HELDERSCHE
COURANT.
-liieuius- en
Zaturdag ps
<ftÖoerimtte--6faD.
4 December.
Negende Jaargang.
M 889.
1809.
Verschijnt DINGSDAG- en VRIJDAG-AVOND f«Hi
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.00
Franco per post n 1.23
Men abonneert zieh bij alle Boekhandelaren en Post- K^^W||i]i|
directeuren. Brieven franco.
Uil gever S.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel,
STUDIËN OVER IIET ECU.UEXISCII CON
CILIE te Rome, te houden op den
8™ December 1869.
vin.
Nog andere stemmen over het Concilie.
Ir de 14daagsche kroniek van de Revue de deux Mondes,
dato 30 Sept. jl. (schrijver Ch. de Mazade) komt eene be
schouwing voor van het concilie, voor welks vertaling de
lezer ons ongetwijfeld dankbaar zal zijn.
//Wat mede belangrijk wordt, hoezeer in een anderen zin
ten in een geheel andere gedachtenreeks, is die kwestie van
//het concilie, die met iederen dag in omvang toeneemt, zich
//verwikkelt en moeijelijker wordt, naar gelang men digter
*komt tot het tijdstip, waarop te Rome deze groote vertegen
woordigende vergadering der katholieke kerk zal geopend
t/worden. Twee maanden moeten nog verloopen, en reeds
//volgen de manifestatiën elkander op, en vermenigvuldigen
//de incidenten; het onvoorziene mengt zich in dit godsdien
stig drama, welks voorrede opzien begint te baren. Al wat
//sedert eenige dagen voorviel, doet doorschemeren wat op
//den bodem van het katholicisme wordt verrigt.
//Ongetwijfeld was het voor de niet geestelijke gouverne-
■u meuten (gouvernements laïques), in den tegenwoordigen loe-
//stand der wereld, het voorzigtigst van alles, om zich te out-
//houden. Zij hebben zich er dan ook niet voor geïnterès-
//seerd. De minister van buitenlandsche zaken in Frankrijk
//heeft zelfs reden gegeven van deze onthoudings-politiek, in
//eene diplomatieke circulaireiedere nieuwe dag toont aan
>edat zulks het verstandigste was. De burger-gouvernementen
vrop het concilie zouden er indringers geweest zijn. Hunne
//aanwezigheid zou op allerlei wijzen een hinderpaal geweest
*zijntot op zekere hoogte aller houding eene valsche heb-
//ben doen worden. Zij zou gewraakt zijn geworden door de
//kerkelijke absolutistenen zou misschien den te voorzienen
//weerstand verdacht hebben gemaakt. Zij zou de politiek
//hebben gebragt in de godsdienstzaken.
//Nu niets van dat alles.
*Wat het concilie doen of laten zal, blijft uitsluitend eene
//kerkelijke kwestie. Wat in de katholieke wereld omgaat is
//van geheel godsdienstigen aardde gouvernementen hebben
//er geen deel aan, en dat is juist hetgene wat de zaak ernstig
//doet zijn, omdat uit den boezem van het katholicisme als
fgehêel van zelve (spontanément) de gedachte opgaat, om zich
//te verzetten tegen de nieuwigheden over welke het concilie
//schijnt te zullen moeten beslissen. Nu is het eeue zaak van
//de geloovigen eener zelfde godsdienst onderling, en zelfs
//tusschen priesters van dezelfde altaren. Als naar gewoonte,
//komen de kerkelijke absolutisten, verachting en ironie te
//kort, voor dat ongelukkige liberale Icatholicismusdat het
//begin is van alle verderf; zij overstelpe het fliet allerlei ver-
//bannings-middelen en wanen het reeds overwonnen te heb-
j-ben. Te oordeelen naar de wijze, waarop zich de zaken
//beginnen voor te doen, konden zij zich toch wel eens ver-
-rgist hebben, in de mate van hunnen invloed zelfs in de kerk,
//en konden zij zich wel eens te veel hebben voorgesteld van
y/de onderwerping of van de onverschilligheid der katholieken. 1)
•//Het zou, in één woord, niet onmogelijk zijn, dat de jezui-
^tische partij, waarvan de CiviUa Caiholica het officieele or-
1). Wij meenen hier te moeten opmerkzaam maken op de omstandigheid,
dat nog zeer onlangs door de Tijd het bestaan van Ppart>jen in de kerk"
geheel in den zin als hier bedoeld, op hoogen toon gcloocheud werd.
De prijs der Advertemien van 1—4 regels is 60
Centen; voor eiken regel meer 15 Centen.
Vóór des Dingsdag en Vrijdags middags 12 uur gelieve
men de Adverteutiën intezenden.
Ingezonden stukken minstens één dag vroeger.
ILTJES.
//gaan is, en die te Rome domineertop het concilie eens
//meer tegenstand oudervond dan zij wel vooruit verwacht heeft.
//Wat er nu uit deze vergadering zal voortspruiten, kan
//niemand weten. Maar wat iedereen zien kan, is dat sedert
//eenigen tijd zich verschijnselen voordoen, die bijzonder veel
//beteekenend zijn; de tegenstand vertoont zich eeuigzins
^overal en in allerlei vormen; er zijn duidelijk tweeomschre-
//ven kampen, wier antagonismus door alles heen schijnt.
//Het ware twistpunt, en dat het ergste is, als rakende
//de politiek, is de kwestie der onfeilbaarverklaring des pausen,
//die de eigenlijke eenige reden der bijeenroeping van het
//concilie schijnt te zijn geweest, die, indien zij in den abso
lutisten zin wordt uitgemaakt, het pausschap geheel verandert
//en er in leerstelligen zin (dogmatiquement) eene onbeperkte
//autocratie van maakt, zonder eenig tegenwigt.
//Het is voornamelijk op dit terrein dat zich in Duitsch-
//land de tegenstand concentreert, een tegenstand, die het
//eerst begonnen is met de adressen der katholieken te Co-
//blentz en Bonn, die is voortgezet door zeer geleerde studiën
//van eminente priesters, en die zich resumeert in het mani-
//fest der vereenigde bisschoppen te Fulda. Dit bisschoppelijk
//manifest is geenzins een godsdienstig-revolutionair pro-
//gramma; er is niets in dat der orthodoxie beleedigen kan;
//het is vastgesteld in een' zeer gematigden zin, door prelaten
//die getrouw zijn aan de kerk en gehecht aan den H. Stoel.
//Het is evenwel gemakkelijk te zien dat deze Duitsclie bis-
//schoppen, onder den invloed handelden van de beweging die
//zich rondom hen openbaart. Wanneer zij al gewagen van
//de bezorgdheid die zich voordoet, dan geschiedt dit niet om
//er tegelijkertijd eeii banvloek over uit te spreken. Wanneer
//zij hun vertrouwen- te kennen geven in het concilie, dan
//geschiedt dit slechts met de gelijktijdige verzekering dat uit
//eeue dergelijke vergadering niets kan te voorschijn treden,
//dat strijdig is met de regten der staten en der burgerlijke
//maatschappij, niets dat stijdig is met de politieke en intel-
//lectuele vrijheid, noch met de beschaving of met de uit-
//spraken der wetenschap, en naar gelang hunne taal gematigd
//mag lieeten, des te meer gewigt is er aan die taal te hechten.
//Men moge in het ultramontaansche kamp met dat alles ge-
//lagchen hebben, dit neemt niet weg dat men hier te doen
//heeft met onafhankelijke en opregte katholieken.
//Hetgeen de Duitsclie bisschoppen in zoo gematigde taal
//zeggen, is in wezen hetzelfde wat onlangs veel puntiger
//gezegd werd in eene brochure "de paus en het concilie'' te
//Leipzig uitgegeven onder het pseudoniem //Janus,'" achter
//welken zich, naar men zegt, een der voornaamste theologanten
//van Duitschland verbergt. Deze brochure zoowel als het
//manifest, toonen bij voorbaat den tegenstand aan tegen zekere
//gebeurlijkheden, en het is wel te betwijfelen of de Duitsclie
//bisschoppen, als ze eens te Rome zullen zijn, hunne taal te
//Fulda gesproken, zullen vergeten hebben.
//Het is dezelfde gedachte die M. de abt Maret, bisschop
//van Sura, deken van de theologische faculteit te Parijs, zoo
//even in Frankrijk heeft ontwikkeld, in zijn boek: du con-
cile general et de la paix religieuse. De titel zelve duidt een
//meer algemeen plan aan. Hij wil waarschijnlijk het oumoge-
//lijke, althans wij vreezen zeer of hij er ooit toe gerake, tot
//de "paix religieuseMaar in ieder geval is de bisschop van
//Sura een ernstig, een kalm, een standvastig tegenstander
//van de absolute onfeilbaarheid des pausen, welke hij beschouwt
//als niet overeen te brengen met de waarachtige christelijke
//overleveringen, evenmin als met de belangen der godsdienst
//in de moderne wereld, en hem althans zal men niet kun-
//nen beschuldigen, dat hij ligtzinnig heeft meegesproken over
//zaken die hij niet kent. Zijn boek is eene krachtige en ge-
