HELDERSCHE COURANT VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna Depothouders. No. 4299 DONDERDAG 16 APRIL 1914 42e JAARGANG Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90 Zondagsblad 37£„ 45 „0.75 Modeblad 65 75 „1.00 Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ei Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50 Advertentlën van 1 tot 4 regels (bij voorultbet.) 30 cent Elke regel meer 6 ct Ingezonden mededeellngen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend. Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewljs-ezemplaar 2$ cent Het eerstvolgend nummer van ons blad verschijnt Zaterdagmiddag. In de navolgende 12 Depóts is ons blad geregeld verkrijgbaar: J. J. BAKKER, Westgracht 89. BOMHOFF, Koningdwarsstraat 16. J. BROUWER, Schagenstraat 9. W. BI) TER, Vijzelstraat 35. J. DE GOEIJ, Jonkerstraat 43. R. JONQKEES, Paardenstraat 24. J. KIKKERT, Conielis Ditostraat 34. Wed. F. KLEIN, Hartenstraat 2. Wed. C. RAN. Basstraat 38. A. SIKKERLE, Oostslootstraat 20. IJ. STOLL, Molenstraat 172. A. TABELING, Vischstraat 35. En bij de Boekhandelaren N.V. Boekhandel v/h. A. J. MAAS, Kanaalweg. P. SPRUIT, Molenplein. J. C. DUINKER, Spoorstraat. BINNENLAND. Vac. bedrijfsingenieur Marine-etablissement te Soerabaja. Voor het marine etablissement te Soerabaja wordt gevraagd een werk tuigkundig bedrijfsingenieur, die als zoodanig moet kunnen beschikken over een in fabrieken en werkplaatsen in eene leidende positie verkregen ruime ervaring. Hij, die bovendien in het bezit is van een diploma als electro technisch ingenieur, zal de voorkeur genieten. Aanmelding vóór 1 Mei a.s., inet gezegeld adres, bij het Dep. van Koloniën. Voor bijzonderheden zie „St.-Crt." No. 8?. Regeeringsopdracht aan dan heer Van Kol 7 Op liet congres van de S.D.A.P. heeft de voorzitter, de heer W. II. Vliegen, Maandag meegedeeld, dat de heer Van Kol op het punt stond een reis naar Japan te ondernemen om ingevolge een regeeriagsopdracht al daar zaken te onderzoeken ten behoeve van do Indische politiek. Men zal zich herinnoren, dat enkele weken geleden „Het Volk" ook al gesproken heeft van een regeerings opdracht aan den heer Van Kol voor een reis naar Japan, waarop oen tegenspraak is gevolgd. Ook nu heeft men aan het departe ment van koloniën aan De Nieuwe Ct. meegedeeld, dat men daar offi- r.ieel van een regeeringsopdracht aan den heer Van Kol niets afwist. De staking in het houtbedrijf te Zaandam. Naar men aan het Hdbl. meldt, heeft de firma Hubert van de Stadt Nzn., een der bij de staking in het houtbedrijf aldaar betrokken firma's, eigenaresse van de stoomhoutzagerij De Morgenster, besloten haar zaak te liquideeren. Een gevaarlijk man. Eergistermorgen toen de werkman Van Velzen, bij de firma P. van der Meer en Zonen, motordienst en steen kolenhandel te Leiden, in dienst, in de werkplaats kwam, kreeg hij van den patroon een schrobbeering dat hij Zaterdag aan het slabakken was geweest. Hy ontstak daarover in woede tegen den kantoorbediende De Geest, wien hij verdacht dit aan den baas te hebben overgebriefd. Hij viel den man aan en bracht hem eenige ernstige messteken toe, waar van een door den arm heen. De heer Van der M., die tusschenbeiden kwam, kreeg daarop ook twee ernstige steken, een in den arm en een in het achter hoofd. Terwyl een geroepen arts de gewonden verbond kwam de politie den gevaarlijken messnijder onschade lijk maken, door hem in verzekerde bewaring te stellen. Een tragisch geval. Sedert de vorige week Woensdag avond werd een korporaal van de veldartillerie te Ede vermist. De man had op het bureau een briefje achtergelaten, waarin hij mededeelde, dat hy zich in de Zeisterbosschen van het leven zou berooven. Hy had dit briefje vergezeld doen gaan van een schetsje, waarop men de plek waar hij zijn daad zou bedrijven, kon zien. Den volgenden dag werd onmid dellijk door militairen in de bosschen gezocht, doch geen spoor van den man gevonden. Zaterdagmorgen kwa men echter een paar cavaleristen melden, dat zij den voortvluchtige aan het station Wolfheze hadden zien uitstappen. De commandant zond eenige patrouilles er op uit om den man te zoeken. Toen men eenige uren tevergeefs had gewerkt, riep men de hulp in van den boschwach ter die met zijn politiehond aan het speuren ging en den vluchteling in een ommezien op het spoor kwam. De korperaal zat in de struiken ver borgen en leefde nog. De boschwach ter wilde hem grijpen, doch op dit oogonblik schoot de ongelukkige eerst den politiehond en daarna zich zelf dood. Een en ander had plaats in de onmiddellijke nabijheid van de veldartilleriekazerne. De jonge man, die op deze wijze een eind aan zijn leven heeft gemaakt is afkomstig uit Amsterdam. Aan leiding tot zyn wanhoopsdaad moet worden gezocht in het feit, dat de dienst bij de instructiebatterij, waarbij hij als volontair was gekomen hem niet meer beviel. Hij was reeds indertijd naar Den Bosch en daarna naar Ede overgeplaatst. Congres der S.D.A.P. Tweede Dag. Maandagmorgen werd de zitting van het congres te ongeveer tien uur heropend onder voorzitterschap van den heer Schaper. Aanwezig was de heer H. J. Poutsma, uit Zuid-Afrika verbannen, die met daverend gejuich ontvangen werd. De heer F. van der Goes, die het allereerst met Poutsma kennis maakte, riep hem in opdracht van het partijbestuur het welkom toe. Hij is onder heel andere omstandig heden teruggekomen dan hij voor vyftien jaar gegaan is, en staat thans aan hel hoofd van een zeer interes sante beweging, welke een zegevie rende beweging is. Becritiseerd werden vervolgens „Het Volk" en het „Weekblad" door verschillende afdeelingen. De ons wel bekende Enka (mejuffrouw Van dei- Vlies), afgevaardigde van Schiedam, dringt er bij «le redacties vuil „Volk" en „Weekblad" op aan, om niet de godsdienstige overtuigingen van an dersdenkenden te krenken. Daardoor wordt de moeilijke propaganda onder de christelijke arbeiders nog moei lijker. Wellicht herinneren onze lezers zich, dat Enka over ditzelfde onder werp in den Helder meer malen ge debatteerd heeft, op vergaderingen, waarby zij als spreokstei optrad. Van andere zijde werd daarentegen weer hulde gebracht aao „Het Volk". Alle opmerkingen werden door den heer De Roode namens de redactie beantwoord. Aan mejuffrouw Van der Vlies antwoordde hij, dat het juist een bewijs is van de sociaal-demo cratische verdraagzaamheid, dat zij slechts enkele gevallen kon opnoemen, waarin „Het Volk" godsdienstige ge voelens zou hebben gekrenkt. Daar tegenover stelde spr. de onverdraag zaamheid en ketterjagerij der christe lijke pers. Daarentegen ontkende de heer Wibaut, redacteur van „Het Weekblad", dat dit in die uitgaaf het geval zou zijn geweest. De redacteuren van „Het Volk" on Het Weekblad" werden herbenoemd onder dankbetuiging voor hetgeen zij hadden gedaan. Besloten werd tot de uitgave van een wetenschappelijk tijdschrift als orgaan der party. Aan de orde was thans eene reso lutie inzake dun kiesrechtstrijd. Deze is voornamelijk gericht op do reactio naire werking der Eerste Kamer, on bedoelt om het geheele kiesrechtleger te mobiliseeren wanneer dit gedu rende de behandeling van de regee- rmgsvooi stellen inzake algemeen kiesrecht in de Tweede Kamer noodig mocht zijn, teneinde aan den volkswil klem bij te zetten; de verkiezingen voorde Provinciale Staten, welker uitslag verzwakking van de rechtsche meerderheid in de Eerste Kamer ten gevolge kan hebben, met name in de provinciën Zeeland, Zuid-Holland, Gelderland en Overijsel, aan dit doel dienstbaar te maken en daarvoor in die districten, waar het Partijbestuur dit noodig mocbtachten, met de vrijzinnigen samen te werken voor het geval de mogelijkheid van verwerping door de meerderheid der Eerste Kamer blijft bestaan, op een Dinsdag tegen de openbare behande ling der voorstellen in die Kamer, zoo mogelijk op den dag der opening van de StatenGeneraal, eene groote demonstratie te houden in Den Haag, gesteund door demonstraties in ver schillende plaatsen van het land, waarvoor de arbeiders zich zooveel mogelijk zullen vrij maken. Deze resolutie wordt door den heer Troelstra ingeleid. Hij wees er op, dat deze resolutie niet zooals vorige betrekking heeft op een dit jaar te houden demon stratie. De resolutie heeft de bedoeling de partij en de kiezers te oriénteeren omtrent den stand van het vraagstuk. Zy bepaalt zich uiet tot dit jaar, maar tot de geheele huidige wetgevende Vorige resoluties waren er op ge richt om het algemeen kiesrecht als urgent punt op het regeeringsprogram te krijgen. Dat doel is voorloopig be reikt, dank zij onzo glorieuze over winning van hot vorige jaar. Dekiosrec-htzaak is thans een nieuw stadium ingetreden. De oogst staat gereed om binnengehaald te worden. Wat hebben we te dezer zake van de vrijzinnigen te wachten? vraagt spr. Zij hebben zich vastgelegd op de volledige democratische uitvoering van de eischen van het concentratie program. De sociaal-democraten ech ter stellen zich op het standpunt van het gewijzigd ontwerp der Kamerfractie, maar zullen natuurlijk „op afbetaling" aanvaarden wat de regeering brengt. Bij de rechterzijde is ontreddering. Dr. Kuyper is thans zelf omgedraaid, zoodat ook bij de rechterzijde geon grond van verweer meer is. De S.D.A.P. die tot dusver tegen elke regeering om het kies recht heeft moeten strijden, heeft thans belang bij deze regeering. Er zijn verschillende zwakke punten waarop zy kan verongelukken, de belastingplannon, de militaire plan nen, het ontwerp-Treub. Vooral dit laatste is zwak, er zal een krachtige actie moeten worden gevoerd om het verbeterd te krygen, want zoo als het thans is kan geen sociaal democraat het met vuur tegenover de rechterzijde verdedigen. In Sep- temberzal het partijbestuur een groote nationale demonstratie houden voor het staatspensioen. Jammer dat dit niet kan worden een demonstratie voor het ontwerp- Treub. Gelukt het door die demon stratie het ontwerp zoo te maken, dat ook de Christelijke arbeiders er voor kunnen stemmen, dan is de tegenstand der Eerste Kamer lam geslagen. Zoo zal dan ook deze demon stratie indirect een van de beste acties zijn voor het algemeen kies recht. Spr. kwam hierna tot het vrouwen kiesrecht. Komt het overeenkomstig het concentratieprogram tot stand, dan begint pas de strijd voor het algemeen vrouwenkiesrecht. De leid sters der burgerlijke vrouwenbewe ging hebben door haar optreden blyken gegeven van weinig doorzicht. Spr. kwam hierna op de Eerste Kamer. Hij kan zich niet voor stellen, dat deze den euvelen moed zou hebben do Grondwetsherziening te verwerpen. Dat zou een daad zijn van contra revolutie. Zyn alle parle mentaire middelen uitgeput, dan moet het kiesrechtleger spreken vóórdat de Eerste Kamer spreekt. Wat er te doen is, zal worden gedaan. Zoo is in de resolutie het vrijaf nemen door de arbeiders ge noemd, evenals het steunen der vrij zinnigen bij sommige Prov. Staten verkiezingen. Niets mag worden ongebruikt gelaten, zoodat, mocht de zaak mislukken, men ons, aldus spr., nooit zal kunnon verwijten dat wij iets verzuimd hebben. - (Toe- ju i c h i u g e n). De heer Troelstra besprak nog de groote proteststaking, voor het geval de Eerste Kamer een ontwerp-Treub, verbeterd in den zin der sociaal democraten, mocht verworpen, liet samengaan met de vrijzinnigen in sommige districten voor de Provin ciale Staten. Uit de duscussie over de resolutie vermelden wij nog het volgende: Van der Waerden (Amsterdam V) zag liefst den geheelen passus om trent samenwerking met vrijzinnigen geschrapt. Anderen laten zich in gelijken geest uit, en bespreken de onmogelijkheid en ongeneigdheid dei- arbeiders tot samenwerking met liberalen. De heer Wibaut verdedigt de resolutie. Aanneming ervan is geen verzwakking van het optreden tijdens de verkiezingen. Do resolutie is een voorzorg voor een toevallige situatie, b.v. voor een aantal vacatures, waarbij iedere party een stel candi- daten heeft en de vrijzinnigen en sociaal democraten door af te vallen de rechterzijde zouden versterken. Een wijziging in dc tactiek is deze resolutie uiet. Door deze resolutie willen wy alleen ome eigen propaganda dienen. Het voorstel om den passus in zake samenwerking met de vrijzinnigen te schrappen, werd verworpen. Het voorstel-Leiden, om de samen werking met de vrijzinnigen te be palen tot de herstemmingen, werd eveneens verworpen. De resolutie, zooals zij nader ge wijzigd was, werd ten slotte met groote meerderheid aangenomen. (E e n i g gefluit.) Verworpen werd een voorstel oui het besluit van het Deventer Congres intetrekken. (Betreft de afscheiding van de S.D.P.) Derde Dag. Op den derden en laats ten dag werd, na een langdurige huishoude lijke vergadering, behandeld een reso lutie betreffende grond aan land arbeiders. In deze resolutie verklaart het congres zich „ten gunste van wette lijke maatregelen, waarbij met behulp van een doelmatig onteigeningsrecht aan landarbeidersdegelegenheid wordt geboden, onder billijke voorwaarden, zooveel grond te huren, dat zy daarop de voor het gezinsgebruik benoodigde producten verbouwen". Daarnaast wyst de resolutie echter af „het pogen om de landarbeiders te verlokken zich als kleine eigenaren kunstmatig te doen binden aan een bepaalde streek". Ten slotte roept de resolutie de landarbeiders op tot het voeren van den klassenstrijd. Na ampele discussies en na ver werping van een'amendement wordt deze resolutie met byna algemeens stemmen aangenomen. Daarna wordt doorgegaan met de herziening der statuten en van het huishoudelijk reglement. De Dienstbodennood. Grooter en grooter wordt de dienst bodennood, vooral in de groote steden, maar ook in de kleinere en op het platteland. Wat zijn daarvan de oorzaken In 't „Hbld." schrijft A. E. Z. daarover. De schrijver verhaalt eerst van een oude, getrouwe dienstbode, die maar óón dienst in haar leven gehad heeft, waar ze dan ook 23 jaar aan één stuk is gebleven, die niets moet hebben van de nieuwerwetsche con tracten als je over en'weer wat weet te geven en te nemen, dan heb je geen geschreven wetten noodigdan maak je met je mevrouw je wetten zelf, zegt ze en dan van een vijftienjarig dagmeisje, dat al in haar zesden dienst is en er nu al van spreekt, hoewel haar tegenwoordige dienst uitstekend is, om „hoogorop" te gaan en meer te verdienen, dat op bijzonder gemakkelijke wyze haar dienst verbreektzij blijft eenvoudig wegoch, de juffrouwen maken er toch nooit drukte van. Wat zijn de oorzaken van den dienstbodennood? De schrijver ant woordt in de eerste plaats de fabrie ken on waschinriohüngen en verder de atoliers en magazijnen, drukkerijen en kantoren. De eigenaars, wetende, dat de levenseischen gaiiBchelijk zijn ver anderd, betalen loonen, die een veel voud bedragen van de verdiensten dei- dienstbode. Kinderen, die zoojuist de lagere school hebben verlaten, be ginnen op de fabrieken met een loon, waarmede de volleerde en volwassen dienstbode eindigt. De sprot, die bij haar eerste me vrouw wordt gehuurd op hoogstens twee gulden per week en dan moet zorgen voor katoenen jurken en hel dere boezelaars, kan naar de fabriek gaan in bloes en rok, desnoods kan ze er heen slonzen, want van den „baas" zal ze op haar toilet geen aanmerkingen krygen. Haar loon stijgt met de jaren of met do verworven routine tot zes, zoven en acht guldensoms nog hooger. Veel gewicht in de schaal legt bij deze rubliek van arbeidsters haar vrijheid, die ze tot eiken prijs en on aangetast wonschen te bewaren en het is daarom, dat zij zich liever gaan verhuren als manteljuffrouw, als in- legster in een drukkerij of verpakster in een chocolade- of koekfabi iek dat ze liever worden piakster op een binderij of spoelster in oen wasch- inrichting, dan dat ze gaan dienen. Want nu immers hebben ze de vrije beschikking over haar avonden en Zondagen. Moeder is het altijd lang niet eens met haar dochters, die er zoo'-n prys op stellen, juffrouw te worden genoemd en die zoo graag „hoogerop" willen. Moeder houdt het nog maar bij een netten dienst, dien zij ook heeft gehad, totdat ze ging trouwen. Maar moeders woord heeft tegen woordig zoo weinig invloed. De kin deren zetten liever haakjes aan en maken lusjesze priegelen den gan- schen dag op knoopsgaten en vouwen eindelooze zoomen, ze krijgen ste- kende pijnen in den rug en ze vergeten, of ze beseffen het niet, dat de kleine sprot in haar middelmatigen dienst er zijn ook slechte- heel wat gezonderen arbeid verricht; dat de boterhammen en het middagmaal welke de hit bij de meeste mevrouwen krijgt, haar meer doen gedijen dan de kost, die de moener van het fabrieks en ateliers-meisje haar ver strekken kan. En de oudere fabrieksmeisjes, ze vergeten het, bij de keuze van haar beroep, dat ze, als dienstbode gaande, baar mevrouwen minstens zes gulden wekelijks kosten, ongerekend het loon, dat het houden van een dienst bode voor dag en nacht de jaar- lyksche uitgaven van een huisgezin doet stijgen met zeker driehonderd gulden of meer. Deze vorm van belooning van haar arbeid: goede behandeling, goede voe ding en goede huisvesting wordt door haar over het algemeen te weinig geapprecieerd. De blanke guldens, haar aan het einde der week uitbe taald door meesterknecht, atelierchef of fabrieksbaas, geven den doorslag en maken veel meer indruk. En daar nu een overgroot deel der meisjes, die in aanmerking komen om dienstbode te worden, haar ver diensten zoeken in werkplaatsen en fabrieken, wordt door het andere gedeelte steeds hooger loon en meer vrijheid gevraagd; eischen zij min stens twee vrye uitgaansavonden per week on stellen ze er prijs op, de vrye beschikking over den Zondag te hebben. En waarom zouden ze ook niet? De directrice van een groote instel ling is van oordeel: „De tijden zyn voorbij, dat de dames als voogdes moeten optreden ook over de oudere dienstmeisjes I Laten de mevrouwen in 's hemelsnaam zoo verstandig zijn om wat te geven en te nemen, maar laten ze vooral af en tóe wat véél geven. Dat zal de dienstbode niet bederven 1" De dienstbodenkleeding Katoenen japonnen en witte muts jes zijn bij velen uit den booze ge worden. Je draagt het. teeken van de sla vernij op je hoofd", verwijt het dienst meisje, dat blootshoofds gaat, haar buurmeisje, dat het tullen mutsje draagt. Veel dienstboden zyn er dan ook, die zich alleen verhuren bij die mevrouwen, die het toestaan, dat de hooge, bonte boezelaar wordt ge dragen over den wollen rok en dito blouse. De jonge dingen, die zonder eenige vakopleiding zich komen aan bieden, vragen een aanvangsloon van f 2 en meer, terwijl ze vroeger (d. w. z. enkele jaren gelegen) de helft ver dienden en opslag kregen, als haar handigheid en routine waren toege nomen. Want, al verrijzen ook in de laatste jaren en dan nog slechts in enkele steden van ons land, vakscholen voor dienstmeisjes, en is er dus een zeker, doch zeer gering, aantal, dat zich voor haar taak heeft voorbereid en op dienstboden-capaciteiten kan bogen, in den regel ontbreekt het de Ncdor- landscho dienstbode aan vakopleiding ten eenenmale. Deze krygen ze pas in den loop der jaren in de diensten zelf. Op welke wijze kan er nu in den dienstbodennood worden voorzien De schrijver, ingelicht door de directies van arbeidsbeurzen, antwoord Aan den eenen kant flinke vak opleiding van de dienstboden, zoodat deze, als zij den dienst ingaan, wat kunnen bieden, en dus rechtmatige eischen kunnen stellen, en, aan den anderen kant, van de dames, wat ruimer opvatting over vrijheidOp deze manier, zou de brandende dienst- boden-quaestie wel voor oplossing vatbaar zijn. Als er maar van weerskanten een beetje wordt meegewerkt 1 BUITENLAND. Sabotage. Te New York is Maandag een daad van sabotage gepleegd van zeer zon derlingen aard. Men weet dat vier mannen, die byna twee jaar geleden den New Yorkschen speelhuishouder Rosenthal hadden uit den weg ge ruimd, dien dag zyn terechtgesteld. In den staat New York was er reeds geruimen tijd een krachtige actie aan den gang, om voor deze lieden gratie te verkrijgen. En die actie werd met to meer klem gevoerd, nu de eigenlijke aanstichter tot den moord, de politie-luitenant Becker, die mede ter dood veroordeeld was, heeft weten te vorkrijgen dat zyn vonnis wordt herzien. Wat voor den een geldt, moet ook op de anderen worden toegepast, - zoo oordeelden velen. En anderen in sinueerden, dat Becker die machtige beschermers heeft, den dans nog zal ontspringen, terwijl de vier revolver- helden als boeven van minder allooi aan -hun lot werden overgelaten. Inderdaad is het vreemd, dat Becker nu opnieuw zal terechtstaan, terwyl zijn medeplichtigen, wier getuigenis in het geding toch bezwaarlijk zal kunnen worden gemist, er niet meer zyn. Het plan tot terechtstelling van Gyp the Blood, Lefty Louis, Dago Frank en Whitey Lewis vond dan ook tegenkanting. Zaterdagavond werd door de gevangenis autoriteiten van Sing-Sing ontdekt dat er sabotage had plaats gevonden. De verbindings draden tusschen de dynamo's en den electrischen stoel waren doorgesneden, en de dynamo zelf beschadigd. Het heeft echter niet mogen baten. De schade was spoedig hersteld; de dynamo's werden verder bewaakt en bet viertal werd Maandag in de vroegte terdoodgebracht. Als bijzondere gunst was aan de terdoodveroordeelden toegestaan op Goeden Vrijdag een gramofoon in hun cel te hooren. Enkel platen met gewijde muziek werden ten gehoore gebracht. Een prins als predikant. In de oude, stille kerk van St. Julianus, den Arme, te Parijs treedt nu een prediker op, wiens predikatie, maar misschien niet alleen zijn pre dikatie, heel grooten toeloop van be langstellenden trekt. Deze prediker behoort volgens zijn geslacht tot de grooten der aardeeen koning is zijn broeder, zyn neven zijn keizers. Het is prins Maxirailiaan van Saksen, ridder in de orde van den Zwarten Adelaar en eenvoudig geestelijke. Met Goeden Vrijdag beeft de Duitsche prins, die het Fransch bijna zonder vreemd accent moet spieken, voor een talrijk gehoor gepreekt naar aan leiding van het vers uit Genesis, waarin de stam van Jacob bij ge duchte leeuwen vergeleken wordt. In de processie, die vervolgens de oude kerk rond ging, liep prins Max mede, dragende op een kussen de zinne beelden der passiede spons, de door nenkroon en de lanspunt, zooals in de tijden der primitieve kerk toen koningen afstand deden van hun macht om in het klooster over de zonden van den tijd te peinzen. Na afloop van den dienst verscheen prins Maximiliaan van Saksen in den in gang der oude kerk om er de menigte die urenlang in den regen gewacht had, zijn zegen te geven. De prins is een kloine, heel tengere man, mot lichtblond haar, een roze gelaatskleur en groote blauwe oogen. (N. R. Ct.) DE WEEK. 15 April. De stemming, waarmée dc Tweede Kamer en, met haar, allen die in den „gang der zaken" belangstellen, het toernooi met den nieuwen Minister van Financien tegeraoet-zagen, was eene zeer eigenaardige. De heer Bert- ling was tot vóór een goed half jaar een totaal-onbekende in de sferen van landsbestier en politieker^. Buiten de hoofdstad van Friesland, - waar hij als Raadslid en hoofd-ambtenaar dei- registratie fungeerde, kende niemand hem in het openbare leven. Het zeg gen is, dat de heer Treub dezen zomer toen het vinden van iemand, geschikt en gegadigd voor de zeer-zwaro por tefeuille van Financiën voor mr. Cort v. d. Linden een soort van „puzzle" begon te worden, den heer Bertling heeft aanbevolen. Sinds is Z.Exc. eenige malen met de beide takken der Vertegenwoordiging in aanraking geweest. En aan den vooravond der behandeling van hetontwerp-Inkom- sten-belasting stond men nog altijd voor de groote vraagheeft men hier te doen met kracht, die zich spaart voor de moeielijke uren, die komen zullen? ofwel: met eene onbedreven heid en onbeholpenheid, die ten slotte zullen moeten uitloopen op de erken ning, dat de zoo scherpzinnige on ervaren premier, den opvolger van mr. Kolkman voordragend aan de Kroon, - zich vergist had in de krachten van dengene, dien hij voor stelde Waar is, dat de heer Bertling begon met allerlei vergissingen, waar onder vermakelijke. Hij vingaan met zich „de illusie te vormen", dat de nieuwe Inkomsten-belasting op 1 Mei 1914 best in werking kon treden Eene verklaring, die mensehen van zelfs oppervlakkige ervaring op parle mentair wetgevend gebied zich deed afvragen, - eerst: of zij Z.Exc. ver keerd verstaan hadden, vervolgens: of ook de verslaggevers en de steno grafen aan eene zeer-tydolyke „ge- hoorshallucinatie" hadden geleden. Maar inderdaad, - de heer Bertling hkd gezegd: 1914. En verklaardoeen poosje later doodleuk, dat hy „de illusie had moeten prijsgeven." Inmiddels blijkt de nieuwe bewinds man absoluut niet te weten, dat een minister hot recht heeft een begroo- tings-post gedurende de openbare behandeling te vorhoogen, en even min, dat een raadsman der Kroon een hem alleszins-sympathiek amen dement kan overnemen in een ont werp Deze laatste leemte in de kennis des ministers van Financiön leidt tot een allerkoddigst incident, waarvan de bladen nog zeer kort geleden melding maakten. De heer Bertling is in zoo'n geval aanvankelijk ietwat-ontdaan, maar weldra glim lacht hij zelf zoo gonocgelijk over de „vergissing", dat 't is, alsof het ge beurde zyn kou we klèeren niet raakt... zoodat men zich gaat afvragenwat schuilt achter al dit zondorlinge In zijn memorie van antwoord op het voorstel tot heffing der twintig opcenten komt Z.Exc. bijvoorbeeld met dit aartsleuke, aartsnuchtere argumentOch, aan de tien opcenten waren we immers gewend. Die waren als ware vastgegroeid aan de be lasting-wet zelve. Ooed-beschouwd, hebben we dus eigenlijk slechts tien opcenten meer. Dat zeer velen de oorspronkelijke tien opcenten als iets van beslist-tijdelijk karakter had den beschouwd, 't blijkt den minister te ontgaan of hij moffelt 't snel en stillekens weg Nu zijn er mensclien, die volhouden „laat die Exc. Bertling maar loopen Die weet best wat ie doet. Hij over bluft de Kamer door zijn leuke, alle botsing en wrijving ontwijkende metbode. Het leége, ontwijkende, holle, weinig-beduidende, saaie van zijn antwoorden is een soort van muur, waartegen ook de zwaarst-geharnaste strijder niet kan vechten. En gij zoudt 'tóók kunnen verge lijken met een dóod-loopend slop, dat dus geenerlei „perspectief" biedt. Eene vergadering af te matten, te doen indutten; van alle lust om te worstelen, te bestrijden, te beroovon, zoodat ten leste de politieke vrienden in vredesnaam maar den bewindsman z'n zin geven, - herademend dat het vreugdeloos schijn-toernooi ten einde loopt: 't is óók eene manier om te slagen. En wie de gave mist van het krachtige, suggestieve woord wie niet de macht bezit om met stevige hand, in forsche en sprekende lijnen, te schetsen z|jn plannen en ontwerpen der toekomst: hij kan 't allicht wagen met de „leuke methode" van minister Bertling. Of degoen, die dit alles „zocht achter" den be windstnan, die van half April afzijn eersten ernstigen kamp mei het Lagerhuis zou hebben te voeren, 't by het rechte eind had: 't zal wel haast moeten blijken. Vooralsnog besloot ik mij te scharen bij de af- wachtenden, in wier hart eerlijk getuigd wel eenige ongerustheid leefde, denkend aan de lauweren, die de heer Bertling had te plukken om te kunnen vestigen iets van eene reputatie, welke men hem verkoos to schenken „op afrekening", hopend, dat de bij-voorbaat uitbetaalde wissel behoorlyk zou „gehonoreerd" worden, zij 't dan des noods niet dadelijk „op zicht" 'tls te hopen, ook, dat onze vroede mannen van het Haagache Binnenhof in hun nieuwe campagne zich voor oogen zullen houden den wy'zen raad om „veel te zeggen met weinig woorden", nog zeer kort geleden uitgesproken door den nobelen grijs aard, voorzitter van onzen Senaat, wiens stoffelijk overschot op 15 April in het rustige, landelijke Hoevelaken is ter-aarde-besteld. Wijlen Schimmel- penninck van der Oye was een man van don ouden stempel, zooals men dat noemt. Zeer gehecht aan decorum en étiquette. Maar wie van welke maatschappelijke sfeer, van welke kleur of richting of wereldbeschouwing ook dozen christen-staatsman van-nabij hebben gekend, zij zullen weten, diep be seffen, dat deze uiterlijke dingen van vormelijkheid bij dezen nu-overledene innig verband hielden met zijn ridderlijken zin voor hoffelijkheid en loyauteit tegenover iedereu anders denkende. En allerminst voortsproten uit eene banale oppervlakkigheid, die het wezen der dingen niet vermag te doorschouwenDe eenvoud, waarmee de begrafenis te Hoevo- laken plaats had, was inderdaad een beeld van wat in het diepst der nobele ziel van dezen man heeft geleefd. Wanneer Schimmelpenuinck van der Oye zich op zoo'n dag van Staten-opening tooide met al het goud der vele eere-teekenen, aan de hooge ambten en functién, door hem be kleed, verknocht, dan geschiedde dat niet uit Ijdelheid. Maar vervulde de grijze baron met het indruk wekkend voorkomen eenvoudig een plicht. Dan schonk hü eere aan de ambten, waartoe hij was geroepen, en dacht h(j zeer zeker niet aan zijn persoon, of het glorifléeren daarvan. In Schimmelpenninck's hart leefde de ware godsvrucht, de zuivere vroom heid, het echte en waarachtige geloof, waarvan ook eene Enka heeft ge sproken op het jongste Utrechtsche Congres der S. D. A. P., - hoezeer hier ook contrasten tot elka.tr schijnen te worden gebracht. Er was bij den man, die vele jaren achtereen het Hoogerhuis heeft geleid, van bekrom penheid geen sprake. Het socialistisch «lement moge hem persoonlijk niet sympathiek zijn geweest, - als politieke overtuiging bedoel ik, dat hy uok nadat de heeren Van Kol en Polak sena toren waren geworden, in eenig opzicht zijn plicht van onkrenkbare onpartijdigheid als praeses met min der ijzeren nauwgezetheid dan steeds vervulde, wie zou 't durven be weren Zeker, - formeel kan en zal geen voorzitter, natuurlijk, op dien plicht inbreuk maken. Maar er zyn zoovele kleinigheden, die niet ieder soms opmorkt, waardoor ook als goed en strikteeriyk bekende voorzitters vaak doen blijken wat hun meer en wat hun minder sym pathiek is Men kan deze dingen moeieiyk in bijzonderheden uitrafe len moet ze begrijpen. Wijlen Schim- melpenninck was oen toonbeeld van rechtschapen billijkheid en loyale onpartijdigheid; zijn superieur waar nemen van het presidiale ambt, hield het nauwste verband met zijn nobele inborst. Mannen als bij, - in welken lev« nskring ook geplaatst, maarzeker in de sferen van landsbestier, - zyn lichtende voorbeelden Wat de lieer Van Kol op het Utrechtsche Congres heeft gezegd: Wij moeten onze tegenstanders niet als schurken en ons-zelven als enge len steeds teekenen, 't is zoo'n goed woord. Van Kol bedoelde: Wy moeten het mooie, edele, goede in hen, die, op andere wijze dan wij 't doen, de maatschappij trachten te verbeteren en den raensch gelukkig te maken, - weten te huldigen. Juist, - zóó is 'tl In de Congressen der S.D.A.P. is in den loop der jaren al heel wat ten goede veranderd. En wanneer 't nu eens zoover komt, dat men op zulk Congres den „moed" heeft om ook aan de nagedachtenis van een nobele figuur als Schimmelpenuinck v. d. Oye was, hoè vor die dan ook, in denkwijze, van de S.D.A.P. af-stanit, hulde te brengen, - ziet, dan zal men m. 1. veel dichter zijn gekomen tot de idealen-van wie tot de waarachtig-hoogstaande menschen mogen gerekend. Waartoe immers ook sociaal-democraten en ook man nen als de grijsaard, te Hoevelaken ter-aarde besteld, kunnen behooren De groote en zeer-krachtige motor, Plicht genaamd, beheeröcht hen. Wanneer daar, aan hot departement van Justitie, in wonderbaar-korten tijd het reuzewerk werd verricht der belangrijke aanvulling van het ont werp Wetboek van Strafvordering, - men liet zich niet afschrikken of ontmoedigen door verslappende vrees voor het ontijdig afsnijden der levens draad van het kabinet. Stalend opti misme Is een der schoone vruchten van dat diepe plichtbesef onzer groot sten en besten. Wanneer een zóó nuttig 6D voor duizend belangen broodnoodig werk als dat, besteed aan eon nieuw Wetboek van Straf vordering, voor de zooveelste maal door do ellende der politiekerij zou worden vertraagd en belemmerd, zeker, voor minister Ort zou het weemoed wekkende teleurstelling zijn. Maar evenals zijn kranige en krach tige ambtgenoot Treub zou hij zich, in zulk tragisch geval, „troosten" met het fiere en karaktervolk„Doe Uw plicht en wacht het verdere af Mr. Antonio. Hij kon lezen en schrijven. De volgende solicitatie werd dezer dagen verzonden voor een gemeente lijke betrekking te Schiedam aan de burgemeester van deze stadt. Aan de Burgemeéstor wiljan (naam) grag brugwagter worre. ik pen schiper'en 31 jaar Inlegting geef me baas. Omdat ik goet ken leseen skrelve. Ik ben stark als Salomin JAN (naam). Indisch politiebericht. Hier zyn" weer eenige styiptoeven van poltóieberichtjes-brengers uit de Indische bladen: „In kampong Kepoetran hebben twee inlandscho kinderen mot elkan der gespeeld die zoo hoog liep dat de papa van het eene kind de vechtende gaat scheiden, maar ineens kwam de andere papa waarop deze beiden tegenover elkander staan en woorden wisselen met het gevolg dat de laatste door de vlugheid van den eerste een klap kreeg mot eon sabel aan zijn hoofd dat ter aarde stort en den geest gaf." „In desa Buhalan, district Krian, zijn in huis twee lyken van manen vrouw in hun bed gevonden, behept met vele wonden aan hun lichaam; de boef is door middel van onder graving in hun bed gekomen, de moordenaar is voortvluchtig."

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1914 | | pagina 1