Nieuws- en
Advertentieblad.
1875.
Woensdag
31 Maart.
JX§. IMf).
Vijftiende Jaargang.
spa
UitgeverS. GILTJES.
Onze Industrieschool.
M 1 L i
NIEUWSTIJDINGEN.
HELDERSGHE
Verschijnt DINSDAG- en VRIJDAG-AVOND.
Abonnementsprijs voor 3 maanden
Franco per post
Men abonneert zich in alle Boekwinkels, Postkantoren en Hulp-Postkantoren.
Brieven franco.
COURANT.
De prijs der Advertentie** van 14 regels is 40 Centen; elke regel meer 10 Centen.
Periodieke herhalingen, alsmede aanvragen en aanbiedingen van dienstpersoneel 5 Cents per regel.
Vóór des Dinsdags en Vrijdags middags 12 uur gelieve men de Advertentiën in te zenden.
Ingezonden Stukken minstens een dag vroeger.
Wetenschap en kunst hebben in de laatste
jaren zulke groote vorderingen gemaakt, dat
daardoor de maatschappelijke toestand in vele
opzichten geheel veranderd is.
Gaan wij slechts vijftig jaren achterwaarts,
dan zoeken wij te vergeefs naar gaslicht, foto
grafie, electrische telegraaf, enz., enz. I)e toe
passing van dc stoomkracht leidt op het gebi-tl
van werktuigkunde van de eene ontdekking
en uitvinding tot de andere, zoodat men een
reeks van grootere en kleinere verheteringen
op natuurkundig, scheikundig en werktuigkun
dig gebied zou kunnen opsommen.
Die onschatbare vooruitgang hebben wij
grootendeels aan de ijverige en onvermoeide
nasporingen van den menscliplijken geest te
danken, aan hen, die hun leven wijden aan
de navorschingen van de geheime krachten
der natuur, ten einde die ten algemcene nutte
dienstbaar te maken aan de bevordering van
alles wat tot de gemakken des levens, tot het
onderling verkeer van de verschillende landen
en volken der aarde, tot de bouwkunst en het
fabriekwezen, enz., in betrekking staat.
De diensten door die altijd werkzame en
onvermoeide geesten aan het menschdom bewe
zen, moeten niet enkel onze bewondering op
wekken, zij hebben ook aanspraak op onze
dankbaarheid; te meer, daar tegenwoordig de
voor oningewijdeu wonrlerendoende ontdekkin
gen, in populaircn stijl beschreven, ook bevat
telijk worden gemaakt voorlederen ambachtsman
die een gezond verstand bezit en lust gevoelt,
om iets verder door tc dringen dau tot schaaf
bank of uanbeeld.
Geen wonder, dat de noodzakelijkheid door
de ouders meer en meer wordt ingezien, dat
hunne kinderen een getrouw gebruik maken
van de gelegenheid tot het bekomen van degelijk
lager onderwijs, daar lezen, schrijven en rekenen
den onmisbaren grondslag moeten uitmaken,
om later natuur- en werktuigkunde, gepaard
met de bij den ambachtsman nog niet genoeg
gewaardeerde teekenkunst, met vrucht te kunnen
beoefenen.
De dagen zijn voorbij, waarin fisieke krachten
voldoende waarborgen schonken, om door licha-
mehjken arbeid alleen zich van het noodige te
voorzien wel wordt de stelregel narbeid adelt"1'
meer en meer aangenomen, maar tegenwoordig
moet die arbeid zijn een verbond als liet ware
tusschen hoofd en hand doen en welen moeten
samen gaan, dan eerst zullen ook de lagere
standen der maatschappij, door het licht der
beschaving bestraald, toenemen in welvaart en
geluk, terwijl het woord Gods: "Onderwerpt
de aarde'"' dan eerst tot vervulling kooit.
FEUILLETON.
17) OORSPRONKELIJKE NOVELLE.
Toen Arnold op heftigen toon deze woorden had
geuit, stond hij op en wilde vertrekken, maar Anton
weerhield hem. Hij gloeide van toorn en veront
waardiging, ziine oogen fonkelden en dreigend trad
hij op van Voorst toe.
•Om Godswil, geen geweld Antonbad vrouw
Kunst.
«Wees bedaard, moeder! hij is 't mij niet waard,"
en zich toen tot van Voorst wendende, zei Anton:
«Gij doet u in al uwe laaghartigheid kennen. Dwaas,
die ik was, om mij diets tc maken, dat gij goed
hartig zijt. Van af dezen oogenblik vermeet ge u
niet. weder een voet over onzen drempel te zetten,
oi gij zult ondervinden, dat Anton Kunst niet met
zich laat gekken. En nu ga heen, want ik wil
u hier niet langer dulden. Doe wat ge wilt, want
ook 't ergste vrees ik niet. Eenmaal zal er uit
komst zijn, een einde komen aan de grootste smart.
Ge moogt 't voor uw geweten verantwoorden, al
Verbreiding van het licht der beschaving
onder den toekomstig en ambachtsslandziedaar
wat t.o deze.r plaatse onze Industrieschool beoogt.
Ouders, wier zonen leerlingen dier school
zijn, konden Zaterdag-avond jl. zich eenigermate
overtuigen van de resultaten dezer inrichting.
Versierd was inderdaad het lokaal MusisSacrum
met proeven van hand- en lijnteekenen en ook
van schriftelijk werk, die van de flinke vorde
ringen getuigden die velen reeds gemaakt hebben.
Wij zeggen het den heer Herweijer na, onze
gemeente i3 niet misdeeld aan bekwame on
derwijzers, die tact bezitten om de moeielijkste
zaken, op bevattelijke wijze, aan werkjongens
aanschouwelijk tc maken. Wederom kunnen
de heeren onderwijzers J. Leijer, J. C. Leich,
N. J. Leijer, W. Kuijk en G. H. Blits, met
zelfvoldoening terug zien op den afgeloopen
winter-cursus der Industrieschool.
Ook de leerlingen die kostbare 'prijzen, an
deren, die getuigschriften of loflVlijke vermel
ding verwierven, zullen niet minder met tevre
denheid herdenken aan de nuttige lessen, door
hen ontvangenmoge het voor hun allen een
aansporing zijn om voort te gaan op den weg
die leidt tot de ondervinding van het gezegde
nKennis is macht."
Erkentelijk aan het gemeentebestuur, aan
de oprichters en aan allen, die zoo gaarne heb
ben willen medewerken om deze inrichting te
bestendigen, maar inzonderheid aan het bestuur
der Industrieschool zelve, roepen wij het alle
weldenkende vaders en moeders toe onze In
dustrieschool kan uwe zonen verhellen tot kun
dige ambachtslieden en beschaafde staatsbur
gers en is een krachtig middel ter voorkoming
van armoede en ontbeering, waaraan de wer
kende klasse, helaas nog te veel door eigen
schuld, vaak lijdende is.
Onderscheidingen werden uitgereikt aan de
leerlingen
J. Dekkers le prijs, een orleonpasser met
toeheliooren. J. K. Labout 2e prijs, een ge
wone passer met toebehooren. S. Qroeneveld
3e prijs, een trekpen. 4e prijs M. Hoogerduin,
een letter- en ornamentboek, waarvan de titel
is Lo Pcintre decorateur, etc. Dit werk uit
Parijs ontboden, kan eerst in den loop van deze
week ontvangen worden. Bij ieder dezer
prijzen is gevoegd een getuigschrift. Voorts
getuigschriften aan M. G. Schuitemaker, wis
kunde, N. Wallin, rechtlijnig teekenenP. KorfT
en H. ZaatmaD, idem.
Loffelijke vermelding, 4e jaar, rechtlijnig
teekenen J. C. Raamsdonk handteekenen N.
Wallin. 3e jaar, wiskundige vakkenJ. Schol,
R. Jongkees, A. Govers. Handteekenen: G.
van der Hulst, J. de Vree, J. Schol. Recht
lijnig t eek en en R. Jongkees, A. Govers,
J. Schol. Letterkundige vakken: C. Mol en
R. Jongkees. 2e jaar, wiskundige vakken;
wat go doet;" met deze woorden deed Anton de
deur open en gaf Arnold een'wenk om heen te gaan.
Van Voorst wilde liefst geen kennis maken met
dc stevige, gespierde, handen van Anton. daarom
zei hij spottend «Ha. jaagt ge me de deur uit
Goed. Heden uwe beurt later mijnedit zeg
gende sloeg hij de deur met geweld achter zich toe.
De weduwe Kunst was geheel ontsteld. Te ver
geefs poogde Anton haar tot bedaren te brengen,
haar gerust te stellen.
Nog dienzelfden avond stapte Anton geheel ont
moedigd naar 't duin. Met de meeste belangstel
ling hoorde vader Veltman 't verhaal van '7 ge
beurde aan.
Een lichtstraal schoot hom door de ziel. Zou van
Voorst ook van den brand weten Hij behield
deze gedachte echter vóór zich.
«Mond moed, AntonWees verzekerd, dat een
maal de boosheid ontmaskerd wordt Blijf op God
--rtrouwen en doe uwer. plicht.
Ililrla bracht echter den ganschen nacht slape
loos door. 't Scheen haar hard en onredelijk toe,
dat Anton zoo vele rampen ondervond. Eindelijk
besloot zij om den volgenden morgen onder een
of ander voorwendsel naar 't dorp te gaan. en met
Voorst te spreken. Wel had zij bij zich zei-
ernstige bedenkingen gemaakt, maar die vielen
weg in de hoon haren geliefden Anton met hare
vriendin en de weduwe van een wissen ondergang
e redden.
B Schuitemaker, J. Winter, W. A. Reijer.
Handteekenen: J. Lak, C. de Jong. Letter
kundige vakken: J. de Looze, <W. A. Beijer,
J. Winter. Rekenen J. de Looze, B. Schui
temaker, W. Kikkert. W. A. Beijer, G. Voet
Papegaai, Meile. le jaar, wiskundige vak
ken A. Maandag, J. P. Meineke, P. Hofland,
Rau. Handteekenen: A. Maandag, J. P.
Meineke, J. T TielrooijJ. van Dok, N. Nan-
ning3, P. Hofland, A. de Kok. Rechtlijnig
teekenenA. Maandag, J. P. Meineke, J. Ham,
A. Schraa. Letterkundige vakken J. P. Mei
neke, P. Stronk J. Tielrooij. Rekenen: D.
Ran, P. Stronk, P. Hofland, J. Zaatman
K. HoogerduinB. Zachariassen, J. Bas,
Schellinger, A. Schraa, H. Cornielje, van Steen
bergen, J. P. Meineke, A. Maandag, van Ko-
ningsbrugge, Bal, N. Nannings, Cornielje,
J. C. Ran.
De leerlingen die geen enkele maal hebben
verzuimd, zijn: J. Dekkers, R. Jongkees,
G. van der Hulst, J. Tielrooij, G. Cornielje,
J. C. Ran, C. J. Reijers, F. Konings-
brugge, C. Ran, B. Zachariassen, J. Modder,
J. Ran, K. Nannings.
HelderNieuwedie.pWillemsoord enz.
30 Maart 1875.
De onlangs bij de Hervormde gemeente
alhier beroepen leeraar. de heer H. Vrenden-
berg, werd Zondag voormiddag in de nieuwe
kerk door den heer dr. Pool bij de gemeente
ingeleid, en heeft des avonds inde Westerkerk
zijn intreêrede gehouden; telkens ten aanhoore
van een zeer talrijke schare.
Gisteren avond werd in het lokaal Tivoli
door de oiiderofficiers-vereeniging Vaderland
en Oranje, cene toonvel voorstelling gegeven ten
voordi-ele van het op te richten monument voor
de gesneuvelden te Atjeh.
Bij die gelegenheid werd met zeer veel succes
opgevoerd het historische drama: De Bood
schapperof Loevestein in 1570.
De hoofdrollen waren in goede handen en
het geheel werd herhaaldelijk door het vrij
talrijk publiek daverend toegejuicht.
Naar men verneemt, zal het art.-kamp
te Soesterberg dit jaar in twee seriën betrok
ken worden, waarvoor de militairen van de
lichting van 1873 in twee afdeelingen onder
de wapenen zullen komen, ieder voor 6 weken.
Zaterdag 11. zijn door de commissie voor
het examineeren van varenslieden te Rotterdam
met goed gevolg als derde stuurman geëxami
neerd, de heeren A. Blomberg cn G. Schuur,
leerlingen van de school voor de zeevaartkunde
van den onderwijzer A. J. Leijer, alhier.
Toen haar gewone werk den volgenden dag was
geëindigd ging zij dorpwaarts en stapte bij van
Voorst binnen.
«'t Zal u zeker bevreemden." sprak Hilda. seen
bezoek van mij te ontvangen."
•Ik verwonder mij niet licht over iets," gaf Ar
nold bits ten antwoord.
»'t Is eene zaak. voor mij van 't hoogste belang,
waarover ik u spreken wilde."
»'t Zal u zeker berouwen, dat ge mij zoo kort
en goed hebt afgewezen
Hilda bloosde van spijt.
•Neen. van Voorst, ik kom om de voorspraak
n Anton bij u te zijn. Och, heb toch medelijden
met die brave menschen. Wees edelmoedig. Wreek
u niet op hen. Anton heeft geene schuld dat ik
u afwees. Op mij moet gij boos zijn. Ik smeek
u echter, indien ge ooit waarlijk eenige achting of
liefde voor mij hebt gekoesterd, laat ii voornemen
dan varen."
«Eenmaal zal er een tijd komen, heb ik u gezegd,
waarop ge berouw zoudt hebben over uwe weigering.
Die tijd breekt nu aan en zal weldra geheel daar
zijn; dan zult ge zelfs 't uur vloeken,"waarop ge
aan Anton boven mij de voorkeur gaaft"
•Gij zijt derhalve niet in staat tot eene goede
daad?" Fier verhief de slanke gestalte van Hilda
_jch zoodat hare schoonheid tlmns dubbel uitkwam.
«Welnu, dan heb ik niets meer te zeggen."
«Eén middel kan hem redden I"
Als een bijzonderheid verdient zeker
vermelding, dat een tweeling-zusterpaar te Al
melo j.1. Zaterdag haar 84n verjaardag vierde.
Twee harer kennissen kwamen haar o. a. ge-
lukwenschen; die vier personen telden te zamen
331 jaren; allen zijn in het bezit van al hun
zintuigen en kunnen nog zonder bril lezen.
De "Presse Beige", van Brussel, deelt mede,
dat de heer V. Driessens door zijn gezelschap
Multatuli's Vorstenschool laat instudeeren.
Op den spoortrein tusschen Doornik eu
Brussel is wederom een conducteur verongelukt
bij het ophalen der plaatsbiljetten, terwijl de
trein in vollen gang was.
De //lndépendance" vraagt hoeveel conduc
teurs er nog verongelukken moeten eer men
in Belgie het verstandig voorbeeld van Neder
land volgt.
Aan J. Rozenburg en John Ben te Pa
ramaribo, is vergunning verleend om gedurende
den tijd van zes maanden onderzoek te doen
naar het aanwezig zijn van goud en andere
edele metalen in het district Boven-Suriuame.
Niet alleen dat vele landverhuizers van
Noord-Amerika naar Europa terugkeeren, maar
uit eene voor eenige» tijd in het congres door
den rechter Kelly uit Philadelphia gehouden
reden blijkt, dat tegenwoordig meer dan een
millioen arbeiders in de Unie broodsgebrek
lijden. Te Philadelphia zelf hadden in den
loop van 5 dagen niet minder dan 41 vlijtige
en oppassende werklieden als een gunst ver
zocht, om den winter in het tuchthuis door
te brengen, ten einde niet van honger om te
komen of tot stelen genoodzaakt te worden.
Een leerlooier te Detroit Michbeweert
een middel te hebben uitgevonden om leder
uit huiden te bereiden iu veertien minuten.
De Mikado heeft den Italiaanschen schilder
Ugolini opgedragen de vervaardiging van de
portretten, ten voeten uit, van al de vorsten
van Europa, zoomede van den mikado zelf en
van diens gemalin. Die verzameling portretten
zal een plaats vinden in de residentie Takio
op het eiland Jeddo. De mikado zou voor
nemens wezen in Japan een Jtaliaansche schil
derschool te stichten.
Te Manchester is eene vroedvrouw, die
door overbrenging der kraamvrouwenkoorts den
dood van vier personen veroorzaakt had, tot
zes maanden gevangenis veroordeeld.
Het is de wetenschap gelukt, aan het glas
zoodanige kracht te geven, dat het vensterglas
niets meer van hagelslag, het lampeglas niets
meer van de hitte der gasvlammen te vreezen
heeft. De uitvinder, de la Basti, een Fransch-
man, heeft aan het door hem toebereide glas
•Zeg 't mij 1"
»'t Eenige redmiddel voor hem en de zijnen is,
dat ge hem laat varen. Bovendien, wat wacht u,
met Anton vereenigd. in de toekomst? Niets, dan
bittere armoede en ellende
«Ik zal naar uwe. laaghartige taal niet luisteren,
van Voorst: weet echter, dat ik gewillig't hardste
lot met Anton zal deelen. 't Is meer om zijne arme
moeder, dan om hem, dat ik hier kwam. Denk
er echter om. van Voorst, dat er ook voor u een
tijd van vergelding zal aanbreken."
Met een vol gemoed verliet Hilda 't huis. Ar
nold mompelde binnensmonds: «Zóo gaat 't naar
mijn' zin. Ge moet beiden gevoelen, dat ik boven
u sta, dat ik machtiger ben dan gij."
Nog dienzelfden dag liet hij do weduwe Kunst
't geld gerechtelijk opzeggen, met bepaling, stipt
op den bepaalden tijd te voldoen. Hoe treurig was
men te moede!
Hoe traag treurige dagen ook hpenvliedcn, toch
waren de zes weken spoedig ten einde.
Toen volgde de breede omhaal, die iedere ver-
kopping van goederen, wegens schuld, kenmerkt
advertentiën, aanplakbiljetten', bewaarder, kijkers,
enz.
De dag der verkooping naderde met rassche schre
den. Ieder had den mond vol van de slechte han
delwijze van van Voorst, maar niemand stak een
hand uit ter redding der bedroefden.
De toekomst was alzoo donker voor ditbeproefd^
deii naam van nelastiek glas" gegeven en daar
mee, zoowel in Frankrijk als later te Berlijn
en Weenen, in het openhaar proeven geuomen,
waarvan dc uitslag allerverrassendst was. Ter
wijl een stuk gewoon glas, in de vlam van een
lamp gehouden, na 24 seconden sprong, hield
een stuk van het bereide glas het tot gloeihitte
uit en bleef zelfs onbeschadigd, toen men het
gloeiende glas plotseling in koud water dom
pelde en daarna weder aan de hitte blootstelde.
Uit Berlijn zou aan den uitvinder gevraagd zijn
naar den piijs, waarop hij zijn geheim stelde,
en hij zou daarop hebben geantwoord met den
bescheiden eisch van 1 franc per hoofd van
de bevolking van Duitschland of ongeveer
40 millioen francs. Daarop schijnt men zoowel
in Duitschland als in Oostenrijk zijn best te
hebben gedaan om achter het geheim te komen,
zonder den bezitter daarvan verder te bemoeilij
ken, en aanvankelijk niet zonder gunstig gevolg.
In de laatste vergadering van het Scheikundig
Genootschap te Weenen was prof. Bauer reeds in
staat glas te laten zien, dat iu zijn laboratorium
was toebereid, en dat zoowel aan de aanraking
met harde lichamen als aan de hitte voldoenden
weerstand bood. Naar zijn mededeeling wordt
dat gevolg verkregen door het glas, dat bij een
gloeihitte van 5U0 of 600 graden week gewor
den is, in een bad van paraffine van lager
temperatuur plotseling tot 400 graden en daarna
langzamerhand tot op 40 graden af te koelen.
Vergadering van Jen Raad der gemeente Texel-
gehouden 20 Maart 1875, des morgens 10 ure.
Afwezig de hh. S. Keijser, J. R. G. Coninck
Westenberg, P. Langeveld, H. Bakker en A. Dros.
Na opening der vergadering worden de notulen
gelezen en goedgekeurd.
4.) Na mededeeling, worden eenige provinciale
bladen en circulaires, voor kennisgeving aangenomen.
2.) Wordt bericht gedaan, dat het besluit tot
wijziging van den Hoofdelijken Omslag, alsmede het
besluit tot verhooging van het tractement voor den
hulponderwijzer te Oostorendgoedgekeurd zijn
terug ontvangen.
3.) Wordt gelezen een rekest van eenige inge
zetenen te De Cocksdorp, tot verbetering van het
voetpad aldaar.
Wordt besloten aan te houden tot eene volgende
vergadering.
4.) Ter tafel wordt gebracht cene missive van
den hulponderwijzer D. Plaatsman, te Oosterend.
verzoekende, tengevolge zijri vertrek naar Barsinger-
horn, om eervol ontslag uit zijne betrekking.»
Hetgeen wordt verleend.
5.) Wordt gelezen een rekest van K. Brouwer,
hulponderwijzer te De Cocksdorp, verzoekende om
verhooging van tractement.
Aangehouden tot eene volgende vergadering.
6.) Dc Voorzitter brengt ter tafel eene voordracht
van heeren Regenten van het Algemeen Weeshuis,
ter benoeming van een Binnenvader en Binnen-
moeder in gezegd Weeshuis, waarop geplaatst zijn
J. Timmer en Cornelia Huisman, Jacob Sz. Dekker
cn Geertruida Moojen, beide van Texel, en L. van
den Berk en vrouw, van Westzaan.
gezin. Nog weinige dagen, dan werden ze op straat
gezet en wat dan"?
Veltman had wel gezegd «Uwe moeder en zus
ter kunnen bij mij komen, totdat ge eene geschikte
woning hebt gevonden," maar 't weinige, dat ze
uit "het huisraad wellicht mochten meenemen, wat
zou 't te beteekenen hebben
•Houd moed! houd moed mijn jongen!" zei
Hilda's vader menigmaal, als hij 't hoofd treurig
liet hangen. «Ge zijt nog gezond en sterk."
•Ja, dat is zoo," hervatte Anton.
•Mijn hemelwelk een noodweerriep Hilda,
die even buiten de deur was geweest en onver
wacht 't gesprek afbrak.
»'t Waait een geduchten storm uit 't Noord
westen," nierkte Veltman op.
Dan moge God den armen zeeman, die in zulk
noodweer is. nabij zijn
Anton verliet zijne geliefde. Hij nam den weg
langs het strand, 't Was pikdonker. Hij tuurd#
over den on met el ijken plas, maar 't bleef écu
donker verschiet neen, toch niet! Wat zag hij
daar? 't Flikkerde hoog in de lucht! Nog eens-,
n nog eens!
•Gewis daar is een schip in nood." Zoo snel
hij kon liep hij naar Veltman terug en deelde hem
mede, wat hij gezien had.
Wordt vervolgd.)
