10 man van het schip beproefden toen, door de hevige bran
ding, in een andere boot aan land te komen. De boot werd
echter verbrijzeld en 5 man vonden den dood in de golven
drie werden gered en twee dreven op wrakhout aan land,
terwijl zij 1£ uur door de golven heen en weêr gedreven
werden, alvorens gered te kunnen worden. Onder de om
gekomenen zijn luit. baron Uerkiill von Gildenband, vleugel
adjudant van den keizer en de luit. Zorin. Weldra kwamen
het-vuurpijl-toestel en de reddingsboot op de plaats aan,
waarvan men echter eerst later gebruik maakte. De redding
boot bereikte het schip en nam zooveel mannen in als ze kon
bergen, doch bij de landing werden de kiel en vele luchtko
kers beschadigd. Des namiddags werd de zee kalmerdaarna
gelukte het met behulp van vier andere booten al de overigen
aan land te brengen. De koning van Denemarken had on-
middelijk den adjudant Mehldahl ter beschikking van den
grootvorst gezonden met hem kwam de russische consul-ge
neraal. Van Struer reisden de grootvorst met den vice-
admiraal Possiet en twee officieren naar Berlijn. Te Aarhuus
zouden dien dag 8 officieren en 200 matrozen aankomen en
in de volgende dagen de overigen. De bemanning werd in
de rijschool te Aarhuis ingekwartierd.
Sedert de executie der Fenians te Manchester, was
achtereenvolgens in verschillende steden van Engeland te zien
geweest eene voorstelling van die gebeurtenis, uitgevoerd door
wassenbeelden. De bezitter en vertoon er van dit kunstwerk
heeft thans de onhandigheid gehad, om daarmede in Ierland
op te treden, te beginnen in Dublin. Doch pas was in die stad
de eerste vertooning tot het culminante punt genaderd en had
de beul het luik doen vallen, of eenige personen met stokken
bestormden het tooneel en sloegen Calcraft, den beul benevens
zijne slagtoffers Allen Larkis en O'Brien en verder wassen-
figuranten, kort en klein.
In het Rotterdamsck Zondagsblad komt een zeer lezens
waardig artikel voor, getiteld: «Het Koningrijk der
Nederlanden en de omwenteling in Spanj e,"
waaruit wij het volgende overnemen
Wat toch was de werkelijke stand van zaken in Spanje
Eeue koningin, die aan haren gemaal slechts het regt 'toekende om te ja
gen eu te visschen, en die voor het overige een ledepop was in de handen
van twee lieden, de intendant Marl'ori, de fuvori van den laatsten tijd, en de
geestelijke zuster Patrocinio. Die twee bestuurden het land. Ter wille van die
twee werden ministeries omvergeworpen, ter wille van die twee werd goede
raad in den wind geslagen.
Aan het tot in de nieren verdorven hof, kwam eene alliantie tot stand
tusschen de behoudslui en de clericaleu. Beide partijen reikten elkander de
hand, met Marfori en Patrocinio als leiders of als werktuigen.
De gevolgen van dat verbond lagen voor de hand. De couservativen voer
den een regeringsbewiud in, dat de tirannie spoedig ten top voerde. De
clericaleu hadden hunnerzijds weldra het heft geheel in handen. Vrijheid
vau geweten en vrijheid van drukpers werden ijdele klanken. De gouden
eeuw vau de godsdienstige school was aangebroken. Het neutrale onderwijs,
afgescheiden van het ouderwijs in de godsdienst, werd uit Spanje gebannen.
Het laud had, volgens de proclamatie der republikeinen, een heïrleger van
80,000 geestelijken van allerlei rang eu stand te onderhouden, die, niet te
vredeu met vier honderd millioen realen, hen op de rijks en provinciale
budgetten toegestaan, het land altijd volgens bedoelde proclamatie uit
zogen, voor zoo ver het wulpsche hof en het slechte staatsbeheer daartoe nog
mogelijkheid lieten.
En wat nu waren van dat alles de resultaten P
Het land werd doodarm; het had sints lang rijk kunnen wezen, hoog in
aauzieu bij iedereen; het werd schier tot den bedelstaf gebragt. De immo
raliteit, die in de hofkringen heersclite, woekerde in de lagere standen voort.
Het godsdienstig onderwijs in Spanje althans mogelijk omdat de bevolking
er uitsluitend Catholiek is het godsdienstig onderwijs kweekte bijgeloof
eu dweepzucht aan. Domheid en bigotterie zwaaiden den scepter.
Zóó ging het jaren achtereen.
Maar de tijdgeest is niet te breidelen.
Van lieverlede kwam het volk tot inkeer. Het had niet meer te kampen
met theoriën, die, mooi voorgepraat, der goê gemeente zand in de oogen
werpen en tot middel kuuneu dienen om eeue kunstmatige agitatie tegen een
liberaal gouvernement in het leven te roepen. Het Spaausche volk had die
thcoricn in praktijk zien brengen. Het had zich gebaad in de feitelijke toe
passing van de conservative leer. Het had de moderne rigting met tak en
wortel zien uitroeijen. Het had den banvloek zien slingeren tegen de open
bare godsdienstlooze school. Het bad de zegening genoten van het godsdienstig
ouderwijs, het uitsluitend godsdienstig onderwijs, het ouderwijs geheel in de
magt der geestelijkheid. Het had geen scheiding beleefd van kerk en staat;
de geestelijkheid was in Spanje de steunpilaar van den staat, en de kerk
voerde in de staatsaangelegeuheden het hoogste woord. En trots al dat
heil of juist door al dat heil, was het land in alle opzigten aan den raud
des afgronds gebragt. Aan iederen Spanjaard drong zich zaclitkens aan de
overtuiging op, dat hij op zedelijk gebied was misleid, dat hij op stoffelijk
gebied letterlijk was geruïneerd, dat zijn land bovendien in de vreemde werd
geminacht. En ten laatste ontwaakte de leeuw en schudde de manen. Hij
behoefde zelfs de klaauwen niet uit te slaan; hij behoefde zich niet aan de
ingewanden zijner vijanden te verzadigen; hij behoefde slechts op te staan
en alles vlood vol schrik naar bet buitenland. Men kan dan ook niet zeg
gen, dat de koningin van Spanje met hare intendant Marfori cn zuster Pa
trocinio-van den troon zijn verjaagdzij hebben zich vrijwillig in balling
schap begeven of het hoofd in den schoot gelegd, klaarblijkelijk omdat zij
van de volkswoede het ergste vreesden.
Mogen die feiten ook in Nederland aan het volk de oogen openen. Ook
in Nederland hebben de behoudsmannen en de clcricalen een verbond geslo
ten. Zij strijden wel is waar nog met theoriëu, maar Spanje leert waar
heen men een land en een volk voert, wanneer die theoriën ooit door het
monster-verhond in praktijk gebragt kuuncn worden. Het is waar, de eind
uitslag moest ook in Spanje de overwinning aan de liberalen bezorgen, maar
middelerwijl is bet volk in zedelijken en stoffelijken zin verarmd; middeler
wijl is Spanje een eeuw ten achter geraakt; middelerwijl is er het vorsten
huis verjaagd; en op dit oogenblik zullen de Spanjaarden nog een beroep
moeten doen op al hunne vaderlandsliefde, wil het land niet aan regering
loosheid ten prooi en eene altijd hatelijke en gevaarlijke vreemde interventie
noodzakelijk worden
Ziedaar de gevolgeu vau de heerschappij van den hoog adclijkcn Camarilla,
ziedaar de gevolgen van de alliantie tusschen conservativen en clericalen;
ziedaar de gevolgen van de vermenging van Kerk en Staat; ziedaar de zege
ningen vau het godsdienstig onderwijs
In Nederland vormen de liberalen iwyer-ministcries; in Nederland, hebben
de liberalen zich steeds tegen de theorien van conservativen en clericalen
aangekant; in Nederfand zijn kerk en staat van elkander gescheiden; in Ne
derland bestaan openbare scholen waarop godsdienstloos onderwijs wordt ge
geven, latende men het verder aan de ouders en aan de geestelijkheid over,
om voor de godsdienstige ontwikkeling der kinderen te zorgen. In Nederland
doet men onder een liberaal bewind en een vrijzinnigen koning, precies het
tegenovergestelde van hetgeen tot dus ver in Spanje plaats had. En hoe is
nu de stand van zaken in Nederland P Terwijl Spanje en zijn vorstenhuis
te gronde gingen, i3 de kouing van Nederland bemind en vindt men in ons
land vooruitgang op zedelijk en stoffelijk gebied.
Men leze en herleze daaromtrent het schitterend tafereel, dat hierboven
wordt opgehangen, niet door ons, maar door den clericaal-catholieken
Maasbode.
Indien nu dat contrast tusschen Nederland en Spanje den Hollauder niet
tot in de ziel treft, dan achten wij de goede zaak ook in Nederland ver
loren en dan zulleu de Nederlanders zóó diep moeten zinken als de Spanjaar
den reeds gezonken zijn, vóór tot het besef te geraken, dat alléén vrijzinnige
beginselen de ware zijn en dat de Hollaudsche Marforis en Patrocinios de
Nederlanders en hun vorstenhuis in een afgrond hebben gestort, waaruit
dynastiën zich bijna nooit en volkeren zich niet zoo gemakkelijk weêr we
ten te verheffen. Het Nederlaudsche volk spiegele zich aan Spanje en leere
den afgrond ontwijken voor het te laat is
Het Hoofdbestuur van het ANTI-DAGBLADZEGEL-VERBOND heeft
dezer dagen den Minister van Finantiën, zijn iugenemenheid betuigd, met
de toezegging van de Troonrede, dat in dit zittiugjaar aan het oordeel der
vertegenwoordiging zal worden onderworpen, eeu WETSONTWERP TER
AFSCHAFFING VAN HET ZEGELRECHT OP DRUKWERKEN.
Wij zijn in staat gesteld den inhoud van het adres mede te deelen. Het
luidt alflus
Eenigeu tijd geleden, mogten wij de optreding van Uwe Excellentie aan
het hoofd van het departement van Financiën begroeten, als het vooruitzigt
openend, op een spoedige afschaffing van het zegelrecht op de dagbladen.
Slechts weinige maanden zijn er sedert verloopen en reeds heeft de troon
rede het bewijs geleverd, dat wij niet zonder grond vertrouwden van Uwe
Excellentie een daartoe strekkend voorstel aan de Staten Generaal te kunnen
verwachten.
Schroomden wij toen niet, die verwachting in een opzettelijk schrijven
aan Uwe Excellentie te kennen te geven, des te meer gevoelen wij thans
de behoefte, om Uwe Excellentie den dank en de erkentelijkheid over te
brengen van ons „verbond" voor den ijver en den spoed waarmede de re
geling dezer belangrijke aangelegenheid door U werd ter hand genomen.
Uwe plannen zijn ons in de bijzonderheden nog onbekend, bd met verlangen
zien wij uit naar de indiening van het aangekondigd wetsontwerp. Zooveel
echter is ons althaDs gebleken, dat Uwe Excellentie zich niet met halve
maatregelen tevreden stelt, geen vermindering voldoende acht, die
onder den schijn van allen dienstig te zijn, slechts zou komen ten voordeele
van enkele weinigen maar voor zoover fiscale moeijelijkheden haar nog in
den weg staan, de vrije ontwikkeling der drukpers bevorderlijk wilt zijn,
door volkomen opheffing dier moeijelijkheden.
Dat vooral, dwingt ons de betuiging af van onze hulde.
Moge liet Uwe Excellentie gegeven zijn in dit zittingjaar der Staten Ge
neraal, Uw voorstel tot wet te zien verheven, en gij de zelfvoldoening sma
ken van voor altijd Uw naam verbonden te hebben aan een maatregel, die,
hiervan zijn wij overtuigd, den gunstigen invloed zal uitoefenen, op den
staatkundigen zoowel als op den socialen vooruitgang van het Nederlandsche
volk.
GE 1EI&DË BERIGTEf,
Aangekomen in het groote logement te Leeuwarden
J. Graus, van Utrecht, de man die zoo uitmuntend zijn vak van
lijkbezorger heeft uitgeoefend, dat hij thans beloond wordt met
een vrijlogïs voor den tijd van 20 jaren. Er wordt verzekerd
dat koningin Isabella van Bourbon, behalve haar particulier ver
mogen, ook bij vergissing de juweelen der kroon heeft doen in
pakken, benevens 23 milioen realen, die liaar door een gedien
stigen minister uit de schatkist zouden zijn voorgeschoten, de
voorloopige regering was voornemens een en ander terug te
vragen. Door de familie Schuijmert wordt hartelijk dank
betuigd voor de vele bewijzen van deelneming bij het over
lijden van den weled. heer Jan Rutgert. Door de voor
loopige regering van Spanje is bevolen dat ijverig zal worden
voortgegaan met de oprigting van een standbeeld ter eere
van den minister van finantiën Mendezabel. Volgens do
Utrechtsche crt. heeft de maatschappij van weldadigheid stof
tot groote tevredenheid, over de uitmuntende smaak der aard
appelen en over de opbrengst, die varieert van 200250 mud
per bunder. De katoenoogst in Georgia, Alabama en Flo-
rida, heeft veel geleden door den worm en den regen. Bij
Jos. J. Kievits, op Rapenburg, te Amsterdam, zijn ontvangen
«warme! warme! warme! ligchamen a, fl.het paar, (zie
Handelsbl. adv. no- 24879) en Theophile in de St. Nicolaas-
straat, no. 403, is van meening, dat alle meDSchen rood of
grijs haar hebben, hij noodigt neen ieder uit om een doosje
chromopoeder te komen halen, zeer dienstig tot verwing van
het haar, of om in den vuilnisbak te gooijen «zoolaüg de
voorraad duurt" zal hij het cadeaux geven, later f2.de
doos, «dus uiterst goedkoop!"Uit Bruinisse wordt berigt,
dat de gunstige weêrsgesteldheid van dezen zomer ook voor-
deelig gewerkt heeft op de ontwikkeling der oesters, die
dit jaar uitstekend mooi zijn. De handel is dan ook, ondanks
den vrij hoogen prijs, zeer levendig. De vloot van 21
schepen met 143 kanonnen gewapend, welke Engeland aan
de westkust van Afrika laat kruisen, om den handel in slaven
te onderdrukken, heeft in de laatste vier jaren zoo weinig
slavenschepen bemagtigd, dat iedere vrijgemaakte slaaf ge
durende die jaren aan Engeland 32800 p. st. kost. Slechts
negen slaven werden op vrije voeten gesteld en de kosten
der Afrikaansche vloot bedragen meer dan 295255 p. st.
Zaturdag ochtend ten 9| ure heeft eeD jeugdig Franschman
in het hotel de Saxe te Brussel een zelfmoord begaan. Men
zegt dat deze wanhopige daad wegens eene liefdes-geschie
denis is gepleegd, en nog wel wegens eene liefde voor eene
dame, die alles behalve onberispelijk van zeden is. De
verkoop van exemplaren der Lanterne neemt bij de verschij
ning van elk nummer, meer en meer af. Als dit zoo voort
gaat, dan zal de lantaarn wel binnen kort uit^ gebrek aan
olie uitgaan. In sommige streken van Amerika hebben de
brievenbestellers ten platte lande tegenwoordig velocipedes
of trapwagentjes, waarmeê zij op hun gemak 12 mijlen per
uur kunnen afleggen.
