^njpganticn.
Wal dunkt u van de bijzondere scholen?
BURGERLIJKE STfHD DER GEHEFJTE HELDER.
zeeheld de zee en trotseercu de golven. En daarbij is het
nog opmerkelijk, dat zij juist met hun drieën op een vaar
tuig varen en alzoo de geiieele bemanning daarvan uitmaken.
Teder visschersvaartuig is gewoonlijk met drie personen bemand.
Vrijdag middag is op de spoorweglijn Venlo-Gladbach
een kommies van's rijks belastingen overredenhij was geheel
verminkt. Hij laat een weduwe en vier kinderen achter.
Uit zeer goede bron vernemen wij het heuglijke feit,
dat onze Nederlandsche kunst door de Internationale Jury
te Weeuen met zeer veel sympathie is begroet.
Zonder nog de namen der bekroonden te kunnen noemen,
kunnen wij toch met zekerheid mededeelen, dat het aantal
aan de Nederlandsche school toegewezen medailles zeer aan
zienlijk is.
Vrijdagochtend viel een 12jarige knaap al spelende in
de Singelgracht te Amersfoort. Op het hulpgeschrei van
zijne schoolmakkers spoedde zich een voorbijgaande juffrouw
naar den waterkant, en het mocht haar gelukken, met eenige
hulp van een paar kleine kameraden van den jongen, deze
langs de werf op het drooge te trekken.
Zaturdag middag heeft zekere vrouw Berends, wonende
in de Langstraat te Arnhem, zich zoodanig aan sterken
nrank te buiten gegaan, dat zij in een stal van den tapper
Burgers op de groote markt aldaar, waarheen men haar ge-
bragt had omdat zij in de tapperij in elkander gezakt was,
is gestikt.
Over dit onderwerp hoorde ik onlangs spreken, en wel door
personen van contraire richtingen.
De voorstander der neutrale, of gelijk anderen zeggen: gods-
dienstlooze scholen, zeide: «Wanneer ik mij voorstel, welk doel
de regcering kan gehad hebben met de neutrale scholen in 't leven
te roependan vind ik daarvoor twee hoofdoorzakenen wel in
de eerste plaats: om de scholen overal in ons vaderland toegan
kelijk te maken voor kinderen, wier ouders tot de meest ver
schillende kerkgenootschappen behooren, opdat niemand aanstoot
zoude gegeven worden door het leeren van eenige dogmatiek. Er
zoude hoegenaamd van geene godsdienst gesprokenof gelezen worden,
en 't onderwijs daarin worden overgelaten aan de verschillende
leeraars, elk naar zijne keuze, hetzij israëliet, katholiek, liberaal
of orthodox-protestant.
In de tweede plaats moeten de neutrale scholen strekken, om
een in alle opzichten degelijk onderwijs aan de jeugd te geven, en
daardoor de grove domheid van 't bijgeloof te bestrijdende jeugd
moet leeren, dat alles in de natuur beheerscht wordt, door vaste,
eeuwig onveranderlijke wetten, of natuurkrachten, waaraan de stof,
en al wat wij waarnemen, onderworpen is-, dat de stof wel aan
tallooze veranderingen van samenstelling en vormen onderhevig is,
maar desniettemin als stof blijft bestaan; dat al deze verordeningen
en hervormingen weder bestuurd worden door dezelfde natuur
krachten, en, zal de natuur dus blijven bestaanhet heelal niet uiteen
spatten, dan moeten deze krachten, onveranderd en onverminderd,
eeuwig blijven bestaan en werkzaam zijn. Er kan dus geene afwij
king, of tijdelijke opheffing dier natuurwetten bestaan, of be
staan hebben; zij zijn een uitvloeisel der hoogste wijsheid en eeuwig
gelijk deze.
Wanneer dat aan de jeugd geleerd wordt, dan zal zij later geen
geloof kunnen slaan aan sprookjes, aan on- en bovennatuurlijke
fabelachtige gebeurtenissen, dewijl door het degelijk onderwijs, dat
zij op de neutrale scholen ontvangen heeft, het liaar volkomen
helder is, dat zoo iets nimmer heeft kunnen gebeuren; wat onmo
gelijk is, heeft nooit plaats gevonden en zal nooit plaats kunnen
vinden.
Zoodoende krijgt men een opgroeiend geslacht, dat de volwas
senen en bedaagden in kennis en helderheid van denkbeelden verre
overtreft; zoo kan, zoo moet de maatschappij eindelijk wijzer en
beter worden.
Onloochenbaar voortreffelijk is het doel, dat door genoemde
scholen bereikt kan en moet worden.
De regeering had dat uitmuntend begrepen; de uitkomsten liggen
tastbaar voor de hand.
Maar ziet! Is het niet eene dwaasheid, eenè laakbare zwakheid
en toegeeflijkheid te noemen, dat aan de bijzondere scholen van ultra-
montanen, jezuiten en christelijk gereformeerde afgescheidene ge
meenten, vergund wercl om rond om deze tempels des lichts hunne
zwarte gordijnen uit te spreiden, ten einde de heldere stralen der
zon te keeren Dat hun vrijheid verleend wordt om scholen op te
richten, waar en zoo veel als ze willen, in welke, in eene lijnrecht
tegenovergestelde richting onderwezen wordt, en waar geleerd
wordt, dat er een tijd is.geweest, toen de zon en de maan drie dagen
hieven stil staan, dat een ezel tot zijn drijver begon te spreken,
dat de zonnewijzer eenige graden achteruitging, op bevel eens
menschen. enz., enz., enz.?
Wat baat liet den landman om heerlijk en zuiver graan te ver
krijgen, dat hij goed zaad, op een goede aarde uitstrooit, maar
zijnen naburen veroorlooft, allerlei schadelijk onkruid daaronder te
gooien? Wie zou die handeling wijs noemen? Zou men niet veeleer
zeggen: de man bederft moedwillig zijn eigen goede zaak? want
zoodoende, zal hij nooit gezonde, zuivere vruchten erlangen.
Wien eene holle kies pijn doet, rukkehaar uit, maar neme niet
de toevlucht tot pijnstillende middelen; dat is verspilling van moeite:
Halve maatregelen, baten niets.
Is de maatregel goed, alleszins goed, zet die dan met energie
door, en elk mensch, met een gezond verstand bedeeld, zal dat
toejuichen. Vrees niet voor den tegenstan d van een hoop intri-
guan ten geestdrijvers, dweepers, bekrompene zielen of partijmannen-
geschreeuw; dat alarm houdt ook op; een kind schreit zoo lang
tot het zich zelf in slaap huilt.
Is bet niet reeds genoeg dat ieder van den godsdienst mag
denken en spreken wat hij wil, zijne, kinderen kan onderwijzen of
onderwijzen in welke leer, of dogmatische begrippen hij verkeert
De school is de plaats niet voor godsdienstig onderwijs en die
taak behoort niet aan den man, geëxamineerd voor 't geven van
lager-onilerwijsindien hijd.it goed, met beleid, geduld en volledig
doet, waarlijk! clan is zijne taak reeds zwaar genoeg en verdient
de man allen lof en aller achting.
Mijns inziens, zou de regeering beter gehandeld hebben, door
niet éen bijzondere school toe te laten maar nu die eenmaal be
staan, voor haar wettige bepalingen in 't leven te roepenen wel
in de eerste plaats, dat de onderwijzer grondig ervaren zij in de
beginselen der natuurkunde en toe te zien, dat de jeugd dien over
eenkomstig onderwezen worde, alsmede te bepalen welke school
boeken men wel, en welke men niet mag gebruiken op de scholen
Men vreeze niet, dat dan sommige ouders hun kroost niet naar
de school zouden zenden. Indien eenigen ook al zoo onverstandig
zouden willen handelen, dun zouden ze daarvan toch worden terug
gehouden door het denkbeeld, dat hunne kinderen toch moeten
leeren, zullen ze niet later als ballastin de maatschappij beschouwd
worden en zich ongelukkig gevoelen. De bevreesde behaalt geen
voordeel; dat-is weg gelegd voor moed en beleid.
(Ofschoon wij het niet in alle opzichten met den inzender eens
zijn, is er toch zóóveel in zijn stuk, dat wij ten volle beamen, dat
wij het bereidwillig in ons blad hebben opgenomen. Wij moeten
hem echter de opmerking maken, dat hij ons de argumenten van
de voorstanders der bijzondere school niet heeft medegedeeld. Het
zou ons zeer aangenaam zijn, ook die te vernemen. Wij zijn be
reid ze van hem, of van wien ook, in ons blad te plaatsen, om
niet van eenzijdigheid te kunnen worden beschuldigd.
De Red).
Van 11 15 Juli 1873.
ONDERTROUWD cn GEHUWD Geer.e.
BEVALLEN M. Smittenoar, Z. G. M. Schutter geb. Spigt, D.
M. Verfaille geb. Wielick. Z. N. Iluson geb. Dekker, D. A. ltu-
deman geb. van den Biom, Z. M J Levering geb. BudiÜDgh, D.
OVERLEDEN O. Smeekcns, 17 jaar, K. Drost, 4 maanden.
G J. Sant, 2 maanden. J. C. Kok, 19 maanden. S. A. Knuijvers,
20 maanden. J. W. P. Timmerman, 17 jaar. J. Buitenhuis, 20 jaar.
POLITIE,
Dezer dagen is op de openbare straat alhier gevonden Eeu
GOUDEN DAMES-IIOROLOGIE.
Helder, 15 Juli '73. De Commissaris van Politie
A. C. BOONZAJER.
SCUEEPSTSJmftGEAI.
Binnengekomen te Helder.
41 Juli. Mary Fenwic, S. Richmond, Newcastle. Louis, de Jong,
Wyhorg.
12 n Cheviot, Telgate, Samarang, vertr. 15 Febr. Georgian, st.
Taganrog. Louisc, v. Duyvenboden, St. Ubes. Sherburn, st.
Sunderland. Kirkstall, st. Huil.
13 Alberto, Rangoon, 1. v. Falmouth; Goodcll, Crockett, Cal-
cutta; Giurti, Lagana, Buenos AyrcsPrudence, Gazoli,
Odessa, 1. v. Falmouth; Denia, st.SevilleSippe Visser.
T. v. d. Zee, LondenAthelstone, Bedlington, Newcastle
Adriana, M. G. G. Fenenga, Riga. Martha I. J. Topzant,
Winda; Caroline, Engelstedt, Frediikstad. Clelia Dano-
varo, Dodero, Rangoon. Hekla, st.Middell. Zee. Heeg,
Boontje Londen. Stad Workum, Londen. Juno, Bur-
lenson, Sunderland.
14 Nidelven, Bjcrtncss, Iïernosand. Hermod, Sievertsen,
Drammen. Brinkburn Priory, Jack, Bassein, 1. v. Fal
mouth. Broomside, st.Sunderland. Thorskog, st., Pe
tersburg. de Beurs, Nilsen, Soderliam. Amity, Shearer,
Banjoewangie.
15 Wind WZW. Calcfornia, Reinvall, Bassein, 1. v. Fal
mouth. Diana, st., Londen. Black Swan, st., Newcastle.
Emily Smeed, Bennett, Newcastle. Zr. Ms. brik Tcrnate
Dincaux, Newcastle.
Uitgezeild te Helder.
11 Juli. Vrouw Anna, de Jong, Londen. A. R. Falck, Ilut, Oostzee.
13 Sundswall, A. M. Gundersen, Oostzee.
15 Niets uitgezeild.
MAKKTBERICQTEN.
ALKMAAR, 12 Juli.
Aangevoerd 3 Paarden f 110 a 295, Veulen f-.8 Koeien f 240 a 325,
24 nuchtere Kalveren f 11 a 24, 57 Schapen f 19 a 42, 33 Lammeren
f 9 a 1G, - Geilen f - a kleiue Bokjes fa f-.70 magere
Varkens f 20 a 25, 171 Biggen f 6 a 9, - Ezel fBoler per kop fO.87^
a f0.95.
AMSTERDAM, 12 Juli.
Tarwe, zonder handel.
Rogge per 2100 kil. stil; jarige Galatz f190 aan de Zaan; nieuwe
Pelersb. f205; jarige dito f195. Op leveriug verkocht weder iets hooger
Oct. f 195, 196.
Tarwe per 2400 kil. op levering fl. hooger; Oct. f341.
Aardappelen. Westlaudschc Zand- f4 40; Noord- en Katwijker dito
f2.90 a 4 40; Sasseuhciiner dito zonder handel; Westlandsche Klei- ia
menden f3 20 a 3.60, dito los f2.90; Katwijker Klei- f3 a 3 30; Rijus-
burger f 2.69 a 2 90.
ROTTERDAM, 14 Juli.
Meekrap. In den tocstaud van het artikel is volstrekt geen veraudering
lo melden, en blijft de vraag zich bepaleu tot kleinigheden voor directe
verzendingen.
LONDEN, 14 Juli.
Ter Veemarkt- zijn aangevoerd Runderen 4000, Schapen en Lammereu
24000, Kalveren 400, Varkens 100. Prijzen: Beste Runderen 6/6, Schapen
en Lammeren 6/6, Kalveren 6/4, Varkens 5/6.
Donderdag 17 Juli vertrekt van hier de O.-I.
landmail, via Marséille, per laatste trein.
