ELDERSGHE COURANT.
Jlieuiös- en
Woensdag
<!löuer(enltc--fifaö.
22 Felbruarij.
Elfde Jaargang.
Vreemde talen.
J\& 1017.
1871.
Verschijnt DINGSDAG- en VRIJDAG-AVOND.
Abonnementsprijs voor 3 maanden. 1.00
Franco per 'post 1.25
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaren^en Post
directeuren. Brieven franco.
De prijs der Advektentien van 14 regels is 60
Centen; voor eiken regel meer 15 Centen.
Vóór des Dingsdag en Vrijdags middags 12 nnr gelieve
men de Advertenticn intezenden.
Ingezonden stukken minstens één dag vroeger.
Uitgever S. GILTJES.
GffiriM gcücclte.
BEKENDM AKEN G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente HELDER 1
ter openbare kennis, dat op den 20 dezer, door hen voorloopig zijn vastge
steld en vau af heden tot en met den 8 Maart a. s.van des morgens 9
tot 12 en des namiddags van 5 tot 7 ure, op de Secretarie der gemeente
voor een ieder ter lezing zijn nedergelegd:
a. Het VOLJAARSKOHIER van deu HOOFDLIJKEN OMSLAG over
het Dienstjaar 1871
b. Het VOLJAARSHOHIER DER BELASTING OP DE HONDEN
over het Dienstjaar 1871; en
c. Het SUPPLETOIRKOHIER DER BELASTING OP DE HONDEN
over het Dienstjaar 1870.
Helder, den 21 Februarij 1871.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
STAKMAN BOSSE, Burgemeeester.
L. VERHEY, Secretaris.
jBict-officiM gcöccïtc.
Hebben wy, Nederlanders, eene eigene taal of niet
Onder onze oostelijke naburen schijnt het door sommigen
ontkend, door velen betwijfeld te worden, hetgeen aanleiding
heeft gegeven tot het schrijven van een aantal dagblad-arti
kelen. De ontkenning heeft haren grond of in dwaling, öf
in hatelijkheid. Is het eerste de oorzaak, dan kan zij niet
door een enkel dagblad-artikel worden weggenomen in het
tweede geval is het wederleggen verloren moeite; het blijft
vruchteloos. Met evenveel regt als men het Nederduitsch een
verbasterd Hoogduitsch noemt, zou men ook het Spaansch een
verbasterd Fransch kunnen noemen. Men doet dit echter niet
welligt omdat Spanje een grooter rijk dan Nederland is; maar
zoo lang geene meer grondige tegenbewijzen worden gegeven,
willen wij blijven voortgaan de beide eerstgenoemde talen als
zusters te beschouwen, en hiermede stappen wij voor het
oogenblik van dat onderwerp af, want wij zijn voornemens
heden de aandacht on^er lezers te vestigen op eene andere
kwestie.
Het is bekend, dat volgens onze wet op het lager onder
wijs, de Fransche, Hoogduitsche en Engelsche talen worden
gerekend, voor de beginselen, tot het meer uitgebreid lager
onderwijs te behooren, doch verder tot het middelbaar on
derwijs. Dit heeft aanleiding gegeven tot de vraag, of het
niet beter ware, dat onderwijs geheel van het eerste af te
scheiden en het enkel onder het laatste te rangschikken Wij
willen niet beweren, daaromtrent in alle opzigten bevoegde
beoordeelaars te zijn; maar wij houden ons zoo zeer over
tuigd van de nadeelige gevolgen, die daaruit zouden kunnen
voortvloeijen, dat wij vrijheid meenen te hebben onze stem
daartegen te verheffen.
Niemand zal ontkennen, dat het voor ons, Nederlanders,
nuttig, voor velen zelfs onontbeerlijk is, althans met ééne der
genoemde talen bekend te zijn. In weerwil van de vernede
ring, die Frankrijk thans ondergaat, zal dan de Fransche
taal nog wel altijd het eerst in aanmerking komen. Niet ten
onregte zijn die talen dan ook bij de vakken van het mid
delbaar onderwijs opgenomen. Ons vaderland is klein, maar
door zijne ligging, door zijn handel, door zijn scheepvaart,
door zijn buitenlandsche bezittingen, komt het voortdurend
in aanraking met vreemdelingen, die onze taal zelden, en dan
nog hoogst gebrekkig verstaan. Een aantal werken der we
tenschap zijn in een dier talen geschreven. De vertalingen,
zoo zij al bestaan, zijn dikwijls zeer slecht. Het is zelfs niet
zeldzaam, dat professoren sommige colleges in eene vreemde
taal houden. In de dagbladen vinden wij zeer dikwijls woor
den of uitdrukkingen, die geheel onverstaanbaar zijn voor
hem, die alleen de Nederlandsche taal verstaat.
Men moge nu dat verschijnsel afkeuren, misschien berispelijk
noemen het zij zoozoo lang het bestaat, zal het beoefenen
der vreemde talen in het algemeen nuttig en voor velen on
ontbeerlijk blijven.
Kunnen nu de hoogere burgerscholen algemeen in die be
hoefte voorzien Geenszins. Zij worden alleen in grootere
gemeenten gevonden, en kunnen ook niet overal worden op-
gerigt. Maar zelfs daar, waar zij gevonden worden, zou daar
door nog niet bewezen zijn, dat het uitgebreid lager onderwijs
noodeloos is. Wanneer wij ons echter gemeenten voorstellen,
waar zij niet bestaan, dan kan het eene behoefte vervullen,
zóó dringend, dat men zich moet verwonderen, dat het denk
beeld bij iemand kan ontstaan, het overbodig te noemen.
Stellen wij ons b. v. eene gemeente voor van eenige uitge
breidheid.
Wij vinden daar welligt een burgemeester, een notaris, een
of meer ontvangers, een predikant, misschien een kantonregter
en eene griffiier, zonder van andere beschaafde ingezetenen
te spreken. Zoo lang nu niet kan verwacht worden, dat die
allen de middelen bezitten, hunne kinderen naar elders te
zenden, zal een aan de lagere school verbonden meer uitge
breid lager onderwijs voor de meesten geheel in de behoefte
voorzien, daar de hoogere burgerschool toch altijd slechts voor
een klein getal onmisbaar mag worden genoemd. De om
schrijving toch, in de wet opgenomen, dat zij tot hoofddoel
heeft den jongeling als een beschaafd man de maatschappij
te doen intreden, is niet vrij van overdrijving het zou toch
hoogst ongelukkig zijn, dat men geen beschaving zou kunnen
verkrijgen, zonder eene burgerschool te hebben bezocht.
Wij durven zelfs beweren, dat het meer uitgebreid lager
onderwijs even veel toebrengt aan de beschaving, als het mid
delbaar onderwijs, tenzij men deze enkel rekene te bestaan
in eene groote mate van wetenschappelijke kennis. Men ver
gelijke twee knapen van 15 jaren, waarvan de één zich mede
op vreemde talen heeft toegelegd. Al heeft hij zelfs geen
hoogen trap bereikt in die vakken, toch zal zich in hem een
hoogere graad van ontwikkeling openbaren, dan in den ander.
Hetzij wij hem plaatsen in handelszaken, of bij eene ge
wone administratie, ja, al denken wij slechts aan het dage-
lijksch leven, zijn gezigtskring zal ruimer zijn, hij zal eene
zaak spoediger begrijpen, door meerdere belezenheid zal hij
zich vrijer bewegen en aangenamer in den omgang zijn, kortom,
het verschil is zóó merkbaar, dat de ander niet zelden zal
betreuren, zich daarin niet te hebben geoefend.
Het aanleeren van vreemde talen is dus voor de Neder
landers noodig. Wij worden omringd door Frankrijk, Duitsch-
land en Engeland, welke allen in velerlei betrekking staan tot
Nederland, hetgeen door de uitbreiding der spoorwegen niet
weinig toeneemt. Van daar dat wij zoovele vreemde woorden
hooren gebruiken en vooral in de dagbladen ontmoeten.
Wij mogen nu zeggen, dat het niet goed, niet vaderlandsch
is wij mogen het een misbruik noemen dat afkeuring ver
dient het zal daardoor Diet worden weggenomen, en het zal
niettemin lastig blijven, als men die woorden Diet verstaat,
en belagchelijk wanneer men die zoo geheel verkeerd uit
spreekt. De vreemdeling legt zich zelden op oDze taal toe
de beoefening der vreemde talen zal dus voor de Nederlan
ders wel altijd eene behoefte blijven, indien zij niet zich zei
ven en hun vaderland willen benadeelen.
Wij kunDen ons dus onmogelijk vereenigen met den heer
Umbgrovewanneer hij als een middelom onze weerbaar
heid te bevorderen het aanleeren van vreemde talen ontraadt.
Integendeel zouden wij het toejuichendat in elke gemeente
van eenigen omvang eene im'igting voor meer uitgebreid lager
onderwys wierde aangetroffen waar minstens de beginselen
der fransche taal konden worden aangeleerd; zelfs daar, waar
burgerscholen bestaanzouden naar ons oordeel dergelijke
inrigtingen meer voor- dan nadeel stichten.
Zoo laDg intusschen bij de normaalscholen aan de kweeke-
lingen die tot onderwijzers worden opgeleidniet de gele
genheid wordt geschonkendie hun thans bijna opzettelijk
wordt ODthouden zich daarin te oefenen zal onze wensch
bezwaarlijk worden vervuld. Aan de kweekscholen schijnt
men in de laatste jaren daar over anders te denken waar
om niet even zeer aan de normaalscholen Het is waar, er
wordt veel gevorderd om het examen van hulponderwijzer
af te leggen maar is dat examen dan zooveel zwaarder, dan
