HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Depothouders.
No. 4299
DONDERDAG 16 APRIL 1914
42e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37£„ 45 „0.75
Modeblad 65 75 „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ei
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij voorultbet.) 30 cent Elke regel meer 6 ct
Ingezonden mededeellngen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewljs-ezemplaar 2$ cent
Het eerstvolgend nummer
van ons blad verschijnt
Zaterdagmiddag.
In de navolgende 12 Depóts is ons
blad geregeld verkrijgbaar:
J. J. BAKKER, Westgracht 89.
BOMHOFF, Koningdwarsstraat 16.
J. BROUWER, Schagenstraat 9.
W. BI) TER, Vijzelstraat 35.
J. DE GOEIJ, Jonkerstraat 43.
R. JONQKEES, Paardenstraat 24.
J. KIKKERT, Conielis Ditostraat 34.
Wed. F. KLEIN, Hartenstraat 2.
Wed. C. RAN. Basstraat 38.
A. SIKKERLE, Oostslootstraat 20.
IJ. STOLL, Molenstraat 172.
A. TABELING, Vischstraat 35.
En bij de Boekhandelaren
N.V. Boekhandel v/h. A. J. MAAS,
Kanaalweg.
P. SPRUIT, Molenplein.
J. C. DUINKER, Spoorstraat.
BINNENLAND.
Vac. bedrijfsingenieur
Marine-etablissement te Soerabaja.
Voor het marine etablissement te
Soerabaja wordt gevraagd een werk
tuigkundig bedrijfsingenieur, die als
zoodanig moet kunnen beschikken
over een in fabrieken en werkplaatsen
in eene leidende positie verkregen
ruime ervaring. Hij, die bovendien
in het bezit is van een diploma als
electro technisch ingenieur, zal de
voorkeur genieten. Aanmelding vóór
1 Mei a.s., inet gezegeld adres, bij
het Dep. van Koloniën.
Voor bijzonderheden zie „St.-Crt."
No. 8?.
Regeeringsopdracht aan dan
heer Van Kol 7
Op liet congres van de S.D.A.P.
heeft de voorzitter, de heer W. II.
Vliegen, Maandag meegedeeld, dat de
heer Van Kol op het punt stond een
reis naar Japan te ondernemen om
ingevolge een regeeriagsopdracht al
daar zaken te onderzoeken ten behoeve
van do Indische politiek.
Men zal zich herinnoren, dat enkele
weken geleden „Het Volk" ook
al gesproken heeft van een regeerings
opdracht aan den heer Van Kol
voor een reis naar Japan, waarop
oen tegenspraak is gevolgd.
Ook nu heeft men aan het departe
ment van koloniën aan De Nieuwe
Ct. meegedeeld, dat men daar offi-
r.ieel van een regeeringsopdracht aan
den heer Van Kol niets afwist.
De staking in het houtbedrijf
te Zaandam.
Naar men aan het Hdbl. meldt,
heeft de firma Hubert van de Stadt
Nzn., een der bij de staking in het
houtbedrijf aldaar betrokken firma's,
eigenaresse van de stoomhoutzagerij
De Morgenster, besloten haar zaak
te liquideeren.
Een gevaarlijk man.
Eergistermorgen toen de werkman
Van Velzen, bij de firma P. van der
Meer en Zonen, motordienst en steen
kolenhandel te Leiden, in dienst, in
de werkplaats kwam, kreeg hij van
den patroon een schrobbeering dat
hij Zaterdag aan het slabakken was
geweest. Hy ontstak daarover in
woede tegen den kantoorbediende
De Geest, wien hij verdacht dit aan
den baas te hebben overgebriefd. Hij
viel den man aan en bracht hem
eenige ernstige messteken toe, waar
van een door den arm heen. De heer
Van der M., die tusschenbeiden kwam,
kreeg daarop ook twee ernstige steken,
een in den arm en een in het achter
hoofd. Terwyl een geroepen arts de
gewonden verbond kwam de politie
den gevaarlijken messnijder onschade
lijk maken, door hem in verzekerde
bewaring te stellen.
Een tragisch geval.
Sedert de vorige week Woensdag
avond werd een korporaal van de
veldartillerie te Ede vermist. De
man had op het bureau een briefje
achtergelaten, waarin hij mededeelde,
dat hy zich in de Zeisterbosschen
van het leven zou berooven. Hy had
dit briefje vergezeld doen gaan van
een schetsje, waarop men de plek
waar hij zijn daad zou bedrijven, kon
zien.
Den volgenden dag werd onmid
dellijk door militairen in de bosschen
gezocht, doch geen spoor van den
man gevonden. Zaterdagmorgen kwa
men echter een paar cavaleristen
melden, dat zij den voortvluchtige
aan het station Wolfheze hadden
zien uitstappen. De commandant
zond eenige patrouilles er op uit om
den man te zoeken. Toen men eenige
uren tevergeefs had gewerkt, riep
men de hulp in van den boschwach
ter die met zijn politiehond aan het
speuren ging en den vluchteling in
een ommezien op het spoor kwam.
De korperaal zat in de struiken ver
borgen en leefde nog. De boschwach
ter wilde hem grijpen, doch op dit
oogonblik schoot de ongelukkige
eerst den politiehond en daarna zich
zelf dood. Een en ander had plaats
in de onmiddellijke nabijheid van de
veldartilleriekazerne.
De jonge man, die op deze wijze
een eind aan zijn leven heeft gemaakt
is afkomstig uit Amsterdam. Aan
leiding tot zyn wanhoopsdaad moet
worden gezocht in het feit, dat de
dienst bij de instructiebatterij, waarbij
hij als volontair was gekomen hem
niet meer beviel. Hij was reeds
indertijd naar Den Bosch en daarna
naar Ede overgeplaatst.
Congres der S.D.A.P.
Tweede Dag.
Maandagmorgen werd de zitting
van het congres te ongeveer tien uur
heropend onder voorzitterschap van
den heer Schaper.
Aanwezig was de heer H. J.
Poutsma, uit Zuid-Afrika verbannen,
die met daverend gejuich ontvangen
werd. De heer F. van der Goes, die
het allereerst met Poutsma kennis
maakte, riep hem in opdracht van
het partijbestuur het welkom toe.
Hij is onder heel andere omstandig
heden teruggekomen dan hij voor
vyftien jaar gegaan is, en staat thans
aan hel hoofd van een zeer interes
sante beweging, welke een zegevie
rende beweging is.
Becritiseerd werden vervolgens
„Het Volk" en het „Weekblad" door
verschillende afdeelingen. De ons wel
bekende Enka (mejuffrouw Van dei-
Vlies), afgevaardigde van Schiedam,
dringt er bij «le redacties vuil „Volk"
en „Weekblad" op aan, om niet de
godsdienstige overtuigingen van an
dersdenkenden te krenken. Daardoor
wordt de moeilijke propaganda onder
de christelijke arbeiders nog moei
lijker. Wellicht herinneren onze lezers
zich, dat Enka over ditzelfde onder
werp in den Helder meer malen ge
debatteerd heeft, op vergaderingen,
waarby zij als spreokstei optrad.
Van andere zijde werd daarentegen
weer hulde gebracht aao „Het Volk".
Alle opmerkingen werden door den
heer De Roode namens de redactie
beantwoord. Aan mejuffrouw Van der
Vlies antwoordde hij, dat het juist
een bewijs is van de sociaal-demo
cratische verdraagzaamheid, dat zij
slechts enkele gevallen kon opnoemen,
waarin „Het Volk" godsdienstige ge
voelens zou hebben gekrenkt. Daar
tegenover stelde spr. de onverdraag
zaamheid en ketterjagerij der christe
lijke pers. Daarentegen ontkende de
heer Wibaut, redacteur van „Het
Weekblad", dat dit in die uitgaaf het
geval zou zijn geweest.
De redacteuren van „Het Volk" on
Het Weekblad" werden herbenoemd
onder dankbetuiging voor hetgeen zij
hadden gedaan.
Besloten werd tot de uitgave van
een wetenschappelijk tijdschrift als
orgaan der party.
Aan de orde was thans eene reso
lutie inzake dun kiesrechtstrijd. Deze
is voornamelijk gericht op do reactio
naire werking der Eerste Kamer, on
bedoelt om het geheele kiesrechtleger
te mobiliseeren wanneer dit gedu
rende de behandeling van de regee-
rmgsvooi stellen inzake algemeen
kiesrecht in de Tweede Kamer noodig
mocht zijn, teneinde aan den volkswil
klem bij te zetten;
de verkiezingen voorde Provinciale
Staten, welker uitslag verzwakking
van de rechtsche meerderheid in de
Eerste Kamer ten gevolge kan hebben,
met name in de provinciën Zeeland,
Zuid-Holland, Gelderland en Overijsel,
aan dit doel dienstbaar te maken en
daarvoor in die districten, waar het
Partijbestuur dit noodig mocbtachten,
met de vrijzinnigen samen te werken
voor het geval de mogelijkheid van
verwerping door de meerderheid der
Eerste Kamer blijft bestaan, op een
Dinsdag tegen de openbare behande
ling der voorstellen in die Kamer,
zoo mogelijk op den dag der opening
van de StatenGeneraal, eene groote
demonstratie te houden in Den Haag,
gesteund door demonstraties in ver
schillende plaatsen van het land,
waarvoor de arbeiders zich zooveel
mogelijk zullen vrij maken.
Deze resolutie wordt door den heer
Troelstra ingeleid.
Hij wees er op, dat deze resolutie
niet zooals vorige betrekking heeft
op een dit jaar te houden demon
stratie. De resolutie heeft de bedoeling
de partij en de kiezers te oriénteeren
omtrent den stand van het vraagstuk.
Zy bepaalt zich uiet tot dit jaar, maar
tot de geheele huidige wetgevende
Vorige resoluties waren er op ge
richt om het algemeen kiesrecht als
urgent punt op het regeeringsprogram
te krijgen. Dat doel is voorloopig be
reikt, dank zij onzo glorieuze over
winning van hot vorige jaar.
Dekiosrec-htzaak is thans een nieuw
stadium ingetreden. De oogst staat
gereed om binnengehaald te worden.
Wat hebben we te dezer zake van
de vrijzinnigen te wachten? vraagt
spr. Zij hebben zich vastgelegd op
de volledige democratische uitvoering
van de eischen van het concentratie
program. De sociaal-democraten ech
ter stellen zich op het standpunt
van het gewijzigd ontwerp der
Kamerfractie, maar zullen natuurlijk
„op afbetaling" aanvaarden wat de
regeering brengt. Bij de rechterzijde
is ontreddering. Dr. Kuyper is thans
zelf omgedraaid, zoodat ook bij de
rechterzijde geon grond van verweer
meer is. De S.D.A.P. die tot dusver
tegen elke regeering om het kies
recht heeft moeten strijden, heeft
thans belang bij deze regeering. Er
zijn verschillende zwakke punten
waarop zy kan verongelukken, de
belastingplannon, de militaire plan
nen, het ontwerp-Treub. Vooral dit
laatste is zwak, er zal een krachtige
actie moeten worden gevoerd om
het verbeterd te krygen, want zoo
als het thans is kan geen sociaal
democraat het met vuur tegenover
de rechterzijde verdedigen. In Sep-
temberzal het partijbestuur een groote
nationale demonstratie houden voor
het staatspensioen.
Jammer dat dit niet kan worden
een demonstratie voor het ontwerp-
Treub. Gelukt het door die demon
stratie het ontwerp zoo te maken,
dat ook de Christelijke arbeiders er
voor kunnen stemmen, dan is de
tegenstand der Eerste Kamer lam
geslagen. Zoo zal dan ook deze demon
stratie indirect een van de beste
acties zijn voor het algemeen kies
recht.
Spr. kwam hierna tot het vrouwen
kiesrecht. Komt het overeenkomstig
het concentratieprogram tot stand,
dan begint pas de strijd voor het
algemeen vrouwenkiesrecht. De leid
sters der burgerlijke vrouwenbewe
ging hebben door haar optreden
blyken gegeven van weinig doorzicht.
Spr. kwam hierna op de Eerste
Kamer. Hij kan zich niet voor
stellen, dat deze den euvelen moed
zou hebben do Grondwetsherziening
te verwerpen. Dat zou een daad zijn
van contra revolutie. Zyn alle parle
mentaire middelen uitgeput, dan
moet het kiesrechtleger spreken
vóórdat de Eerste Kamer spreekt.
Wat er te doen is, zal worden
gedaan. Zoo is in de resolutie het
vrijaf nemen door de arbeiders ge
noemd, evenals het steunen der vrij
zinnigen bij sommige Prov. Staten
verkiezingen. Niets mag worden
ongebruikt gelaten, zoodat, mocht
de zaak mislukken, men ons, aldus
spr., nooit zal kunnon verwijten dat
wij iets verzuimd hebben. - (Toe-
ju i c h i u g e n).
De heer Troelstra besprak nog de
groote proteststaking, voor het geval
de Eerste Kamer een ontwerp-Treub,
verbeterd in den zin der sociaal
democraten, mocht verworpen, liet
samengaan met de vrijzinnigen in
sommige districten voor de Provin
ciale Staten.
Uit de duscussie over de resolutie
vermelden wij nog het volgende:
Van der Waerden (Amsterdam V)
zag liefst den geheelen passus om
trent samenwerking met vrijzinnigen
geschrapt. Anderen laten zich in
gelijken geest uit, en bespreken de
onmogelijkheid en ongeneigdheid dei-
arbeiders tot samenwerking met
liberalen. De heer Wibaut verdedigt
de resolutie. Aanneming ervan is
geen verzwakking van het optreden
tijdens de verkiezingen. Do resolutie
is een voorzorg voor een toevallige
situatie, b.v. voor een aantal vacatures,
waarbij iedere party een stel candi-
daten heeft en de vrijzinnigen en
sociaal democraten door af te vallen
de rechterzijde zouden versterken.
Een wijziging in dc tactiek is deze
resolutie uiet. Door deze resolutie
willen wy alleen ome eigen propaganda
dienen.
Het voorstel om den passus in zake
samenwerking met de vrijzinnigen
te schrappen, werd verworpen.
Het voorstel-Leiden, om de samen
werking met de vrijzinnigen te be
palen tot de herstemmingen, werd
eveneens verworpen.
De resolutie, zooals zij nader ge
wijzigd was, werd ten slotte met
groote meerderheid aangenomen.
(E e n i g gefluit.)
Verworpen werd een voorstel oui
het besluit van het Deventer Congres
intetrekken. (Betreft de afscheiding
van de S.D.P.)
Derde Dag.
Op den derden en laats ten dag
werd, na een langdurige huishoude
lijke vergadering, behandeld een reso
lutie betreffende grond aan land
arbeiders.
In deze resolutie verklaart het
congres zich „ten gunste van wette
lijke maatregelen, waarbij met behulp
van een doelmatig onteigeningsrecht
aan landarbeidersdegelegenheid wordt
geboden, onder billijke voorwaarden,
zooveel grond te huren, dat zy daarop
de voor het gezinsgebruik benoodigde
producten verbouwen". Daarnaast
wyst de resolutie echter af „het pogen
om de landarbeiders te verlokken
zich als kleine eigenaren kunstmatig
te doen binden aan een bepaalde
streek". Ten slotte roept de resolutie
de landarbeiders op tot het voeren
van den klassenstrijd.
Na ampele discussies en na ver
werping van een'amendement wordt
deze resolutie met byna algemeens
stemmen aangenomen.
Daarna wordt doorgegaan met de
herziening der statuten en van het
huishoudelijk reglement.
De Dienstbodennood.
Grooter en grooter wordt de dienst
bodennood, vooral in de groote steden,
maar ook in de kleinere en op het
platteland.
Wat zijn daarvan de oorzaken
In 't „Hbld." schrijft A. E. Z. daarover.
De schrijver verhaalt eerst van een
oude, getrouwe dienstbode, die maar
óón dienst in haar leven gehad heeft,
waar ze dan ook 23 jaar aan één
stuk is gebleven, die niets moet
hebben van de nieuwerwetsche con
tracten als je over en'weer wat weet
te geven en te nemen, dan heb je
geen geschreven wetten noodigdan
maak je met je mevrouw je wetten
zelf, zegt ze en dan van een
vijftienjarig dagmeisje, dat al in haar
zesden dienst is en er nu al van
spreekt, hoewel haar tegenwoordige
dienst uitstekend is, om „hoogorop"
te gaan en meer te verdienen, dat op
bijzonder gemakkelijke wyze haar
dienst verbreektzij blijft eenvoudig
wegoch, de juffrouwen maken er
toch nooit drukte van.
Wat zijn de oorzaken van den
dienstbodennood? De schrijver ant
woordt in de eerste plaats de fabrie
ken on waschinriohüngen en verder
de atoliers en magazijnen, drukkerijen
en kantoren.
De eigenaars, wetende, dat de
levenseischen gaiiBchelijk zijn ver
anderd, betalen loonen, die een veel
voud bedragen van de verdiensten dei-
dienstbode. Kinderen, die zoojuist de
lagere school hebben verlaten, be
ginnen op de fabrieken met een loon,
waarmede de volleerde en volwassen
dienstbode eindigt.
De sprot, die bij haar eerste me
vrouw wordt gehuurd op hoogstens
twee gulden per week en dan moet
zorgen voor katoenen jurken en hel
dere boezelaars, kan naar de fabriek
gaan in bloes en rok, desnoods kan
ze er heen slonzen, want van den
„baas" zal ze op haar toilet geen
aanmerkingen krygen.
Haar loon stijgt met de jaren of
met do verworven routine tot zes,
zoven en acht guldensoms nog
hooger.
Veel gewicht in de schaal legt bij
deze rubliek van arbeidsters haar
vrijheid, die ze tot eiken prijs en on
aangetast wonschen te bewaren en
het is daarom, dat zij zich liever gaan
verhuren als manteljuffrouw, als in-
legster in een drukkerij of verpakster
in een chocolade- of koekfabi iek dat
ze liever worden piakster op een
binderij of spoelster in oen wasch-
inrichting, dan dat ze gaan dienen.
Want nu immers hebben ze de vrije
beschikking over haar avonden en
Zondagen. Moeder is het altijd lang
niet eens met haar dochters, die er
zoo'-n prys op stellen, juffrouw te
worden genoemd en die zoo graag
„hoogerop" willen. Moeder houdt het
nog maar bij een netten dienst, dien
zij ook heeft gehad, totdat ze ging
trouwen.
Maar moeders woord heeft tegen
woordig zoo weinig invloed. De kin
deren zetten liever haakjes aan en
maken lusjesze priegelen den gan-
schen dag op knoopsgaten en vouwen
eindelooze zoomen, ze krijgen ste-
kende pijnen in den rug en ze vergeten,
of ze beseffen het niet, dat de kleine
sprot in haar middelmatigen dienst
er zijn ook slechte- heel wat
gezonderen arbeid verricht; dat de
boterhammen en het middagmaal
welke de hit bij de meeste mevrouwen
krijgt, haar meer doen gedijen dan
de kost, die de moener van het
fabrieks en ateliers-meisje haar ver
strekken kan.
En de oudere fabrieksmeisjes, ze
vergeten het, bij de keuze van haar
beroep, dat ze, als dienstbode gaande,
baar mevrouwen minstens zes gulden
wekelijks kosten, ongerekend het
loon, dat het houden van een dienst
bode voor dag en nacht de jaar-
lyksche uitgaven van een huisgezin
doet stijgen met zeker driehonderd
gulden of meer.
Deze vorm van belooning van haar
arbeid: goede behandeling, goede voe
ding en goede huisvesting wordt door
haar over het algemeen te weinig
geapprecieerd. De blanke guldens,
haar aan het einde der week uitbe
taald door meesterknecht, atelierchef
of fabrieksbaas, geven den doorslag
en maken veel meer indruk.
En daar nu een overgroot deel
der meisjes, die in aanmerking komen
om dienstbode te worden, haar ver
diensten zoeken in werkplaatsen en
fabrieken, wordt door het andere
gedeelte steeds hooger loon en meer
vrijheid gevraagd; eischen zij min
stens twee vrye uitgaansavonden per
week on stellen ze er prijs op, de
vrye beschikking over den Zondag
te hebben.
En waarom zouden ze ook niet?
De directrice van een groote instel
ling is van oordeel: „De tijden zyn
voorbij, dat de dames als voogdes
moeten optreden ook over de oudere
dienstmeisjes I Laten de mevrouwen
in 's hemelsnaam zoo verstandig zijn
om wat te geven en te nemen, maar
laten ze vooral af en tóe wat véél
geven. Dat zal de dienstbode niet
bederven 1"
De dienstbodenkleeding
Katoenen japonnen en witte muts
jes zijn bij velen uit den booze ge
worden.
Je draagt het. teeken van de sla
vernij op je hoofd", verwijt het dienst
meisje, dat blootshoofds gaat, haar
buurmeisje, dat het tullen mutsje
draagt. Veel dienstboden zyn er dan
ook, die zich alleen verhuren bij die
mevrouwen, die het toestaan, dat de
hooge, bonte boezelaar wordt ge
dragen over den wollen rok en dito
blouse. De jonge dingen, die zonder
eenige vakopleiding zich komen aan
bieden, vragen een aanvangsloon van
f 2 en meer, terwijl ze vroeger (d. w. z.
enkele jaren gelegen) de helft ver
dienden en opslag kregen, als haar
handigheid en routine waren toege
nomen.
Want, al verrijzen ook in de laatste
jaren en dan nog slechts in enkele
steden van ons land, vakscholen voor
dienstmeisjes, en is er dus een zeker,
doch zeer gering, aantal, dat zich
voor haar taak heeft voorbereid en
op dienstboden-capaciteiten kan bogen,
in den regel ontbreekt het de Ncdor-
landscho dienstbode aan vakopleiding
ten eenenmale. Deze krygen ze pas
in den loop der jaren in de diensten
zelf.
Op welke wijze kan er nu in den
dienstbodennood worden voorzien
De schrijver, ingelicht door de directies
van arbeidsbeurzen, antwoord
Aan den eenen kant flinke vak
opleiding van de dienstboden, zoodat
deze, als zij den dienst ingaan, wat
kunnen bieden, en dus rechtmatige
eischen kunnen stellen, en, aan den
anderen kant, van de dames, wat
ruimer opvatting over vrijheidOp
deze manier, zou de brandende dienst-
boden-quaestie wel voor oplossing
vatbaar zijn.
Als er maar van weerskanten een
beetje wordt meegewerkt 1
BUITENLAND.
Sabotage.
Te New York is Maandag een daad
van sabotage gepleegd van zeer zon
derlingen aard. Men weet dat vier
mannen, die byna twee jaar geleden
den New Yorkschen speelhuishouder
Rosenthal hadden uit den weg ge
ruimd, dien dag zyn terechtgesteld.
In den staat New York was er reeds
geruimen tijd een krachtige actie
aan den gang, om voor deze lieden
gratie te verkrijgen. En die actie
werd met to meer klem gevoerd, nu
de eigenlijke aanstichter tot den
moord, de politie-luitenant Becker,
die mede ter dood veroordeeld was,
heeft weten te vorkrijgen dat zyn
vonnis wordt herzien.
Wat voor den een geldt, moet ook
op de anderen worden toegepast, -
zoo oordeelden velen. En anderen in
sinueerden, dat Becker die machtige
beschermers heeft, den dans nog zal
ontspringen, terwijl de vier revolver-
helden als boeven van minder allooi
aan -hun lot werden overgelaten.
Inderdaad is het vreemd, dat Becker
nu opnieuw zal terechtstaan, terwyl
zijn medeplichtigen, wier getuigenis
in het geding toch bezwaarlijk zal
kunnen worden gemist, er niet meer
zyn.
Het plan tot terechtstelling van
Gyp the Blood, Lefty Louis, Dago
Frank en Whitey Lewis vond dan
ook tegenkanting. Zaterdagavond
werd door de gevangenis autoriteiten
van Sing-Sing ontdekt dat er sabotage
had plaats gevonden. De verbindings
draden tusschen de dynamo's en den
electrischen stoel waren doorgesneden,
en de dynamo zelf beschadigd. Het
heeft echter niet mogen baten. De
schade was spoedig hersteld; de
dynamo's werden verder bewaakt en
bet viertal werd Maandag in de
vroegte terdoodgebracht.
Als bijzondere gunst was aan de
terdoodveroordeelden toegestaan op
Goeden Vrijdag een gramofoon in
hun cel te hooren. Enkel platen met
gewijde muziek werden ten gehoore
gebracht.
Een prins als predikant.
In de oude, stille kerk van St.
Julianus, den Arme, te Parijs treedt
nu een prediker op, wiens predikatie,
maar misschien niet alleen zijn pre
dikatie, heel grooten toeloop van be
langstellenden trekt. Deze prediker
behoort volgens zijn geslacht tot de
grooten der aardeeen koning is zijn
broeder, zyn neven zijn keizers. Het
is prins Maxirailiaan van Saksen,
ridder in de orde van den Zwarten
Adelaar en eenvoudig geestelijke. Met
Goeden Vrijdag beeft de Duitsche
prins, die het Fransch bijna zonder
vreemd accent moet spieken, voor
een talrijk gehoor gepreekt naar aan
leiding van het vers uit Genesis,
waarin de stam van Jacob bij ge
duchte leeuwen vergeleken wordt. In
de processie, die vervolgens de oude
kerk rond ging, liep prins Max mede,
dragende op een kussen de zinne
beelden der passiede spons, de door
nenkroon en de lanspunt, zooals in
de tijden der primitieve kerk toen
koningen afstand deden van hun
macht om in het klooster over de
zonden van den tijd te peinzen. Na
afloop van den dienst verscheen prins
Maximiliaan van Saksen in den in
gang der oude kerk om er de menigte
die urenlang in den regen gewacht
had, zijn zegen te geven.
De prins is een kloine, heel tengere
man, mot lichtblond haar, een roze
gelaatskleur en groote blauwe oogen.
(N. R. Ct.)
DE WEEK.
15 April.
De stemming, waarmée dc Tweede
Kamer en, met haar, allen die in
den „gang der zaken" belangstellen,
het toernooi met den nieuwen Minister
van Financien tegeraoet-zagen, was
eene zeer eigenaardige. De heer Bert-
ling was tot vóór een goed half jaar
een totaal-onbekende in de sferen van
landsbestier en politieker^. Buiten de
hoofdstad van Friesland, - waar hij
als Raadslid en hoofd-ambtenaar dei-
registratie fungeerde, kende niemand
hem in het openbare leven. Het zeg
gen is, dat de heer Treub dezen zomer
toen het vinden van iemand, geschikt
en gegadigd voor de zeer-zwaro por
tefeuille van Financiën voor mr. Cort
v. d. Linden een soort van „puzzle"
begon te worden, den heer Bertling
heeft aanbevolen. Sinds is Z.Exc.
eenige malen met de beide takken
der Vertegenwoordiging in aanraking
geweest. En aan den vooravond der
behandeling van hetontwerp-Inkom-
sten-belasting stond men nog altijd
voor de groote vraagheeft men hier
te doen met kracht, die zich spaart
voor de moeielijke uren, die komen
zullen? ofwel: met eene onbedreven
heid en onbeholpenheid, die ten slotte
zullen moeten uitloopen op de erken
ning, dat de zoo scherpzinnige on
ervaren premier, den opvolger van
mr. Kolkman voordragend aan de
Kroon, - zich vergist had in de
krachten van dengene, dien hij voor
stelde Waar is, dat de heer Bertling
begon met allerlei vergissingen, waar
onder vermakelijke. Hij vingaan met
zich „de illusie te vormen", dat de
nieuwe Inkomsten-belasting op 1 Mei
1914 best in werking kon treden
Eene verklaring, die mensehen van
zelfs oppervlakkige ervaring op parle
mentair wetgevend gebied zich deed
afvragen, - eerst: of zij Z.Exc. ver
keerd verstaan hadden, vervolgens:
of ook de verslaggevers en de steno
grafen aan eene zeer-tydolyke „ge-
hoorshallucinatie" hadden geleden.
Maar inderdaad, - de heer Bertling
hkd gezegd: 1914. En verklaardoeen
poosje later doodleuk, dat hy „de
illusie had moeten prijsgeven."
Inmiddels blijkt de nieuwe bewinds
man absoluut niet te weten, dat een
minister hot recht heeft een begroo-
tings-post gedurende de openbare
behandeling te vorhoogen, en even
min, dat een raadsman der Kroon
een hem alleszins-sympathiek amen
dement kan overnemen in een ont
werp Deze laatste leemte in de
kennis des ministers van Financiön
leidt tot een allerkoddigst incident,
waarvan de bladen nog zeer kort
geleden melding maakten. De heer
Bertling is in zoo'n geval aanvankelijk
ietwat-ontdaan, maar weldra glim
lacht hij zelf zoo gonocgelijk over de
„vergissing", dat 't is, alsof het ge
beurde zyn kou we klèeren niet raakt...
zoodat men zich gaat afvragenwat
schuilt achter al dit zondorlinge
In zijn memorie van antwoord op
het voorstel tot heffing der twintig
opcenten komt Z.Exc. bijvoorbeeld
met dit aartsleuke, aartsnuchtere
argumentOch, aan de tien opcenten
waren we immers gewend. Die waren
als ware vastgegroeid aan de be
lasting-wet zelve. Ooed-beschouwd,
hebben we dus eigenlijk slechts
tien opcenten meer. Dat zeer velen
de oorspronkelijke tien opcenten als
iets van beslist-tijdelijk karakter had
den beschouwd, 't blijkt den minister
te ontgaan of hij moffelt 't snel en
stillekens weg
Nu zijn er mensclien, die volhouden
„laat die Exc. Bertling maar loopen
Die weet best wat ie doet. Hij over
bluft de Kamer door zijn leuke, alle
botsing en wrijving ontwijkende
metbode. Het leége, ontwijkende,
holle, weinig-beduidende, saaie van
zijn antwoorden is een soort van muur,
waartegen ook de zwaarst-geharnaste
strijder niet kan vechten.
En gij zoudt 'tóók kunnen verge
lijken met een dóod-loopend slop, dat
dus geenerlei „perspectief" biedt.
Eene vergadering af te matten, te
doen indutten; van alle lust om te
worstelen, te bestrijden, te beroovon,
zoodat ten leste de politieke vrienden
in vredesnaam maar den bewindsman
z'n zin geven, - herademend dat
het vreugdeloos schijn-toernooi ten
einde loopt: 't is óók eene manier
om te slagen. En wie de gave mist
van het krachtige, suggestieve woord
wie niet de macht bezit om met
stevige hand, in forsche en sprekende
lijnen, te schetsen z|jn plannen en
ontwerpen der toekomst: hij kan 't
allicht wagen met de „leuke methode"
van minister Bertling. Of degoen,
die dit alles „zocht achter" den be
windstnan, die van half April afzijn
eersten ernstigen kamp mei het
Lagerhuis zou hebben te voeren, 't
by het rechte eind had: 't zal wel
haast moeten blijken. Vooralsnog
besloot ik mij te scharen bij de af-
wachtenden, in wier hart eerlijk
getuigd wel eenige ongerustheid
leefde, denkend aan de lauweren,
die de heer Bertling had te plukken
om te kunnen vestigen iets van eene
reputatie, welke men hem verkoos
to schenken „op afrekening",
hopend, dat de bij-voorbaat uitbetaalde
wissel behoorlyk zou „gehonoreerd"
worden, zij 't dan des noods niet
dadelijk „op zicht"
'tls te hopen, ook, dat onze vroede
mannen van het Haagache Binnenhof
in hun nieuwe campagne zich voor
oogen zullen houden den wy'zen raad
om „veel te zeggen met weinig
woorden", nog zeer kort geleden
uitgesproken door den nobelen grijs
aard, voorzitter van onzen Senaat,
wiens stoffelijk overschot op 15 April
in het rustige, landelijke Hoevelaken
is ter-aarde-besteld. Wijlen Schimmel-
penninck van der Oye was een man
van don ouden stempel, zooals
men dat noemt. Zeer gehecht aan
decorum en étiquette. Maar wie
van welke maatschappelijke sfeer,
van welke kleur of richting of
wereldbeschouwing ook dozen
christen-staatsman van-nabij hebben
gekend, zij zullen weten, diep be
seffen, dat deze uiterlijke dingen van
vormelijkheid bij dezen nu-overledene
innig verband hielden met zijn
ridderlijken zin voor hoffelijkheid en
loyauteit tegenover iedereu anders
denkende. En allerminst voortsproten
uit eene banale oppervlakkigheid, die
het wezen der dingen niet vermag
te doorschouwenDe eenvoud,
waarmee de begrafenis te Hoevo-
laken plaats had, was inderdaad een
beeld van wat in het diepst der
nobele ziel van dezen man heeft
geleefd. Wanneer Schimmelpenuinck
van der Oye zich op zoo'n dag van
Staten-opening tooide met al het goud
der vele eere-teekenen, aan de hooge
ambten en functién, door hem be
kleed, verknocht, dan geschiedde
dat niet uit Ijdelheid. Maar vervulde
de grijze baron met het indruk wekkend
voorkomen eenvoudig een plicht. Dan
schonk hü eere aan de ambten,
waartoe hij was geroepen, en dacht
h(j zeer zeker niet aan zijn persoon,
of het glorifléeren daarvan. In
Schimmelpenninck's hart leefde de
ware godsvrucht, de zuivere vroom
heid, het echte en waarachtige geloof,
waarvan ook eene Enka heeft ge
sproken op het jongste Utrechtsche
Congres der S. D. A. P., - hoezeer
hier ook contrasten tot elka.tr schijnen
te worden gebracht. Er was bij den
man, die vele jaren achtereen het
Hoogerhuis heeft geleid, van bekrom
penheid geen sprake.
Het socialistisch «lement moge
hem persoonlijk niet sympathiek zijn
geweest, - als politieke overtuiging
bedoel ik, dat hy uok nadat
de heeren Van Kol en Polak sena
toren waren geworden, in eenig
opzicht zijn plicht van onkrenkbare
onpartijdigheid als praeses met min
der ijzeren nauwgezetheid dan steeds
vervulde, wie zou 't durven be
weren Zeker, - formeel kan
en zal geen voorzitter, natuurlijk, op
dien plicht inbreuk maken. Maar er
zyn zoovele kleinigheden, die niet
ieder soms opmorkt, waardoor ook
als goed en strikteeriyk bekende
voorzitters vaak doen blijken wat
hun meer en wat hun minder sym
pathiek is Men kan deze dingen
moeieiyk in bijzonderheden uitrafe
len moet ze begrijpen. Wijlen Schim-
melpenninck was oen toonbeeld van
rechtschapen billijkheid en loyale
onpartijdigheid; zijn superieur waar
nemen van het presidiale ambt, hield
het nauwste verband met zijn nobele
inborst. Mannen als bij, - in welken
lev« nskring ook geplaatst, maarzeker
in de sferen van landsbestier, - zyn
lichtende voorbeelden
Wat de lieer Van Kol op het
Utrechtsche Congres heeft gezegd:
Wij moeten onze tegenstanders niet
als schurken en ons-zelven als enge
len steeds teekenen, 't is zoo'n
goed woord. Van Kol bedoelde: Wy
moeten het mooie, edele, goede in
hen, die, op andere wijze dan wij
't doen, de maatschappij trachten te
verbeteren en den raensch gelukkig
te maken, - weten te huldigen.
Juist, - zóó is 'tl
In de Congressen der S.D.A.P. is
in den loop der jaren al heel wat
ten goede veranderd. En wanneer
't nu eens zoover komt, dat men op
zulk Congres den „moed" heeft om
ook aan de nagedachtenis van een
nobele figuur als Schimmelpenuinck
v. d. Oye was, hoè vor die dan
ook, in denkwijze, van de S.D.A.P.
af-stanit, hulde te brengen, - ziet,
dan zal men m. 1. veel dichter zijn
gekomen tot de idealen-van wie tot
de waarachtig-hoogstaande menschen
mogen gerekend. Waartoe immers
ook sociaal-democraten en ook man
nen als de grijsaard, te Hoevelaken
ter-aarde besteld, kunnen behooren
De groote en zeer-krachtige motor,
Plicht genaamd, beheeröcht hen.
Wanneer daar, aan hot departement
van Justitie, in wonderbaar-korten
tijd het reuzewerk werd verricht der
belangrijke aanvulling van het ont
werp Wetboek van Strafvordering, -
men liet zich niet afschrikken of
ontmoedigen door verslappende vrees
voor het ontijdig afsnijden der levens
draad van het kabinet. Stalend opti
misme Is een der schoone vruchten
van dat diepe plichtbesef onzer groot
sten en besten. Wanneer een zóó
nuttig 6D voor duizend belangen
broodnoodig werk als dat, besteed
aan eon nieuw Wetboek van Straf
vordering, voor de zooveelste maal
door do ellende der politiekerij zou
worden vertraagd en belemmerd,
zeker, voor minister Ort zou het
weemoed wekkende teleurstelling zijn.
Maar evenals zijn kranige en krach
tige ambtgenoot Treub zou hij zich,
in zulk tragisch geval, „troosten"
met het fiere en karaktervolk„Doe
Uw plicht en wacht het verdere af
Mr. Antonio.
Hij kon lezen en schrijven.
De volgende solicitatie werd dezer
dagen verzonden voor een gemeente
lijke betrekking te Schiedam
aan
de burgemeester
van deze stadt.
Aan de Burgemeéstor wiljan (naam)
grag brugwagter worre.
ik pen schiper'en 31 jaar
Inlegting geef me baas.
Omdat ik goet ken leseen skrelve.
Ik ben stark als Salomin
JAN (naam).
Indisch politiebericht.
Hier zyn" weer eenige styiptoeven
van poltóieberichtjes-brengers uit de
Indische bladen:
„In kampong Kepoetran hebben
twee inlandscho kinderen mot elkan
der gespeeld die zoo hoog liep dat de
papa van het eene kind de vechtende
gaat scheiden, maar ineens kwam
de andere papa waarop deze beiden
tegenover elkander staan en woorden
wisselen met het gevolg dat de laatste
door de vlugheid van den eerste een
klap kreeg mot eon sabel aan zijn
hoofd dat ter aarde stort en den
geest gaf."
„In desa Buhalan, district Krian,
zijn in huis twee lyken van manen
vrouw in hun bed gevonden, behept
met vele wonden aan hun lichaam;
de boef is door middel van onder
graving in hun bed gekomen, de
moordenaar is voortvluchtig."