Jlieutüs* en
HÖücrtentie-UfaÖ.
Zesde Jaargang.
ZATUKDAG
6 OGTOBER.
DE ONTKNÖOPIlVG.
JTo 559.
1800.
ELDERSCHE COURANT.
Verschijut WOENSDAG en ZATUKDAG.
Abonnementsprijs voor 8 maandenƒ1.80
Franco per post li'Ö
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Post
directeuren. Brieven franco aau den Uitgever S. Gii.tjks.
De prijs der Advkjii'KNTIkn van 11 rebels is 40
Centen voor eiken roticl meer 10 Centen. Zegelregt voor
elke plaatsing 85 Centen. Vóór des Dingsdags en Vrijdag?
middag 12 uur gelieve men de Advertcnticn inteznnden.
Ingezonden stukken minstens één dat: vroeirer.
Ilct gewigtige pleit is beslist. Het heeft Z. INI., op voor-
dragt van den Raad van Ministers, behaagd de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal te ontbinden en alzoo de beslissing
over het gerezen geschil te onderwerpen aan het oordeel der
natie.
Na de uitvoerige uiteenzetting der quacstie, in het hoofd
artikel van ons vorig noinmer, en na al hetgeen daarover
voorkomt in onze Haagsche correspondentie, achten wij het
ten eenenmale overbodig daarop thans nogmaals terug te ko
men. Wij veronderstellen dat onze lezers daaromtrent vol
doende zijn ingelicht.
Wij willen hier alleen herinneren, dat het Kabinet, bij zijn
optreden in de Eerste Kamer, op Maandag 4 Junij, bepaaldelijk
te kennen gaf: »dat 't het bepaald verlangen des Konings
was den heer Mijer aan het hoofd van het departement van
Koloniën te zien, omdat hij do aangewezen persoon was om
de koloniale quaestie ten einde te brengen."
Dit scheen inderdaad zoo te wezen. Immers na de aan
neming van het amendement Poortman en de intrekking der
cultuurwet, zou het moeijelijk geweest zijn een ander met de
portefeuille van Koloniën te belastende heer Mijer zeide
dan ook in die zitting nliet ontwerp tot regeling der cultures
is een ontwerp waartoe ik mij verpligt acht" doch die re
geling, voegde hij er bij, zou eenigen tijd moeten wachten
daar de Indische begrooting moest voorafgaan.
De koloniale quaestie is echter niet ten einde gebragt, maar
de heer Mijer heeft toch reeds de portefeuille van koloniën
neergelegd en is op voordragt van den Ministerraad benoemd
tot gouverneur-generaal van Neêrlandsch Indie.
Alzoo is de heer Mijer afgetreden als minister van Kolo
niën, zonder voldaan te hebben aan den bepaalden wil des
Konings, zonder voldaan te hebben aan de beloften door hem
plegtig ten aanhoorc der Volksvertegenwoordiging afgelegd.
Niet minder dan negen en dertig leden der Tweede Kamer
bragten hun afkeurend votum over zoodanige handelwijze uit,
als in strijd met de goede trouw en de achting aan de volks
ver tegen woording verschuldigd.
Niets was natuurlijker.
De geëerbiedigde naam des Konings had met deze onwaar
dige handelwijze der Regering niets te maken. Art. 53 der
Grondwet zegt duidelijk: »De Koning is onschendbaar, do
Ministers zijn verantwoordelijk."
Het afkeurend votum der Kamer betrof dus eeniglijk de ver
antwoordelijke ministers.
De ministers hebben nu gemeend dit afkeurend votum door
de natie te moeten laten bekrachtigen in plaats van hunne
portefeuilles neer te leggen, adviseerden zij den Koning tot
ontbinding der Kamer, in de hoop dat het Nederlandsche
volk aan do misleiding zijner vertegenwoordigers zijn zegel
zal hechten.
Inderdaad een onverklaarbaar adviesdat geheel en al
voor rekening en verantwoording komt van hen die het hebben
uit gebragt.
Een staatsman, die de ministers zeker niet zullen wraken,
h- kundige hoofd der anti-revolutionaire partij, hun vroegere
Ytief toen zij nog leden der Kamer warende heer Groen v.
Prinsterer, zegt daaromtrent in No. XXXVII zyner Parle
mentaire Studiën en Schetsen het volgende
»Naauwelijks is er in den constitutionelen staat een onver-
nantwoordelijker bedrijf dan het ligtvaardig gebruik maken
»van dit praerogatief der Kroon (namelijk de ontbinding der
»Kamers).
»Is die ontbinding noodzakelijk voor de handhaving van
»het Koninklijk gezag? Dat komt mij minstens twijfelachtig
nvoor."
(Deze regelen waren geschreven na de aanneming der motie
Kcuchenius, doch vóór de ontbinding der Kamer).
Wuar een man als de heer Groen dergelijk oordeel uit
brengt, is van onzen kant elke bijvoeging overbodig.
Het ligt er nu toe. De natfti zal nu oordcelca tusscheu
de Kroon en hare vertegenwoordiging.
Het is onze stellige overtuiging, dat de ministers dit hadden
bohooren te vermijden, dat or geen reden bestond den Koning
in dit geschil te betrekken.
Immers, indien de natie hare goedkouring hechte aan het
votum der Kamers, indien zij hare vertegenwoordigers her
kiest (en dat zal ongetwijfelt gebeuren) wat dan?
Dan heeft den Koning het echec getroffen, dat bestemd was
voor zijne verantwoordelijke ministers, want deze hebben
zich verscholen achter de kroon.
In plaats van de verantwoording hunner daden op zich tc
nemen hebben zij die op den Koning overgedragen.
Wat de ministers van de kiezers verwachten is ons on-
I begrijpelijk. Zij zullen toch wei niet meenen dat de 39 leden
die voorde motie ICeuchenius gestemd hebben, zullen geweerd
worden en vervangen door conservatieven.
Het tegendeel 13 eerder te verwachten. Het is eerder tc
denken dat bij den heeten strijd die thans voor de deur
staat tusschen de conservatieven en liberalen velen der eerst-
genoemden zullen bezwijkenwant ook zij dio tegen de motie
gestemd hebben zijn thans aan cene herstemming onderworpen.
De uitkomst zal het loeren.Wij voor ons hebben te veel
vertrouwen op bet gezond verstand der natio en der kiezers,
om een oogenblik aan den uitslag te twijfelen.
Dio ministers hebben den dobbelsteen geworpen. Haat ons
zien wie dit gewigtige spel zal winnen.
Hoewel do dag der verkiezing nog ver af is, meenen wij
thans reeds het woord te moeten rigten tot onze lezers, 0111
hen oplettend te maken op een feit waarop wij reeds her
haaldelijk gewezen hebben en dat thans onmogelijk langer
kan voortduren.
Wij bedoelen de verschillende politieke rigtingen door de
beide vertegenwoordigers van het district voorgestaan.
Ilct is ondenkbaar, het is strijdig met het gezund verstand
der kiezers, eón oogenblik te denkeu dat de lieeren van h o-
recst en Olivier tegelijkertijd zullen herkozen worden. Groo-
ter tegenstrijdigheid is onmogelijk.
Voor heden vergenoegen wij ons daarop de aandacht onzer
lezer te vestigen, later zal er gelegenheid zijn de autccedenten
onzer beide vertegenwoordigers in bijzonderheden na te gaan.
Dan kunnen de kiezers zelveu oordeelen welke rigting zij in
de Kamer wenschcn gerepresenteerd te zien.
Ilct is voor de liberalen een tijd van waakzaamheid en op
lettend toezien. De appel der verdeeldheid is geworpen. Het
is een hoog spel dat hier gespeeld wordtwant van den dag
van 30 October hangt de toekomst van ons dierbaar Vader
land af.
Niet meer of minder dan het lot van Nederland is de
inzet dien de ministers op do kaart hebbeu gezet, om hunne
portefeuilles niet tc verliezen. Inderdaad die inzet is al te
hoog. En hiermede wenschcn wij voor het oogenblik tc
besluiten.
IXI B 'J W 3 IJ D 11T 3- 3 1T.
Helder, Nieuwediep, Willemsoord, enz. October 18GG.
Door de provinciale commissie van onderwijs te Haarlem
zijn Woensdag 11. ter verkrijging van de akte van hoofdon
derwijzer geëxamineerd 11 candidatcnwaarvan 5 werden
toegelaten en G afgewezen.
Houderdag zette do commissie hare werkzaamheden voort
met 13 candidateu, waarvan 5 werden toegelaten en 8 af
gewezen. Onder deze vijf die zoo gelukkig waren te slagen
bevonden zich drie uit deze gemeente, zijnde de lieeren
P. J. van den BoogaardA. Daarnhouwcr en K Kloosterhuis.
Den volgenden dag (Vrijdag) moeten zich nog 8 candida
teu uit deze gemeente aan gemeld examen onderwerpen
de lieeren liraunius, van Juchcm en Wcsfholl.