NOORD-HOLLAND
DAGBLAD VOOR
B
Kan het Nationaai-Socialisme de weg
van het Nederlandse volk zijn?
Oostelijke Oderoever in Russische
handen
De levenswil van het ene volk laat zich niet zo maar
met dien van een ander vermengen
Het gaat om de sociale
revolutie
Opzegging Sowjet-Turks
verdrag
Britse communisten
Ei op bon B 367
Duits bruggenhoofd naar W. teruggenomen
HOOFDREDACTEUR
H. M. C. SCHRODER.
Tijdelijke redactiebureaux
N.V. „DE ARBEIDERS
PERS". HEKELVELD 15,
AMSTERDAM-C.
TEL. 38811, TOESTEL 58.
ZATERDAG 24 MAART '45
147e JAARGANG No. 3'/
Uitgave Dagblad voor
Noord-Holland N.V.
Alkmaar Voordam C 9.
Bureaux te Alkmaar, Den
Helder, Sehagen, Hoorn,
Beverwijk, Koog a.d. Zaan.
Losse nummers 7 cent.
De rede waarin rijksminister dr. Seyss
Inquart zich en zijn toehoorders van
Duits standpunt afgevraagd heeft:
„Waarom nationaahsocialisme", noopt
en veroorlooft ons, aldus „Het Vader»
land" in een geest van dezelfde nuchter»
heid en openhartigheid de vraag te stel»
len en te beantwoorden, wat dan het
nationaabsocialisme voor ons beteekent
en beteekenen kan.
Het heeft in deze jaren wel kunnen
schijnen, dat de mate, waarin wij het
nationaal»socialisme voor ons zelf als
staatsleer of wereldbeschouwing in wor»
ding, in elk geval als de dynamiek van
ook ons levensstelsel zouden kunnen
aanvaarden, onder bepaalde omstandig»
- heden zo beslissend zou zijn voor onze
positie naar buiten, als volk en staat,
dat wij daarvan afhankelijk zouden moe»
ten maken wat ook voor ons inwendig
welzijn duidelijk voorgehouden is,
in deze uitdrukkelijke vorm van zclfbe»
spiegeling, dat het nationaabsocialisme
geen andere eerzucht heeft dan te zijn
„de levenswil van het Duitse volk in
opstand tegen de bedoelingen van onder»
drukking van onze vijanden in het jaar
1918", dat het „als eerste gebod niet
anders voor ogen houdt, dan het be»
houd en het welzijn van het eigen volk",
volgens het beginsel: „Duitslands wel»
zijn voorop", nu is dat niet alleen langs
de lijn van Duitse zelfbezinning de vast»
stelling, dat de op werkelijkheidszin ge»
vestigde houding van de Europese vol»
keren tegenover Duitsland, ook wanneer
het een nationaal=socialistisch Duitsland
is, een ding is en de houding, welke zij
voor hun inwendige leven tegenover het
nationaal»socialisme aannemen, ook van
Duits standpunt, een ander ding.
Dat is iets, waarvan wij ons nu ook
onzerzijds rekenschap moeten en ook
kunnen geven, hetgeen in de achter
ons liggende jaren niet steeds in dezelf»
de-mate het geval is geweest.
Ih alle klaarheid
In' alle klaarheid moet dan worden
gezegd, dat juist omdat het nationaal»
socialisme zich vereenzelvigt met de
levenswil van het Duitse volk en dit nog
in de bijzondere verhouding van opstand
tegen de bedoelingen van zijn vijanden
van 1.918 wat het zich in een ogen»
blik van nood van het Duitse volk weer
in volle omvang realiseert het niet
tevens de weg van een ander volk en
dus ook niet van het Nederlandse kan
zijn, daar de levenswil van het ene volk
zich nu eenmaal niet zo maar met dien
van een ander volk laat vermengen: het
zou in zijn levenswil alleen op het plan
van een hogere, omvattende gemeen»
schap met een ander kunnen samengaan
maar ook de omstandigheden, waar»
onder de levenswil zich te handhaven
heeft, voor ieder volk verschillend zijn.
Het nationaal»socialisme kan inderdaad
geen uitvoerartikel zijn.
Als het nationaabsocialisme als „eigen
fundamentele houding" van het Duitse
volk zich zou willen laten gelden als de
dynamiek van ook anderer levensstelsel,
zou het als het nationaal»socialisme met
zichzelf in strijd komen. Een Duits nati»
anaal ^socialisme zou eventueel een
NederIands»nationaal»socialisme tegen»
over zich kunnen vinden en in dien zin
heeft men dan de overdracht op een
ander volk van denkbeelden, welke bin»
nen een systeem van nationaal denken
van een volk ontstaan zijn, aannemelijk
trachten te maken. Maar een dergelijke
gedachtengang heeft maar weinigen
Övertuigd. Elk nationaal»socialisme blijft
voor het gevoelen der overgrote meer»
derheid het nationaal»socialisme, in zijn
vereenzelviging met den levenswil van
het Duitse volk en is in dien zin voor
haar onaannemelijk, afgezien van de
innerlijke waarde van het ene of het
andere denkbeeld, omdat zijn aanvaar»
ding de levenswil van het ene volk
ondergeschikt maakt aan dien van een
ander, op de grondslag van „het behoud
en het welzijn van het eigen volk", het»
geen in dit verband betekent, betekenen
wil en betekenen moet: „Duitslands wel»
zijn voorop."
Hiertegen valt niet te redeneren.
Tegenover elke redenering staat het on»
omstotelijke feit, dat het Nederlandse
en ook andere volkeren, waarbij een
minderheid het nationaal«socialisme in»
gang heeft trachten te doen vinden,
zich, zelfs dan wanneer men mocht aan»
nemen, dat hiervoor min of meer gun»
stige voorwaarden aanwezig waren, deze
poging hebben afgewezen, omdat het
nationaal»socialisme in zijn vereenzelvi»
ging met de Duitse levenswil zo impe»
ratief gevoeld werd, dat elk „eigen"
nationaalssocialisme daarvan slechts de
gebonden schaduw kon zijn. Het feit,
dat de desondanks elders en ook in ons"
land opgekomen nationaal»socialistische
bewegingen in het verloop van de oor»
log en door het oorlogsverloop meer ge»
legenheid hebben gekregen dan zij
anders waarschijnlijk zouden hebben ge»
had, om hun volksgenoten niet slechts
met woorden, maar ook metterdaad van
de juistheid van hun inzichten te over»
tuigen, heeft deze trek nog versterkt.
Het is geen punt van discussie, het staat
vast, dat het voor menig Europees volk,
en zo ook voor het Nederlandse, des te
moeilijker geworden is om zijn stand»
punt tegenover Duitsland en het Duitse
volk, als factoren van de vrede en de
onvermijdelijke reorganisatie vim Luro»
pa, te bepalen, omdat het vraagstuk in
de binnenlandse politiek gecompliceerd
werd door de in de richting van het
nationaalssocialisme werkzame krachten,
die niet anders gevoeld werden dan als
krachten, die de levenswil van het eigen
volk horig zouden maken aan dien van
het Duitse.
Terecht of ten onrechte
Terecht of ten onrechte, die vraag kan
onbesproken blijven, daar werkelijk»
heidszin in de politiek met feiten rekent
en niet met denkbaarheden. Het is zeer
wel denkbaar, dat de-leuze „Duitslands
belang voorop" zo kan worden verstaan,
dat het belang der overige Europese vol»
keren ermee zou zijn gebaat. De for»
mule op zich zelf sluit dit echter niet in.
Indien voor ieder ander volkevenzeer
als voor het Duitse mag gelden, dat het
behoud en welzijn van het eigen volk
eerste gebod is, is van geen volk te ver»
wachten, dat het voor zijn inwendige
orde een beginsel aanvaardt, dat zich zo
nadrukkelijk met de levenswil van een
ander volk vereenzelvigt, een volk
bovendien, dat, waar het zijn eigen wel»
zijn voorop stelt, dit doet en kan doen
met het overwicht van een der grootste
volkeren van Europa.
Maar we zijn er natuurlijk niet met te
zeggen, dat dus kennelijk het nationaal»
socialisme, krachtens zijn eigene zelfbe»
paling, niet als dynamiek van ons Ne»
derlandse levensstelsel kan worden over»
genomen, wanneer het zich uit eigen
levenswil op een gezonde wijze ontwik»
kelen wil. Het is onze eigen levenswil,
welke ons voorschrijft, met niet minder
werkelijkheidszin dan dr. Seyss»Inquart
het uit de oorlog gewonnen inzicht van
het nationaal»socialisme heeft genoemd,
in de toekomst vooruit te zien en te
vragen op welke grondslag, van het in»
wendige leven en het leven naar buiten,
wij ons dan wel kunnen en moeten
plaatsen, om tot een orde van dingen
te komen, waarin de volkeren er niet
in de eerste plaats op aangewezen zullen
blijven om zich te beveiligen voor elkan»
ders eigengerechtigheid, maar waarin zij
zonder vrees en in goede verstandhou»
ding-tot een gemeenschappelijk doel zul»
len samenwerken.
Voor zulk een samenwerking zal de
factor, die het nationaliteitsbesef uit»
maakt, zich minder dan ooit voor een
min of meer abstract internationalisme
laten verwaarlozen. Het nationale zelf»
bewustzijn van alle in de oorlog betrok»
ken volkeren is in een mate verleven»
digd, dat de nationale levenswil alge»
meen als een der eerste bepalende
krachten in de samenleving der volkeren
zal moeten worden erkend. Tegelijk zul»
len de volkeren in dit nationale zelf»
bewustzijn echter ook de rustige kracht
moeten vinden om zich onbevreesd voor
het verlies van zichzelf aan een omvat»
tende samenlevingsidee gewonnen te
geven, welke in de dwang der ontwikke»
ling opgesloten ligt. Zij zouden daartoe
echter niet in staat zijn, wanneer zij niet
konden steunen op ben tegelijk inwen»
dige als gemeenschappelijke, levens»
vorm, die in zich de voorwaarden bevat,
dat in de samenleving der volkeren, ook
dan als zij inniger gebonden wordt, de
levensvatbaarheid van het geheel zich
met de levenswil der afzonderlijke vol»
keren verdraagt, zodat inderdaad het
welzijn van ieder afzonderlijk in het
welzijn van het geheel voorop zal blij»
ven staan, gelijk immers de zin van
iedere gemeenschap is, dat zij de beste
waarborg is voor het welzijn van den
enkeling, mens of volk.
Deze waarborg nu zullen mensen en
volkeren slechts vinden in de socialisti»
sche gemeenschap, die de samenwerking
van allen voor allen in het besef van
arbeids onverbrekelijk samenhangen tot
de hoeksteen van ons maatschappelijke
leven maakt. Het is de door de sociale
revolutie ontwikkelde dynamiek, welke
de voorwaarden scheppen zal, waarop
wij, met het voortbestaan van deze
levenswil van de afzonderlijke volkeren,
zoals de zucht tot zelfbehoud van iede»
ren enkeling onuitroeibaar is, een ge»
meenschap van mensen en volkeren zul»
len kunnen aangaan, in welke de tegen»
stellingen van het eigen belang niet door
dwang en macht, maar uit innerlijke
noodzaak en wel in de erkenning van
een algemeen belang als verhoogd en
dieper eigenbelang .overwonnen zullen
worden.
Onder handhaving van een in en door
de oorlog slechts versterkte nationale
levenswil de weg van de sociale revolu»
tie te gaan, tot waar zij de socialistische
gemeenschap verwezenlijkt, dit is de
grondslag, waarop ons volk zijn inner»
Iijke orde zal moeten, maar dan ook
kunnen herzien, op een wijze dat wij
zowel tot de sociale als de internationale
vrede de bijdrage leveren, waarop de ge»
meenschap aanspraak mag maken en
welke voor óns zeiven dragelijk is.
Het officiële bericht uit Moskou over
de opzegging van het pact van vriend
schap en neutraliteit tussen de Sowj et-
Unie en Turkije uit het jaar 1925 heeft
in Berlijnse politieke kringen geen ver
rassing gewekt, omdat men, naar de ge
hele ontwikkeling der Turks-Sowfet-Rus-
sische betrekkingen te oordelen, op een
zodanige stap- moest rekenen. Feitelijk,
zo verklaarde men in de Wilhelmstrasse,
is dit optreden van Moskou te beschou
wen als de eerste stap op de weg naar de
bevrediging der Sowj et-Russische aspira
ties betreffende de zeeëngten.
Het bestuur van de Britse communis»
tische partij heeft volgens Reuter van»
daag. een verklaring gepubliceerd over
de verkiezingspolitiek der communische
partij in Groot»Brittannië. Daarin wordt
gezegd, dat de handhaving der nationale
eenheid ook in de kritieke tijden na de
algemene verkiezingen noodzakelijk zal
zijn. De huidige Tory»meerderheid stemt
niet overeen met de openbare mening en
moet derhalve vervangen worden door
een meerderheid, die uit de Labour»
partij en de vooruitstrevenden bestaan
moet. De nieuwe nationale regering
moet bestaan uit vertegenwoordigers
van alle partijen, die met de besluiten
van Jalta instemmen en een minimum»
programma van economische en sociale
^maatregelen bepleiten, als b.v. de natio»
nalisatie van bepaalde sleutelindustrieën.
De communistische partij zal ook verder jl
ijveren voor een aaneensluiting der
Labourpartij en de vooruitstrevende
partijen.
Oüe op bon A 383 en B 383
's-GRAVENHAGE, 23 Maart. In de
provincies Noord-Holland en Zuid-Hol
land zijn met ingang Van 26 Maart de
bonnen A 383 en B 383 geldig verklaard!
voor het kopen van 360 gram of onge-
vieer 4 dl. spijsolie.
Deze olie kan uitsluitend bij bepaalde1
daartoe aangewezen winkeliers worden
betrokken, van wie de distributiediensten
desverlangd een opgave van adressen zul-
len verstrekken.
De aflevering van deze olie zal op. ver
schillende tijdstippen geschieden al naar
gelang de voorraden beschikbaar komen.
Plaatselijk zal nader worden bekend ge»
mg,akt, wanneer de aflevering zal aan
vangen. Voordien is iedere aflevering
van olie door winkeliers vei-boden. Voor
inlevering van bonnen is niet toege
staan. Aflevering van olie mag slechts
geschieden tegen gelijktijdige afgifte der
bonnen.
De winkeliers is voorgeschreven volg
nummers uit te reiken met ingang van de
datum, waarop de bekendmaking van de
plaatselijke distributiedienst verschijnt.
Hoewel als gevolg van vervoersstoornis-1...
sen de distributie niet overal gelijktijdig
kan plaats vinden is er ruim voldoende
olie voorhanden om alle bonnen te hono
reren. Men 'dient voor het ontvangen dei
olie goed droge en gereinigde flessen of
ander bruikbaar verpakkingsmateriaal
mede te brengen.
Voor het «cijdvak van 1 tot en met
14 April a.s. zijn de bonnen B 367 geldig
verklaard voor het kopen van een ei.
Deze bonaanwijzing geldt echter alleer
voor die distributiekringen in het wester
des lands, waar de derde verdeling var,
Rode Kruisgoederen op de bestelbonner
A 388, B 388 en C 505 zaj geschieden. D<
bonnen B 367 dienen vóór Woensdag
28 Maart a.s uitsluitend bij winkeliers
die vergunning hebben om eieren op d<
noodrantsoenbonnen te verkopen, ingele
verd te worden. Desverlangd zullen d<
plaatselijke distributiediensten inlichtin
gen dienaangaande verstrekken.
De formaties van het Duitse bruggen
hoofd op de Oostelijke oever van de
Oder zijn na vervulling van haar ge
vechtsopdracht op de westelijke oever
teruggenomen, zo deelde de militaire
woordvoerder van de Wilhelmstrasse
hedenmiddag mede. Hij verklaarde voorts
nog, dat deze maatregel door het Duitse
opperbevel is genomen, nadat de Sowjet-
Russische legers, die tegen 'het bruggen
hoofd in de strijd waren gebracht, in hun
aanvalskracht door Duitse tegenaanval
len sterk waren verzwakt. De Duitse
bruggenhoofdbezetting op de oostelijke
oever van de Oder heeft vooral in dit ge
bied den vijand ongekend zware tankver-
liezen toegebracht. Dientengevolge zijn de
Sowjet-Russen hier tijdelijk niet meer in
staat geweest, hun aanvallen met de oude
kracht voort te zetten. De oostelijke oever
van de Oder in het gebied van Stettin
bevindt zich thans evenwel in Sowjet
Russische handen.
Voorts deelde de militaire woordvoer
der mede, dat hij aan de Duitse aanvals
actie tussen Plattenmeer en Drau vooi
-lopig slechts plaatselijke betekenis zonde
operatieve doelstelling toekent. De vooi
naamste gevechten spelen zich thans a q
ten westen van Caposvar. Ook tussen he J
Plattenmeer en het Saiwizkanaal hebbe.
de Duitse ondernemingen op het ogenblii
slechts een plaatselijk karakter. Hie
staat het front altijd nog aan het Sic
kanaal. Daarentegen is de Duitse aar;
valsactie in het gebied van Stuhlweissei
burg als gevolg van de krachtige Sowje'
Russische tegenaanvallen tijdelijk g
staakt, hetgeen echter niet wil zeggen, d£.
deze Duitse actie niet binnenkort zï
worden voortgezet.
