementsprijs per 3
maan&en voor Alkmaar 2.10, voor het
geheele Rijk 2.63. Losse nrs. 5 ets.
's-GRAVENHAGE, 20 Mei.
gchouder aan schouder stond gistermiddag de menigte in de'ruime,
in licht badende fabriekshal van een plaats in het Oosten des
lands. De uitgestrekte hal, waarin anders de machines het lied van
den arbeid zingen, was tot een vergaderplaats geworden, die in
weerwil van haar geweldige afmetingen niet alle deelnemers kon
bevatten.
In de aangrenzende ruimten en in de werkplaats hadden vele
anderen een plaats gevonden. Het aantal dergenen, die bijeenge
komen waren om getuigen te zijn van een gedenkwaardige politieke
demonstratie, kon op zevenduizend geschat worden.
De Rijkscommissaris spreekt.
Deze tijding, hoewel pas in de laatste minuut verbreid, had de
menigte in beweging gebracht.
Gedenkwaardige ademon-
stratie in groote
fabriekshal.
DUITSCHE en Nederlandsche arbeids
kameraden, werkers van alle beroe
pen,van antoor en werkplaats, man
nen en vrouwen, Betriebsführer en Ge-
folgschaftsmitglieder uit de naaste en
de verdere omgeving stonden naast
elkander zonder onderscheid van per
soon en stand. Behalve den kring van
in trouwe kameraadschap vereenigde
Duitsche en Nederlandsche Nationaal-
Socialisten waren er ook vele Neder
landsche volksgenooten verschenen,
die, gedreven door de oprechte zorg
voor de toekomst van hun land, van
denvertegenwoordiger der bezettende
mogendheid een antwoord verwachtten
op de vraag: „Wat nu?" en op de
plaats, vanwaar de onrust was uitge
gaan, een vrijmoedig bespreken hoor
den.
Door luiden bijval begroet, betrad de
Rijkscommissaris, Rijksminister dr.
Seyss-Inquart, onder de tonen van een
marsch, gespeeld door een muziekkorps
der Waffen SS., door een haag, ge
vormd door mannen van den Neaer-
landschen Arbeidsdienst, de hal.
De leider van liet Arbeitsbereich
der NSDAP., Hauptdienstleiter
Schmidt, opende de reusachtige bij
eenkomst met de woorden: „Als
Nationaal-Socalistén hebben wij
voor deze demonstratie de plaats
van den arbeid gekozen om daar
mede dit vast te stellen: zoo lang
er nationaal socialisten zijn, behoo-
ren aan deze nationaal socialisten
de fabrieksgebouwen en straten."
Aan deze revolutionnaire strijd-
roep, die een daverenden weerklank
vond, verbond hij woorden van dank
aan den Rijksminister die gedurende
heel den bezettingstijd 'n hechten poli-
tieken koers heeft gestuurd en die voor
ons steeds da politieke leider is. Met
den groet, dien hij den Rijksminister
bracht, stemden de vergaderden dui
zendvoudig in. t
Rede van den Rijkscommissaris.
Daarna nam .de Rijkscommisaris het
woord voor de volgende rede:
Het begin van deze maand Mei bracht
in Nederland ernstige gebeurtenissen
en, nu de opwinding, die met dergelijke
gebeurtenissen gepaard gaat, voorbij is,
blijft het gevoel vandoelloosheid en
zinneloosheid en tenslotte blijven er
teleurstelling en haat.
Als vertegenwoordiger van de bezet
tende mogendheid zou ik mij kunnen
vergenoegen met He constateeren, dat
tegen deze gebeurtenissen energiek
werd opgeireden en dat de orde snel
hersteld was. maar als politicus gevoel
ik mii verplicht mij met deze gebeurte
nissen, met haar oorzaken en gevolgen
bezig te houden en ik deins daarvoor
niet terug. Ik wensch dat zelfs.
Ik heb mij voorgenomen om daar
van tevens een gesprek tusschen
ons hier te maken. Dus op de
plaats, vanwaar deze onrust is uit
gegaan, en wel omdat ik van mee
ning ben, dat, wanneer ik in dit
deel der provincie spreek, mijn
woorden zullen doordringen, dat
zij zullen worden doorgegeven en
zullen komen tot de menschen,
die in een oogenblik van hun ver
warring en opgehitst-zijn geloofd
hebben zichzelf en den anderen
van voordeel te 'zijn door tot on
rust en ordeloosheid te vervallen.
Dat is de reden waarom ik hier
spreek, om dichter bij hen te zijn en
met dringender woorden te spreken,
want nog altijd wensch ik, da-t mijn
betrekkingen tot de Nederlanders niet
worden geleid door het argument der
wapenen, maar door de argumenten
van verstandelijke overwegingen.
Ik spreek verder hier in de Natio-
naal-Socialistische gemeenschap der
Duitschers en Nederlanders, een.strijd
en lotsgemeenschap dus, die 'immers
iuist iir harde tijden haar waarde m'oet
bewijzen. Daarom moet dit gesprek ook
ons de mogelijkheid geven erover na te
denken, hoe deze gemeenschappelijke
weg, die ons samengebracht heeft, ook
in het vervolg tot een goed doel leidt.
Vooral jegens u, Nederlanders, gevoel
ik mii daar thans toe verplicht en ook
gereid, want, daarover is geen twijfel
mogelijk, gii Nederlandsche Nationaal-
Socialisten moet eri- zult de verant
woordelijkheid voor uw Nederlandsche
volk dragen, Hoe de .dingèn zich ook
ontwikkelen, dit is onze overtuiging,
dat gij de dragers van den politieken
wil in dit land ziit.
Waarom was dit alles?
Paarom vraag ik: Waarom was dit
alles? Wat moet er thans gebeu
ren? Het uiterlijke verloop der gebeur
tenissen is bekend. Öe Wehrmachtsbe-
fehlshaber heeft beschikt, dat de Ne
derlanders, die in Mei en Juni 1940 uit
de krijgsgevangenschap werden ontsla
gen, met bepaalde uitzonderingen weer
in krijgsgevangenschap zullen worden
gebracht. Hij heeft het recht daartoe.
Niettemin wil ik verklgrert waarom
het tot dezen maatregel is gekomen,
want deze situatie is nieuw. Waarom is
deze situatie nieuw? Omdat het uniek
is. dat in het verloop van een krijgs-
onderneming reeds na veertien dagen
de mannen, die door de capitulatie in
krijgsgevangenschap waren geraakt,
hun vrijheid herkregen en naar hun
land terugkeerden. Pat is zoo uniek,
dat de vijandelijke zender op deze aan-
Bij onze Vrijwilligers. Even tijd voor een cigaret
SS PK Grönert-O-H-P m
Keuringen voor WafferrS.S.,
het Legioen en de
Landwacht.
Nederlanders van Arisch bloed, in den
leeftijd van 1745 jaar (ook gehuwden),
die lichamelijk zoowel als geestelijk
goed ontwikkeld zijn en zich geheel
kunnen geven aan de eischen, die de
opleiding hun stelt, kunnen zich bij
de genoemde adressen vervopgen, ten
einde gekeurd te worden.
Bjj de onderzoekingen worden ook al
le gevraagde inlichtingen verstrekt met
betrekking tot de verzorging der fami
lieleden, dunr der opleiding, extra le
vensmiddelen voor de familieleden enz.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat voor de Vrijwilligers, die om be
paalde redenen in Nederland moeten
blijven, de mogelijkheid bestaat, hun
dienst te dpen bjj de Landwacht üederr
land of bij het Wachtbataljori in Amers
foort.
Tijdens deze keuringen kunnen zich
ook diegenen melden, die tot de Ger-
maansche-S.S. in Nederland willen toe
treden.
I Personen tusschen 18 en 35 jaar,
die aanipeldingsplichtig zijn voor den
arbeidsinzet, kunnen zich eveneens
op een der keuringsdagen op onder
staande adressen aanmelden en wor
den gedurende hun verbintenis bij
een der bovengenoemde onderdeelen,
van den arbeidsinzet vrijgesteld.
21.5.43 815 u. Amsterdam, School,
Iepenweg 13.
22 5.43 8—15 u. Utrecht, N.V.-Huis,
Oudegracht 245.
23.5.43 815 u. Amersfoort, Pol.
Durchgangslager, Leusderweg.
24.5.43 8—15 u. Den Haag, Café „Den
ëfiSVV Bhaujdeahputscheweg,
RHMdr k i1'*. -
Voor de verordening inzake
den aanmeldingsplicht.
■utorgen 21 Mei moeten zich
alle in de maanden Novem
ber en December van het ja'ar
1921 geboren mannen overeen
komstig den op Woensdag 12 Mei
in dit blad gepubliceerden oproep
op het bevoegde Arbeidsbureau,
resp. 't bevoegde bijkantoor, van
9-17 uur persoorflijk aanmelden,
waarbij zij het ingevulde aan
meldingsformulier en de andere
identiteitspapieren en gegevens
moeten medebrengen. De distri
butiestamkaart moet medege
bracht worden. De werkgevers
zijn verplicht de tot aanmelding
verplichte personen gedurende
den tijd dien zij hiervoor noodig
hebben, van werk vrij te stellen
en het salaris, resp. loon, door te
betalen. Aanmeldingsplichtigen en
werkgevers maken zich straf
baar wanneer zij handelen in
strijd met de bepalingen der ver
ordening of trachten deze te ont
duiken.
O
spraak op terugvoering in de krijgsge
vangenschap niet eens wat aan te mer-"
ken had, dat hij geen volkenrechtelijke
bedenking kon inbrengen, maar ver
klaard heeft, dat het ongetwijfeld onge
woon zou zijn, dat honderdduizenden
na een capitulatie^niet in krijgsgevan
genschap gevoerd worden, maar terug
gegeven aan hun land, hun gezin en hün
beroep, hoewel de oorloge het groote
conflict, waarom het in deze wereld
worsteling gaat, niet geëindigd is.
De W ehrmachtsbefehlshaber heeft
erop gewezen, dat de houding onder
deze vrijgelaten krijgsgevangenen niet
zoo was, dat hij het kon verantwoor
den, hen in dezen tijd zonder onder-
Zoek in deze vrijheid te latend
Dat geldt in het bijzonder voor hen,
die in het actieve soldatenberoep wa
ren, die eigenlijk na de capitulatie zon
der beroep waren en daardoor zeker
gemakkelijk konden afglijden. Maar* het
belangrijkste is_ nog iets adders. Het
belangrijkste zijn de plannen van onze
vijanden op dit oogenblik, nu de strijd
in het Oosteh met e%n steeds duidelij
ker overwicht der Duitsche en Euro-
peesche legers op zijn beslissing aan
gaat.
Het tweede front.
dit oogenblik, evenals een jaar
g'eledepf schreeuwt 5Stalin om het
tweede front en in dit moment, nu het
weer eens om Europa gaat; zopals om.
de paar eeuwen het geval is, willen de
Atlantische mogendheden, Engeland en
de Ver. Staten, dezen in het Oosten
vechtenden troepen door ^n landing
ill het Westen den dolkstoot in den rug
toebrengen. Tenminste dat beweren
zij. Maau hoe willen zij het doen? Want
gii weet zelf hoe sterk onze kusten
zijn, hoe vooral de versterking der ha
vens is uitgebreid, zoodat het nauwe
lijks waarschijnlijk is dat een poging
daar succes beeft. Dart komt het denk
beeld, dat men probeert r al is het
maar een manoeuvre mét uit de
lucht gelande troepen, met aan land
gebrachte commando's, met uitgewor
pen wapenen en Inet het oproepen
dergenen, die eens in het Nederland
sche leger gediend hebben, een schijn-
front ie vormen. In ieder geval geloo-
ven wii. dat wij van, den vijand een
dergelijk gewetenloos en onbedacht
zaams optreden zouden kunnen ver
wachten. Het isj-niet aan twijfel onder
hevig. dat het eind van elke manoeuvre
van dezen aard slechts ee.n volledig
opofferen zou zijn van de elementen,
die er aa^ zouden meewerken. Het is
echter mógelijk, dat dé ^pgeleide solda
ten of sommigen van hen, die immers
een zekere militaire discipline gewend
zijn, aan zulk een oproep gehoor zou
den geven, al was het maar ten de'ele.
Verder heeft de vijandelijke zender er
op 27 Februari over gekletst, dat
Duitschland eenmaal bezet moet wor
den en dat daarvoor ook Nederlandsche
manoen gebruikt moeten worden. Deze
argelooze engel van de radio heeft
daarbii gezeod, dat men daardoor de
taak der bolsjewisten moet en wil ver
lichten. Dat zou een grimmige waarheid
ziin. Nederlandsche mannen, hoe denkt
gii, dat het Duitsche volk< e*v OP zou
reapeeren. wanneer hier uit het westen
oj uit Engeland en Amerika iemand het
zou wagen het vaderland te bezetten
van de soldaten die hun bloed offeren,
opdat Europa vrij blijft? Het is een
waarheid, wanneer deze argelooze
en^el gezegd» heeft, dat daardoor de
taak dér bolsjewisten verlicht zou
worden. M
Misbruik en k misdaad.
Met het oog op de grootmoedig
heid v^an den Eührer en de zoo
vroegtijdige vrijlatifig zijn deze plan
nen van den overkant niets dan mis
bruik en misdaad en daar wij juist
door de verantwoordelijkheid, die wij
dragen, op alles voorbereid moeten
zijn en ool^de geringste mogelijkheid
van het 'in gevaar brengen van ons
oostelijk front uit den weg moeten
ruimen, hebben wij ook de kleinste
gelegenheid) tot verwezenlijking de
zer plannen moeten verhinderen. Het,
is voor de Nederlanders ook beter,
dat de dingen zoo in het reine zijn
gebracht, maar degenen die thans in
de krijgsgevangenschap terug moeten
keeren, kunnen 't emigrantencomité
in de Loifdenschè schuilkelders, dat
van den overkant af ophitst, dank
baar zijn. Het is nog nooit zoo duide
lijk geworden als door dit voorbeeld,
dat slechts hij kan en mag leiden, die
zelf midden iiy het volk staat en weet
v/at er in het volk leeft.
Emigranten weten dat nooit.
Emigranten hebben er nog slechts
een voorstelling van hoe 't eens
was, toen zij 't land verlieten. Al
het andere zijn wankele wensch-
droomen, maar wat in het volk
leeft, wat het volk beweegt, wat
het volk noodig heeft, dat weten
de emigranten niet meer!
(Gedeeltelijk gecorrigeerd.)
(Zie verder paf. 2}
Een terugblik op zijn werk
en een praatje over de
toekomst.
(Van onzen specialen verslaggever).
EN wat nu, voorman Saai"?
De ex-provinciaal Boerenleider
Jan Saai uit Kolhorn, een der lo
ten vafi echt Westfrieschen stam,
trouw aan zijn geslacht en aan
zijn grond, glimlacht nu hij voor
hét eerst met zijn nieuwen titel
aangesproken wordt, alsof hij
wil zeggen: Hoe kun je dat nu
vragen. Iemand die vecht voor
idealen, in het bijzonder vecht
voor verheffing van den boeren
stand, weet onder alle omstan
digheden, óók bij het aanvaarden
- van een nieuwe functie, wat
- hij zal doen! Maar hij zegt deze
woorden niet, doch antwoordt op
onze vraag wat een voorman ei
genlijk is en doet, dat hij de lan
delijke organisatie van den Land
stand gaat uitbóuwen en tegelijk
tijdens afwezigheid van den lan-
delijken boerenleider, diens
plaatsvervanger zal zijn. Alles
wat ik tot. nu toe in provinciaal
verband deed gaat nu landelijk,
dus in het groot, gebeuren."
Uit deze sobere uiteenzetting blijkt
tevens welk een eervolle promotie
den heerSaai te beurt is gevallen,
waar hij nu als er van een „rang-
lijèt" sprake zou zijn in feite on
middellijk na den boerenleider Ros
kam de belangrijkste man in den
Landstand is geworden. Saai blijft
echter -onder alle omstandigheden de
eenvoudige boer ook nu wij hem
na zijn benoeming treffen in een der
gezellige werkkamers in het Provin
ciehuis te Haarlem, -waar hij regel
matig zetelt, omdat hij ook' nog de
functie van bestuursraad der provin
cie vervult.
VÓÓR ALLES BOER.
Als gedeputeerd Statenlid werd hij
n.l. na afkondiging van de verorde
ning, waarbij het provinciale en ge
meentelijke bestuursapparaat een
wijziging onderging, -vol-ambtelijk
bestuursraad. Daar Saai evenwel
vóór alles boer is en wil blijven en
hij niet in de fout van vroegere boe-
renvertegenwoordigers wil verval
len, die zich meestentijds in Den
Haag vestigden, en zich daardoor
vervreemdden van hun grond en
'dientengevolge de boerenbelangpn
niet meer konden verdedigen daar
om verzocht hij niet vol-ambtelijk
te mogen zijn. 'Zijn bedoeling werd
gewaardeerd en zoo bleef hij eigen
lijk gedeputeerde, doch uitoefenende
de taak van bestuursraad (z.g. eere-
ambtelijk). Dit principe blijft Saai
trouw, ook als voorman, nu zijn
werkterrein het heele land gaat om
vatten en hij natuurlijk in het bij
zonder in Den Haag aanwezig moet
zijn. Hij bli,jft derhalve óók bestuurs
raad der provincie.
Ik blijf in Kolhorn en ga nooit
van mijn boerderij af, zoo zeide hij
resoluut. Alle opdrachten die de boe
renleider mij geeft, heb ik te aan
vaarden en zal ik aanvaarden, maar
nimmer zal men mij zoover krijgen,
dat ik mijn boerderij in den steek
laat.
Hoe vindt gij het Uw werk als
provinciaal boerenleider te moeten
neerlegger^
Nou, niet zoo erg, prettig. Tenslot
te zitten we nog volop in den op
bouw; er is nog heel wat te doen
en\ dan is het niet leuk er op eens
uit te stappen en een 'ander het werk
te moeten overlaten. Als officieel
„Landstandman" werk ik al sinds Oc
tober 1941. toen de Landstand zijn
taak begon. Voordien had ik echter
als man van .het Agrarisch Front de
voorbereidende werkzaamheden in
Noord-Holland al verricht. In Fe>
bruari 1942 werd ik geïnstalleerd als
provinciaal- boerenleider.
HET EERST OP TOEREN.
De heer Saai vergat hief te zeg
gen, wat wij reeds meermalen hoor
den en hier nog eens naar voren wil
len brengen, n.l. dat de Landstand
in Noord-Holland eigenlijk wel de
eerste, georganiseerde afdeeling was
in ons land, die bovendien 't vlugst
van al op volle toeren werkte. Dit is
natuurlijk niet het minst een gevolg
van zijn scheppenden arbeid, geweest
waarover hij zeer bescheiden niet
repte.
Zijn zeer verdienstelijk werk vindt
thans in zijn benoeming tot voorman
dus wel eén bijzondere bekroning.
Wij durven hiér gerust te zeggen,
dat ook nu weer de juiste man op
de juiste plaats komt zooals Saai
ook als provinciaal boerenleider vol
komen op zijn plaats was.
Zijn functie was niet eenvoudig,
want er waren vooral in den begin
ne behalve de geweldige organisato
rische moeilijkheden hog altijd on-
willigen en tegenwerkers die de lijn
der ontwikkeling wilden verstoren
en dus tot rede gebracht moesten
worden. Ook het apparaat als zoo-
NEDERLANDERS BI) DB
DUITSCHE ZEEMACHT,
fotlchttagco over het dienstnemen
van Nederlandsche Vrijwilliger» bij
de Duitsche xeemacht geven alle
Ortskommandanturen, die tevens een
uitvoerige lijst verstrekken, waarop
aVe hieraan verbonden faciliteiten
ÉB.M# CNSd?*®
Cliché archief D. v. N.-H.
danig is niet meer van geringen om
vang.
In Noord-Holland werken thans
reeds drie afdeelingen van den
Landstand op yolle kracht, t.w.
de afdeelingen I (Volk enBo
dem) II (Voortbrenging) en III
(Marktordening). In Pachtkamer
en Grondkamer is de Landstand
vertegenwoordigd, evenals bij
den Voedselcommissaris en bjj
de plaatselijke bureauhouders.
Op het oogenblik telt de Land-'
stand in ons gewest reeds 1000
actieve medewerkers. En nog
steeds gaat het beter en groeit
de organisatie verder uit, bijna
als een sneeuwbal.
Tevreden?
Dat natuurlijk niet. Tevreden
mag men nooit zijn, 'want dan komt
er stilstand en stilstand beteekent
achteruitgang.
NIEUWE LEIDERS IN
N.- EN Z.-HOLLAND.
En hoe gaat het in Zuid-Hol
land, waar U den laatsten tijd waar
nemend boerenleider was?
Ook daar begint de Landstand
behoorlijk te werken en gelukkig
krijgt die provincie nu ook weer een
afzonderlijken boerenleider.
Nog een gewetensvaag: wie
wordt Uw opvolger in Noord-
Holland?
-Die benoeming wordt Vrijdag
bekend gemaakt en kan ik U dus nu
nog niet mededeelen. Wel kan ik ver
klappen, dat het een echte Westfrie-
sche boer zal zijn, een eerlijk en trouw
strijder voor den nieuwen tijd, die
zijn groofe en niet gemakkelijke
TENGEVOLGE van zijn eer
volle benoeming tot voorman
van den .Nederlandschen Land
stand gaat de provinciale boeren-
laider van 'Noord-Holland, de
beer JanSgal te Kolhorn
ons gewest verlaten niet met
terwoon, doch wat zijn werk be
treft, dat nu gericht zal zijn op,
het geheele land.
Boerenleider Saai heeft in en
kele jaren tijds ontzaggelijk veel
werk verriclit in het belang van
den landbouw, werk dat zooveel
moeilijker was nu het onder de
huidige omstandigheden uitge
voerd moest worden. Vriend en
vijand zijn overtuigd van zijn
werklust en van zijn goede eer
lijke bedoelingen, die hij gaarne
aanwendt ten bate van zijn land.
Thans is het noodzakelijk, dat
boerenleider Saai zijn krachten
elders inzet. Hij is geroepen en
daarom gaat hij.
Ten afscheid van zijn werk
kring is ons gewest hadden wij
een gesprek met nü voorman
Saai, dat wij hiernevens publi-
ceeren.
taak zeker naar behooren zal vervul
len. De fundamenten zijn voor hem
gelegd en hij kan nu verder gaan
uitbouwen. Er is nog genoeg belang
rijk werk te doen, o.a. ten aanzien
van de bedrijfsvoorlichtingsvereeni-
gingen en het landbouwonderwijs,
over welke onderwerpen in Dén
Haag reeds besprekingen zijn ge
voerd.
EEN GOEDE RAAD.
De naaste toekomst zal dan ook
toonen, dat de actieve Landstand-
menschen overal meer en meer wor
den ingeschakeld.-Db Landstand zal
de tuinders en boeren êr van door
dringen. dat hij alleen hun belan
gen voorstaat. Ieder moet daarom
zijn steentje bijdragen, ook al omdat
psychologisch gezien men nooit
zooveel animo voor iets betoonen zal
dat men voor niets» krijgt, als voor
iets dat men betalen moet. Er moe
ten echter straks geen verschillende
contributies meer zijn voor den boer,
maar slechts één bijdage aan den
Landstand en in die bijdrage moet
dan alles besloten lfggen."
Willen wjj Boeren, zoo eindigde
voorman Saai en hij bedoelt het
als goede raad. aan alle boeren bij
zijn afscheid als hun leider de
plaats innamen die wij onder ons
volk verdienen, dan moeten wij er
ook yoor weten te offeren om dat
doel te bereiken. Eerst dan drijft de
boerenstand weer op eigen wieken
en zal hij kunnen groeien en bloeien
ten bate van de geheele Nederland
sche volksgemeenschap, 'en daardoor
niet in de laatste plaats ook van ie-
deren boer!"
Duikbooten nog steeds het groote gevaar
voor Engeland' en Amerika.
den naam Giraud. Hij zeide, dat de in
neming van Tunis „bijzonder bemoedi
gend" voor den Russischen bondgenoot
is. Hij gaf toe, slat men, toen de Afri-
kgansehe onderneming beraamd werd,
hoopte nog vóór het eind van het vorige
jaar de heerschappij in Tunis te verove
ren. De voornaamste last van den oor
log drukt op de Sovjet-Unie en daarom
moet, voorzoover het „practisch en vol
gens het gezond verstand uitvoerbaar is"
alles worden gedaan om de Sovjet-Unie
te ontlasten.
De vfyand is, nog machtig.
Aan het eind van zijn rede zeide Chur
chill, dat de vijand nog steeds machtig
is. Het is moeilijk den vijand te bena
deren; hij bezit nog steeds geweldige
legers, reusachtige hulpbronnen en een
onschatbaar strategisch gebied. Met veel
nadruk zeide Churchill, dat er nog een
ernstig gevaar is, het gevaar van ver
lenging van den oorlog, want niemand
kan voorspellen, welke nieuwe compli
caties dat zal brengen.
De Engelsche mii.ister-president,
Churchill, heeft voor het congres der
Vereenigde Staten een rede gehouden^
In het kort sprekende over het ver
loop van den oorlog, zeide de premier,
dat in den Stillen Oceaan in snelle
opeenvolging ongeluk na ongeluk
plaats had gevonden. De nederlaag der
Engelschen op Malakka en bq Singa
pore noemde hq „de grootste mili
taire catastrofe, althans de grootste
militaire catastrofê der Britsche ge
schiedenis." Het was noodig, dit alles
èn nog veel meer te herstellen.
Een aanzienlijk d.el van den oorlog
tegen Japan moet worden gevoerd door
de groote legers, lucht- en vlootstrijd-
kracht^n, die Engeland thans aan de
Oostgrens van Britsch-Indië heeft sa
mengetrokken. Hierin bestaat een <fsr
mogelijkheden om China te hulp te kq-
men, want „een doeltreffende en onmid
dellijke hulp" aan China behoort tot de
urgentste, gemeenschappelijke taken.
Churchill verklaarde verder, dat het
verslaan, van Japan niet de overmeeste
ring van Duitschland beteekent, terwijl
de overmeestering van Duitschland zon
der twijfel de nederlaag van Japan zal
beteekenen. Daarmede is niet gezegd,
dat men niet op beide fronten tegelijk
kan optreden. Inderdaad is het grootste
deel der Amerikaansche strijdkrachten
thans in actie aan het Zuidzee-front. In
1942 hebben ,de Ver. Staten de „voor
naamste verantwoordelijkheid" voor de
voortzetting van den oorlog tegen Japan
op zich genomen, terwijl Engeland den
voornaamsten last op den Atlantischen
Oceaan op zich nam. Engeland heeft
sedert het begin van het bondgenoot
schap met de Ver. Staten meer dan 'twee
maal zooveel koopvaardijtonnage moeten
verliezen als-de Ver. Staten.
Het duikbootgevaar.
Churchill meende te kunnen verkla
ren, dat, dank zij een „aanzienlijke ver
betering in de doelftreffendheid der
tegenmaatregelen" een verlichting in den
uikbootoorlog is ingetreden. Hij legde er
echter den nadruk op, dat het duik
bootgevaar nog steeds het grootste ge
vaar voor Engeland en de Ver. Staten
is. Engeland onderneemt ook het groote
luchtoffensief tegen Duitschland, dat op
machtige wijze wordt gesteund door de
luchtstrijdkrachten der Ver. Staten. De
meeningen zijn verdeeld ten aanzien van
de vraag, of de macht in het luchtruim
alleen kan leiden tot het verslaan van
Duitschland of Italië. Het experiment,
aldus Churchill, loont de moeite, doch
het sluit andere maatregelen niet uit. In
ieder geval kan het pogen niet schaden.
De aanval op de stuwdammen.
In dit verband verklaarde Churchill,
dat bij den aanval op de Duitsche stuw
dammen acht van de negentien aanval
lende bommenwerpers verloren zijn ge
gaan. Men is het erover eens, dat „deze
macht in het luchtruifn" zoo spoedig
mogelijk tegen Japan moet worden ge
bruikt.
Het moeilijkste probleem «s het „ge
bruik der strijdkrachten" met het oog op
den tegenstand der duikbooten op de
groote oceanen en zeeën. Veelvuldige
conferenties zijn onmisbaar voor- het
vinden van „de beste kansen voor het
doen optreden der strijdkrachten."
Sprekende over den veldtocht in
Noord-Afrika noemde Churchill speciaal
HOOFDKWARTIER VAN DEN
^FÜHRER, 19 Mei (D.N.B.).
Het opperbevel van de weermacht
maakt bekend:
Aan het Oostelijke front van het
Kocban-brnggenoofd en in het ge
bied van Isjoem vielen de Sovjets
met ondersteuning van pantserwa
gens en slagvliegers, na krachtige
voorbereiding door de artillerie,
de Duitsche stellingen aan. Zq wer-
Ucn in een tegenaanval afgeslagen.
Daarbq verloor de vqand alleen in
een sector van een divisie aan het
Koeban-bruggehoofd15 pantser
wagens.
In het kustgebied van Sicilië, in het
Kanaal en aan de Atlantische kust
schoten gisteren Duitsche jagers, lucht
doelartillerie van de luchtmacht en pa
trouillevaartuigen van de marine in
totaal 25 vijandelijke vliegtuigen om
laag, waaronder een aantal zware
bommenwerpers.
Ook in den afgeloopen nacht werden
militaire doelen in het gebied van
Londen met bommen van zwaar kali
ber bestookt. Een vliegtuig-keerde niet
terug.
De luchtdoelartillerie van de lucht
macht meldt het neerschieten van het
10.000e vijandelijke vliegtuig sinds het
begin van den oorlog.
„ZUIVER NEDERLANDSCH"
Hedenavond spreekt Max Blok
zijl om 18.45 uur, via Hilversum 2,
in de serie brandende kwesties, over
't onderwerp „Zuiver Nederlandsch",
RADIOUITZENDING VAN DE
REDE VAN DEN
RIJKSCOMMISSARIS.
De rede van den Rijkscommissaris
wordt varidaag van 17.00 tót 18.30 u.
over den zender Hilversum en van
20.00 tot 21.30 uur over den zender
Hilversum 2 uitgezonden.