HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 9T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Eerste Blad.
Aardrijkskunde
Het Eiland Texel
No. 4317
ZATERDAG 30 MEI 1914
42e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 et, franco per post 90 ct, Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37£ 45 0.75
Modeblad 65 75 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent Elke regel meer 6 ct
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 21 cent
Het eerstvolgend nummer
van ons blad verschijnt
Dinsdagmiddag.
ZOMERDIENST
op de Hollandsche Spoor.
1 Mei 1914.
VAN DEN HELDER NAAR AMSTERDAM.
Vertrek Aankomst
5.15 's Maandags en daags 7.40
na feestdagen doch
niet op 1 Juni.
6.26 op Zon- en Feest- 9.10
dagen niet.
6.59 op Zon- en feest- 8.06
dagen tot Alkmaar
7.40 sneltrein 9.10
7.48 Donderd. tot Schagen 8.46 2)
9.0211.37
11.552.21
1.48 op Zon- en Feest- 4.35
dagen niet.
4.10 gedeeltelijk sneltrein 6.03
7.40 sneltrein 9.17
8.3210.54
VAN AMSTERDAM NAAR DEN HELDER.
Vertrek Aankomst
4.44 alleen Dondordags 7.34
6.04 op Zon- en Feest- 8.35
dagen niet.
8.12 sneltrein 9.87
9.— Zondags, alleen van 10.07
af Alkmaar.
9.44U.47
12.543.26
3.386.07
5.257.32
9.05 sneltrein 10.35
10.06 alleen van af Alkmaar 11.14
10.47 op Zon- en feestdagen 12.54
i) te Alkmaar.
te Schageu.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Zeekrijgsraad te Willemsoord.
De kiygsraad deed Woensdagmid
dag uitspraak in de zaak van den
pijper le klasse die uit de Mariniers-
kazerne te Amsterdam was gedeser
teerd en in wiens zaak de verdediger,
mr. Kraakman, vrijspraak vroeg
omdat de beklaagde niet van een
bodem, zooals artitel 145 Crim.
Wetboek eischt, maar uiteene kazerne
afwezig is gebleven.
De krijgsraad besliste, dat de woor
den „bodem waarop hy dient" in
art. 145 moeten worden opgevat als i
„de plaats waar hij. die tot het
krijgsvolk te water behoort, zich tot
het vervullen der verplichtingen uit
zijn dienstverband voortvloeiende
moet bevinden". De krijgsraad ver
oordeelde den beklaagde, die hooger
beroep by het Hoog Militair Gerechts
hof aanteekende, tot de geëischte
straf, n.1. 4 maanden militaire ge
vangenisstraf, met aftrek van het
preventief arrest.
Verder deed de krijgsraad uitspraak
in de zaak van een matroos 3e klasse,
beschuldigd van diefstal van 4 kope
ren scepters van Hr. Ms. „Hefring"
te Willemsoord, tegen wien door den
fiscaal was geëischt 6 maanden ge
vangenisstraf met aftrek van het
preventief arrest en ontzegging om
bij de gewapende macht te dienen
voor drie jaren.
De krijgsraad veroordeelde den
beklaagde tot de geeischte straf. Ook
deze beklaagde teekende appèl aan.
Postduiven-Vereeniging
„Hollands Noordpunt" den Helder.
Bovengenoemde vereeniging hield
onderstaande wedvluchten met oude
duiven. Zondag 10 Mei wedvlucht van
Dordrecht. Afstand 140 K.M. Duiven
los 8 uur met goed weer. Wind Noord-
West. In concours 49 duiven.
K. Koch le, 2e en 10e prijs; A.
Felkers 3e, 4e, 5e, 7e, 8e en 12e prijs
van
door P. DEUZEMAN,
Hoofd der School te De Cocksdorp op Toxol
en Leoraar Middelbaar Ouderwijs
in Aardrijkskunde.
In 1914 herzien door:
J. Daalder Dz. en W. Mets Tz.
7)
Men is vrij algemeen van gevoelen,
dat de invloed van de meerdere
warmte in den lentetijd op Texel 2
h 3 weken later te bespeuren is dan
in Zuid-Holland en Zeeland. In het
najaar echter zal men kunnen op
merken, dat de bladeren der hoornen
op Texel niet zoo spoedig afvallen als
in pasgenoemde streken.
Over 't geheel is het klimaat op
Texel gezond, evenals op de andere
Wadden eilanden. Er zyn ook voor
beelden, dat personen van den vasten
wal naar deze eilanden kwamen, om
hunne verloren gezondheid te her
kregen. Texel, Vlieland, Terschelling,
Ameland en Schiermonnikoog zijn
dan ook badplaatsen.
Koortsen en verkoudheden komen,
evena* overal elders in streken aan
zee gelegen, dikwijls voor; 't aantal
teringlijders daarentegen is zeer
gering.
A. Gomes 6e en 13e prys; W. Dienaar
9e prys; J. Tielemans He prijs; M.
Bruin I4e en 15e prijs.
17 Mei wedvlucht van Mechelen
(België). Afstand 214 K.M. Duiven los
om 8 uur met goed weer. Wind
Noord-Oost. In concours 42 duiven.
A. Gomes le prijs; M. Bruin 2e,
5e en 7e prijs; A. Felkers 3e, 4e, 8e,
9e, 10 en 11e prijs; J. Tielemans 6e
prys.
24 Mei wedvlucht van Mons (België).
Afstand 286 K.M. Duiven los om 10
uur met slecht regenachtig weer en
sterke Noord-Oosten wind. In concours
26 duiven.
A. Felkers le, 5e, 6e, 9e en 11e
prijs; A. Gomes 2e prijs; K. Kwast
3e prijs; N. Koch 4e en 8e prijs;
M. Bruin 7e en 10e prijs.
BINNENLAND.
Bevorderingswet zee-officieren.
Het wetsontwerp tot wijziging van
de bevorderingswet voor de zeeoffi
cieren is van den Raad van State
terug en zal weldra de Staten-Generaal
bereiken. In hoofdzaak beoogt het een
andere regeling van de bevordering
tot den rang van kapitein-tor zee en
vlagofficier.
Het drama te IJmuiden.
Het Gerechtshof te Amsterdam
deed Donderdag uitspraak in de zaak
tegen den 38-jarigen Jacob Brester,
die door de Rechtbank te Haarlem
was veroordeeld tot twee jaren ge
vangenisstraf, onder aftrek der pre
ventieve hechtenis, wegens doodslag
op de 16 jarige Dina Sant te IJmuiden,
op 4 September 1913 gepleegd.
Het O. M. bij de Rechtbank had
zeven jaar gevangenisstraf geëischt
de advocaat-generaal bij het Gerechts
hof vorderde veroordeeling tot vyf
jaren gevangenisstraf.
Het Hof vereenigde zich met het
vonnis der Haarlemsche Rechtbank,
behalve wat de opgelegde slag betreft,
daar èn het belang der maatschappij
èn de ernst van het gepleegde feit
meebrengt, dat aan beklaagde een
zwaarder straf worde opgelegd. Het
Hof veroordeelde daarom den be
klaagde tot vijfjaren gevangenisstraf,
onder bepaling dat bij de ten uit
voerlegging van de straf drie maanden
der ondergane hechtenis in mindering
zullen worden gebracht.
Stuurlieden-examens.
's-Gravenhage. Geslaagd groote
stoomvaart eerste stuurman, de heer
P. Schaaptweede stuurman de heeren
J Meynderts, D. Roos en J. Ruig;
derde stuurman de heeren L. Oosting,
J. K. L. van Otterloo on R. Pais.
Molestatie van vreemdelingen.
De klacht van den Franschman
Romaiu over de behandeling, hem en
zijne familie te Harderwijk aangedaan,
wordt tot onderzoek in handen ge
steld van de justitie.
BUITENLAND.
De doodstraf in Amerika.
Een bijzondere correspondent van
het „Alg. Handelsblad" heeft onder-
staanden brief aan dit blad gezonden.
De redactie teekent daarbij aan, dat
zij, hoewel zij altijd tracht zenuw
schokkende verhalen uit haar blad
te weren, ditmaal meent dit opstel,
dat een zoo merkwaardig inzicht
geeft in wat de doodstraf in Amerika
is, te moeten opnemen.
Sinds de dagen van den beruchten
„monnik" Eastman wordt New-York
onveilig gemaakt door benden geor
ganiseerde sluipmoordenaars.
Dit is business, zooals alles in New-
York business is, en de loonen schijnen
niet slecht te zijn ook.
't Groote publiek komt niet te weten,
of er op deze bravo's jacht gemaakt
wordt, en inhoeverre de politie hen
ondersteunt; niemand weet er het
ware van.
Zoo nu en dan wordt 'n tipje van
den sluier opgelicht.
Merkwaardig is de zoogenaamde
„zeevlara"; d'.i.eene koude en vochtige
zeedamp.die plotseling over de duinen
zich oostwaarts begeeft en in een
oogenblik het vergezicht wegneemt.
Molens, torens, hofsteden, die een
oogenblik te voren zichbaar waren,
verdwijnen plotseling voor het oog.
Die mist kan soms dagen achtereen
duren. Bakens, vuurtorens worden bij
die gelegenheden voor de schepelin
gen onzichtbaar, tengevolge waarvan
menige schipbreuk in de nabyheid
van het eilaud plaats heeft.
Ook hevige stormwinden kunnen,
vooral in het winterhalfjaar, dikwijls
oorzaak van schipbreuken zyn. 't
Kwam voorheen, toen er geen of on
voldoende kustverlichting bestond,
niet zelden voor dat er ettelijke
schepen gelyktydig schipbreuk leden.
De meest bekende schipbreuken in
den laatsten tijd zijn die van „De
Bessel", een Russisch schip, aan de
zuidwestkust achter Den Hoorn, die
van de „Aludra" een Engelsch vaar
tuig in het Eierlandsche gat, die van
de „Benbrack" (Engelsch) achter
Eieriand, nabij de „Kleine Slufter",
die van „de Stanley" (Engelsch) in
de Eierlandsche gronden en eindelijk
die van de „Mary B. Mltchell" en de
„Pursay", De Westen.
De temperatuur gedurende de maan
den December, Januari en Februari
wisseltopTexel gewoonlijk af tusschen
Dat is ook gebeurd door den be
kenden moord op Herraann Rosenthal
in Juli 1912, houder van een speelhol,
welke werd doodgeschoten door vier
gehuurde Apachen, in dienst van den
inspecteur van politie Charles Becker,
die aandeel in de winst van dat speel
hol had.
Dat was geen slecht zaakje voor
den inspecteur, want Rosenthal's
speelhol was 't eenige, dat met den
steun van Becker kön rendeeren
alle andere werden onverbiddelijk
door Becker's ondergeschikten be
waakt en desnoods opgedoekt.
Becker was evenwel al te gulzig;
hij was bang, dat Rosenthal de windt
niet eerlijk met hem deelde, en
plaatste den beruchten speler Jack
Rose, bekend als „Jack de biljart-bal",
omdat hij geen haartje op zijn hoofd
had, als dwarskijker in Rosenthal's
speelhol, terwijl deze hem bovendien
nog 15 dollar per nacht moest uit-
keeren. Hiertegen kwam Rosenthal
in opstand, en uit wraak klaagde hij
den inspecteur Becker openlijk aan.
Den volgenden dag al moest Rosen
thal dit met den dood bekoopen, want
Becker voelde zich niet op z'n ge
mak, eer Rosenthal uit den weg
was geruimd.
Dit is heel iu 't kort de trouwens
niet onbekende toedracht dezer cause
célèbere, die dezer dagen New York
even hard in rep en roer bracht als
de dreigende oorlog met Mexico.
De vier moordenaars werden won
der boven wonder binnen twee maan
den gegrepen, en na een gevangen
schap van bijna twee jaar veroordeeld
om op Paasch-Maandag van dit jaar
te sterven in den electrischen stoel
van de gevangenis Siug Sing, terwyl
Becker's zaak nog steeds hangende
Op straat en in de trams was
slechts sprake van deze moordzaak,
en tegen Paschen steeg de spanning
nog, omdat de mogelijkheid bestond,
dat Glynn, de gouverneur van New-
York, van zijn recht gebruik zou
maken om gratie te verleenpn, of
schoon hij herhaaldelijk en uitdruk
kelijk verklaard had, dat daarvoor
geen termen bestonden.
Elk oogenblik vlogen de news-
paperboys gillende de straat op met
't een of ander nieuws of zooge
naamd nieuws, tot eindelijk de tij
ding zich verspreidde, dat een laatste
poging om den gouverneur te ver
murwen, mislukt was, en dat „Dago
Frank", „Qyp the Biood", „Lefty
Lonie" en „Whitev Lewis" dus ge
doemd waren om Maandag 13 April
te sterven met het krieken van den
dag, het griezeligste oogenblik, „zoo
als de traditie is".
De gevangenis werd nu in gereed
heid gebracht voor de groote gebeur
tenis; de veroordeelden werden voor
het laatst gebaad en in hun grijze
doodskleeren gestoken; naar aanlei
ding van deze gewoonte hebben de
gevangenen den Zaterdag vóór een
terechtstelling „waschdag" genoemd.
Middelerwijl werd alles uit de cel
len verwijderd, op hun houten rust-
bauk na; dit is om hun op 'tlaatste
oogenblik nog de gelegenheid tot
zelfmoord tc ontnemen,
Voor de andere gevangenen en ter
dood veroordeelden was het een
treurige dag, want met het oog op
het laatste bezoek van familie en
vrienden aan het viertal, werden de
gordijnen voor hun cellen neerge
laten. Zij gaven evenwel eenstemmig
aan den cipier te kennen, dat zij niet
mopperen zouden, al moesten hun
gordijnen den geheelen dag dicht
blijven.
Van het - oogenblik af, dat het vast
stond, dat de moordenaars zouden
sterven, regende het dreigbrieven aan
het adres van den rechter en den
gouverneur, en benden mannen en
vrouwen kwamen zich aanmelden
bij de gevangenis met de mededee-
ling, dat zij in staat waren belang
rijke getuigenissen te verschaffen,
alleen maar om uitstel van executie
te krijgen, en opmerkelijk was het
groote aantal misdadigerstypen onder
hen met verschillende afwijkingen
in den schedelbouw.
Toen de cipier hun het slechte
2° en 4° Celsius; in de warmste
maanden des jaars gewoonlijk tus
schen 16° en 18° C. Dit betreft voor
namelijk de maanden Juni, Juli,
Augustus en de eerste helft van
September.
In den loop der tyden is herhaal
delijk gebleken, dat de onweders ge
woonlijk niet zeer hevig en kort zijn
zij drijven meestal spoedig af naar
zee. Indien al de regen, die in den
loop des jaars valt, aan de oppervlakte
van den bodem bleef staan, zou de
hoogte daarvan 675 m.M. bedragen.
In den lentetijd en in den zomer
is het eiland in feestdos; dan wisselt
het groen der boomen en weiden af
met het bruin der heide en de lichte
kleuren van de wiegelende helm in
het duinlandschap. Ook geeft de duin
flora veel bekoring.
Maar in den winter, wanneer strenge
vorst invalt, heeft Texel werkelijk
iets Nova-Zembla achtigs.
De Noordzee bevriest nooit.
Begeeft men zich echter naar de
oostkust, dau is hij eenigszins aan
houdende vorst alles (zoover het oog
reikt) met ijs bedektóón groot einde
loos ijsveld vertoont zich aan het oog.
Het drijfijs verplaatst zich met de
getijdenbij vloed gaat het voor den
stroom de zeegaten in (Marsdiep,
Eierlandsche gat, enz., by ebbe komt
het terug en gaat de zeegaten uit.
Soms gebeurt het, dat het ys weken
uieuws bracht, vertoonden zij niet
de minste ontroering, dit was Zon
dagmorgen tegen den avond begaven
de krachten „Dago Frank". Hij
op z'n rustbank, de oogen wyd open
en staarde onbewegelijk voor zich
uit, van wat er om hem heen was,
had hij geen bewustzijnzijn hersens
lieten slechts gedachtengang toe in
één richting naar dat verschrikkelijke,
dat hem den volgenden dag wachtte.
„Gyp the Blood" leed aan kramp
achtige samentrekking van de lucht
pijp, telkens als hij spreken wou, en
tegen middernacht was hy geheel
sprakeloos
„Lefty Lonie" begon wartaal te
sprekenhij kon zijn gedachten niet
meer by elkaar houden, hoe hy zijn
best ook deed zich te vermannen,
alleen „Whitey" trachtte den moed
er bij de anderen in te houden.
Ondertusschen had het gerucht zich
in de gevangenis en daarbuiten ver
spreid, dat de dynamo niet werkte.
Toen de staatselectricien Davis (die
voor eiken veroordeelde 250 ont
vangt) Zondag den dynamo wou
laten proef„stoomen", merkte hij, dat
't niet veel meer dan een hoop ijzer
was. Alle verbindingen waren ver
broken enz., en zoo, dat herstel uit
gesloten was. Zondagnacht was Davis
er na een dag hard werken met zijn
helpers in geslaagd een nieuwen
dynamo te monteerenvan den dader
was geen spoor te ontdekken.
Om in de behoefte der veroordeelden
aan vertroosting te voorzien, werd
een gramophoon opgesteld, die bijna
zonder ophouden psalmen afdraaide,
alleen zoo nu en dan ter opwekking
afgewisseld door ragtimes en niggei
songs, bovendien stonden onafge
broken tot hun beschikking een
kapelaan en twee Franciscaner noD nen.
Op verzoek van den kapelaan
knielde op 'n gegeven oogenblik alles
wat in het doodshuis was neer om
Gods leiding af te smeeken in al wat
gebeuren ging, het geschuifel in de
cellen van alle andere veroordeelden
achter de neergelaten gordijnen be
wees, dat zij hieraan gevolg gaven.
Op den laatsten dag kregen twee
van de vier misdadigers, die getrouwd
waren, bezoek van hun vrouwen.
Dezen gedroegen zich evenwel zóó,
dat ze verwijderd moesten worden,
De kranten lieten /liet na te ver
melden, dat mevrouw „Lefty Lonie"
een nieuwe japon droeg en een nieu
wen zwarten hoed met groene veeren,
„die zij zoo nu en dau met haar
vingers recht streek", hetgeen cenigs-
zins in contrast is met haar toestand
van radeloosheid.
Van alle kanten kwamen duizen
den automobielen met nieuwsgierigen,
die de gevangenen wilden zien, allen
in 'n ziekelyken staat van overspan
ning en geprikkeldheid, maar nie
mand werd toegelaten, voor de ge
vangenis mocht men niet stilstaan.
Tijdens de terechtstelling werd zelfs
het heele terrein met touwen afgezet,
maar de toeschouwers gaan dan
„zooals de traditie dat wil", in het
grauwe morgenlicht op de omliggende
heuvels kijken naar de stoompijp van
gevangenis. Wanneer er niets
gebeurt, gaat die stoom zachtjes
omhoog, maar zoodra wordt niet de
stroom ingeschakeld, of de stoom gaat
recht omhoog, en de menschen weten
dan, dat er iemand de eeuwigheid
ingeslingeid wordt.
Geslapen is er den laatsten nacht
door niemand in de gevangenis en
zeker niet door de andere 16 ter dood
veroordeelden In de aangrenzende
cellen.
De volgorde der terechtstelling was
niet bekend, deze hangt van de om
standigheden af, in dier voege, dat
degeeri, die er het slechtst aan toe
is. in den regel het eerst uit z'n
lijden geholpen wordt.
Bij elke terechtstelling zouden 19
publieke getuigen zijn (de wet schrijft
voor 12, maar door speciaal „gunst
bewijs" van den cipier, kregen telkens
zeven man extra toegang tot.het
schouwspel.)
Om 5.38 werd „Dago Frank" als
eerste binnengebracht. De man hoefde
niet meer doodgemaakt te worden,
hij was 't al half. In iedere hand
aaneen zwerft van Texel naar de
Friesche kust enomgekeerd, naar
gelang der getijden.
Komt, na invallenden dooi, een
krachtige westen- of noordwesten
wind opzetten, dan is in den tyd van
één dag het ijs verdwenen en naar
de kust van Friesland afgezakt, zoo
dat de scheepvaartonmiddelly k hervat
kan worden.
Een oostelijke wind is ongunstig,
hij voert het ys voor de haven en
drijft het water naar de Noordzee.
HOOFDSTUK IX.
De planten.
Van hetklimaat en den bodera hangt
de plantengroei af. Het plantenrijk is
van belang, omdat de middelen van
bestaan hiermeo in verband staan.
Soms ook hangt de nijverheid (fabrie
ken) van het voorkomen van zekere
planten af. De vruchten, waaruit
zekere stoffen verkregen worden,
voert inen naar elders (suikerbieten
etc.). Naar den plantengroei kan men
Texel in vier gebieden verdoelen, n.1.:
1. het litorale of strandgebied.
2. het poldergebied (landbouw
gewassen).
3. het weidegebied (gras).
4. het duiDgebied (aardappelen,
helm, etc.).
De voornaamste gewassen in het
litorale gebied of het buitendyksch
hield hij 'n crucifix en klaarblijkelijk
verkeerde hij in godsdienstextase.
Het laatste wat hij zei, was„Jezus,
Maria en Jozef."
2000 volt schoten door zyn ver
zwakte lichaam. Na één minuut werd
de stroom uitgeschakeld, maar op
advies van den dokter nogmaals toe
gepast. Daarna zei hij„Ik verklaar
dezen man voor dood."
De menschen, die als getuigen
zouden optreden bij de tweede terecht
stelling, waren niet meer te houden
van ongeduld en 't leek er meer op,
of ze stonden te wachten by den
ingang van den subway in de rush-
hours voor kantoortijd.
Whitey Lewis was tweede, hij wilde
iets zeggen, maar zijn tong weigerde,
en vóór hij 't wist was het met hem
Nauwelijks hadden de toeschouwers
plaats genomen voor de 3e acte van
het drama, of „Gyp the Blood" trad
op, luid biddende. In twee schokken
was ook hy er geweest.
Lefty Lonie kon haast niet loopen,
zijn voeten sleepten langs den vloer,
hij was öp, en de Rabbi moest hem
op de been houden. Hij ging in den
stoel zitten als iemand, die moe is
van 't zwerven en blij is, dat er nu
eindelijk rust komen gaat. Bij den
eersten schok kwam er 'n dof ge
kreun over z'n lippen als bij een dier,
dat afgemaakt wordt. Om delevens-
kracht in zijn lichaam te vernietigen,
waren vier schokken noodig, negen
minuten duurde het, voordat hij dood
verklaard werd, zes minuten had het
bij Dago Frank geduurd.
Toen de getuigen na afloop van de
laatste terechtstelling naar buiten
gingen, hieven alle cellulaire gevan
genen „zooals dat de traditie is", een
oorverdoovend gegil aan als protest.
Als apotheose kwam de begrafenis
van deze vier helden, martelaars,
engelen of hoe ze anders door de
New-Yorksche bladen nu genoemd
worden.
Uren lang was het straatverkeer
voor trams, voertuigen en voetgan
gers gestremd, zonder dat de politie
er iets aan doen koQ en dat zegt
heel wat voor ieder, die de macht
van den politie-agent in New-York
kent.
De lichamen lagen eerst te kijk
en moeders met kinderen aan de
hand en kinderen op den arm pro
fiteerden van deze unieke gelegenheid
kiuderen werden zelfs opgetild om
toch vooral één tipje van het gelaat
van den doode te zien.
Kan men individuen, die er hun
beroep van maken, en er van leven,
om menschen van kant te maken,
die hun niets geen kwaad gedaan
hebben, laten leven Hoe dit zij,
zeker is dit niet de manier om cri
minaliteit in de Ver. Staten te ver
minderen.
'n Bewijs hiervoor is de ziekelijke
belangstelling door millioenen men
schen in deze zaak betoond. Voor
geestelijk eenigszins slecht bedeelden
is er geen middel, dat zoo zeker tot
onsterfelijkheid leidt, als de publiciteit,
die men hier aan moordzaken geeft.
Portretten iu honderden poses bren
gen eiken dag de kranten, en met
eerbiedige bewondering worden ze
bekeken door het schuim vanEastside
New-York
VOOR DE KINDEREN.
Heerlijk, he jongens en meisjes, dat
de lente er is, de lente met lange
dagen van buitenspelen en ravotten,
met wandeltochten naar strand en
duin. Wat een fijn weer was dat
met de Paaschvacantie, hoeveel uur
op een dag was je wel binnen?
Touwtjes springen toe maar, al
beu je even groot bijna als moeder,
'c is vacantie, toe maar! Raketten,
voetballen, klimmen en klauteren in
een boom, op 't dak met een vacantie-
pak, dat er tegen kan, gelapte broek,
afdankertjes van schoenen geen
standjes van moeder gelukkig over
't vreeselijk toemaken". Wat heb
ben jullie allemaal genoten, he? Of
allemaal? Ook de oudste zusjes, die
zoo'n fijne vacantie moesten karren
met een of twee, drie van dat kleine
terrein zijnhet kweldergras, dat dooi
de schapen gretig wordt gegeten; de
zeekraaldie elders, b.v. in Zeeland,
ijverig wordt gezocht en evenals
groente gegeten wordt, wat op Texel
slechts zelden geschiedt; zeeraket,
dat in den zomer duizenden witte en
paarse bloempjes vertoont, zeealsem,
die vaalgroen van kleur is en scherp
riekt, verder wier of zeegras, dat
veelvuldig aan komt drijven, het
strandkruid, enz.
In het poldergebied vindt men
hoofdzakelijk de bekende landbouw
gewassen, zooals aardappelen, haver,
tarwe, gerst, boonen, erwten, enz.
Tusschen deze gewassen komt veel
vuldig onkruid voor, b.v. de kleine
brandnetel, de melde, de krodde, het
kweekgras, het gemeene kruiskruid,
hoefblad, mierik, rietsoorten, de
nachtschade, wikke enz. Worden de
landbouwgewassen opzettelijk aange
kweekt, de verspreiding der onkruiden
geschiedt onwillekeurig, doordien de
zaden zich tusschen de cultuurge
wassen bevinden. Ook de vogels
kunnen de verbreiding der zaden be
vorderen, door ze als voedsel tot zich
te nemen, om ze later onverteerd uit
te werpen.
Zelfs heeft men opgemerkt, dat
planten vau elders naar eilanden of
andere afgelegen streken kunnen
worden overgebracht door het slijk
of den modder, die sommige vogels
grut? Vroeg oude, zorgzame moeder
tjes, die achter een kinderwagen den
dyk op mochten, een bierfleschje met
water by zich, waaruit ieder om beur
ten een slokje mocht nemen, vooral
niet te groot, want 't moest voor den
heelen ochtend genoeg zyn. - Eens
op een dag zag ik zoo'n stelletje en,
nu ja, de kleine oppasseres had beter
haar best moeten doen, maar begrij
pen kon ik 't me zoo best, dat ze den
wagen met kleinen broer een oogen
blik in den steek liet, om heel, heel
eventjes met een troepje meisjes en
een heerlijk groot springtouw „in spin,
de bocht gaat in" te doen. Eerst
moest ze slingeren natuurlijk en stond
het rijtuig met den jongeheer vlak
bij haar, maar toen 't de beurt van
springen was.gelukkig kon ik nog
juist mijn huis uitvliegen en broer
bijtijds bij 't jurkje grypen, anders
was hij vast en zeker op de steenen
getuimeld en wat dan Met een hoog-
roode kleur ging zus er met 't
schreeuwend broertje vandoor en
beloofte voortaan beter op te letten.
Arme kleuterIk zeg heelemaal niet,
hoe zy of 't wagentje of kleine broer
er uitzag, anders mocht moeder, als
ze dit las eens begrijpen wie en
de schrik van zusje was al erg genoeg.
Daar stapte ze voort in de blijzonnige
straat, de jongensjoelden en schreeuw
den, de vogels in de al groenende
boomen hadden het even druk en een
man met een volle kar lekker rieken
de bloemen, gele narcissen en bonte
hyacinten, riep zoo luid hy kon:
„twee mooie ruikers voor eon duppie,
stuivertje een mooie boeket!"
Bloemen! Daarover wilde ik'tjuist
eens even met je hebben. Ik denk,
dat er wel niemand onder jullie is,
die niet van bloemen houdt.
Prachtig, die lieve meibloemen met
hun gouden hartje en sneeuwwit
stralen kransje, die glanzend gele boter
bloempjes, die erg teere duinviooltjes,
ja, welk bloempje is nu niet lief?
Zelfs een paardenbloetn is niet leelyk.
Dat er dan ook grage handen naar
die bloempjes grypen om een mooi
ruikertje voor moeder of groote zus
mee te brengen is natuurlijk, doch dat
er nog zooveel kinderen zijn, die eerst
handen vol bloemen aftrekken en ze
dan even daarna achteloos weg6my ten,
is heel verdrietig. Als die kinderen
er goed bij nadachten, zouden ze 't
stellig niet doen. O, 't is zoo'n treurig
gezicht op zoo'n warmen, stoffigen
weg. die lieve bloemen te zien sterven.
Net of ze je aankijken met hun droe
vige oogjes. Toe kinderen, beloof me,
van nu af aan geen enkel bloempje
meer on noodig uit z(jn zonnig wereldje
te halen. Wil je er wat meenemen
voor thuis, pluk dan zoo lang moge
lijke stelen, doe ze, als je terug bent
van de wandeling, zoo gauw mogelijk
in frisch water, verversch dat water
om de twee dagen cn je hebt er lang
genot van. En laten de jongens nu
niet denken, dat het flauw en meisjes
achtig is om zorg voor bloemen te
hebben, 't Staat heusch flink en 't
getuigt van een ridderlijken aard als
een jongen hart heeft voor 't kleine
en teere. Welk eerlijke jongen haalt
nog nestjes uit? Niemand immers!
Stel je voor, zoo'n leeuwerik, die
geroemd is onder 't zingen zoo heel,
heel hoog te vliegen, precies of hij
de zon tegemoet wil, op te sluiten
in een kooi met een graszoodje, op
gehangen op een zonnig plekje, nu
ja, maar gevangen, gevangen, zijn
heerlijke vrijheid kwijt. Of een merel,
een lijster, 't komt er niet op aan,
die dieren hooren niet in een kooi.
't Zijn wilde vogels, die alleen geluk
kig kunnen zyn in de vrije natuur.
En dat er dau nog slechts jongens
zijn, die die heel kleine, hulpelooze
jongen meevoeren, jongen, die vast
en zeker doodgaan als ze hun ouder
paartje moeten missen. Stel jc voor,
dat je lokker in je bedje lag to slapen
en er kwam een heel groote reus,
die je opnam en verweg in een kooi
zette, of wel, als je nog heel klein
was, je vader en moeder by je van
daan namZoo is het precies voor
de vogeltjes ook. Daarom, een goed
kind zal nooit een nestje verstoren,
't Is zoo'n eenig gezicht, die kale,
hulpelooze jongen met wijd open
bekjes zien zitten piepen om eten er. 't
vadertje of moedertje zoo erg druk
in de weer om die hongerige kin
dertjes toch maar genoeg te geven.
En ze kunnen wat op hoor, ze zijn
hongeriger dan de hongerigste school
jongen van tien, twaalf jaar. En die
lusten wat, he jongens?
Zorg dus maar goed voor bloemen
en vogels, jongens, 't staat heusch
niet flauw. Ik ken een leuken jongen
van ongeveer acht jaar. Al zijn vrin
den weten, wel, dat hy gauw klaar
is met knokken, als 't hem niet aan
staat en toch schaamt diezelfde jongen
zich niet, bloempjes, die hy op den
weg ziet liggen, op te rapen en thuis
gauw in 't water te zetten. Laatst
kwam h|j met z|jn beide handen vol
dotterbloemen aan, je weet wel, die
groote gele, die veel op boterbloemen
lijken, maar veel dikker stelen hebben
en op vochtige plaatsen groeien? Hy
had ze heel bij 't voetbalveld gevon
den, daar lageD ze te verwelken, maar
toch, thuis gauw in een emmer water
gedaan, en den volgenden dag pronk
ten ze in een grove, lichtgroene kan
en 't stond wè,t aardig, dat geel met
groen.
Weet je, waar je veel van die dot
terbloemen vindt? Achter Kijkduin,
een heel eind de duinen in, daar,
waar die vier huisjes van de soldaten
staan. Maar denk er om, 't is daar
moerassig, dus zorg, dat je met geen
natto voeten thuiskomt,anders krijg
ik het met je moeder te kwaad.
't Is een heerlijke wandeling daar
naar toe en w|j doen het meermalen.
Eerst den Huisduinerweg op, dan by
de roode bi ug, je weet wel links af,
zoo naar 't voetbalveld, dat voorbij,
dan maar den weg gevolgd, aldoor
rechtuit, voorbij die mooie nieuwe
boerderij „de Golfstroom" geheeten,
voorbij het watermolentje en dan de
hei op, ja heusch, een hei, 's zomers
ziet het er paars van erica, dan dooi
de duinen en zoo belanden we dan
eindelijk bij 't moeras en de vier
leuke huisjes, die meestentijds stevig
gesloten zijn en alles potdicht. Houdt
dan den vuurtoren maar in 't oog,
dan kom je vanzelf wel in Huisduinen.
Een heele tippel 1 Maar heerlijk!
En leeuwerikken, dat je daar hebt,
kon|jntje3, die voor je voeten opsprin
gen, ja, de laatste keer vonden wy
een nest met jonge veldmuizen, kleine
dingen, zoo groot als nootjes. We
lieten ze natuurlijk, waar ze waren
en stapten vroolyk zingend verder.
En toen begonnen er een paar van
ons jolig troepje elkaar te pikken met,
ja 't is wel een beetje vies, van die
kleine ronde uitgedroogde dingetjes,
die je veel vindt, waar veel konijntjes
ook zijn, je weet wel, en dat werd
een heel bombardement en 't is wel
wat flauw, maar op laatst dedfen we
allemaal mee en toen werd 't zelfs
een ware kogelregen en toen we dan
eindelijk genoeg gebombardeerd had
den, zochten we een zonnig luw
plaatsje op achter een duin, uit den
wind en we vlijden ons languit neer
en pelden apennootjes en namen voor
den dorst weer een zuurtje en waren
heerlijk uit. Dan met de borst tegen
den stevigen wind in, ging het luid
galmend huiswaarts. Toe, troon vader
op een Zondag ook eens mee, 't zal
heni heusch wel bevallen en andere
onderneem je op een vrijen middag
met elkaar maar eens zoo'n tochtje.
Kwaad volk loopt er niet - on
andere ben je toch verstandig genoeg,
om met geen vreemd mensch mee
te gaan. Dag kinderen!
Kerknieuws.
A. S. Talma.
De heer A. S. Talma, oud-Minister
van Landbouw, Handelen Nijverheid,
is als predikant beroepen bij de Ned.
Herv. Gemeente te Bennebroek.
Ingezonden Mededeeling.
SPLENDID 31590.
Het afdoende middel tegen Zomer
sproeten. Sedert jaren bewezen.
Verkriigb. tyj H.H. Drogisten en Coiffeurs.
Te Heldor bU Fa. Do Ble-"
aan de pooten hadden. In dit slijk
bevinden zich somtyds zaden van
planten, soms ook ziektekiemen.
In het gebied der weiden spelen
de verschillende grassoorten natuurlijk
eene hoofdrol. In botanischen zin be-
hooren de granen ook tot de familie
der grassen. De voornaamste grassen
zijn: Engelsch raygras, zwenkgras,
beemdgras, struisgras; klaveraoorten
vindt men vrij algemeen. In de weiden
vindt men te midden van het gras
het madeliefje, de boterbloem, de
paardebloem, de weegbree (groote en
kleine), de distels, de groote boter
bloem (aan de slootkanten van zuide
lijk Texel), verschillende orchideën,
ratel, spurrie enz. De laatste plant,
die in de oostelijke provinciën van
Nederland (op de zandgronden met
stal voedering) opzettelijk als voeder
gewas wordt aangekweekt, komt op
Texel als onkruid voor, hoofdzakelijk
in het landbouwend gedeelte van het
eiland.
De duinstreek is, nauwkeurig be
schouwd, zeer rijk aan allerlei ge
wassen en heeft een eigenaardige
flora. In de allereerste plaats komt
de gewone helm in aanmerking, die,
met behulp van een langen wortel
bijzonder geschikt is om het fijne
duinzand vast te leggen, ten einde
dit tegen verstuiven te vrijwaren.
Vervolgens dient genoemd de zooge
naamde riet helm, die door z|ju breede
bladeren aan het gewone riet herin
nert; verder het nederige zilverblad
met zijn eigenaardige zilverglanzige
blaadjes en lieve gele bloempjes; het
aanminnig en nederig drie kleurig
viooltje, verder het duizendgulden-
kruid (Erythraea Centaurium) met
fijnen stengel en roodachtige bloem,
't welk vroeger veel gezocht werd,
omdat het een koortswerend middel
bevat in het bittere vocht van den
stengel; het hier en daar groepsge
wijze voorkomende uiato/roo (Gallurn
verum) met kransvormige bladeren
en gelen bloesem; de duinwilg en de
wilde doornstruik, die beide als brand
stof worden gebezigd, vooral door de
bakkers te Den Hoorn; de heide,die
overal in de duinen, doch vooral op
„de Mient" naby de Koog voorkomt
de witte duinroos, die vooral in
Zuidelijk Texel in de duinen welig
tiert en zeer geurig riektde heidebes,
die ten zuidwesten van Hoorn inde
duinen gevonden wordt en ook in
het oosten van Nederland (Drente,
Overysel) voorkomt. De rijpe bessen
zyn zwart van kleur en aangenaam
zoet van smaak. In de duinen en langs
de wegen vindt men veelvuldig het
gedoomd stalkruid (Onónis spinósa).
Van de boomen dienen vermeld:
de els, de populier, de eik, de esch,
de linde, de vlier en andere.
(Wordt vervolgd).