DAGBLAD VOOR Succesvolle tegenaanvallen aan het Oostfront. De emigrantenregeeringen en de driemogendhedenconferentie. Men heeft geen vertrouwen in de groote bondgenooten. Verduister van 18.096.45. De vernielde katholieke kerken in Duitschland. BritschPortugeesche overeenkomst betreffende de Azoren. STAD EN OMGEVING. Indrukwekkende opvoering van ,,Via Mala Mussert bezoekt het Ned. Arbeidsfront. Noorwegen een wegwijzer voor ons land? Uitgave: Dagblad voor Noord-Holland N.V, Alkmaar Voordam C 9. Bureau Alkmaarsche editie: Voordam C 9, Alkmaar. Telefoon Adm. 3320 - Red. 3330, Giro 187294. WOENSDAG 13 OCTOBER 1943. ALKMAARSCHE-EDITIE. NOORD-HOLLAND 145e Jaargang, No. 239, 2 pagina's. Prjjs- der gewone advertenties in de*e éditie ƒ0.10 pcjr m.M.; min. 14 m.M. 1.40, elke 3V* m.M. meer 0.35. Tarieven voor de geheele oplage op aanvraag. Abonnementspr^s per 3 maanden voor Alkmaar ƒ2.10, voor het geheele Rtfk 2.63. Losse nrs.* 5 ets. Betrekkelijke rust in Italië. UIT HET HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER. 12 October (D.N.B.) Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: Tusschen de Zee van Azof en Sapo- Tosje is de kracht van de vijandelijke aanvallen als gevolg van de den dag te voren geleden zware verliezen ver zwakt. De sovjets werden opnieuw Overal teruggedreven. Ook aan de overige sectoren van het 'Oostelijk front, vooral aan den Mid- den-Dnjepr, aan den 'mond van den Pri- pet, in het gebied ten zuiden van Go mel en ten zuidwesten van Welikije Loeki mislukten vijaódelijke aanvallen. In het verloop van de felle ge vechten gingen onze troepen op verscheidene plaatsen, krachtig ge steund door de luchtmacht, tot succesvolle tegenaanvallen over. In de gevechten der laatste weken heeft zich ten noorden van de Zee val Azof de Mitteldeutsche 13e divisie pantserjagers onder bevel van kolonel Hauser bijzonder onderscheiden. In Italië. Aan het front van Zuid-Italië onder nam de vijand slechts in den centralen sector eenige plaatselijke aanvallen. Een tijdelijke bres werd in een tegen aanval gezuiverd. Aan de overige dee- len van het front drongen vijandelijke strijdgroepen bij toenemende activiteit van de artillerie tot onze gevechtsvoor posten door. In de wateren van den Dodecanesus bracht de luchtmacht een vijandelijk oorlogsvaartuig tot zinken en bombar deerde met goede uitwerking eiland steunpunten van den vijand. De Kommodore van een eskader jachtvliegtuigen, luitenant-kolonel Hans Philipp, drager van het eikenloof met de zwaarden bij het ridderkruis van het ijzeren kruis, vond in een luchtgevecht den heldendood. Met hem verliest de luchtmacht een der voor treffelijkste jachtvliegers en groeps commandanten, die 206 overwinningen in de lucht heeft behaald. SOVJETRAAD VOOR KERKELIJKE AANGELEGENHEDEN. De Moskousehe zender deelt mede, dat bij verordening van den raad van volkscommissarissen een Sovjetraad is gevormd voor de aangelegenheden der Russisch-orthodoxe kerk. Deze raad is bedoeld als verbindingsorgaan tusschen de Sovjetregeering en den patriarch v. Moskou. De raad is bevoegd voor pro blemen der kerk, die goedkeuring van den kant van de Sovjetregeering noo- dig hebben. Tot voorzitter van dezen raad is Parkow benoemd. Naar uit Jeruzalem gemeld wordt, hebben de bolsjewisten zich tot de Britsche autoriteiten in Palestina ge wend om een toelatingsvergunning voor een Sovjetrussische „religieuze dele gatie" naar Palestina te verkrijgen. Deze delegatie zal onder leiding staan van den nieuwen patriarch Sergius. VERRADERS Judas Iscarlothi .Ik ben da grootste verrader, "die er bestaat". Victor Emanuel i .En wat dankt tLF van mij, collega?" Zuk/Orbls/Holland/Pax m Volgens berichten uit Cairo ziet men in leidende kringen der daar thans vertoevende emigrantenregeeringen de binnenkort beginnende conferentie te Moskou der ministers van buitenland- «che zaken van de geallieerde regee ringen met vrij groote bezorgdheid te gemoet. Men vreest, dat zoowel Eden al Huil door hun regeeringen voorzien •worden van zeer ver gaande volmach ten met betrekking tot concessies in een aantal afzonderlijke kwesties, ten einde in ieder geval èen positief totaal resultaat op de conferentie te bereiken. De recente verklaringen van Eden man de vertegenwoordigers vafh de emi grantenregeeringen, die op zich zelf geruststellend geklonken hebben, heeft men niettemin met groote scepsis opge nomen, daar men uit een reeks van officieele Britsche verklaringen en uit talrijke uitlatingen van Londen weet, dat de JEngelsche regeering geneigd is concessies te doen. Evenzeer overtuigd is- men dat de Ver. Staten, hoewel zij thans verklaren, dat zij de dqor Rus land opgeëischte strategische grenzen niet kunnen erkennen, op eenige pun ten bereid zullen zijn, van dèt stand punt af te wijken, wanneer het hun gelukt een toezegging van de Sovjets te verkrijgen in den voornaamsten eisch dien Huil naar Moskou mee brengt n.l. den eisch van de Russische toetreding tot den oorlog tegen Japan. Men verwacht, dat de Russen welis waar een officieele deelneming aan den oorlog zullen weigeren, maar dat er met hen valt te praten over het be schikbaar stellen van steunpunten. Naar men te Caïro vreest; zal de tegeneisch van de Sovjets be staan in het verleenen van de vrfte hand op den Balkan, in Polen en in het gebied van de Oostzee, waar- btf de Russen wellicht de Amerika nen zoover tegemoet zullen komen, dat zfl- qp het huidige tijdstip zullen afzien van eeij afbakening Jer grenzen en zich zullen tevreden stel len met een garaiitie voor de i ^r- vulling 'tan hun „rechtvaardige strategische en politieke eischen" bfl de definitieve regeling na den oorlog. Een bevestiging van deze vrees zien de emigrantenkringen te Cairo in de uitlatingen van de „New York Times" van Zondag, waarin dit vporaanstaande Amerikaansche blad zich bezig houdt met het verschil in houding tusschen de Russen en de Anglo-Amerikanen te genover de door Duitschland bezette landen en pleit voor een aanpassing van de houding der westelijke geal lieerden bij de politiek van het Krem lin alsmede voor de bevordering' van de revolutionnaire partisanenbeweging. EEN CONFERENTIE DER DUITSCHE BISSCHOPPEN. BERLIJN, 12 Oct. (Interinf) Naar vandaag in toonaangevende katholieke kringen te Berlijn bekend is gewor den zijn de Duitsche katholieke bis schoppen voornemens dit jaar nog een conferentie te houden. Het staat nog niet vast of de plaats van bijeenkomst het traditioneele Fulda zal zijn. Even min kon men iets gewaar worden, om trent de aanleiding van deze tweede conferentie,, die waarschijnlijk begin December zal bijeenkomen. HULL OP WEG NAAR MOSKOU. MADRID, 13 Óct. (D'NB). Volgens berichten uit Rio de Janeiro heeft staatssecretaris Cordell Huil eenige dagen geleden op weg naar Moskou in Natal een tusschenlanding gemaakt. De korte desbetreffende telegrammen zeg gen slechts, dat de Braziliaanscne mi nister van Buitenlandsche Zaken en de Amerikaansche ambassadeur in Rio de Janeiro, Jefferson Caffey, den staats secretaris verwelkomd hebben. 14 Oct Zon op 7^02, onder 17.50. Maan onder 7.42, op 18.48. Op een shijeenkomst van het presi dium van het Duitsche Episcopaat is dézer dagen te Berlijn medegedeeld, dat de bevoegde rijks- en gemeente autoriteiten tot ny* toe aan de katholie ke kerk in veertien steden vervan gingsgebouwen ter beschikking hebben gesteld voor de tijdens ^luchtaanvallen vernielde kerken. In zeven andere ste den konden voor het doel geschikte ruimten, zooals zalen, door kleine ver bouwingen ingericht worden vbor het houden van godsdienstoefeningen. Ook in die gevallen hebben de in aanmer king komende stedelijke besturen fi- nancieelen steun verleend. Naar verder bekend werd liggen thans reeds ontwerpen van prominente Duit sche architecten gereed voor den bouw van nieuwe kerken, die na den' oorlog zullen worden gezet in plaats van de vernielde. Interessant is daarbij, dat de meeste van deze nieuwe kerken geen klokken meer zullen krijgen, doch zoogenaamde electrische klokkenspel installaties. Dezè hebben het voordeel van belangrijk lagere vervaardigings- kosten, en de slechts geringe kosten van aanbrenging in den klokkentoren, terwijl de klankschoonheid niet bij de -orgineele klokkèpspelen ten achter blijft. Daar deze installaties ook vele kerken worden aangebracht, waarvan de klokken tijdens den oor log werden ingeleverd, is te verwach ten, dat binnen twee tot drie jaar zes tig procent van alle kerken in Duitsch land voorzien zullen zijn van electri sche klokkenspel-installaties. De koeien loeien om aardappelschillen. tegen het bolsjewisme. Meldt U voor de Waffen-SS en de Landwacht. Het SS-Ersatzkommando deelt mede: Iedere gezonde Nederlander, op den le?fti.1d van 17—45 jaar, kan zich vrijwil lig bij de hieronder vermelde adressen vervoegen, ten einde gekeurd te --'orden voor de Waffen-SS of de Landwacht. Tijdens de keuringen worden alle in lichtingen verstrekt met betrelckibg tot de verzorging van familieleden, duur der opleiding, extra levensmiddelen, etc. Vrijwilligers, die om bepaalde redenen In Nederland moeten blijven, kunnen dienst nemen bij de Landwacht of bij het SS-Wachtbataljon in Amersfoort. Ook vrijwilligers voor de Duitsche Kriegsmarine kunnen zich aanmelden. Zij, die tot de Germaansche SS tn Nederland toetreden willen, kunnen zich -> veneens aaftmelden. Personen, tusschen 18—30 jaar, die aan- meldingsplichtig zijn voor de tewerkstel ling, kunnen zich eveneens aanmelden en worden gedurende hun verbintenis van de tewerkstelling vrijgesteld. Officier ln de Waffen-SS kan ieder wor den, die na minstens een jaar diensttijd zijn geschiktheid voor de officiersoplei ding heeft bewezen. Zijn choolcplriding is niet doorslaggevend.. Beslissend voor bevordering zijn: karakter, gedrag, pres tatie. 18.10.43 9—14.00 uur?, Rotterdam, Deut- sches Haus, Westzeedijk; 19.10.43, 12 00 uur, Breda, Restaurant Modern, Markt; 15—18.00 uur, Den Bosch, rlotel Noord- Brabant,. Markt 45; 20 10 43, 9—12.00 uur, Venlo, Deutsches Haus, Egmonastr. 16: 1518.00 uur, Arnhem, Café ltoyal; 21.10.43, 0—12.00 uur, Hengelo, Café Modern, Spoor straat 18; 15—18.00 aur, Zwolle, Hotel Gij- tehbeek; 22.10.43, 0—12.00 uur, Assen, Con certhuis, a. d. Vaart; 15—18 00 uur, Gro ningen, Coneerthuis, Poelestraat; 23.10.43, 9—12.00 uur, Leeuwarden, Huize Schaaf, Breedstraat; 24.10.43, 9—14 00 uur, Amster dam, Dam 4; 25.10.43,. 9—13.00 uur, Utrecht. N.V-.-Huis, Oudegracht 245; 25.10 A3, 9—11.00 uur, Amersfoort, Pol: Durchgangslager, Leusderweg; 27 10 43, 9—14.00 uur, Den Haag, Café den Hout, Bezyiidenhoutsche- weg. r - Onze mannen In het Oo: RuiehjdbuWO/H/P m STOCKHOLM, 12 Oct. (DNB) - Naar de Britsche berichtendienst meldt, heeft Churchill vandaag in het Lagerhuis me degedeeld, dat de Portugeesche "Be ringzich op Britsch verzoek bereid verklaard heelt, Engeland bepaalde faciliteiten op de Azoren toei te staa£- ondat de Britsche koopvaardij op den Atlantischen Oceaan beter ^f®clLerlS kan worden. De overeenkomsten zijn van tijdelijken aard, zoodat alle Brit sche strijdkrachten btj hetundeder vijandelijkheden van de Azoren terug getrokken zullen worden. Groot-Britan nië zal den Fortugeezen op de Azoren den noodigen militairen en aderen aanvoer doen toekomen- De ebreen komst bevat niets» dat op de een of andere wijze Invloed zou kunnen uit oelenen op den nog steeds bestaanden Sch der Portugeesche regeering, een politiek van neutraliteit op ne. Europeesche vasteland, te bandhaven en daardoor een vredeszone op het Iberl sche schiereiland te vormen. Het standpunt der Portugeesche regeering. De Portugeesche regeering heeft van middag den tekst van de verklaring ge-^ publiceerd. Hoewel zij gprecht wenschte de neutraliteit te handhaven, b^chouwt 7ii deze als aan voorwaarden gebonden met het oog op een eventueel in wer king treden van de Engelsch—Portu veesche alliantie, zooals dat het geval fou zijn, wanneer de Britsche regee ring met een beroep op die faciliteiten zou verlangen. De Portu geesche «regeering, die steeds de ver plichtingen, voortvloeiende uit'het nie aanvalsverdrag en de aanvullende p tocollen met Spanje, "fSekomenlheeft kunnen constateeren, dat in dit opzicnt haar politiek door de Britsche regeering niet slechts gerespecteerd, maar met sympathie gadegeslagen Is. Zij beeft in SDanie reeds o'en'uitvoerige verklaring over de aangelegenheid der Engelsch- Portugeesche betrekking afgelegd. g De opvatting in Duitschland. De diplomatieke correspondent van het DNB. dr. Siegfried Horn, schrijft a d. 12 October: Deze Anglo-Portugeesche overeen komst heelt in Berhjnsche politieke kringen geenszins verrassmg gewekt, aangezien sedert eemgen tijd een toene mende activiteit van Engelsche en Amerikaansche agenten te Lissabon en Oporto kon worden waargenomene de laatste dagen de. geruchten over aanstaande Anglo-Amenkaansche actie tegen deze Portugeesche eilandengroep talrijker werden. Ook op de heden ln de Wilhelmstrasse gehouden conference voor de buitenlandsche pers had men zich van bevoegde Duitsche zijde t.a. deze kwestie uitgelaten op een wijze waaruit kon worden afgele:ld. op de hoogte was van den politieke® en militairen achtergrond van dit thans actueel geworden vraagstuk. Als men hier op dit oogenblik van commentaar afziet, dan ft dat, omdat men aanvul lende inlichtingen, vooral uit Lissabon, afwacht. Niettemin hoort men in Ber- lijnsche politieke kringen de opvatting, •dat Portugal zeer klaarblijkelijk zich onder sterken Anglo-Amer.kaanschen druk bereid verklaard heeft tot conces sies, die in Engeland en de Ver Staten onmiddellijk naar voren worden ge bracht als een buitengewóón .waarde- volle creditpost in hun strijd tegen Duitschland en dan ook propagandis tisch uitgebuit worden. (De Azoren vormen 'n Port. provincie bestaande uit 9 eilanden en eenige klip pen in den Atlantischen Oceaan. Zij strekken zich in drie groepen over een afstand van 630 m. in Z-NW, richting uit. De eilanden die zich steil uit de 4 K.M. diepe zee verheffen, zijn van vulkanischen oorsprong. Het aantal inwoners bedraagt ongeveer 260.000. Zij zij'n meest allen van Portugeeschen bloede. Red. Dagbl. v. N.-H.) KONING VICTOR EMANUEL GEEN KEIZER MEER. Naar de Britsche berichtendienst meldt heeft de onderstaatssecretaris van het Britsche Ministerie van buitenland sche zgken Dinsdag in het Lagerhuis de vraag, of de Britsche regeering den Italiaanschen koning nog steeds erkent 'als Keizer van Ethiopië met „neen beantwoord. Uitmuntend spel van Mieke Flink, Enny Meunier en Jan Retèl. VOORSTELLING IN ,,'T GULDEN VLIES". Aan den Via Mala een eenzame dal- weg in het Zwitsersche „Kanton der, driehonderd gletschers"staan sedert 's menschen heugenis een huis en een zaagmolen. De omgeving kan er won derschoon zijn. Soms is alles gehuld in den glinsterenden sluier van een regen boog; en soms slaat een ^evenkleurigen Aurora woning en werkplaats in een krans van stralen. Maar als een vreese- lijke tegenstelling voltrekt zich in dezen vriendelijken glimlach van God de rauwste tragedie, die men zich denlfen kan. Als heer en meester gaat de oude Jonas Lauretz hier rond, een ^verzopen geweldenaar, die alleenrleeft voor drank, ontucht en lust om te martelen. Een beul, die op iedereen, die hem in den weg treedt, losbeukt. Een duivelsche kweller, die zijn vrouw half waanzinnig, zijn zoon kreupel en zijn jongste dochter zóó heeft geranseld, dat zij met een ge broken arm zeven dagen aanéén van pijn heeft liggen huilen. Een onmensch, dat geen gezicht meer heeft, maar een smoel, met bloeddoorloopen/oogen; in wien bij het minste of geringste een beestachtige woede oplaait en wiens eenige argument de vernielende kracht van zijn reusachtige, keiharde klauwen is. Deze man is de tot lichaam geworden plaag, die het leven van zijn eigen vleesch en bloed verminkt en vergiftigt en om wiens dood in het huis en de zaagmolen dag en nacht wordt ge smeekt. In John Knittels naar bouw en ziel kundige uitwerking meesterlijken roman wordt dit 'afschuwelijke schepsel wanneer men moest kiezen tusschen hem en de pest, zou de. laatste worden ge nomen! ten vQeten toe ^uitgebeeld. Wie het boek gelezen heeft, vergeet de zen "erschrikkelijken Lauretz nooit meer en wanneer men aan dit beest- mensch terugdenkt, zal het vaak zijn met een gevo^ van huivering. Daarom ïjioet Knittel een romanschrijver genoemd worden van zeer groot vermogen. Naar dezen l/rülanten roman heeft Knittel een tooneelstuk geschreven, dat gisteren in het „Gulden Vlies" zijn eerste opvoering hier ter^stede beleef de. Het is wenschelijk noch billijk om ook al is de verleiding ertoe groot gedegen vergelijkingen te maken tusschen het boek en het tooneelstuk, want ook hier ontkomt het, uit den ro ,man getrokken, tooneelspel niet aan zijn natuurlijke noodlot,- dat het veel voor den roman moet onderdoen. Dit is echter geen uitzondering, maar re gel. Men beschouwe dus het tooneel stuk onafhankelijk van het boek. En Mussert bracht Maandag, vergezeld van General-Kommissar Z. B. V. Rit- terbusch en den Obmann van het Deut sche Arbeitsfront, Kretschmar, een be zoek aan het N.A.F. eriteeni»e van zijn instellingen. Te Amsterdam in het groote gebouw van „De Arbeiderspers" fëidde de di recteur, de heer H. J. Kerkmeester het gezelschap rond. Vervolgens begaf dit zich naar het „Huis van den Arbeid" in de P. C. Hooftstraat, waar de landelijke leiding van -het N.A.F. is gevestigd, waar de Arbeidsfrontleider een uiteenzetting gaf van het vele werk, dat ten behoeve van de Nederlandsche werkers in Duitschland wordt verricht. Hier werd een korte «film over het Arbeidsfront' vertoond. Onlangs heeft het Arbeidsfront het nieuwe vormiqgsoord „Drakenburg" in gebruik genomen, dat gelegen is in de fraaie omgeving van Hilversum. Dit vormingsoórd neemt in het Arbeids front een belangrijke plaats in en het was dan pok begrijpelijk, dat de Leider en General-Kommissar Ritterbüsch zich vervolgens daarheen begaven. Hier hield de beider een rede, waarin ^ïij in het bijzonder er op wees, dat het nat.- socialisme nog geen vaste afgéronde gestalte heelt aangenomen en zich nog in de beglnphase van zijn ontwikkeling bevindt. Het zal nog wel 40 of 50 jaar duren, alvorens het nationaal-soclalis- me vasten vorm zal hebben aangeno- ïjien. Velen begrijpen den ontwikke lingsgang niet en verwarren de wer kelijkheid van heden met het practisehe nationaal-socialisme. Zij vragen: Is dit nu nationaal-socialisme? Wij antwoor den: Neen, dit is geen nationaal-socia lisme, maar oorlog, aldus de Leider. Onze volkskracht, de arbeidskracht van onze werkers is voor een groot deel gewijd aan de oorlogvoering Voor ons bestaan blijft steeds minder over. Als wij er echter in slagen door alle moeilijkheden heen onze arbeidskracht en ons verstand te lpewaren, dan zul len wij boven dit dieptepunt in de ge schiedenis uitkomen. Dan zal ook de Nederlandsche arbeider het hooge le* vensniveau hebben bereikt, dat het nationaal-socialisme zich ten doel heeft gesteld. Dan zal het velen gemakke lijker vallen óns te gelooven. Het N. A.F. zal het leeuwendeel van deze groote taak, den Nederlandschen wer ker een betere toekomst te verzekeren, te vervullen hebben. Wij moetener komen in hêt vaste geloof, dat alleen als Duitschland de zen oorlog wint, ons volksbestaan ver zekerd is. Zou dit niet het geval zijn, dan zou alles verloren zijn. omdat Eu ropa en daarmede ook ons land in de klauwen van het bolsjewisme zou ko men. Wij zullen den ingeslagen weg ver volgen en door alle moeilijkheden heen zal het nationaal-socialisme' zegevieren, aldus besloot de Leider. dan moet volmondig erkend worden, dat Knittel een prachtig, sterk tooneel spel geschreven heeft, waarvan alleen enkele scènes in het slotbedrijf een on- bevredigenden indruk achter laten. o Jonas Lauretz treedt in het tooneel stuk niet op hij is al lang vermoord! maar zijn monsterlijke verschijning vult toch het tooneel. Hij blijft den achtergrond vormen, waartegen alle andere gestalten relief verkrijgen. Hij blijft rondwaren in de armelijke be huizing; hij blijft leven in het zielige, gemartelde gezicht van zijn vrouw, in het sleepende been van zijn zoon, in den stijven arm van Sylvia, de jong ste, blonde dochter,die het wonder volbracht heeft om de teerheid en de zuiverheid van haar hart ongerept te bewaren, en die als een stille glans straalt door het ,onheil van haar ver doemde familie. En dan vaart (Jpnieuw de ontzetting door het huis: dr. Von Richenau is niet slechts Sylvia's man, maar ook rechter van instructie en op zekeren dag wordt hem de taak in handen gelegd klaar heid te brengen in de verdwijning van den bestialen vader Lauretz. Minuut na minuut stijgt op het toe eel de sjftnning; men ziet dezen Vol Riche nau rondtasten; de ambtenaar in hem bijt zich verbeten vast in zijn plicht, totdat eindelijk Hanna Lauretz, de oudste dochter schitterend vertolkt door Mieke Flink, wier spel een voort durende stijging was -v met een felle, hartstochtelijke bekentenis zichzelf en de anderen van een zwaren gewetens- last bevrijdt. De oplossing, de hoop op een blijvende vrede voor deze geteis terde menschen is nu nabij. Het tooneelstuk krijgt zijn beste be teekenis wanneer men bereidis het gestelde probleem te veralgemeenenl Ik bedoel daarmee dit: bet mag tot de wel zeer unieke gebeurtenissen gere kend worden, dat een rechter van in structie het conflict tusschen liefde en plicht in zichzelf moet uitvechten, om dat hij als ambtenaar tot de ontdek king kwam, dat zijn aanbeden vrouw betrokken is in een moordzaak. Wij kunnen dit veilig een romanmotief noemen, dat in het werkelijke leven weinig of geen voorbeelden vindt. Maar wel kan men in anderen vorm eiken dag waarnemen, hoe menschelijk- heid vaak in strijd is met plight en de man of de vrouw, die in eigen ziel een dergelijken strijd te beslechten krijgt, is niet te^benijden. Onder regie van Richard Flink die zelf zakelijk en vlot de rol van Von Richenau vertolkte heeft het Resi-*- dentietooneel van dit machtige speelstuk een uiterst lofwaardige opvoering ge geven. Mieke Flink noemde ik reeds. Het is haar groote verdienste,dat zij als Hanfia in woord en gebaar zoo dikwijls de echo's deed leven van haar ontzet tende jeugd en heel haar verbitterde be staan. Cynisme en hardheid klonken in haar stem door en vormden een don kere tegenstelling met de stralende lichtheid van geest van Sylvia, die door Enny Meunier met een veroverende en ontroerende soberheid werd gespeeld. De knappe jonge acteur Jan Retèl gaf den zoon Niclaus Laurtetz gestalte; hij deed het ruig en stoer, doch met den klop van een menschelijk hart. De ove rigen droegen de een meer en de an dere minder het hunne tot het groote succes bij, al moet mij de opmerking van het hart, dat de mevrouw Von Richenau van Joelfi Broedelet hier en daar een schaduw over de voorstelling wierp. Het public*, dat.ir. ademlooze aan dacht den loop der gebeurtenissen volg de, heeft aan het slot het gezelschap een welverdiende ovatie gebracht. H. P. VAN DEN AARDWEG. EEN GOEDE DAG VOOR FRONT3|pRG. Ten bate van Frontzorg trad gisteravond in het Wapen van Heemskerk op het Zondagmiddagcabaret o. 1. v. Paulus de Ruiter met medewerking van Tummers, Bartoes, Ceesje Speenhoff en Jan Brink. De zaal, die geheel uitverkocht was, was versierd met het portret van den Leider en de vlaggen der Beweging. In de hal van het gebouw waren verschillende gaven voor de Nederlandsche Vrijwilligers aan het Oostfront tentoongesteld, welke algemeene belangstelling trokken. Nadat de vooraanstaande bezoekers, functionnarissen der N. S. B. en het pu bliek, welkom geheeten waren, nam het baretprogramma 'n aanvang. Schetsen zooals „Zoo zijn er" .en „Leer om Leer," die op dezen tijd van toepassing zijn wer den met luid applaus beloond, evenals een voordracht van Ceesje Speenhoff en de' geestige liedjes van Brink en Bartoes. De collecte voor Frontzorg bracht 412,77 op. Daarna gaf de heer Kroonen- burg uit Heiloo het goede voorbeeld door 1000 te schenken op voorwaarde, dat nogmaals gecollecteerde werd. De totaal opbrengst was f 1610,20. Een mooi resul taat. EERSTE EXTRA ORGELBESPELING! IN DE KAPELKERK DOOR FEIKE ASMA. We meenden 's middags dat de jeugd in aantal het record geslagen had. De oucjjren zijn 's avonds echter jn nog grooter aantal opgekomen, de kerk (Van onzen politieken redacteur.) Tal van factoren wettigen de ver onderstelling, dat de politieke ont wikkeling in Noorwegen en Nederland parallel verloopt. Beide landen wor den tot de leefruimte van den Ger- maanschen volksaard gerekend. In beide landen werd een soortgelijke bestuursstaf, met een rijkscommissa ris aan het hoofd, met de civiele lei ding belast. In Noorwegen als in Nederland bestond vóór de bezetting een autochtone vernieuwingsbew-- ging, die^zich op de grondgedachten van de nieuwe politieke, economische en cultureële beginselen, zooals die in het Duitsche nationaal-socialisme hun culminatiepunt bezitten, tot taak gesteld Had, een synthese van natio nalisme en socialisme tot stand te brengen, die door den tot burgeroorlog omslaanden klassenstrijd en de econo mische en politieke crises van de laatste tientallen jaren onafwijsbaar aan de orde werd gesteld. De be stuursmaatregelen der bezettingsmacht ginds en hier waren nave'na it. In vrij wel dezelfde cadans als in Noorwegen, werden hier de Neurenbergsche ras senwetten, de ontbinding van oude politieke partijen en van vereenigin- gpn, de verheffing der vernieuwings beweging tot Staatspartij en deszelfs Leider tot Leider van het volk ten uitvoer gebracht. Verschillen traden eerst op, toen Quisling, de Förer van Nasjonal Sam- ling, tot minister-president werd be noemd, waardoor het interregnum op het gebied van het binnenlandsche bestuur opgeheven werd. Over de die pere motieven dezer^ verderstrekkende ontwikkelingen kan men slechts gis sen. Een der argumenten zou kunnen zijn, dat de Noorsche vernieuwings beweging reeds vóór de bezetting, tijdens het parlementaire systeem, ministerabel was. Voorts zou men kun nen aanvoeren, dat de constellatie van Staat en volk in Noorwegen be langrijk minder gecompliceerd dan in ons land is. Noorwegen is in veel ster ker mate een land op en voor zich zelf. Vreemde invloeden als gevolg van internationale betrekkingen heb ben zich ginds nimmer zoo krachtig laten gelden als ten onzent, waar door ginds de interne tegenstand ook geringer is. Dat men ten opzichte van ons land tot dusverre nog niet eenzelfden stap heeft ondernomen, zou daarop her leid kunnen worden, dat de daartoe competente instanties de ontwikke ling hier nog niet zoo rijp achten. Het kan echter ook zijn, dat men hier een ontwikkeling van anderen aard. dus een nieuw precedé wil toepassen. Dit andere procédé zou dan van spe cifiek Nederlandsch standpunt uit bezien, hetzij gunstiger of ongunstiger kunnen zijn, naar gelang een meer dere of mindere mate van zelfstan digheid wordt verleend. Op grond van tal van overwegingen kunnen we moeilijk aannemen, dat hier een gunstiger procédé dan in Noorwegen zou toegepast worden. Het Neder landsche volk heeft in zijn lange, menigmaal hoogstaande cultuur en geschiedenis bewezen, dat het een zelfstandig en levenskrachtig geheel kon zijn. De kerngedachte der N.S.B. is juist, de kjjpcht van dit geheel, dat vóór 1940 den rand van zelfontbinding bereikt had, door een algeheele poli tieke vernieuwingsactie te doen her* leven. De numerieke bijdrage, de bruidsschat van Nederland aan econo mische en volksche waarden bij zijn tweede huwelijk met het Nieuwe Europa, is ongetwijfeld belangrijk grooter dan die van Noorwegen. Ne- derland heeft bewezen, dat het met een oppervlakte van 35.000 km2 be staansmogelijkheid aan 9 millioen menschen kon geven. Noorwegen biedt met een oppervlakte van 322.600 km' nauwelijks aan 3 millioen een bestaan. Gezien het prestatieprincipe van volk en bodem kan Nederland derhalve als belangrijker partner be schouwd worden. Mussert heeft herhaaldelijk te ken nen gegeven, dat hij voor Nederland een zelfstandigheid nastreeft, welke die van Finland of Hongarije even aart. Gezaghebbende Duitsche per soonlijkheden erkennen de billijkheid van dezen staatkundigen eisch. Zij zien echter in het probleem van Ne derlands toekomstige positie in het Nieuwe Europa een tweevoudig ka rakter. De Europeesche ordening be rust op een staatkundig .denken. De Germaansche ordening, waarin zich Nederland als Germaansch volk naast of boven de Europeesche ordening te rangschikken heeft, berust op het volksche principe. Den vorm van de Germaansche ordening moeten we bij gebrek aan concrete denkbeelden laten rusten. Wat den mogelijken vorm van de staatkundige Europeesche ordening betreft levert de jongste ontwikkeling in Noorwegen een nuttige bijdrage, waarover meer in een tweede artikel, Men zie hiervoor het Januari nummer van Vorming van den N.A.D.« COMMISSARIATEN VAN POLITIE OPGEHEVEN. 's-GRAVENHAGE, 12 Oct. - Bijbe sluit van den secr.-gen van het l'Japt. van Justitie zijn, gerekend van 1 Maari 1943, opgeheven de commissariaten van politie in de gemeente Amsterdam Arnhem, Eindhoven, 's Gravenhage Groningen, Haarlem. Rotterdam en Utrecht. Bij besluit an dien secr.-gen is, ge rekend van 1 Maart 1943, in verband met zijn benoeming tot majoor der staatspolitie, eervol onts'agen als pom- thissaris van politie te Arnhem, de heer M ZolL, vroeger inspecteur van Politie ma; te Alkmaar. was, bijna volgeladen. Met innige aan dacht is het prkgramma gevofgd. De verzoeknummersl waren van Bach, twee te veel in van honderd jaar geleden, van Saint-Saëns* César Franck, Bijster, Neem de toccata van Hendrik Andries- Nieland, Bruin en Zwart. Een mooi sen tot voorbeeld in deze, dat is er een programma, maar toch zou het beter van dezen tijd. We jnoeten toch mee, zijn de keuze maar aan Asma over te en vooruit, laten. - Nieland schreef een prachtig klin- Asma speelde weder met zijn gewo- kende pastorale, Fransch getint, "met ne muzikale virtuositeit. Frappant blijft ftfne nuanceering van de registers, steeds zijn nonlegato spel, zoo bar 26 October volgende concert in de schoon verlichte en verwarmde- kerk. Jac. Jansen. AGENDA. Bioscopni. lederen avond 7.30 uur voorstelling. Zondags doorloopend van 2 uur af. Woensdag 2.30 uur Matinée. Cinema-Theater, Drie dagen vacantia (rom.) 18 jaar. Alkmaarsch Bioscoop-Theater. Groot moeilijk en oogenschijnlijk zoo licht uitgevoerd. Zijn registreering ds steeds verrassend, ot zelfs op het laatste oogenblik nog. Zooals ik ook van vele anderen hoor, de tijd is om voor men er erg in heeft, en gedurende het concert is men in hoogere, betere, sferen. Inderdaad, 't is een steed? weerkeerend genot. Ik wil nog even zeggen dat „variaties; en dubbelfuga" van Bijster een knap Alarm (rom.sens.) 18 jaar. stuk werk is, geschreven over „Merck toch hoe sterek". een van de aller mooiste en sterkste oud-Hollandsche liederen. Hij schreef daarover een virtuo se variatievorm, geweldige bewerking, maar heeft tenslottè toch de groote be- teekenis van dit lied niet begrepen. Niet gevoeld, de ziel van het werk, het vallen, lijden, leven, en ten slotte de kracht uit dien grooten tijd. Toccata van Bram 'Bruin is werkelijk een kerngezond stuk, maar er zit bui ten dat gezond compositorisch gegeven Het Zeemanskind De onbekende Victoria-Theater, (rom.) 18 jaar. Harmonie-Theater, stem (rom.) 14 jaar. Woensdag 13 October. 7.15 u. Gulden Vlies. Opvoering Via Mala door het Residentie Tooneel. 7.30 u. Hotel Proot, causerie door den heer Van Drunen over Straten en Straatnamen,^voor de vereeniging Oud- Alkmaar. Donderdag 14 October. 7.30 u. Gulden Vlies. Alkm. Symph. Orkest. I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Dagblad voor Noord-Holland : Alkmaarsche editie | 1943 | | pagina 1