HELDERSCHE CODR&NT.
Zaturdag
10 December.
M 995.
Tiende Jaargang.
1870.
JTteutos- en «flönertenlie-öfnö.
Acta, non Verba.
Verschijnt DINGSDAG- en VRIJDAG-AVOND.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.00
Franco per post 1.25
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren en Post
directeuren. Brieven franco.
De prij3 der Adverte>tien van 14 'regels ib 60
Centen; voor eiken regel meer IS Centen.
Vóór des Dingsdag eti Vrijdags middags 12 uur gèliévé
men dé Advertenticu ibtezèndeh.
Ingezondeu stukken minstens één dag vroeger.
Uitgever S. GILT J ES.
Die zich met 1 JANUARIJ a. s. op
dit blad abonnerenontvangen gedu
rende deze maand een exempl. gratis.
nvT™
Alvorens onze taak voort te zetten, een paar woorden aan
de AlhmCt. De heer v. d. K. betoogt daarin, den 4n dezer,
aangaande de kwestie eener geheime overeenkomst tusschen
Rusland en Pruisen, nagenoeg het tegenovergestelde van hetgeen
wij hebben beweerd. Een nieuw blijk, dat de verschillende
opvatting eener zaak nog volstrekt niet bewijst, dat men tot
eene verschillende rigting behoort. Wij hebben dat stuk met
genoegen gelezenwy wenschen dat de uitkomst zal doen
blijken, dat de heer v. d. K. beter heeft gezien dan wijmaar
wij verklaren rondborstig, dat het ons volstrekt niet heeft
overtuigd van eene verkeerde of overdreven voorstelling der
zaak. Dat moge intusschen de tijd beslissen, maar in den
aanhef van het stuk komen uitdrukkingen voor, waar wij ons
niet mede kunnen vereenigen wij willen er enkeie aanhalen.
"Pruisen heeft blijkbaar niet met den Czaar zamengespan-
nen." Wij hebben tot heden daarvan geen afdoende blijken
kunnen vinden zoodra wij die vernemen, zullen wij gaarne
erkennen gedwaald le hebben. »Het denkbeeld, dat Rusland
in overleg met de Pruisische regering handelde, had misschien
zijn voornaamsten grond in zekere zenuwachtige vrees voor
den magtigen Bondskanselier, in een duister wantrouwen voor
graaf von Bismarek." Wij hebben in onze vorige artikelen
geheel andere gronden daarvoor aangegeven, die niet de minste
blijken droegen van eenige zenuwachtige vrees, maar wel van
wantrouwen. «Wantrouwen en bezorgdheid zijn slechte
raadgevers zij beletten ons kalm en rustig na te denken."
Naar ons oordeel zullen beiden minder schaden dan een te
grooy vertrouwen en zorgeloosheid en wij zien ook volstrekt
niet rn, dat zij niet gepaard zouden kunnen gaan met een
kalm en rustig nadenken. »Dat er eene aanleiding moet
bestaan, om iemand tot leelyke dingen in staat te achten,"
geven wij den heer v. d. K. volkomen toe, maar als wij die
niet duidelijk genoeg hebben aangegeven, hebben wij ons schro
melijk vergist. Wat de verdere gronden aangaat, die de
heer v. d. K. aanvoert, erkennen wij openhartig, dat wij
sommige onmogelijk als afdoende kunnen beschouwen over
de andere zullen wij, als een bijzonder persoonlijk gevoelen
uitdrukkende, geen uitspraak doen.
Wij hebben gemeend de bovenstaande opmerkingen te moe
ten maken, die de heer v. d. K. ons ongetwijfeld ten goede zal
houden, dewijl zij niet voortvloeijen uit de zucht om, zooals
men zegt, gelijk te hebben, maar om de redenen aantegeven,
waarom wij voortgaan een onderwerp te behandelen, dat mede
gegrond is op de naar ons oordeel bestaande overeenkomst
tusschen Rusland en Pruisen.
Wij hebben ons voorgaand no. geëindigd met de conclusie,
dat in het sluiten van een vrede tusschen koning Wilhelm
en Napoleon, niets onwaarschijnlijks gelegen is, en dat wij dien
meenen te moeten verwachten. De' eerste vraag is nu zou
het sluiten van dien vrede, met de daarmede gepaard gaande
herstelling van N. op den Franschen troon, uitvoerbaar zijn?
De tweede welke gevolgen zou dit voor Nederland kunnen
hebben
De voornaamste gronden waarop de onuitvoerbaarheid
wordt beweerd;, zijn het te verwachten verzet van het Fran-
sche volkde onwil, en de daaruit welligt volgende desertie
van het Fransche leger, wanneer dit, met Napoleon aan het
hoofd. Frankrijk zou binnenrukken de weerzin der andere
Europesche mogendheden, waarvan professor Vreede in zijn
Fransch bombast zegt, dat zy nooit de hand zouden verleenen
tot zulk eene verkrachting van alle geheiligde regtenhet
bijna zekere vooruitziet, dat de vrede niet duurzaam zou zijn
de inconsequentie, waaraan Pruisen zich zou schuldig ma
ken enz.
Wij willen niet beweren, dat de bovenstaande beletselen in
meerderen of minderen graad de zaak zouden kunnen be-
moeijelijken, maar dat bewijst de onuitvoerbaarheid nog in
geenen deele. Het is de hoofdvraag, of een dergelijke vrede,
onder voorwaarden, die welligt de ijdelheid des Franschen
volks konden vleijen, en Pruisen konden bevoordeelen, door
dëze mogendheid wordt gewild. Iri dat geval zouden de bo
vengenoemde zwarigheden, met uitzondering der beide eerste
aangaande het verzet van het Fransche volk en den onwil
van het ïfransche leger, naar ons oordeel weinig beteekeneu
Wij houden ons overtuigd, dat de weerzin der mogendheden
zich aanvankelijk enkel zou openbaren in het wisselen van
diplomatieke stukken, en wanneer de voorwaarden haar niét
benadeelen, of misschien wel eenig voordeel kunnen aanbrengen
zou alle weerzin spoedig geheel ophouden. De waarschijn
lijkheid van een nieuwen oorlog zal door geen vrede, hoe ook
gesloten, kunnen worden weggenomen. Het komt er dus maar
op aan, dien zoo moeijelijk mogelijk te maken maar wanneer
Pruisen nu beweert, dat juist dëze vrede de eenig mogelijke
is, en dat de voorwaarden zoodanig zullen worden gesteld,
dat een nieuwe oorlog, althans in jaren tijds, niet denkelijk
is, wie zal zich dan in staat achten, een beteren vrede voor
te stellen, die door de beide oorlogvoerende mogendheden
aannemelijk wordt geacht? Zal het dan niet zijn, zooals pro
fessor Vreede nu doet, namelijk met hooge woorden tegeri
het plan te velde trekken, zonder iets beters te kunnen voor
stellen Wij wenschen vurig, dat wij hierin mistasten; want
wij beschouwen evenzeer de restauratie van Napoleon als een
ramp voor geheel Europa en dus ook voor Nederland; maar
Acta non Verbawij mogen Napoleon verl'oeijen wij mogen
de handelwijze van Pruisen betreuren, dewijl zij onze sym
pathie voor die mogendheid vermindertwoorden maken de
zaak daarom nog volstrekt niet onuitvoerbaar het zou onge
twijfeld beter zijn, door daden zoo mogelijk de nadeelige ge
volgen, indien de zaak mogt gebeuren, voortekomen. De
inconsequentie, waaraan Pruisen zich zou schuldig maken,
zou, even als zoovele inconsequentiën, waaraan de diplomatie
zich heden ten dage schuldig maakt, waarschijnlijk wel middel
vinden, zich te verschuilen achter schoone woorden over goede
bedoelingen in den drang der omstandigheden. In ieder geval
is deze grond wel wat zwak, om daaruit de onmogelijkheid
Ce bewijzen.
Iets anders zou het zijn, wanneer het Fransche volk een
parig in verzet kwam, dewijl dit waarschijnlijk ook onwil en
verzet bij het leger zou ten gevolge hebben, in welk geval
een dergelijke vrede, in weerwil van Pruisen's magt, den oorlog
met dubbele woede zou doen ontbranden. Maar zou dat een
parig verzet werkelijk met eenigen grond te wachten zijn De
geschiedenis der laatste eeuw, wij noemen slechts het bestijgen
van den troon door Napoleon III, geeft ons geen reden, om bij
het Fransche volk zooveel vastheid van beginselen te verwachten.
Denken wij daarbij aan den tegenwoordigen toestand des
rijks; de uitputting des volks is niet eens bij magte eensge
zindheid voort te brengen; zelfs nu bestrijden de partijen
elkander even hevig, alsof de vijand zich niet in het land
bevond; de soldaten en hunne officieren missen zelfs de een -
dragt, wanneer zij tegen den vijand worden aangevoerd; bij
dat alles lijden de burgers gebrek, en zien zonder vooruitzig't
op een beschermend dak, of op de middelen tot levenson
derhoud, deu bangen winter voor de deur; en zou dan een
eenparig verzet te wachten zijn Wie zou het leiden Ver
geten wij daarbij niet dat het leger onder officieren staat,
die alles aan Napoleon te danken hebben, en met zijn val
ook alles zullen verliezendat het leger van Se'dan geen
algemeene vijandigheid jegens Napoleon heeft aan den dag
gelegd dat zelfs Mac-Mahon hem niet beschuldigtdat Bazaine
met zijn leger de republiek niet heeft erkend dat de Fransche
soldaat vrij wat meer vatbaar is om zibh door schoone woor
den en schitterende voóruitzigten te laten verblinden, dan
andere krijgslieden naar ons oordeel valt er dus op verzët
vatï het léger weinig- te vertrouwen-. BovendieD, indien het
plan werkelijk bestaat;' is; het immers gemakkelijk vooraf te
onderzoeken, op welke bataillous te rekenen valt.
