DAGBLAD VOOR
Grootste luchtslag der geschiedenis.
Hevige Sovjet-aanvallen bij Kerisj afgeslagen.
Het proces te Verona tegen Ciano e.a
Landbouwers uit de Wieringermeer
voor de Centrale Pachtkamer.
idag
aki"
Gulden Vlies
DKT...."
ingsweg.
tiet bolsjewisme als idee.
Enorm succes voor den Duiischen luchtafweer
Nieuws in 't kort.
Verduister van 17.8.45 u.
BEKENDMAKING.
Bij Pogrebisisje geslaagde tegenaanvallen.
DE P00LSCHE KWESTIE.
/I
J&Ktje
Jroglsten er»
entiel Véér
moeten de
-ten I siin
er deze dus
UCTPRIMA!
MARKT.
:>r de vrije markt
<enend, groot vee
aangevoerd; ver
en konijnen en
;tond uit; 60 konij-
er kg); 40 kippen
koeien, 4 varkens,
;ere kalveren.
Adema, Alkmaar,
politiek redac-
en Haag (HAMA);
Jroersen te Hoorn,
i; kunst, letteren
P. van den Aard-
t J. Werkman t©
iren: Alkmaar, D.
Den Helder, A. C.
W.-Friesland, Jac.
Kennemerland, J.
Zaanstreek, W.
an; Schagen, corr.
v.-rubriek W. Ra-»
Zaan; voor de
as, Alkmaar.
i Donderdag-
i, 2 uur
pen 6.30 uur.
44 van 2-3 u.
iog niet heb-
plaatsbespre-
n.
sten
tnilasien
Ier
zonder.
van 1 A tot
iagavond 100
"LEENING 1912
IANUA8I 1944
70. 14639, 15820:
i, 20221; 11QQ.-
163
477
698
1061
1370
1560
1885
2248
2589
2863
3155
3440
3736
4129
4530
4879
5308
5743
6050
6269
§6546
6840
7188
7533
7752
8240
3592
8951
3206
,0447
>711
0150
0347
0720
0970
1262
1585
1869
2068
2371
2864
3139
3517
3909
1264
1491
1820
5380
5656
5935
3170
5579
3945
7218
7526
7773
1062
3299
540
5906
>356
>624
>896
>424
>916
201 354
493 619
733 779
1105 1150
1371 1379
1574 1613
1975 aoia
2256 2283
2593 2o9ó
2867 2903
3163 3184
3517 35 79
3743 3792
4204 4248
4577 459®
4949 4SS3
5346 6456
6771 677®
6058 6059
6284 6329
6552 6581
6900 6919
7189 7254
7568 7578
7775 7793
8243 8249
8598 864©
9047 9073
9219 9233
9448 9453
9770 9903
10180 1019®
10348 10353
10734 1074'®
10986 11041
11311 11372
11608 1163©
11883 11899
12092 1209®
12393 1239®
12905 1291®
13146 13187
13527 1352®
13949 13987
14296 14313
14534 14539
14831 14844
15414 15423
15693 1570»
15957 15970
16180 16213
16595 16813
16954 1695®
17219 17233
17604 17605
17785 1778®
18064 1808S
18324 18332T
18619 1869»
18983 18989
19373 19424
19632 1963®
19910 1993®
20486 20569
20934 20945
-ï 16008 «oetf
1944.
isdiploma
wat het
>men op
en voor
de week
Februari
menvoor-
ït) gratis
VOOR
V
en Haag.
et geldig.
Uitgave:
Pagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar - Voordam C 8.
Bureau Alkmaarsche éditie:
Voordam C 9. Alkmaar.
Telefoon Adm. 3320 Red. 3330,
Giro 187294.
DONDERDAG 13 JANUARI 1944.
NOORD-HOLLAND
146e Jaargang, No. 10, 2 pagina's.
PrUs der gewone advertenties in deze
éditie min. f 1.40, elke m.M. meer
f 0.10. Tarieven voor de geheele op
lage op aanvraag. Abonnementsprijs
per 3 maanden voor Alkmaar f 2.10.
voor het geheele Rijk f 2.63. Losse
nummers 5 cent.
i'l
III (slot).
EEN socialistische staat of gemeen
schap, enkel steunend op arbeiders
als nieuwe standen- of klassenstaat,
is een te smalle basis voor een gezonde
maatschappij. Sociale rechtvaardigheid
geldt naar twee zijden, èn voor arbei
ders èn voor ondernemers en wat
daarboven, daaronder of daartusschen
ligt. De socialistische staat of gemeen
schap moet dezelfde mate van maat-
schappelijken welstand en welvaart
bieden als de liberalistische staat in
welken vorm ook bood. Dat kan men
van Rusland na zooveel jaren bolsje
wistisch regiem misschien wel aan
vaarden in vergelijking met het vroe
gere tsaristische rijk. '"'och geenszins
in vergelijking met West-Europa, dat
.hoogere levenseischen stelt dan een
slagvaardig leger en dat met krotten
'niet gebaat is. Het nationaalsocialisme
heeft de basis van de socialistische ge
meenschap verbreed en meer inhoud
en ruggesteun gegeven, doordat het
het geheele volk krachtens deelgenoot
schap aan den nationalen arbeid en
aan het nationale geestesleven in de
nieuwe gemeenschap betrekt, met be
looning en verschaffing van positie en
rang naar prestatie. Dat is ethisch vol-
komen verantwoord en geboden, om
dat het overeenkomt met het eeuwen
oude streven naar sociale rechtvaar
digheid in de menschelijke samenle
ving. Zulk een gemeenschap is boven
dien aanvaardbaar voor elkeen, die
zich van zijn eigen persoonlijke waar
den bewust is en die arbeid niet
'schuwt.
O—
IN den huidigen oorlog heeft het li
beralisme, in Engeland befichaamd,
reeds de nederlaag geleden, zoowel
militair als economisch en politiek. De
eindstrijd gaat thans tusschen de
groot-nationale, ruimtelijke gemeen
schappen en wel tusschen Amerika
(Ver. Staten en wat daaronder ressor
teert), Oost-Azië, de Sovjet-Unie en
Europa.
Amerika aanvaardt niet alleen het
xuimteprincipe, dat men rationeel be
zien gevoegelijk als een verlengstuk
van het nationale principe mag be
schouwen immers zoo bedoelde
Monroe het oorspronkelijk doqh
keert listig door Roosevelt tot de New
Deal, dezen wellicht zwaksten vorm van
socialistische gemeenschap terug.
Oost-Azië als zwakst ontwikkeld mo
dern statencomplex dopt zijn eigen
boontjes in het zoeken naar een plau
sibele overkoepeling van nationale be
langen binnen de daar door Japan
militair gevormde ruimte.
De Sovjet-Unie is de eenzijdige so
cialistische arbeidersklassestaat. Eu
ropa, verdedigd door de Duitsche
weermacht en zijn bondgenooten, staat
voor de keuze öf de nationaalsocialis-
tische öf de bolsjewistische ordening
te aanvaarden: Tertium non datur! Een
derde mogelijkheid bestaat er niet.
0
TN het licht van een dergelijk dilem-
ma dient in Europa,, om tot het uit
gangspunt van dit artikel terug te
keeren, het besef levendig te worden,
dat de Europeesche volkeren, met
Duitschland als natuurlijk en historisch
gerechtvaardigd kristallisatiepunt, een
nieuwe geestelijke basis moeten vin
den om het bolsjewisme, dat in den
grond der zaak toch voor géén mo-
- dernen Europeeschen staat aanvaard
baar is, èn geestelijk èn militair èn
materieel te boven te komen. Geeste
lijk is de strijd in zekeren zin nog be
langrijker dan militair. Economisch
mogen de consequenties van de twee
wegen al evenmin. gebagatelliseerd
worden. Militair zouden de Duitsche
troepen en hun bondgenooten den bui-
tenlandschen vijand" wellicht de baas
worden, zooals de vrijcorpsen van
1918-19 in Duitschlatid het militante
bolsjewisme overwonnen en zoo als ook
de Europeesche machten Napoleon
versloegen. De bolsjewistische idee is
echter gevaarlijker geworden, sedert
het liberalisme het- onderspit heeft
moeten delven. Hét is te meer gevaar
lijk, waar deze idee in zich zooveel
aantrekkingskracht voor de ontrechten
en bezitloozen biedt als gevolg van
het kapitalistische sociale en economi
sche wanbeheer, waaraan ook letterlijk
niemand meer twijfelt.
—o--
VOOR het Nederlandsche intellect
V ligt hier een eervolle en dankbare
taak. Het Nederlandsche volk heeft
zich steeds in een gezonde waardee
ring van sociale verhoudingen zoowel
van het extreme" kapitalisme als van
het bolsjewisme gedistantiëerd. Het
vond in zijn geschiedenis veelvuldig
een vrij gelukkige synthese van posi
tieve elementen uit de groote stroo
mingen, die de wereld beheerschten
Daardoor heeft het meer dan eens
waardevolle bijdragen tot den geeste
lijken en materieelen inhoud van het
avondland geleverd. Die kans wordt
thans opnieuw geboden. Zij is te mak
kelijker aan te grijpen, waar meteen
ook het nationale eigenleven, dat men
toch wenscht te behouden, doch dat
nimmer kritieker op het spel stond in
doeltreffende bescherming kan geno
men worden. HAMA.
Carpentier 50 jaar. - De vroegere
bokser, George Carpentier, vierde gister
zijn viiftigsten verjaardag. Op dezen dag
zou hij een demonstratie geven tegen den
Franschman Roger Michelot.
Doodelüke beet van een paard. -
Terwijl hij hielp een paard te beslaan,
werd de 20-jarige smidsknecht L. F Won*
nink te Zwolle door het dier in den
arm gebeten. Er ontstond bloedvergifti
ging, aan de gevolgen waarvan Won-
nink is overleden.
Communistische „hoogeschool in
Chicago. - Het Zweedsche blad „Folkets-
Dagbladet" deelt mede, dat In Chicago
sinds een half jaar een communistische
.hoogeschool voor agitatie" bestaat. De
school telt ongeveer 3500 leerlingen.
De bolsjewisten in Noord-Afrika. - Een
goede barometer voor de uitbreiding van
de communistische propaganda in Noord-
Afrika is het in Juli 1943 gestichte com
munistische blad „Liberte" dat t2iarl^
een oplage van 60.000 exemplaren heeft
en dus gerekend moet worden tot de
groote politieke bladen.
Nieuwe chef van Turkschen genera-
len staf. - De chef van den Turkschen
generalen staf, Tsjekmak, heeft zijn pen
sioen genomen* Op zijn post heeft de
regeering geplaatst gen. Kasim Orbay.
Ilona burigo overleden. - rLona Du-
rigo is op 62-1arigen leeftijd te Boedapest
overleden. Zij heeft in ons land o.a.
herhaaldelijk meegewerkt aan Mengel-
bergs jaarlijksche uitvoeringen van de
Matheus Passion. In 1909 trad zij voor
het eerst in ons land op.
„Den grootsten luchtslag van dezen
oorlog," zoo noemt Martin Hallensle-
ben, de militaire correspondent van
het DNB, de luchtgevechten van giste
ren tusschen sterke formaties van het
EngelschAmerikaansche terreurwa-
pen en den Duitschen luchtafweer bo
ven Rijksduitsch gebied. Hij schrijft:
„De EngelschAmerikaansche lucht
macht heeft 11 Jan. bij haar poging met
sterke formaties een aanval op klaar
lichten dag te ondernemen met het
zwaartepunt naar het gebied van
midden-Duitschland, haar tot dusver
grootste nederlaag moeten incasseeren.
Het byzonder groote aantal neer
geschoten vijandelijke machines wordt
door luchtvaartdeskundigen terecht
bestempeld als een mijlpaal op den
weg der perfectioneering van den
Duitschen luchtafweer, die tevens ook
een belangwekkend antwoord geeft op
de vraag in hoeverre de Engelschen
en Amerikanen door een z.g. bommen
tapijt de voorgenomen invasie tegen
Europa werkelyk doeltreffend ver
mogen uit te voeren. Meer dan een
derde van de binnengevlogen vijande
lijke vliegtuigen hebben de Duitsche
jachteskaders in samenwerking met
het afweergeschut neergehaald.
Binnen den kortst mogelijken termijn
verloor de vijand ruim duizend man
vliegend personeel. Hierin zijn nog niet
begrepen de z.g. stille verliezen, die
ontstaan zijn door het neerstorten als
gevolg van beschadiging op den terug
weg boven zee of bij noodlanding in
Engeland zelf, waardoor het bekend
gemaakte aantal van 136 vernietigde
vijandelijke vliegtuigen nog aanzienlijk
zal toenemen. Hallensleben vraagt zich
dan af, hoe dit Duitsche succes is be
haald en geeft daarop als antwoord, dat
de vijand in afzonderlijke etappes zoo
uiteengedreven werd dat hij aan het
einddoel niet me-r tot een concentri-
schen aanval in staat was. Een zwerm
van honderd vliegtuigen werd door
Duitsche jagers zoodanig omsingeld
en in het nauw gedreven, dat de toe
stellen hun bommen reeds in het gebied
van Osnabrück lukraak moesten uit
werpen.
14 Jan.: Zon op 8.46, onder 16.33.
Maan onder 10.51, op 21.09.
Het Duitsche succes is des te hooger
aan te slaan, omdat de vijand optrad
met een massale bescherming door ja
gers. Reeds bij het binnenvliegen leed
de vijand zware verliezen. Volgens de
jongste berichten heeft de luchtslag zich
uitgestrekt .van het Kanaal tot het
midden-Duitsche gebied en terug. Men
zal kunnen verwachten, dat het aantal
neergeschoten vijandelijke vliegtuigen
nog verder zal toenemen, daar de tel
ling aan Duitsche zijde nog niet is af-
g-doopen
De Höhere SS- und Polizeiführer
maakt het volgende bekend:
I. Op 11 Januari 1944 tegen 18.20
uur werd op den Statenweg. Rotter
dam-Blij dorp een moordaanslag ge
pleegd op een Nederlandsch politie
beambte. De dader kon in de duister
nis op zijn fiets ontkomen.
Voor aanwijzingen, die tot arrestatie
van den dader en zijn opdrachtgevers
leiden, wordt een belooning ten be
drage van 10.000,— ter beschikking
gesteld.
II. Op 12 Januari 1944 hield het'
Polizeistandgericht in Rotterdam zit
ting. Het heeft wegens deelneming of
ondersteuning van strafbare handelin
gen, welke het karakter hebben van
optreden van benden, de volgenden dood
vonnissen geveld, die na bekrachtiging
door de hoogste rechterlijke macht ten
uitvoer werden gelegd:
1. Nicolaas Beuzemaker, onderwijzer,
Rotterdam;
2. Cornelis Schalker, kantoorbediende,
's-Gravenhage;
3. Maarten van Baarle, tramconducteur,
Rotterdam, wegens communstische
activiteit;
4. Maarten Pronk, student, 's-Graven
hage, wegens verboden wapenbezit
en terroristische activiteit;
5. Marinus Spronk, koopman,. Gorin-
chem, wegens verboden bezit van
springstoffen en terroristische acti-*
viteit;
6. Remmert Huibert van der Mil, amb
tenaar Rotterdam;
7. Deodatis de Clerck, bediende, Rot
terdam
8. Artur Franciscus de Clerck, grond
werker, Rotterdam, wegens sabo
tage.
Rotterdam, 12 Januari 1944.
50 stukken geschut buit
gemaakt.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER, 12 Januari (DNB).
Het oppérbevei van de weermacht
deelt mede:
„Ten noordoosten van Kertsj
werden hevige, door slagvliegtui
gen ondersteunde, Sovjetaanval-
len in verbitterde gevechten afge
slagen. Ook ten zuidwesten van
Dnjepropetrowsk bleven nieuwe
hevige aanvallen van den vijand
zonder resultaat.
In het gebied van Kirowograd bleef
de vijandelijke druk aanhouden. In
vaardige tegenaanvallen heroverde een
verkenningsaföeeling een verloren ge-
gane plaats en een belangrijk heuvel
terrein, bracht talrijke gevangenen
binnen en maakte 12 stukken geschut
buit.
Ten zuidoosten van Pogrebistsje zijn
'örtze troepen in zwaren afweerstrijd
met opdringende vijandelijke strijd
krachten. Ten zuidwesten van de stad
'hadden onze tegenaanvallen ook gis
teren' êen geslaagd verloop. Troepen
van een pantserdivisie vernietigden
ëëri Sovjet-pantserbrigade en maakten
daarbij "50 stukken geschut buit.
In het gebied ten westen van Ber-
ditsjefen ten westen van Nowograd-
Wölynsk werden verscheidene plaatse
lijke aanvallen van den vijand afgesla
gen. Bij Retsjitza zijn heftige gevech
ten gaande.
In het gebied van Witebsk mis
lukten wederom alle Sovjetaanval-
len, vooral zuidoostelijk van de
stad, met zware vèrliezen voor den
vijand. 66 Sovjet-pantserwagens
werden vernield en 15 stukken ge
schut buitgemaakt.
In de laatste twee dagen zijn aan
het Oostelijk front 359 vijandelijke
pantserwagens en 43 vliegtuigen ver
nield.
Het door Tass gepubliceerde ant
woord van de Sovjet-Unie op de ver
klaring van de Poolsche regeering te
Londen van 5 Januari beweert, dat de
Westelijke Oekraine en het W. van
Wit Roethenië in de Sovjet-Unie zijn
opgenomen op grond van een op bree-
den dem.o.cratischen grondslag in 1939
gehouden volksstemming.
De Sovjet-Unie zoo wordt gezegd
streeft naar vriendschappelijke be
trekkingen en goede nabuurschap met
Polen en desgewenscht naar een
bondgenootschap voor wederkeerige
hulpverleening tegen Duitschland,
waartoe Polen tot het Sovjet-Russische
—Tsjechische blok zou kunnen toetre
den.
De Sovjet-regeering beschouwt de
grens van 1939 niet zoodanig, dat er
geen correcties ten gunste van Polen
kunnen aangebracht worden, b.v. zoo
danig, dat de districten met een over
wegend Poolsche bevolking aan Polen
worden overgedragen, zoodat de grens
dan b.v. langs de z.g.n Curzon-lijn
zou kunnen loopen. (Deze lijn liep langs
Njemen en Bo.eg en de Poolsche gren
zen kwamen ten slotte veel verder
jiaar het O. te liggen.)
Ten W. aldus de Sovjet-verklaring
zou men oer-Poolsche gebieden
kunnen inlijven waarvan Duitschland
zich vroeger heeft meester gemaakt en
zou Polen ook een toegang tot de
Oostzee krijgen. De Poolsche regeering
wordt door haar verkeerde politiek on
bekwaam genoemd en het wordt van
belang geacht, dat tusschen beide staten
vriendschappelijke betrekkingen tot
stand komen.
In Zuid-Italië duren ten westen van
Venafro de felle afweergevechten
voort. De plaats Cervaro en een berg
top ten noordoosten daarvan gingen
na harden strijd verloren.
Van hef óverigé front wórdt slechts
geringe plaatselijke gèvechtsactiviteit
gemeld.
Naar reeds in een extra-bericht
is bekend gemaakt, hebben Ame
rikaansche formaties bommenwer
pers in den ochtend van 11 Januari
bij aanvallen op het centrale Duit
sche gebied uiterst zware verlie
zen geleden.
De aanvallen kwamen tengevolge
van de schitterende samenwerking tus
schen jagers, jachtkruisers en alle
deel en der luchtverdediging niet tot
aaneengesloten optreden. Volgens de
laatste gegevens werden 136 Ameri
kaansche vliegtuigen, waarbij 124 vier
motorige bommenwerpers. meestal
vóór het bereiken van hun doelen
neergeschoten. Het is waarschijnlijk
dat nog meer vijandelijke toestellen
vernield zijn
GEBOUW „DE VLEESCHHAL" TE
HAARLEM Ook voor het behoud
van deee Nederlandsche Cultuur
waarden strijden onze Vrijwilligers
GL/H/P m
KEURINGEN.
Het SS-Ersatzkommando deelt mede:
Iedere gezonde Nederlander, in den leef
tijd van 17—45 jaar, kan zich aanmelden,
ten einde gekeurd te worden voor: de
Waffen-SS, SS-wachtbataljon in Amers
foort, Landstorm Nederland, Kriegsmari-
ne en de Germaansche SS in Nederland.
Tijdens de keuringen worden alle in
lichtingen verstrekt met betrekking tot
de verzorging van familieleden, duur der
opleiding, extra levensmiddelen etc.
Personen, tusschen 19—30 jaar, die aan-
meldingsplichtig zijn voor de tewerkstel
ling, kunnen zich eveneens aanmelden en
worden gedurende hun verbintenis van
de tewerkstelling vrijgesteld.
Officier in de Waffen-SS kan ieder
worden, die na minstens een Jaar dienst
tijd zijn geschiktheid voor de officiers
opleiding heeft bewezen. Zijn schoolop
leiding is niet doorslaggevend Beslissend
voor bevordering zijn: karakter, gedrag,
prestatie.
17.1.44 914.00 uur Rotterdam, Deutsche
Oberschule,. Westerlaan 2; 18.1.44 9—12.00
uur Breda, Restaurant Modern, Markt,
L5—18 00 uur; Den Bosch, Hotel Noord-
Brabant, Markt 45, 19-1 44 912.00 uur
Venlo, Deutsches Haus, Egmondstr 16,
1518.00 uur Arnhem, Café Royal; 20.1.44
9—12.00 uur Hengelo, café Modern, Spoor
straat 18, 15r-18.00 uur Zwolle, Hotel Gij-
tenbeek, 21.1.44 9—12.00 Assen, Concert
huis a d. Vaart, 15—18 00 uur Groningen.
Heerstr 46. 22.1.44 912.00 uur Leeuwar
den, Huize Schaaf. Breedstr 23 144
9—14.00 Amsterdam, Dam 4; 24 1.44 9—
t3 00 uur Utrecht, N V -huis. Oudegracht
245. 25 1 44 9—14 00 uur Amersfoort, Pol
Durchgangslager, Leusderweg; 26 1.44 9—
14 00 uur Den Haag, Dierentuin, Benoor-
denhoutscheweg
DE HONGERSNOOD IN INDIë.
Naar „News Week" meldt is het aan
tal dergenen, die den hongerdood e-
storven zijn, in de ziekenhuizen van Cal
cutta in één week tüds tol 1950 geste
gen. Voorts meldt het blad dat duizen
den van de armsten in Bengalen zoo
verzwakt zijn door honger, dat zij zich
niet meer naar de straten der stad kun
nen voortsleepen. Onbemiddelde koelies
en Indische boeren uit de dorpen der
omgeving -zakten op-de stoffige buiten
wegen in êlkaar.
SLECHTE STEMMING IN ENGELAND
Wanneer men uit het Middelland-
sche Zeegebied naar Engeland terug
keert, zoo schrijft de oorlogsverslagge
ver van de Londensche Evening Star,
Geoffrey Blunden, dan heeft men den
indruk, alsof men eerst in den werke-
lijken oorlog komt. In een onpleizierige
stemming gaat het leven voort. Het is
hard en vol bepalingen. Er komen te
genslagen en catastrophes voor, die
ernstiger zijn dan die, welke men in
Italië heeft meegemaakt, zonder dat
in deze ontwikkeling het eindè te zien
is. Engeland zal nog veel moeten door
staan. voordat de oorlog voorbij is.
Vergeleken met Engeland zijn de da
gen, die .men in het Middellandsche
Zeegebied doorbrengt, echte vacantie-
dagén.
De zitting van het gerechtshof
VERONA, 11 Jan. (D N.B.) Naar
uit het communique van het agentschap
Stefani over de zitting van het Ge
rechtshof te Verona blijkt, luidde de
aanklacht „landverraad en ondersteu
ning van den vijand, alsmede verraad
van de fascistische idee ten nadeele
van het weerstandsvermogen van het
land en van de militaire operaties" Met
uitzondering van Cianetti, voor wien
men verzachtende omstandigheden liet
gelden-, verklaart het vonnis dè overige
18 beklaagd n des doods schuldig. Be
halve de genoemden en re: ds terecht-
gestelden, graaf Ciano, maarschalk De
Bono, Pareschi, Marinelli en Gottardi,
heeft het vonnis betrekking op Gran-
di, Bottai, Albini, Federzoni, Alfieri,
Bignardi, De Vecchi, Ac. rbo Bastianini,
Rossoni, De Stefani, Baletta en Mar-
sico, die bij verstek veroordeeld wer
den.
In het middelpunt van het proces
stond het voorlezen van een memoran
dum van maarschalk Cavallero over
zijn eigen kuiperijen en over de ge
beurtenissen, die geleid hebben tot den
putsch van 25 Juli.
De maarschalk, die half September
zelfmoord gepleegd heeft, zet in zijn
aanteekeningen uiteen, dat hij sedert
November 1942 de mogelijkheid van n
opvolging van den Duce onder oogen
heeft gezien, en dat Badoglio de meest
geschikte persoonlijkheid voor de op
volging scheen. Over zijn plannen heeft
hij later ook met den ordonnans-offi
cier van den kroonprins gesproken, die
hem de verzekering gaf, dat zijn ideeën
aan de hoogste instantie zouden wor
den voorgelegd.
Bij den val van Sicilië nam het plan
van Cavallero concretere vormen aan
en de koning moest den Duce de lei
ding van den oorlog ontnemen, waar
door de militaire volmachten weer op
drn koning zouden terugvallen. „De
rest zou dan geheel vanzelf komen"
Badoglio zou belast worden met de
nieuwe regeering. In den tusschentijd
voerde Cavallero levendige propaganda
voor zijn plannen bij verscheidene
hooge staatsambtenaren en senatoren.
Men wilde het doel „langs grondwet-
telijken weg," d.w.z. via den Grooten
Raad van het fascisme, bereiken.
De procureur-generaal van het bij
zondere gerechtshof schilderde in zijn
requisitoir allereerst de traditioneele
politiek van het huis Savoye, die be
staat in het opvangen van revolution-
naire bewegingen, zoolang zij niet bo
venmatige risico's opleveren. Toen de
militaire nederlagen, veroorzaakt door
de voortdurende sabotage van den gene
ralen staf,-de kroon in gevaar brachten,
stak de vernielende activiteit van de
monarchie haar kop op. Het misdadi
ge plan bereikte zijn hoogtepunt op de
agenda van Grandi. Zij bood den ko
ning alle juridische en politieke mo
gelijkheden voor den val van het re
gime.
De procureur-generaal eischte voor de
beklaagd n de doodstraf.
Deze optkenden hun schuld. Zoo ver
klaarde Ciano „dat hij er in de ver
ste verte niet aan gedacht heeft, dat de
agenda van Grandi iets zou kunnen be
werkstelligen, wat niet een essentieele
voorwaarde voor de vorming van een
nationaal blok op breedere basis ge
weest zou zijn". Getuigenverklaringen
bevestigden dat de beklaagden krach
tens hun graad van ontwikkeling een
volledig besef hadden moeten hebben
van hun handelwijze en van de onver
mijdelijke gevolgen hiervan.
Zeven advocaten hadden zich belast
met de verdediging der beklaagden.
Nadat zij hun pleidooi hadden g hou
den, trok het bijzondere gerechtshof
zich terug voor een beraadslaging, die
vier uur duurde. Daarna werd het
vonnis uitgesproken.
De reactie in Duitschland.
De diplomatieke correspondent van
het DNB, dr. Siegfried Horn, schrijft,
dat de reactie in Duitschland op de
door een Italiaansch bijzonder gerechts
hof gevelde doodvonnisen geen verras
sende factoren biedt. Het vonnis is
inmiddels voltrokken. Een rechtvaar
dige boete voor de afschuwelijke daad
der verraders en de ernstige gevolgen,
dié zij over het Italiaansche volk heeft
gebracht. Afgezien van den mensche-
lijk-tragischen kant, die de voltrekking
van het vonnis jegens den man vormt,
die den Duce op grond van zijn ver
wantschappelijke banden het naast
stond, wordt te Berlijn herinnerd aan
het feit, dat het Italiaansche volk juist
op grond van de ervaringen, die zijn
Zuid-Italiaansche broeders hebben kun
nen opdoen met de z.g. bevrijdingsactie
van zijn vroegeren koning en Badoglio,
de rechters heeft moeten bepalen tot
een houding, die door de harde, maar
onafwijsbare wett-en van den ook het
Italiaansche volk door zijn onderdruk
kers voor oogen getoonden oorlog op
gedrongen was. Iedere andere houding
zou een vergrijp zijn geweest tegen de
door het fascisme aanvaarde oud-
Romeinsche wet, volgens welke de ver
rader jegens zijn land en zijn volk de
doodstraf verdient.
Belangrijke en principieele
rechtszaak.
Maandag j.l. zijn voor de Centrale
Pachtkamer van het Hof te Arnhem
de pleidooien gehouden in de zaken
van den Staat der Nederlanden tegen
Jb. en J. C. Onderdijk.
Wij herinneren eraan, dat in April
1943 aan de beide landbouwers Ondor-
dijk in de Wieringermeer de bevoegd
heid werd ontzegd om gedurende twee
jaren landbouwgronden te gebruiken,
terwijl tevens hun inventaris en de te
velde staande gewassen werden gevor
derd. Deze maatregel, welke op last
van den secr.-generaal van Landbouw
werd genomen, vond zijn oorzaak in
het feit, dat deze landbouwers tarwe
buiten de voedselvoorzieningsvoor
schriften om hadden verkocht.
De Economische Rechter te Alkmaar
had hen in December 1942 veroordeeld
tot 3 maanden gevangenisstraf en resp.
3000.en 1750,— boete. welke
strafvonnissen in verband met door de
betrokkenen ingesteld hooger beroep
nog niet in kracht van gewijsde zijn
gegaan.
In Juli van het vorige jaar diende
de Staat der Nederlanden, aan wien
de bij de heeren Onderdijk in gebruik
zijnde landbouwbedrijven in eigendom
toebehöoren een verzoekschrift in bij
de Pachtkamer van het Kantongerecht
te Den Helder, ten einde ontbinding
der bestaande pachtovereenkomsten te
verkrijgen.
De Pachtkamer weigerde bij beschik
king van eind Juli 1943 hare medewer
king te verleenen, en de Staat ging
van deze beschikking in hooger beroep
bij den hoogsten pachtrechter.
Voor den Staat werd gepleit door
jhr. mr. Van der Does. den lands
advocaat, terwijl voor de beide heeren
Onderdijk als pleiter optrad mr. dr.
J. A. E. Buiskool, advocaat te Schagen.
De pleidooien.
De landsadvocaat betoogde, dat de
beschikking van de Pachtkamer in we
zen een afwijzende beslissing was, zoo
dat ondanks het bepaalde in artikel 125
Wetboek van Burg. Rechtsvordering
hooger beroep mogelijk was. Anders
zou iedere pachtrechter. door zijn me
dewerking te weigeren, het in de hand
hebben zichzelf tot hoogsten rechter in
pachtzaken te promoveeren, wat tot
zeer ongewilde consequenties zou leiden
Wat de feiten betreft, aldus de lands
advocaat, meen ik twee gronden voor
ontbinding der pachtovereenkomst te
kunnen aanvoeren.
In de eerste plaats hebben de pach
ters niet nagelaten, wat een goed land
bouwer in dezen tijd behoort na te
te laten en in de tweede plaats is hun
het gebruik van de gepachte gronden
ontzegd, zoodat zij niet in staat zijn
hun land behoorlijk te exploiteeren en
in feite dus geen pachtèrè meer zijn,
zoodat, ook al zijn hun verbintenis
sen blijven bestaan de pachtovereen
komst niet meer kan bestaan.
Met een beroep op artt. 19 en 35 van
het Pachtbesluit meende de lands
advocaat terecht de ontbinding der
overeenkomst te mogen vorderen.
Volgens den landsadvocaat hadden de
betrok enen uit grof winstbejag ge
handeld, niettegenstaande zij voor een
geringe pacht uitstekende gronden in
gebruik hadden en behoorlijke inko
mens uit hun bedrijf trokken.
Mr. Dr. Buiskool, hierna het woord
verkrijgende, betoogde, dat het hooger
beroep op grond van Art. 125c voor
noemd niet ontvankelijk was. Dit artiy
kei is voor pachtzaken toepasselijk ver
klaard, en de pachtrechter in Den Hel
der heeft dit" artikel letterlijk toege
past. De heeren Onderdijk zijn door de
pachtkamer nooit gehoord, zij wisten
van het verzoekschrift niets af. Plotse
ling werden zij in hooger beroep ge
dagvaard. Ons systeem van rechtsvor
dering verzet zich er tegen, dat iemand
voor het eerst in hooger beroep proces
partij wordt. Dit is- absurt volgens plei
ter. Voorts kent art. 125 geen hooger be
roep en de Staat had slechts c^«satie
in 't belang der wet kunnen uitlokken
Wat de feiten betreft, merkte plei
ter op, dat de pachtkamer te Den Hel
der hare medewerking om het ver
zoekschrift te behandelen, heeft gewei
gerd, omdat zij geen pachtverhouding
in den waren zin des woords me- aan
wezig achtte. De Staat heeft zelf den
heeren het gebruik van de gepachte
gronden ontzegd, en nu zou het wei
nig fraai zijn. om daarna de pacht te
doen verbreken Bij het ontzeggings-
besluit heeft de Staat immers zelf de
toekomstige verhouding voor die twee
jaren geregeld, zooals doorbetaling der
pacht en vergoeding aan de pachters
wegens gemis der gronden. De Staat
is dus uitgegaan van bestendiging der
pacht en herleving in vollen omvang na
twee jaren. Pleiter vroeg, hoe de Staat
er over zou denken, indien niet hij
maar een particulier de verpachter was
geweest. Wat kan de Staat dan doen?
Men mag den Staat als publiekrech
telijk orgaan niet verwarren met den
Staat deelnemende aan het maat
schappelijk verkeer, gelijk ieder parti
culier, alleen als verpachter van land
bouwgronden.
Voorts betoogde pleiter, dat de pach
ters geen enkele bepaling van het
pachtbesluit of van het pachtcontract
hebben overtreden. Zij zijn steeds
openlijk geprezen als beste boeren en.
zij hadden mee de hoogste opbrengsten
van hun land. Zij zijn niet als pach
ters tekort geschoten, maar zij hebben
distributiebepalingen overtreden Dat
zijn feiten, die geheel los staan van
de pachtverhouding. Als het mogelijk
was om de pacht te doen ontbinden
op grond van het ontzettingsbesluit
van 1942, waarom heeft de Secr.-Gen.
dit besluit dan nu gewijzigd?
Ook hebben zij niet uit winstbejag
gehandeld. Zij kregen te weinig brand
stof voor hun tractoren en machines,
hadden geen paarden genoeg en moes
ten zich tegen dure prijzen van het
noodige vóórzien om hun producten te
kunnen oogsten en hun land te bewer
ken. Voordeel hebben zij niet geno
ten. Het was noodzaak in belang van
het bedrijf. c
Pleiter besloot met een beroep op het
Hof om het hooger beroep niet ont
vankelijk te verklaren, althans de vor
dering in appèlaf te wijzen.
De uitspraak volgt half Februari a.s.
WIJZIGINGEN EN KLACHTEN
in adressen en over bezorging ge
lieve men niet tot het hoofdkantoor,
doch tot de bureaux der betreffende
editie te richten.
DE DIRECTIE.
K U N S T.
BIJ DEN ZESTIGSTEN VERJAARDAG
VAN JOHAN ELSENSOHN.
Heden 13 Januari viert de be
kende Nederlandsche tooneelkunste-
naar Johan Elsensohn zijn zestigsten
verjaardag
Aanvankelijk bestemd voor den han
del, volgde Elsensohn in zijn jonge
jaren reeds spoedig den roep van zijn
hart, die hem naar het romantische le
ven op öe planken riep. In die begin
periode is het hem niet steeds voor
den wind gegaan; hij heeft moeten
vechten voor zijn plaats onder de zon.
Maar hij heeft die plaats gewonnen,
met glans en voldongen.
Nu ongeveer vijftien jaar geleden
toen hij verbonden was aan het ge
zelschap van Herman en Aaf Bouber
en tezamen met deze en met Annie
Verhulst in de volksstukken optrad
beleefden wij het wonder, dat hij op
één enkelen avond het pleit te zijnen
gunste beslechtte. Na een meesterlijke
vertolking in een meesterlijk stuk,
stond hij. om een welhaast klassiek
geworden voorbeeld te mogen volgen
des ochtends op en merkte, dat hij
beroemd geworden was. De Nederland
sche journalistiek bood toen het zeld
zame schouwspel, dat alle tooneelcriti-
ci hef met elkander eens waren, ten
aanzien van Elsensohn en zijn spel.
En sedertdien heeft Elsensohn zijn
naam weten te handhaven. De toege
negen aandacht van het publiek heeft
zich niet meer van hem afgewend.
Eerlijk, recht op den man af. zooals
zijn ruige kunst is, zoo is ook hijzelf.
En velen zullen op dezen mijlpaal niet
slechts den genialen acteur gedenken,
maar ook den trouwen, oprechten
vriend, die nog nimmer een blad voor
den mond heeft genomen.
H. P. VAN DEN AARDWEG.
NIEUWE RANTSOENBONNEN EN
RANTSOENKAARTEN.
's-GRAVENHAGE, 13 Jan. Met in
gang van 10 Januari zijn wederom voor
alle artikelen rantsoenbonnen van
nieuw model in gebruik genomen. De
ze bonnen hebben een blauwen achter
grond, waarop de naam van het arti
kel, de letters „1 R", „Va R" of „4 R",
alsmede de datum „15-4-'44" gedrukt
zijn.
Alle rantsoenbonnen van het thans
gangbare model, dat zijn dus de rant
soenbonnen met groenen achtergrond,
blijven tot en m'et 6 Februari a.s. gel
dig. Na dien datum kan op deze
bonnen niet meer gekocht worden.
De wisselbonnen voor 1/4 rantsoen
brood, 1/7 rantsoen melk, 1/7 rantsoen
taptemelk, 1/4 rantsoen kaas, 1/4 rant
soen vleesch en 1/50 rantsoen boter
blijven evenwel geldig.
Zij, die rantsoenbonnen voor brood,
beschuit, boter, margarine, melk, tap
temelk, vleesch of groente hebben ont
vangen voor een periode, welke na 6
Februari a.s. eindigt, kunnen hun oude
rantsoenbonnen bij den distributiediensfc
ruilen tegen rantsoenbonnen van nieuw
model, voor zoover de oude bonnen be
stemd zijn voor gebruik na 6 Februari.
Deze mogelijkheid tot ruilen geldt uit
sluitend voor de genoemde artikelen.
Rantsoenbonnen voor andere artikelen
kunnen in geen geval geruild worden.
Rantsoenkaarten,
In den vervolge zullen verder vreem
delingen, arbeiders met verlof uit het
buitenland e.d., geen losse rantsoen
bonnen voor voedingsmiddelen meer
ontvangen. I. pl. v. rantsoenbonnen zul
len de distributiediensten aan deze per
sonen z.g, rantsoenkaarten uitreiken,
waarop bonnen voor voedingsmiddelen
voorkomen voor een tijdvak van 1, 4
öf 7 dagen.
Voorts zullen pasgeborenen zoo noo-
dig een dergelijke kaart ontvangen,
waarop bonnen voorkomen voor een
tijdvak van 7 dagen. De bonnen van
deze kaart nemen de plaats in van de
rantsoenbonnen, welke tot dusverre in
een aantal gevallen verstrekt werden.
Aanstaande en jonge moeders zullen
in den vervolge gedurende 26 weken
vóór de bevalling en 6 weken ria de
bevalling elke vier weken een rant-
soenkaart, waarop bonnen voorkomen
voor een tijdsduur van 4 weken ontvan
gen in plaats van de rantsoenbonnen
welke zij tot dusverre ontvingen. Ver
der zullen zij, wanneer het kind in
leven is, tegen overlegging van de dis
tributiestamkaart van het kind, gedu
rende 32 w. na afloop van de 6 we
ken na de bevalling nog rantsoenkaar
ten ontvangen. Zij moeten deze kaar
ten elke 4 weken bij den distributie-
dienst afhalen.
De bovengenoemde rantsoenkaarten
bevatten geen bonnen voor sommige
artikelen, waarvoor tot dusverre wèl
rantsoenbonnen werden verstrekt. Dit
verschil wordt evenwel gecompenseerd
door het aantal bonnen, dat daarop
voor de andere artikelen voorkomt.
De nieuwe rantsoenbonnen en de
bonnen van de bovenbedoelde rantsoen
kaarten blijven blijkens hun opschrift
tot en met 15 April a.s. geldig.
SINAASAPPELEN VOOR KINDEREN
VAN 0—4 JAAR.
's GRAVENHAGE, 13 Jan.
Voor kinderen van 04 jaar zal 500
gram sinaasappelen beschikbaar worden
gesteld. Ter verkrijging hiervan moet
men de bonnen „Reserve D-8 en E-8"
gedurende het tijdvak van 13 tot en met
17 Januari 1944 van te voren bij zijn
leverancier inleveren. De leveranciers
zijn verplicht desgewenscht een ont
vangstbewijs af te geven.
De aflevering tder sinaasappelen aan
het publiek zal van 23 Jan. a.s. af kun
nen geschieden.
Zoon verwondt vader. - In Arnhem
heeft zich een ernstige twist voorgedaan
tusschen een vader en een zoon. De 61-
jarige H. v, D. sloeg zijn 27-jarigen zoon
J. H. van D. met een stok een gat in het
hoofd. De zoon verwondde zijn vader
ernstig met een mes door twee steken in
de hartstreek en 'n klap met een bijl aan
den slaap. De vader werd naar het Gem.
Ziekenhuis overgebracht. De zoon is in
arrest gesteld.
-V