DAGBLAD VOOR
LetOpUwSaeck!
Nog kan Nederland zijn lot
beinvloeden
Duits bruggenhoofd över de Maas
Dus toch!
1 De Rijkscommissaris in zijn rede:
Allen dienen de handen ineen te slaan
om de nood te overwinnen
Sumner Welles over
Engeland
Weermachtberichten
Nieuwe successen in Lotharingen en Elzas
Positie-verbetering
in Koerland
'oofse regering in Lublin
Russisch filiaal
De strijd om Boedapest
Nieuws in het kort
Vroeger en Heden.
Boodschap van Roosevelt aan hét Congres
HOOFDREDACTEUR H. M. C. SCHRODER.
Tijdelijke redactiebureaus
N. V. „DE ARBEIDERSPERS",
HEKELVELD 15, AMSTERDAM-C.
TELEFOON 38811, TOESTEL 58.
I47e JAARGANG No. 3
DINSDAG 9 JANUARI 1945
NOORD
Verschijnt voorlopig Dinsdag, Donderdag en Zaterdag
Uitgave Dagblad voor Noord-Holland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den Hélder, Schagen,
Hoorn, Beverwijk, /Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 1 cent
Postabonné's die in deze omstandigheden moei
lijk te bereiken zijn, kunnen wij hun blad
thans niet toezenden. Zij kunnen dit aan
vragen bij de verschillende bureaux.
In ons volk heerst op het ogen
blik grote beroering, die haar
oorzaak vindt in de maatregelen
van de Duitse overheid t.a.v. de
arbeidsinzet. Een maatregel ove
rigens die in zijn consequenties
voor ons Nederlanders zeer ingrij
pend is en ons daardoor zwaar
treft.
Het is echter fout de Duitse
overheid hiervoor te hekelen,
aangezien de bedoelde maatrege
len een uitvloeisel zijn van de
misdadige houding, die de Neder
landse emigrantenkliek te Lon
den heeft aangenomen Deze lie
den toch hebben door net uitlok
ken van de spoorwegstaking hier
te lande, onder de valse voorspie
geling. dat een spqedig einde van
de oorlog (de genoemde termijn
was drie dagen) verwacht kon
worden, het eigen volk, dat onder
bezetting leeft, een daadwerke
lijke oorlogshandeling doen ple
gen tegen die bezetting. Voorts
heeft diezelfde emigrantenkliek
het hare er toe bijgedragen, dat
thans de in onze zuidelijke pro
vincies levende mannelijke Ne
derlanders onder de Engelse wa
penen zijn geroepen en tegen
Duitsland meé moeten strijden.
Gezien deze tegenover Duits
land vijandige houding heeft" de
Duitse regering besloten tegen
maatregelen te nemen, waardoor
het uitgesloten wordt, dat de
weerbare mannen In het bezette
Nederland, wanneer dit nog eens
„bevrijd" zou worden, eveneens
de Engelse wapenen tegen Duits
land opnemen. Zo ligt in het
kort de situatie.
Wij noemden de houding van
de in Londen „regerende" Neder
landers misdadig, omdat zij door
hun parolen en valse voorspiege
lingen het eigen volk steede meer
in het verderf storten.
V/ij gevoelen thans allen aan
den lijve de gevolgen van de
-pcorwegstaking. Gevolgen, die
straks in die statistieken tot uit
drukking zullen komen, waar het
betreft de t.b.c., de zuigelingen-
in kindersterfte. Daarnaast groeit
een jong geslacht op, dat physiek
slap zal blijven, doordat het ip
DEN HAAG, 8 Jan. In deze voor ons volk ernstige ure heeft
Rijk-commissaris dr. Seyss InqUart gesproken. In een uitvoerige
radiorede heeft hij Zondagavond openhartig alle problemen aange
roerd, waar ons volk thans mee worstelt. Klaar en duidelijk heeft hij
zijn standpunt uiteengezet zonder nochtans het Nederlandse volk een
gedragslijn voor te schrijven. Integendeeï: Hij Iaat aan onszelf de
beslissing en daarom eindigt zijn rede met de woorden „Wat nu?"
Hij stelt dus ons volk voor de vraag: „Wat wilt gij thans doen?"
Wij zullen In deeerstvolgende dagen gelegenheid hebben op de
bijzonderheden van deze rede in te gaan. Thans geven wij eerst een
algemeen overzicht.
Nieuwe ,,DuoS^ wonc'eren"
zullen den vijand verslaan
Allereerst behandelde de Rijkscom
missaris het voedselvraagstuk. Hij her
innerde aan de rantsoenen, die wij in
het begin van het-, vorig jaar hadden,
rantsoenen, die öns thans sprookjes
achtig schijnen: 1800 gram brood en
70 gram meel, 150 gram vermicelli
e.d., 250 gr. suiker, 125 gr. jam, 125
gram vlees, 146v'grarti boter, 50 gram
kaas, ongeveer 3 kg. aardappelen en
1-J liter melk. Die rantsoenen hadden
kunnen blijven bestaan tot de nieuwe
oogst, omdat het Rijk voor al het uit-
gevoerde voedsel een gelijkwaardige
Invoer had toegezegd (b.v. graan voor
groente). In het najaar echter is een
grondige wijziging gekomen in de
situatie. Er zijn daarvoor verschillen
de oorzaken aan to wijzen: spoorweg
staking, het uitvallen van de binnen
vaart, dus vermindering van transport
middelen. Maar ook andere oorzaken:
Het Rijk kon door de veldtocht in
Frankrijk en de bomaanvallen in
West-Duitsland voorlopig minder aan
voeren dan in de bedoeling lag, de
weermacht moest door het wegvallen
van treinen en schepen zich in het
land zelf gaan voeden, de boeren wer
den ongerust en hielden hun produc
ten vast, de vijand vernielde Walche
ren en ook Zutd-Beveland en Brabant
vielen weg als verzorgers. Zodoende
ontstond een situatie, waarbij de ver
antwoordelijke Nederlandse autoritei
ten slechts zeer Kleine rantsoenen ter
beschikking konden stellen.
Wanneer echter alle delen van de
bevolking zich tot het uiterste in
spannen, is een verhoging mogelijk
tot 1400 gram brood, 125 gram vlees,
s'n groei en ontwikkeling belem-- JfW gr. olie, 50 gram kaas en zeker
merd wordt door een tekort aan
opbouwende grondstoffen.
Dit, lezers, hebben wij te dan
ken aan de misdadige hou
ding-van Gerbrandy c.s. Nog is
echter de maat niet vol. Nauwe
lijks hingen in ons land de aan
plakbiljetten, betrekking hebben
de op de melding voor de arbeids-
nzet, of pro-mpt'-gaven de Neder
landse regeerders in Londen het
parool uit: „Niet melden", de
vérkgevers er daarbij op wijzen
de, dat zij hun personeel van de
nelding vandaan moeten houden,
aangezien zij anders als collabo-
.■atetirs beschouwd zullen worden
en na de oorlog hun gerechte
draf daarvoor zullen ontvangen.
Hiermede wordt het Nederland
se volk wederom in een hoek ge-
3 kg. aardappelen, waarbij echter
zekere voorwaarden vervuld moeten
zijn (geregeld dorsen, geregeld ver
voer, geen verkoop in de zwarte han
del enz.) Het allerbelangrijkste blijft
aller bereidwilligheid al het moge
lijke te doen. Toen b.v de leider van
de afd. vervoer van het departement
van Waterstaat onderdook, aldus de
Rijkscommissaris, gaf dat een verlies
van minstens twee weken tijd. Mag
hij daarvoor het grootkruis van een
huisorde verwachten?
Biet cijfers bewees de Rijkscommis
saris, dat er op dit ogenblik scheeps-
ruimte voldoende is, alle Duitse auto
riteiten hebben hun medewerking
toegezegd, het komt hier op de schip
pers aan.
Nadat de Rijkscommissaris gewezen
liad op de schrijnende tegenstelling
tussen de bevredigende voedselvoor
ziening gedurende meer dan vier ja
ren Duitse bezetting en de voedsel-
nood ln de door Engelsen, Amerikanen
en bolsjewieken bezette gebieden.
.apt, want, zoals bekend, kal het sprak hij over de werkloosheid,
:et-m?lden door de bezettende die in de bezettingstijd verdwenen is.
Jverheid beschouwd Worden als
ibotage met alle gevolgen van-
dieh.
De Gezondheidstoestand
De gezondheidstoestand van het Ne-
Het js verbazend eenvoudig derlandse volk is, zoals met cijfers
anuit de veilige vluchtplaats de
chtergeblevenen. die zich in de
branding bevinden, te gelasten
lit te laten en dat te doen. Maar
r wordt geen rekening mede ge
houden, dat het achtergebleven
oïk, dat zieh in deze wereld
evolutie ondanks alles wenst
taande te houden, «het deze last-
evingen, parolen en gemene in-
luisteringen te gronde gericht
wordt, opgeofferd wordt aan de
i'.olitike inzichten, die in Mei
f™ nog opgeld deden, doch
viqoiri 4oor de feiten zijn achter-
w ,')Men zie ook het artikel
veilfhiinpiifi "bevr«de" Nijmegen
ei nei^e blad Dp Gelder
lander", eldet5 - ^eiaer
ïh dit blad.)
werd aangetoond, eer beter dan slech
ter geweest, als men de bezettingsjaren
vergelijkt met de jaren 19141918.
Toen steeg b.v, het sterftecijfer van
12,4 tot 13,1 om ln 1917 door de griep
epidemie 17,1 te bereiken. Nu steeg
het cijfer in 19401945 van 9,5 op 10.
De besmettelijke ziekten zijn zelfs
minder geworden. Sterker nog spreken
de cijfers van huwelijk ,en geboorte.
Tijdens de oorlog 19141918 zijn die
tot op de helft gedaald. Van 1940 tot
1943 zijn ze gestegen van 20,8 tot 23
p.m. De bevolking van Nederland steeg
ln 1943 voor het eerst boven de 9 mil-
lioen. De oorzaken zijn het verdwijnen
dér werkloosheid, een betere regeling
der belastingen, kinderbijslag ,en in
het algemeen de zorg voor de kinder
rijke gezinnen. Hoewel de belastingen
moesten worden verhoogd, de inkom
stenbelasting b.v. tot het drievoudige,
betaalt een gehuwd arbeider of kleine
ambtenaar met drie of vier kinderen
thans minder Inkomstenbelasting dan
in 1939. Al deze maatregelen leidden
er toe, dat de* Nederlandse bevolking
de toekomst met vertrouwen tegemoet
zag.
En toch beweert de vijandelijke pro
paganda, dat het Nederlandse volk on
der een onbeschrijfelijke druk, onder
terreur geleefd zou hebben. De proef
,0?e0i£2ïtia „va? Engeland zal aan
N nf^Taten3' Roeten ons
niet laten verblinden door
datgene, wat men ons van
overzijde van het Kanaar ais de
enige waarheid tracht aan te
prijzen, want zij, 'die dit doen
kennen de verhoudingen in ons
land niet meer, begrijpen niets
van het enorme drama, dat zich'
'fspeelt op het Europese conti
nent, waarin wij onze rol, ons
opgelegd door de ijzèren wetten
van'het zelfbehoud, hebben te het ~etade'Tan^a^S™ niet veel
pe en. overeenkomst meerve?tonen met die
Slechts als wij de weg gaan. die Yan 1339. aldus verklaarde naar Reu-
de geschiedenis de laatste Jaren ul* New York meldt de vroegere
leeft gestippeld én ons daarbij Amerikaanse' onderstaatssecretaris
"taten ieiden door het verstond Sumner Welles m een Donderdag j.i.
dat S rtat Ln v,ersta,nd- gepubliceerde brochure onder de titel
mn ïSi- ?oln ping „Vredeshandboek van een intelligen-
aan Mei 1940 voor altijd uitgeslo- ten Amerikaan",
ten is, dan zullen wij een betere In deze brochure verklaart Sumner
ipekomst zien verrijzen dan wan- Welles o.m., dat wanneer Engeland
neer wij het doornige pad zouden zi-'n voor-oorlogse levensstandaard
blijven volgen, dat men ons van wil handhaven het voor lj milliard'
Engeland uit wijst en dat uitein dollar per jaar meer moet exporte-
deiijk doodloopt in de chaos ren dan in 1939- waarbii eefl v°or"
Daarom let nn TTw Rae-vi oorlogse waardering moet' worden
Daarom, let op uw baeck! aangenomen. Engeland moet zijn uit-
Schr TOer verdubbelen of de levensstan
daard zal aanzienlijk zinken. Aange
zien geen volk zich na jaren van ont
bering op het gebied van voeding,
kleding en woning zal tevreden stel
len mét een verlaagde levensstan-
i aaId' zal het Probleem voor Enge-
,a'ld enorm zijn. De moeilijkheden
worden nog meer gecompliceerd door
e?i?heid van de geblokkeerde
op de som leveren vooral twee bevol
kingsgroepen. die het meest weerloos
staan tegenover ruw optreden en ge
brek aan discipline, n.l. de kinderen
en de vrouwen. Overal kan men echter
zien, aldus de Rijkscommissaris, hoe
onbevangen de kinderen den Duitsen-
soldaat tegemoettreden. En kon .niet
elke Nederlander vaststellen, dat
vrouwen en meisjes in de donkere win
termaanden 's avonds onbekommerd
alleen op straat lopen of fietsen? In
Brabant schijnt dat volgens radiobe
richten anders te zijn.
Ook hoort men wel zeggen, dat de
rechtbanken onder druk zouden staan.
Nooit is echter pressie op de rechters
uitgeoefend, hoejvel deze soms bij ern
stige vergrijpen opvallend lichte straf
fen oplegden. Alleen werden rechters,
die weigerden verder te werken, ont
slagen. Wie dienst weigert, verliest
zijn post. De nieuwe rechtbanken, wel
ke werden ingesteld, hebben zeer be
vredigend gewerkt en tot de politieke
ontspanning bijgedragen. Wat de bij
zondere Duitse rechtbanken aan ga at.
kan worden vastgesteld, dat het aantal
ter dood veroordeelden, ook als-men
er de gevallen van doodschieten bij
verzet bij rekent, minder bedraagt dan
het aantal slachtoffers van een enkele
Engels-Amerikaanse terreuraanval op
de stad Nij-megen.
Het principe der bezettingsmacht
was, de Nederlanders ln hun particu
liere leven zoveel mogelijk ongehinderd
te laten en. de politieke activiteit
in zoverre te controleren, dat er geen
vijandige actie uit ontstaat. Een Ame
rikaans politie-officler zeide dezer da
gen, dat hij niet in Duitsland kwam
voor een bezetting van orde, maar
voor een bezetting der verovering. Wat
zegt de Nederlander van de Duitse be
zetting? Wat zij er een van verovering
of een van orde?
De maand September
Over de gebeurtenissen van Sep
tember zei de Rijkscommissaris,
dat voordien vele Nederlanders,
vooral Hollanders, liever afwacht
ten, hoe de strijd tussen de grote
mogendheden zou aflopen. Dat kan
nu niet meer en het heeft wel
licht dit voordeel, dat Nederland door
het lijden en het overwinnen van
eigen nood bewust en met overtuiging
kan intreden in de kring dergenen,
die in de toekomst zullen beslissen
over het lot van ons continent.
Het was mogelijk geweest, ook in
deze tijd met uiterste discipline veel
te redden. In plaats daarvan kwam de
georganiseerde sabotage. Het signaal
daartoe was de spoorwegstaking, waar
op de heren in Londen vreselijk trots
schijnen te zijn. De feiten zijn de vol
gende: geen spoorwegman is vervolgd,
de stakers zijn ontslagen. Zij zullen
alleen dan en in zodanige omvang
weer aan het werk kunnen komen, als
de bezettende macht doelmatig acht.
De verantwoordelijke leiders zuilenter
verantwoording geroepen worden, maar
de bezettende macht heeft daar 'ech
ter geen haast mee.
Over eventuele hulp van het Rode
Kruis zei de Rijkscommissaris, dat de
thans ln het vooruitzicht gestelde hoe
veelheden niet van veel betekenis zijn
Wanneer men van de 21 i 3 milliard
gulden bezittingen ln het buitenland
levensmiddelen kocht in Argentinië en
een deel van de 11 miilioen ton
scheepsrulmte met eigen bemanning
naar Holland liet varen, behoefde nie
mand hier honger te lijden. Waarom
■gebeurt dat niet? Door de blokkade?
Of willen de .Nederlanders in het bui
tenland dat niet?
Over de reorganisatie van het Rode
Kruis hier te lande zei de R.K., dat
het noch in de bedoeling ligt, uit het
Nederlandse Rode Kruis een nat.-soc.
partijorganisatie te maken, noch er een
Duitse instelling van te maken.
Door de Septembergebeurtenissen
lijdt het land ook sterk aan gebrek
aan kolen. Dat is misschien nóg ern
stiger voor Nederland dan het voed
selgebrek. Het Rijk heeft zich bereid
verklaard, de kolen te leveren, die
nodig zijn voor het allernoodzake
lijkste energie en voor de openbare
verzorglngsbedrijven. De helft alteen
al is nodig om het land droog te hou
den. De vraag is nu maar: hoe krij
gen we de kolen hier. In elk geval is
de uiterste zuinigheid in heel het land
noodzakelijk.
Radeloos maar niet redeloos
Zeker is het dat Holland thans in
nood geraakt is. Ja tot radeloosheid
is vervallen. Misschien leidt dit er
toe, dat men nu alleen gaat denken
aan de belangen van land en volk
zonder zich te laten remmen door
overwegingen, die niet meer tradi
tioneel .kunnen heten, doch reaction-
nair.
In elk geval geloof ik, aldus de
R.K., dat thans vóór alles het
eensgezinde streven naar orde
moet ontwaken, want de enige
weg om in de huidige situatie
stand te houden, ligt daarin, dat
allen de handen ineenslaan om
de nood te overwinnen onder
een richtinggevende leiding, die
geheel uit Nederlanders bestaat.
Va Duitse zijde zou deze alle mo
gelijke steun ontvangen.
Daarna sprak de R.K. over het
wegvoeren van fabrieksinstallaties en
voorraden en over het oproepen van
de 17 tot 40-jarige Nederlanders voor
de ajtaeidsinzet. In deze totaalste van
alle oorlogen moet alles wat bruik
baar is, beschouwd worden als be-
Uit het Hoofdkwartier van den Führer maakte het opperbevel van
de Weermacht op Januari bekend
Bij Wanssum in zuidoostelijk Nederland hebben onze troepen de
laatste dagen een bruggenhoofd over, de Maas gevormd en alle tegen
aanvallen van de derde Engelse divisie met zware verliezen voor den
vijand afgeslagen. 9
In de noordelijke Ardennen zijn gisteren de aanvallen der Ameri
kanen onder de indruk van hun zware verliezen der vorige dagen
geluwd. In het gebied van -Bastogne gelukte het onze formaties,
ondanks taaie vijandelijke tegenstand, nieuwe steunpunten uit de
vijandelijke frontbocht rondom de stad Los te breken.
De gevechten in Lotharingen en
de Elzas brachten nieuwe successen
aan onze troepen. Tegenaanvallen
langrijk voor de oorlog. Daaronder der inmiddels aangevoerde Ameri-
valt ook, hetgeen Duitse burgers be- kaanse formaties zijn mislukt ten
hoeyen wegens de terreurbombarde- noordwesten van Rohrbach, alsmede
menten. Als thans fabrieken in Ne- aan de daluitgangen der Beneden-
derland stilliggen, wordt het nood- Vogezen. Bij Philippsburg is een ves-
zakelijk te zorgen/dat ze elders weer 1 ting der Maginctlïnie met de gehele
kunnen werken. Uitvoerig sprak de Amerikaanse bezetting gecapituleerd.
R.K. over de opvordering, van de in de Rijnvlakte ten noorden van
jeugdige arbeidskrachten in verband het 'Bos van Hagenau hebben onze
met de schending der capitulatie- troepen talrijke plaatsen bevrijd en
voorwaarden en het inschakelen der hun bruggenhoofd ten noorden van
verzetsbeweging bij militaire opera- Straatsburg ondanks vijandelijke
ties. Hoewel liet gerechtvaardigd zou I tegenaanvallen versterkt. In het wes-
zijn, de weerbare mannen zonder i ten weiden gisteren 73 vijandelijke
meer weg te voeren, heeft men de tanks stukgeschoten, terwijl talrijke
arbeidsinzet gekozen. Deze geeft de stukken geschut en pantserafweer-
betrokken personen en hun gezinnen
bepaalde sociale voordelen De Duif-
sers van die leeftijd dragen veel
zwaardere lasten, zij staan trou
wens voor het overgrote deel aan het
front. De wijze van uitvoering dei-
maatregelen tot de arbeidsinzet vin
wapens werden buitgemaakt.
Luik en Antwerpen liggen onder
ons iange-afstandsvuur.
Italiëfront
In midden-Italië ondernamen de
den ook de Duitsers niet aangenaam Blitten Sferen afzonderlijke ver-
oen ook ae Duitsers niet aangenaam, in de Rómnena..
men moge echter bedenken, dat dui
zenden in het Rijk onder de t-er-
reurbombardementen het vaak nog
veel erger hebben. De directe oor
zaak van de. moeilijkheden ligt in
het verzet der Nederlanders Bestond
die niet,, dan kon men rustig groep
voor groep de betrokken mannen
oproepen .en laten afreizen Het. is
niet mijn bedoeling, aldus de R.K,
iemand dè schuld te geven. Ik wilde
alleen een verklaring geven van het
geen -geschiedt.
De ineenstorting van het Riik zou
de bolsjewisering van Europa beteke
nen. Dit was het volgende punt in de
rede van den Rijkscommissaris, waar
bij hii uitvoerig Inging op de gebeur
tenissen in de z.g. bevriide gebieden,
in het bijzonder Polen en wees op de
dwaasheid om te geloven ln een de
mocratisch Rusland. Stalin verlangt
de macht over Duitsland. Daartegen
over is de nat. soc. vernieuwingsbewe
ging van den Führer de bevestiging
van de Duitse taak bij de verdediging
van het avondland.
Tegenover de Anglo-Amerikaanse
vrijheidsbegrippen, die dadelijk ver
vliegen, als er belangen bij in het spel
komen, stelde de R. K. de Duitse op
vatting van de vrijheid in de zin van
bewuste verbinding van rechten en
plichten onder het gebod der verant
woordelijkheid. „Wij strijden voor de
gelijkheid der gelijken", voor gelijk
recht en tegen bevoorrechting wegens
stand of klasse. Er behoort slechts één
criterium te ziin: wat presteert de
man? Wij willen vrijheid van het ge
loof voor iedereen en dulden niet. dat
men met de godsdienst politieke zaak
jes tracht te doen. Alle vrijheid berust
ten -slofte op het gebod van de ver
antwoordelijkheid tegenover onze ge
meenschap
De Anglo-Amerikanen willen niet,
dat elk op zijn wijze zalig wórdt, dus
gaat de strijd verder. Onze striid voor
de vrijheid is tegen niemand gericht,
die onze vrijheid eerbiedigt, hij wordt
gestreden voor -allen, die een recht
vaardige orde wensen m volkse ge
meenschap. Met steeds nieuwe „Duitse
wonderen" zullen de tegenstanders ver
slagen worden. Is het nu niet beter,
zo vraagt de R. K. het Nederlandse
volk, zich aan de feiten te houden en de
eigen toekomst niet afhankelijk te'ma
ken van de vernietiging van anderen,
maar te streven naar gemeenschappe
lijke opbouwende arbeid?
„Voor de Nederlanders bestonden
er drie mogelijkheden om in het
huidige conflict positie te kiezen,
want afzijdig staan is onmogelijk:
of met het Rijk zijn strijd te voe
ren,:
of in onverstoorbare discipline on
der een bezetting van orde de beslis
sing af te wachten
of na het binnentreden in het oor
logsconflict de moeilijkheden en ge
varen ener bezetting der verovering
te dragen.
Ongetwijfeld zijn thans al heel wat
beslissingen gevallen, die de weg
schijnen te bepalen. Desondanks be
zitten de Nederlanders ook thans nog
de mogelijkheid hun lot te beïnvloe
den. „Wat nu?"
Naar uit New York gemeld wordt sterlingsalcü.-
2 leeft Karl Rozmarek, de president
van het Pools-Amerikaanse verbond,
een verklaring uitgegeven, waarin hij
zich stelt achter de Poolse regering
te Londen en hear .den- enigen lega-
ien woordvoerder van het Poolse
volk" noemt. In deze verklaring
wordt J.m. gezegd: de Polen onder
ttussjsche bezetting kunnen niet vrij
•a drukking geven aan hun wil en
Dr:slissen voor een regering, noch
.ri.unnen dit de Poolse soldaten in
island, wier families met geweld
in bibene vastgehouden worden Voor
"5nJ?eldu het: Voer het bevel uit of
steri. Het. comité van Loeblin is een
Tviissisch filiaal, dat Rusland alleen
om der wille van het Russische pro-
-Ut heeft opgericht
Sumner Welles houdt zich vervol
gens bezig met de politieke gevolgen
van de oorlog en schrijft dat de op
komst van het nationalism" in de ge
hele wereld ongetwijfeld het koloniale
overwicht, dat Engeland' eens bezat
zal verminderefi. Of men nu de valu
ta, de handel, de buitenlandse lenin
gen of de levensstand.aard in ogen
schouw neemt of aan de veiligheid
van het imperium dénkt, het lot van
Engeland zal niet langer meer' afhan
kelijk zijn van de eigen wil van En
geland. De evenwichtspolitiek, welke
het leidende beginsel in Engeland is
geweest sedert 1688 in de internatio
nale betrekkingen, kan zijn eigen vei
ligheid en grootheid niet langer ga
randeren.
Oproep leden Jeugdstorm
Het Stafkwartier van de Natio
nale Jeugdstorm is gevestigd te
Assen, Torenlaan 4, tel. 2413 (na
18 uur 2504).
Ieder lid van de Nationale
Jeugdstorm dient zich per om
gaande schriftelijk of persoonlijk
met de navolgende gegevens aan
bovenstaand adres te melden:
naam, voornamen, geboorteda
tum, geboorteplaats, rang, func
tie, stamboeknummer, jeugd
storm, datum van inschrijving,
voormalig adres, huidig adres!
waar en hoe ingezet. -
Deze oproep geldt ook voor le
den van bijzondere afdelingen
zoals de Marine Jeugdstorm.
Huizenblokken worden forten
Tienduizenden Hongaarse en Duit
se soldaten en vrijwilligers verande
ren vlak achter het front steeds
weer huizenblokken in verdedigings
installaties, zodat de afweerring, die
door de buitenwijken loopt, van uur
tot uur bl-eder wordt. Wanneer een
stukgeschoten steunpunt opgegeven
moet worden, vinden de strijders
steeds vlak daarachter stellingen,
loopgraven en barricadèn. De troe
pen verdedigen elke vierkante meter
grond verbitterd. De Duitse en Hon
gaarse leiding beschikken over vol
doende snelle en gepantserde forma
ties, welke zij tijdig naar de brand
punten van de geweldigste afweer-
slag, die ooit, op Hongaarse bodem
werd gevoerd, overbrengen.
Het zwaartepunt van" de bolsjewis
tische stormloop, waarvoor aanzien
lijke delen van twee legergroepen
moesten worden geconcentreerd, ligt
nog steeds in de oostelijke front
sectoren, terwijl op de heuvels ten
westen van de stad slechts enkele
bataljons storen en op het Csepel-
eiland in het zuiden en op het Szen-,
tendreeiland in het noorden slechts
zelden gevechten plaatsvinden. De
sowjetartillerie, wier munitiegebruik
bij het begin -van de belegering tij
delijk zeer groot was, moest reeds
vrij lange vuurpauzes houden, daar
de aanvoer niet met de eisen in
overeenstemming is. Alleen de be
schieting met granaatwerpers is on
veranderd gebleven.
Bomaanval op Franse stad
De Britse luchtmacht heeft giste
ren terreuraanvallen gedaan op de
Franse stad Royan, ten Noorden van
de monding der Gironde. Minstens
viervijfde deel der stad werd volko
men verwoest. Volgens de bevoegde
autoriteiten bedraagt het aantal doo-
c.en meer dan duizend.
Amerikaans convooi aangevallen
Volgens een "bericht van het kei
zerlijke hoofdkwartier werd op 5
Januari een krachtig beschermd con-
voio waargenomen ten Westen van
het .eiland Luzon. Speciale afdelin
gen van de Japanse luchtmacht boor
den in een onmiddellijk ondernomen
-aanval twee vliegdekschepen en een
slagschip in de grond.
De Tijgertank
Het D.N.B. verneemt uit militaire
kringen, dat een Duitse Königstiger
gemiddeld negen Sherman-tanks bui
ten gevecht stelt alvorens hij zelf
de strijd moet opgeven. Hij is niet
onkwetsbaar, maar gaaf met de Ame
rikaanse tanks om als Me kat met
de muis.
geefse aanvallen in de Rómagna.
Tussen het Meer van Comacchio "én
de Adriajische kust duren zware ge
vechten voort.
Oostfront
In Hongarije heeft het dappere
garnizoen van Boedapest hevigê aan
vallen der bolsjewieken afgeslagen.
Ten noorden van de Donau is de
vijand aan het Gran-front met ster
ke strijdkrachten tot de aanval over
gegaan. De meeste aanvallen bleven
in ons vuur stekeh. Bij de verbitter
de gevechten om de afgrendeling
ener vrij diepe, penetratie ten noor
den van de Donau werden volgens
de voorlopige berichten 23 vijande
lijke tanks stukgeschoten.
In het zuidelijke grensgebied van
Slowakije zetten de bolsjewieken
hun aanvallen met plaatselijk ge
concentreerde strijdkrachten, vooral
bij Pukanec, Blauenstein en Lucenes
voort. Zij leverden hun geen noe
menswaardige resultaten pp.
In Koerland drongen onze troepen
benoorden Doblen diep in het vijan
delijke hoofdgevechtsterrein. De ge
vechten zijn daar in volle gang.
1
Luchtoorlog
Amerikaanse gevechtsvliegtuigen,
die gisteren overdag hun terreuraan
vallen op West-Duitsland en het ge
bied van Rijn en Main voortzetten,
wierpen bommen uit vooral op de
binnenstad van Mannheim en
Worms. In de avonduren troffen de
Britten overweg'-nd woonwijken,van
Hanau en Neuss. Door strijdkrach
ten der luchtverdediging werden 25
Anglo-Amerikaanse vliegtuigen, in
hoofdzaak viermotorige bommenwer
pers, neergeschoten.
Het gebied van Groot-Londen ligt
onafgebroken onder ons vergeldmgs-
vuur.
Zeeoorlog
In de strijd togen het vijandelijke
ravitailleringsveikeer hebben onze
duikboten in da eerste dagen van
Januari vijf schepen met een geza-
mijlijke inhoud van 36.400 b.r.t. als
mede vijf torpedojagers en geleide-
vaartuigen in dfc*%! ond -geboo: d. Een
ander schip werd getorpedeerd. On
der de tot zinken gebrachte schepen
bevond zich een groot troepentrans
portschip van 11.000 b.r.t. Het is ge
zonken voor Cherbourg.
München zwaar geteisterd
Uit het Hoofdkwartier van den
Führer maakt het Opperbevel van
de Weermacht op 8 Januari bekend:
Aan de noord- en zuidwestflank
van de frontbocht tussen Maas en
Moezel handhaven zich onze forma
ties in felle gevechten4 tegen de weer
beginnende doorbraakpogingen van
het met Engelse divisies versterkte
eerste Amerikaanse leger. Zij vernie
tigden wederom talrijke vijandelijke
tanks. Oostelijk van Bastogne be
haalde de vijand generlei successen
meer, doch werd door onze aanvallen
nog verder teruggeworpen.
In de zuidelijke sector van het
Westelijk front hebben de gevechten
in de Elzas en aan de Bover-Rijn een
vrij grote omvang aangenomen. Ten
zuiden van Weissenlburg zijn onze
troepen in de Maginotlinie binnenge
drongen. Ten zuiden van, Straatsburg
werden in een verrassende aanval ten
westen van de .Rijn naar het noorden
de vijandelijke verdedigingswerken
opgeblazen. In vergeefse tegen"-n-
vallen van snel verzamelde strijd
krachten verloor de vijand 14 tanks.
Bovendien werden meer dan 100 vij
andelijke motorvoertuigen vernietigd.
Luik en Antwerpen liggen onder
aanhoudende lange-afstandsbeschie-
ting.
In Italië ontstonden gisteren aan
het gehele front slechts afzonderlijke
verkenningsgevechten.
In Hongarije hebben troepen van
het leger en van de Waffen-g in
felle aanvalsgevechten van verschei
dene dagen de vijandelijke stellingen
doorbroken en ten noorden van het
Vertesgebergte in oostelijke richting
tot 40 km. terrein gewonnen. Gran
werd heroverd. In het verloop van
deze succesvolle operaties werden tot
dusver 159 tanks en 425 stukken ge-
sclfut vernietigd Of buitgemaakt. De
vijand leed zware verliezen aan do
den en gewonden. De gevechten du
ren voort.
De dappere Duits-Hongaarse bezet
ting van Boedapest houdt stand te
gen de van het oosten uit stormlo
pende bolsjewieken. In het zuidoos
telijke stadsdeel Kis-Pest woeden ver
bitterde straatgevechten. De beide
laatste dagen werden in het vijande
lijke penetratiegebied benoorden den
Donau 101 tanks, grotendeels door
de „Pantzerfaust" vernietigd. Een
pantserdivisie schoot daarvan op één
dag 58 tanks met strijdmiddelen voor
de korte afstand stuk.
In het zuidelijke grensgebied van
Slowakije werden door eigen tegen
aanvallen onze stellingen verbeterd.
In Koerland wierpen onze troepen
ten noorden van Doblen, ondanks
toegenomen verzet de bolsjewieken
verder terug. Volgens de voorlopige
berichten werden bij deze gevechten
meer dan 500 gevangenen gemaakt er.
58 tanks alsmede 128 stukken geschut
van allerlei aard vernietigd of ver-
overij.
Amerikaanse terreurformaties vie
len gisteren overdag het westelijke en
zuidwestelijke Rijksgebied aan. We
derom waren overwegend woonwijken
het doel van haar bombardementen.
Bij twee op elkaar volgende nachte
lijke terreuraanvallen van de Britten
op de hoofdstad der beweging werd
zware schade aan de huizen, vooral
in de binnenstad van München, ver
oorzaakt en werden talrijke cultuur
monumenten verwoest. Strijdkrach
ten der luchtverdediging schoten 27
viermotorige bommenwerpers omlaag.
Het vefgeldingévuur op Londen
duurt voort.
In voorbije tijden voelde een
meisje zich diep ongelukkig
tenminste in vele gevallen
wanneer zij alleen, zonder de glo
rie van één of meer broers, door
het leven moest. Nog dieper on
gelukkig voelde zij zich als zij,
om het eens huiselijk uit te druk
ken, geen „galant" had en met
de angst in het hart rondliep,
dat zij voorbestemd was voor de
oudevrijstersstand.
Dat is tegenwoordig een weinig
anders.
De zorgelijke gezichten hebben
de meisjes-met-broers en de nóg
zorgelijker gezichten trekken de
maagden-met-verloofden.
Het is begrijpelijk.
Begrijpelijk is het ook, dat de
muurbloempjes in de balzaal des
levens alsjeblieft, vandaag aan
de dag is er bal! met een
vleugje blijdschap ln hun ziel
denken aan hun noodlot van
vroeger!
Ja, tussen vroeger en heden
gaapt een brede kloof.
OVIDIUS.
Anglo-Amerikaanse verliezen
boven Duitsland
De Duitse luchtafweer heeft in de
laatste honderd dagen rond 4000
Anglo-Amerikaanse vliegtuigen neer
geschoten.
De Britse admiraliteit heeft Volgens
Reuter vanavond meegedeeld, dat de
Engelse torpedojager Aldenham .ver
loren is gegaan. Het schip was in 1942
in dienst gesteld en opereerde voor
namelijk op de Middellandse Zee.
Volgens een Reuterbericht uit
Washington heeft president Roose
velt een boodschap tot het congres
gericht, 'waarin hij onder meer zegt,
dat regering en volk een verwach
ting hebben. Het volk hoopt op de
vrede. De tegenwoordige oorlog
moet worden uitgevochten. Alles
staat op het spel. Men twist niet om
de vraag van de eindoverwinning en'
ook ïjiet om de kosten. Maar, aldus
Roosevelt, onze verliezen zullen
zwaar zijn. De geallieerden zullen tot
de eindoverwinning gemeenschappe
lijk strijden. Zij hebben een jaar
achter de rug, dat eindigde met een
tegenslag voor hun wapenen.
^Roosevelt zegt overigens, dat gene
raal Elsenhower zijn volste vertrou
wen heeft. Het is zeer wel mogelijk,
dat de tegenstander verdere pogin
gen zal ondernemen om door de ge
allieerde linies te breken. Nocit mag
men de fout maken aan te nemen,
dat de Duitsers verslagen zijn,
voor de laatste van hen „gecapitu
leerd" heeft. In Europa zal men de
aanval, in weerwil vans tijdelijke
tegenslagen, hervatten.
Kritieke faze
Roosevelt zegt verder: „Wij heb
ben thans de meest kritieke faze van
de oorlog bereikt.' Het is zeer goed
mogelijk, dat de Duitsers „hun duik
boten verbeteren". Onlangs hebben zij
reeds de activiteit hunner duikboten
versterkt. De slag op de Atlantische
Oceaan vereist voortdurende waak
zaamheid".
De president verlangt een uitbrei
ding der oorlogsproductie. De gealli
eerden hebben een voortdurende be
hoefte aan nieuwe wapenen. Elke
Amerikaan, die in een wapenfabriek
Werkt, moet bij zijn werk blijven en
andere burgers, moeten in de wapen
industrie gaan werken. Met Jïetrek-
king tot de stakingen der laatste
maanden zegt Roosevelt: „Ons volk
moet betalen voor allen, die hun
plaats in de fabrieken verlaten, en
wel met het leven en bloed van onze
zonen. Vele belangrijke productie
plannen met snel toenemende behoef
ten worden tegenwoordig belemmerd
dqor het gebrek aan werkkrachten."
Roosevelt herinnert er aan, dat hij
het vorige jaar het Congres heeft
aanbevolen, een wet over de nationale
dienstplicht aan te nemen om de vol
ledige productie der wapenindustrie
te waarborgen. Deze aanbeveling, zo
zegt hij, heeft geen' ^volg gehad,
waarom hij zich thans opnieuw tot
het congres wendt om de betreffende
maatregel zo spoedig mogelijk te doen
invoeren.
Ten aanzien van de buitenlandse
politiek verklaart de president, dat
zich tegen het einde van de oorlog
natuurlijk meningsverschillen onder
de geallieerden zullen voordoen. „Wij
mogen niet toegeven, dat deze mee-
ningsverschillen ons van elkander
scheiden. De Verenigde Staten zullen
niet aarzelen him invloed aan te wen
den, om, voor zover het menselijker
wijs mogelijk is. de verwezenlijking
van de beginselen der Atlantische
Charta te waarborgen."
Bezorgdheid
Met betrekking tot d.e moeilijk
heden tussen de Verenigde Staten en
hun bondgenoten, speciaal onder de
„bevrijde" volken, zegt de President:
„Ik zou niet openhartig tot u spre
ken, als ik.niet toegaf, dat wij over
vele punten in dit opzicht bezorgd
zijn, b.v. over de Griekse en Poolse
moeilijkheden. Deze aangelegenheden
zijn echter niet zo gemakkelijk en
eenvoudig te behandelen als enigen
ons willen doen geloven. Met het oog
op de binnenlandse onrust in menig
land is het moeilijk te raden, welke
soort regering het Volk werkelijk
wenst."
economische en sociale opbouw."
Tot zover mr. Dotobelman in „De
Gelderlander".
Uit dit betoog ziet men hoe sterk
de idee van het nieuwe socialisme in
Europa ook-in Nederland iifee'ft wor-
telgevat in kringen, die aanvankelijk
zo vreemd stonden tegenover het na-
tionaal-socialisme, dat deze nieuwe
gedachte bracht.
Hoe sterk het besef van do
noodzakelijkheid ener nieuwe so-
cióle ordening ook jra ons land is
geworden in de afgelopen jaren,
blijkt uit een artikel in „De Gel
derlander", welk blad thans in
het „bevrijde" Nijmegen ver
schijnt. In dit blad, schreef mr.
R. Dobbelman op 20 December
een artikel, waaraan wij het vol
gende ontlenen:
•„Juist in deze oorlog bleek duide
lijker dan ooit, dat ook op econo
misch terrein de arbeid wei de bij
uitstek scheppende kracht is. „Zender
kapitaal wave wellicht een oorlog
moeilijk, zonder arbeid ten enenmale
uitgesloten. Werkgever en werkne
mer kwamen tot inzichten, die de
waarde van beide partners hopelijk
in de toekomst beter tot zijn recht
zullen doen komen. De voor de oorlog
dikwijls .bgstaande wérkelijke of ver
meende belangentegenstellingen ver
dwenen tijdens de bezetting goeddeels.
Moeten wij", aldus Dobbelman, „na
het opmaken van deze bezettingsba-
lans dit alles als tijdelijk en ooriogs-
verschijnsel beschouwen? Van harte
hopen wij, dat deze goede gesteldheid
des geestes schone perspectieven zal
vormen voor een maatschappelijke
opbouw, die de tegenstellingen moet
overbruggen."
„Maar waarom teruggekeerd tot de
opgeheven vakorganisaties, zowel van
werkgevers als van werknemers? Zul
len deze de vroegere tegenstellingen
niet wederom doen herleven? Indien
dit het geval ware, zóu inderdaad de
klok worden teruggezet. Alhoewel
hierin een niet geheel denkbeeldig
gevaar schuilt, zullen de gegroeide
samenwerking, de opgedane ervarin
gen en bovenal de juiste gezindheid
bij beide partijen dit dienen te voor
komen. Voor de .herrijzende vakorga
nisaties, zowel van werkgevers als van
werknemers is dan ook een grootse
taak weggelegd. In de thans komende
tijd zullen deze groeperingen, mits
herschapen in een grote en hechte
eenheid onontbeerlijk blijken voor
het leggen van de fundamenten en
het leveren van de bouwstenen voor
een nieuwe welvarende gemeenschap.
Hoe belangrijk deze taak is blijkt
overduidelijk uit het steeds weer be
wezen feit, dat de sociale structuur
der maatschappij beslissend is voor
de vooruitgang, de 'welvaart, ja het
bestaan zelf dier maatschappij. Het
tijdstip is aangebroken, dat onze eco
nomie grondig dieht te worden omge
vormd tot een sociale economie, waar
in de te mtken winst geen einddoel
meer zal zijn, maar het geestelijke
en materiële welzijn van den door
God gesèhapen mens. Daarbij zal het
van gemeenschappelijk belang blij
ken de juiste verhoudng te bepalen
van de beide gronddelen van het pro
ductieproces, het kapitaal en de ar
beid.
Zal de waarde van de arbeid op de
juiste wijze worden erkend? Zal de
overwaardering van het' element „ka- |L-
pitaal" tot de juiste proporties wor
den teruggebracht? Zal men bereid
worden gevonden de consequenties te
aanvaarden .van het feit, dat arbeid
slechts welvaart kan brengen, een.
wélvaart die onontbeerlijk is voor de
maatschappelijke opbouw, waarbij
arbeid het middel bij uitstek zal blij
ken te zijn?
„De oude economie heeft vol
komen gefaald en haar laatste
vruchten waren bitter: de werk
loosheid, welke de maatschappij
ondergroef en helaas niet tijdig
en als zodanig werd onderkend
alsmede een wereldoorlog, die de
destructie voleindigt, een cata-
strophale apotheose, een drama
tische doodsstrijd en tevens een
definitieve afsluiting van een
lang veroordeeld stelsel. Het is
nu eenmaal niet mogelijk geble
ken het algemeen belang te die
nen door louter eigen belang na
te streven. Het eigen belang moet
noodzakelijkerwijze hogere belan
gen kwetsen. Daarom zal het ge
coördineerd en geleid moeten
worden.
Het decennium onmiddellijk voor
afgaande aan deze oorlog, bracht
steeds grotere inmenging van Over
heidswege. Dat was noodzakelijk ge
worden door de crisis alë gevolg van
he't economisch uitleven voor en na
de vorige wereldoorlog. Déze crisis in
de economie vloeide over in een oor
log in de economie, welke hopelijk
spoedig .tot het verleden zal behoren
en zal overgaan in een geleide econo
mie, een volkshuishouding geleid door
het Algemeen belang.
Het is duidelijk, dat alsdan het
sociale element beter tot zijn recht
zal komen. Vdor' de verwezenlijking
hiervan zal het echter noodzakelijk
zijn een juiste geestesinstellrng te
verkrijgen, zonder welke de idealen
utopieën worden ên de te treffen-
sociale maatregelen hun uiteindelijk
doel zullen missen.
Het is een tekenend feit, dat werk
gever en werknemer reeds de handen
in elkaar hebben geslagen en hebben
besloten zich organisatorisch aaneen
te sluiten. Ook hier weer blijkt dui
delijk, dat slechts een juiste geestes
gesteldheid de duur kan waarborgen
van de opzet, die vroeger voor onmo
gelijk werd gehouden. Is deze nieuwe
frisse geestelijke instelling eenmaal
gemeengoed- geworden' onzer maat
schappij, zo zullen hervormingen tot
stand kunnen worden gebracht, wel
ke van belang rijn voor een verdere
(Zie verder vorige kolom onderaan.)
1
