HELDERSCHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Pauiowna
Aardrijkskunde
Het Eiland Texel
No. 4340
DONDERDAG 23 JULI 1914
42e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 cl, franco per post 90 cL, Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37£ 45 0.75
Modeblad 65 75 1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 cL
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent Elke regel meer 6 cL
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-eiemplaar 21 cent
Hot eerstvolgend nummer
van ons blad verschijnt
Zaterdagmiddag.
BINNENLAND.
- De Federatie Schagen van den
Bond voor Staatspensionneering heeft
ovor de navolgende afdeelingen een
onderzoek ingesteld ter oplossing der
volgende vragen, en de daar achter
gestelde resultaten verkregen.
Wieringer waard, Barsingerhorn,
Schagen, Oude-Niedorp, Veenhuizen,
St. Maarten, Dirkshorn, Oudealuis,
Anna Pauiowna, Helder, Wieringen,
Burgerburg, Schagerbrug, Warmen-
huizen, Winkel, St. Maartensbrug,
Petten en Langedijk.
Ie. Het aantal behoeftige 70-jarigen
in het geheel 1118 personen.
2e. Het aantal dezer 70-jarigen die
besteed worden, waardoor zij volgens
voorstel Treub hun pensioenrecht
verbeuren, 419 personen.
3e. Rentetrekkers volgons do wet
Talma 1020 personen.
4e. Daarvan werden bedeeld 218
personen.
5e. Van deze werden aangemerkt
als niet behoeftig 206 personen.
Verder gaf dit onderzoek aan, dat
in 7 gemeenten do bedeelden hun
pensioenen zonder eenigen aftrek
behielden. In één gemeente werd in
het huis van ouden van dagen één
gulden afgehouden. In één gemeente
was de bedeeling met de helft ver
minderd.
In de overige gemeenten werd de
bedoeling met 80 cent of 1 gulden
verminderd doch gegeven aan de
niet rentetrekkenden. Enkele afdeo-
lingen brachten hulde aan de Diaconie
voor de milde opvattingen in ver
band met de bedeelden.
Op slechts 8 afdeelingen na, en
één op heden wel, maar in de toe
komst niet, achten zij het toekennen
Ingezonden Mededeeling.
DE AANGENAME BEHANDELING.
VOOR HER DIE AAR DE MAAG LIJDEN.
Wanneer men tandpijn gehad heeft,
is men erkentelijk aan den tandarts
die uwe tanden heeft weten in orde
te brengen, hen voor een lang ge
bruik op nieuw geschikt heeft weten
te maken, te repareeren en die niet
tot den te snellen maatregel, ze te
trekken, is overgegaan. „Behandelen,
maar niet trekken", is de zinspreuk
van den goeden tandarts.
Zij die aan de maag lijden, zouden
zonder twijfel even dankbaar zijn aan
hem die hen iets anders gaf, dan
dezen raad: „Gij lijdt aan de maag,
eet dan niet meer". Men weet hoe
pijnlijk het is, zich te bepalen tot
oen leefregel die u de geliefdste spij
zen en de aangenaamste dranken
onthoudt, die u in één woord, alle
geueuchten der tafel verbiedt. Laten
wij bovendien hieraan toevoegen dat
zulk een behandeling practisch on
mogelijk is voor duizenden zieken,
tengevolge van hun beroep dat hen
verplicht buitenshuis te eten.
Aan al die ongelukkigen, die ver
oordeeld zijn te ljjden omdat zij zich
het eten niet kunnen ontzeggen, raden
wij een proef te nemen met een aan
gename behandeling, een behandeling
die niet overmatig streng is, die ge
makkelijk gevolgd kan worden, zelfs
op reis, die niet kostbaar noch saam-
gesteld is en die toch de beste resul
taten geeft. Wij bedoelen de behan
deling met de Pink Pillen.
Een of twee Pink Pillen na iederen
maaltijd gedurende eenige dagen en
dat zal voldoende zijn om uw maag
te repareeren.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar
a fl.75 per doos, en f9.— per zes
doozen bij het Hoofddepót der Pink
Pillen, Dacostakade 15, Amsterdam
voor Helder en Omstreken bij
H. DE BIE Biersteker. Keizerstraat
93 en H. W. ZEGEL, Kanaalweg 63
te Schagen bij J. ROTGANS; te den
Burg (Texel) bij T. BUIS en verder
bij verschillende Apothekers en goede
Drogisten.
van
door P. DEUZEMAN,
Hoofd der School te De Cocksdorp op Texel
en Leeraar Middelbaar Onderwijs
in Aardrijkskunde.
In 19i4 herzien door:
J. Daalder Dz. en W. Mets Tz.
14)
Naar men zegt, is hier in de vorige
eeuw een Romeinschen grafheuvel
gevonden, waaruit onderscheidene
voorwerpen werden opgedolven. Te
Waal komen vier harde wegen samen
een van Den Burg, een van Oosterend
on een van Eierland, terwijl een vrij
rechte, beharde weg naar Oudescbild
voert en aan de haven uitkomt.
Alle Texelsche dorpen zijn onder
ling telefonisch verbonden, ook Waal.
Ook de Eierlandsehe vuurtoren en
„Het Horntje" zijn hierbij aangesloten.
Koog.
Koog lag, volgens de overlevering,
in oude tijden ver van zee. Aan de
westzijde van het dorp schijnt in den
loop der tijden veel land verzwolgen
e zijn. Het is een kerkdorp, welks
van het pensioen bij hun gemeente
raad in veilige handen.
Alle afdeelingen waren van oordeel
dat de Invaliditeitswet verkeerde toe
passingen aankleefden, doch erkenden
tevens dat de uitkeering voor velen'
een zegen was. Een onderzoek werd
ingesteld maar het ledental der ver
schillende aangesloten afdeèlingen.
Dit getal bedroeg 2064. De flnancieéele
toestand der afd. is van 3 goed, van
3 vrij goed, 2 matig en 10 slecht.
De vergaderingen worden bij 2 afd.
vrij goed, bij 6 afd. matig en bij 10
afd. slecht bezocht. De propaganda-
avonden worden bij 10 afd. vrij goed,
bij 2 afd. slecht bezocht.
8 afd. hielden deze winter één
propaganda avond.
7 afd. hielden deze winter twee
propaganda-a vonden.
1 afd. hield deze winter vier pro
paganda avonden.
1 afd. hield deze winter vijf pro
paganda-a vonden.
1 afd. hield dezen winter geen pro
paganda-a vonden
Twee afd. hebben een Propaganda-
club.
Zeven afd. hebben geen hulp voor
Propaganda.
Negen afd. hebben hulp van plaat
selijke vereenigingen.
Eenige belangrijke voorstellen tot
verandering en verbetering der Alg.
Bondsvergadering tot oprichting van
meerdere Federatie's en tot het ver
krijgen van meerdere rechten der
Federatie's zijn van het Secretariaat
van de Federatie's aan de Bestuurs
leden voor nader advies en ter onder
zoek rondgezondenverder zijn er nog
eenige zeer belangrijke voorstellen
van aangesloten afdeelingen inge
komen waarover Preadvies zal wor
den uitgebracht. Do najaarsvergade
ring der Federatie's beloofd zeer be
langrijk te worden.
Prins Hendrik in Zweden.
Reuter seirit uit Stockholm, d.d.
21 Juli:
Prins Hendrik maakte' vandaag
een rijtoer door de stad en de om
geving, en gebruikte den lunch bij
den Nederlandschen gezant.
's Avonds bood de Zweedsche
marine-officierselub een banket aan
ter eero van den Prins, waaraan ook
genoodigd waren de Nederlandsche
gezant, de Nederlandsche consul-
generaal, de officieren van de „Zee
land" en de Zweedsche minister van
marine.
Na het banket begaf de Prins zich
weer aan boord van de „Zeeland",
die 's nachts de ankers lichtte.
Men meldt uit St. Petersburg d.d.
20 Juli aan de Brusselsche Matin.
Gisteren om 7 uur 's ochtends signa
leerde men aan boord van de „France",
terwijl de president van de Fransche
republiek aan het ontbijten was, op
ongeveer 5 mijlen afstands de Neder
landsche kruiser „Zeeland", stoomen-
de in een richting, tegengesteld aan
die van de Fransche en Russische
schepen.
De Nederlandsche kruiser wijzigde
zijn koers om de Fransche schepen
te naderen. Hij had Prins Hendrik
der Nederlanden aan boord, die 14
dagen in Rusland had doorgebracht.
De Prins zond den president een
draadloos telegram om hem goede
reis toe te wenschen en de kruiser
salueerde, na de Fransche vlag te
hebben geheschen, met 21 kanon
schoten.
De „Jean Bart" heesch de Neder
landsche vlag en beantwoordde het
saluut én Poincaré beantwoordde
terstond het telegram, den Prins
dankend voor zijne goede wenschen
en hem verzoekend Koningin Wilhel-
mina te groeten.
Stuurlieden-examens.
's-Gravenhage, 21 Juli. Geslaagd
groote stoomvaart eerste stuurman
D. Dedert; tweede stuurman H. K.
L. Veldheer, J. B. A. Lamet en A.
Wijtsma; derde stuurman A. J. van
der Weide.
Verdronken.
Maandagmiddag liet een knecht
van het Circus Corty Althoff een
paard in den Rijn te Arnhem baden.
Plotseling verloren man en paard
toren hersteld en verfraaid is in 1895.
Men vertelt, dat hier vroeger wal-
vischvaarders woonden. Geboomte is
hier zeer weinig te vinden. Door het
Staatsboschbeheer is evenwel een
denbeplanting nabij het badhuis aan
gelegd. Op het naburige duin bevindt
zich een baken of scherm, teneinde
voorbijvarende schepen tegen stran
ding te behoeden.
De bodem in de nabijheid van het
dorp is schraal (Kooger Mient!) Vee
teelt is hier het hoofdmiddel van
bestaan. De grintweg, die van Den
Burg naar hier leidt, heeft het bezoek
doen toenemen.
In 1896 is op het duin nabij bet
dorp een badhuis verrezen, waardoor
dus de Koog tot een badplaats is ver
heven. 't Plan bestaat, een groot
badpaviljoen te bouwen, waarvan de
kosten op f60.000 geraamd worden.
Kerkelijk is Koog gecombineerd
met Waal; beide dorpen hebben éen
predikant.
Het dorp telt een twintig huizen,
benevens een school en eene kerk.
De Westen.
De Westen was vroeger een aan
zienlijk dorp, dat zich van Den Hoorn
tot nabij Koog uitstrekte. Nog langen
tijd stond hier een hoogen toren, de
zoogenaamde „Westertoren", die als
vasten grond. De man is verdronken,
hét paard werd gered.
Japan onze vijand in de Oost?
Zeer opmerkelijk is, volgens den
vandag-tot-dag-schrijver in 't Hbl.,
de wijze, waarop tegenwoordig rond
uit in ons land op Japan als Neder
lands grooten vijand in het Oosten
gewezen wordt. Wellicht gaat men
zelfs een weinig te ver in zijn open
hartigheid.
De schrijver twijfelt evenwel of
Japan inderdaad wel zoo ernstig als
vijand moet worden beschouwd. Is
de Japansche bevolking zoo oorlogs
zuchtig en tuk op verovering als be
weerd wordt? Japan is te veel ge
prezen en gevleid door tal van
schrijvers, die het bezochten na
'slands overwinningen op Rusland.
Japan heeft te blindelings en on
nadenkend Europa's voorbeeld gevolgd
bij de organisatie van nijverheid en
bedrijven. Al de vergissingen, door
Europa begaan bij 't oprichten van
groote fabrieken en de vorming van
het industrieele stelsel, heeft Japan
herhaald.
Van het land en de bebouwing van
den grond werden meisjes en vrouwen
naar de steden gelokt. Vrouwen en
kinderen doen het meeste werk in de
fabrieken. De gezondheid van het voik
lijdt daardoor, want ze worden over
werkt, de loonen zyn schraal en
wrange ontevredenheid vervangt die
blijmoedige tevredenheid, welke voor
heen de Japansche lagere standen op
zoo beminnelijke wijze kenschetste.
De „Jiji", een conservatief blad in
Japan, noemt de katoenfabrieken
„kuilen van de hel". Een van de beste,
behoorende aan een groote maatschap
pij, heeft 3000 werklieden, waarvan
2300 vrouwen en meisjes zijn, allen
vrouwen van het land, die onder
contract drie jaar moeten arbeiden
in de fabriek, zonder ontslag te mogen
nemen. Ze werken twaalf uren in
dag- en nachtploegen tegen slechts
'n kwartje per dag, van welk loon
nog 20 ets. wordt afgetrokken voor
zeer armelijk voedsel. Ze slapen in
houten loodsen binnen de ommuurde
omheining der fabriek en mogen zon
der bijzondere vergunning niet buiten
de fabriekspoort gaan. Ze zijn feitelijk
gevangenen gedurende drie jaar.
De Fransche schrijver Eug. Brieux,
die maanden in Japan heeft doorge
bracht en land en volk heeft bestu
deerd, schrijft er o. a. dit van
„Op het oogenblik heeft Japan het
einde bereikt van zijn krachtsinspan
ning. Het rijk schijnt uitgeput. Een
bleeke jongen^ gelijk, die te snel ge
groeid is, doorleeft hel nu de crisis
van groeikoorts.
Inwendig is het zeer ernstig ge
raakt door socialisme. En uitwendig
vormen zijn drie buren, China, Rus
land en de Vereenigde Staten, die
gevaren, waartegen het zich slechts
zal kunnen verdedigen door nieuwe
inspanning. Die inspanning is zeker
niet te groot voor 's lands moed.
Maar het is voor Japan te hopen dat
zij niet verijdeld worde door wat
materieel onmogelijk is. De militaire
uitgaven zijn buiten evenredigheid
met 'slands rijkdom. Met een wer-
kelijken moed, die zwijgend, onopge
merkt en uit nationalen trots op
zettelijk aan het oog ontrokken wordt,
heeft Japan zijn gewone uitgaven
vermeerderd door meer gepantserde
schepen, kanonnen en geweren zich
aan te schaften, en een geheel leger
voortdurend op oorlogssterkte te
houden. Zijn overwinningen op China
en Rusland hebben geen geld opge
bracht. Oorlogvoeren was voor het
land een tak van nijverheid, die zijn
kosten niet goed maakte. En daarom
is Japan zeer impopulair geworden.
„Wij hebben er meer dan genoeg
van", zeide tot mij een man van
goeden doen, „om ons te ruïneeren
voor de militairen, die een te hoogen
toon aannemen en te veel geld
eisclien. Wij hebben geld noodig voor
onderwijs en openbare werken."
Men begrijpe wel, dat zoo 'slands
onafhankelijkheid bedreigd werd, de
Japanners met geestdrift zich weer
den dood zouden wijden.
Maar ze beginnen onduldbaar zwaar
de opofferingen te vinden, die in
volle vrede van hen gevorderd worden.
De ontwikkeling van de nijverheid
baken diende in zee. Ettelijke jaren
geleden is die toren afgebroken. Hij
stond midden op een kerkhof, dat
vrij hoog gelegen is en nog bestaat.
De grond van dit kerkhof, met allerlei
onkruid begroeid, is afgegraven om
als mest voor de omliggeude lande
rijen gebezigd te worden. Bij. die af
graving kwamen steeds deelen'van
menschelljke geraamten (schedelbeen
deren, ellepijpen, spaakbeenderen, dij
beenderen enz.) te voorschijn. De hui
zen zijn gering in aantal, liggen ver
spreid in de lengte langs den zandigen
weg. Ten noorden van De Westen
heeft de Nederlandsche Heidemaat
schappij voor korte jaren een bosch
aangelegd, 't welk vrij goed aanslaat.
Het Staatsboschbeheer zet het werk
voort.
Naar de geschiedenis mededeelt,
landden in 1571 de Watergeuzen alhier,
die een deel van het dorp vernielden.
In de nabijheid vindt met de „Fon
teinsduin".
HOOFDSTUK XXI.
Texels Verleden en Toekomst.
De naam Texel leidt men af van
Ter IJsel, omdat langs dit eiland
voorheen een der IJselmonden in de
Noordzee stroomde, dus Ter IJsel=
Tljssel=Tessel=Texel
heeft het socialisme doen geboren
worden en ellende en armoede hebben
oproer gemaakt. In de stad Tokio al
leen overtreft het aantal werkloozen
vaak de honderdduizend".
Niet alleen echter Japans armoede
is het volgens Boissevain, die het land
minder gevaarlijk maakt. Japan is
niet zoo gevaarlijk als men algemeen
meentmits Frankrijk en Engeland
met Duitschland zich voldoende ver
zoenen om het beschaafde centrum
van Europa krachtig en onverdeeld
te houden. Zoo lang geen groote
Europeesche oorlog Japan de lang-
gehoopte gelegenheid geeft om zijn
slag op menige plaats te slaan, zal
het gele gevaar, meen ik, niet drin
gend worden.
Wie het best voor Nederlandsch-
Indiê strijdt en Ijvert is de staatsman,
die de beschaving en toekomst van
Europa redt door ille gevaar voor een
oorlog tusschen Triple Entente en
Drievoudig Verbond weg te nemen.
Gevaarlijker dan de Japanners zijn
de twistzoekers en oorlogsstokers in
Europa.
De parasol model 1914.
In de laatste jaren genegeerd, wijl
de breedgerande zomerhoed van den
oinvaDg van een wagenrad ze over
bodig maakte, heeft thans de parasol,
in onmisbare navolging van don
kleinen hoed, weer haar entree ge
daan in de modewereld.
T. B., die in het Hbl. over de para
sol schrijft, merkt een onderscheid
op tusschen de vroegere en de nieuw
ste zonneschermen.
Vroeger hadden alle ouderedames
een zwart zijden parasol met kanten
draporie, regelrecht in strijd met het
feit, dat een donkere kleur warmte
Een jongere editie voolde zich den
koning te rijk met een helroode, hei
groene, hardblauwe of gele parasol;
do jonge rneiskes bedienden zich van
kokette witte.
Dat waren zoo ongeveer de gang
bare genres.
Maar nu heeft haast elk toilet
een bijpassend parasol en er is even
veel verscheidenheid in de modellen
als in de bokleeding. Veel origiueels
is er niet bij't is alles louter imitatie
maar aardige imitatie, en smaak
voller, dan de moer dan vervelende,
vroegere modelloiH die het aankijken
niet waard zijn.
Daar hebben we in de eerste plaats
de Japansche parasol: groot eh plat
met ver uitstekende nerven en een
ronde, vlakke dop in plaats van de
nijdige plek die nergens toe dient,
omdat we er toch den grond niet
mee mogen beprikken, als de parasol
gesloten is. De bekleeding is natuurlijk
frisch van kleur met een groot, bont
bloemenmotief.
Hot Japansche zonnescherm ishaute
nouveauté en daarbij komt, dat het
practisch is, want de steeds hooger
wordende hoeden, zouden bij een ge
bogen parasol in de baleinendwarre
ling verward raken.
En aangezien een Japansche parasol
bij een licht zomertoiletje kan worden
gedragen, maar niet bij een tailleur,
ontstond daarnaast een soort „ge-
kleede" parasol van een geheel ander
model, dat tweemaal zoo diep is en
sterker gebogen nerven heeft.
De fabrikanten hebben hun fantasie
den vrijen loop gelaten en maakten
een serie allerzonderlingste parasols.
Zoo zag ik er b. v. een, die sprekend leek
op het dak van een draaimolen aan
elk kanteeltje van den afhangenden
rand, was een flonkerende, geslepen
glaspegel gehangen. Een andere leek
in de verte op een reus van een roze
poederdoosje met een veel te lang
beenen steeltje. Op elke nerf was
precies in 't midden een marsepeinen
roos gezet. Weer een ander leek een
getrouwe copie van het dak van een
Chineesche pagode. Dan zijn er nog
een serie lampekapparasols, de
meesten met een diep dak, dat over
gaat in een breeden, recht omlaag-
gaanden rand.
Iets geheel op zichzelf staans vormt
de autoparasol, waarvan de stok boven
aan van een scharnier is voorzien,
zoodat de beschermende kap naar
alle richtingen kan worden gebogen.
Zijn de gewone parasols dit jaar
abnormaal groot, de auto-parasol is
Er zijn er ook, die het woord Texel
afleiden van „Texla", wat zuidelijk
eiland beteekent. Texel is namelijk
het zuidelijkste der Wadden-eilanden.
Weer anderen zeggen dat Texel
den naam gekregen heeft naar de
Haaks, de zandplaat, ten zuidwesten
van dit eiland gelegen. Texel
Taxel Haax. Dit Haaks schreef
toen vroeger met eene x, vandaar de
letter x in het woord Texel.
In oude tijden was Texel vastland
en veel grooter. De Romeinen schijnen
hier vroeger tijdelijk verblijf te hebben
gehouden. In een voormalige heuvel
ten oosten van Waal, de zoogenaamde
Sommeltjesberg, heeft mep, volgens
de overlevering, Romeinsche oud
heden gevonden, waaronder een ketel,
metalen lepels, enz. (Zie ook Hoofd
stuk XX).
Dat Texel door stormvloeden ver
kleind is, is buiten twijfel. Men denke
aan de vloeden van 839, 1170, 1260
en 1395. Waar nu de Wadden en de
Zuiderzee zich bevinden was voorheen
land. Dit blijkt uit eene menigte
boomstronken,door visschers in hunne
netten opgehaald in de nabijheid der
Texelsche kust. Men wil zelfs, dat
eenmaal ten westen en noordwesten
van De Koog zóóveel land lag, dat
Volgons AUiin.
zeer klein, juist groot genoeg om het
gezicht tegen de zonnestralen te be
schutten en te klein om veel wind
te vangen. Ze zijn zeer chic, maar
alleen in de auto; wie er mee uit
wandelen gaat, maakt zich belachelijk
uit een mode-oogpunt beschouwd.
Aan den eenen kant hebben we dit
jaar overdreven luxueuse parasols,
aan deD anderen kant zij n ze eenvoudig
en practisch.
Tot de eerste groep behoort een
parasol met een dubbel dakhet
bovenste van kant, het onderste van
zijdehet merkwaardige ervan is, dat
het zijden kan worden neergelaten,
terwijl het kanten opengespannen
blijft.
De practische parasol is van wit
geborduurd linnen, dat met zeep en
water kan worden gewasschen. Zij
past bü elk zomertoilet, is niet op
zichtig als de kleeding eenvoudig en
niet banaal, als deze elegant is.
Jongedames dragen geen parasols
meer. Die doen aan sport en behooren
er - willen ze met de mode meegaan
flink verbrand uit te zien.
BUITENLAND.
Parachuts-ongeluk.
Brussel, 21 Juli. Mevrouw Cayat-
Castella, die proeven deed met een
parachute, is van 600 meter hoogte
doodgevallen. Het apparaat, opende
zich niet.
Automobiel-ongeluk.
Volgens den „Lokal-Anzeiger" heeft
te Galdar, op de Canarische Eilanden,
een verschrikkelijk automobiel onge
luk plaats gehad. De wagen stortte
in een afgrond, waardoor zeven per
sonen gedood werden, twaalf levens
gevaarlijk gewond en twintig zwaar
gewond.
Het snelste linie-schip der
Duitsche vloot.
Het nieuwe Duitsche linieschip
„Grosser KurfQrst" heeft op zijn
eersten tocht van Altenbruch naar
de Noordzee en terug een snelheid
van 24J zeemijl in het uur bereikt
en is nu het snelste groote schip
van de Duitsche vloot. Tot dusver
had bet linie-schip Kaiser met 23£
zeemijl het record gehad.
Een merkwaardig legaat.
De Fransche Touring-Club ontving
dezer dagen een legaat van 400.000
francs. De helft van deze som is voor
het Toerisme bestemd, de andere helft
zal door de Touring-Club besteed
moeten worden voor jaarlijksche uit
keering aan de Fransche moeder, die
minstens zeven kinderen ter wereld
gebracht heeft op een hoogte van
minstens 1000 ii. Deze hoogstaande
vrouw zal gezocht moeten worden
onder de echtgenooten der Fransche
gidsen, erkend door de „Club Alpin".
De hooggeboren kinderen moeten een
streek bewonen op dezelfde hoogte.
Een merkwaardige huwelijksdag.
Zaterdag trouwden indeLondensche
gemeente Bethnal Green de vier ge
zusters Bradley, oud 25, 23, 21 en
19 jaar. Het zijn weezen en toen ze,
met nog een jongere zuster, alleen
op de wereld bleven, spraken de vier
oudere meisjes af, dat zij om de
kosten der huishouding te kunnen
betalen zij waren arm - bij el
kaar zouden blijven en niet zouden
trouwen voor zij dat alle vier tegelijk
konden doen. Dit is gebeurd. Het
jonge zusje komt bij een van de
vier inwonen.
DE WEEK.
22 Juli.
Men zou in verband met de
staking der trambeambten, die in de
jongste dagen „het oog des lands" op
de residentie deed gevestigd zijn, een
groot relaas kunnen schrijven over
wat men „de suggestie der massa"
noemt. Op het Binnenhof is nage
noeg volkomen rust, thans, en slechts
te-hooi en te-gras hoort men iets van
„de Haagsche heeren" en hun gedoè.
Een enkel berichtje over de Onder-
wijs-commissie, dewelke toch nog niet
geheel en al door den recès-geest is
een boer per dag niet meer dan drie
vrachten hooi kon thuis brengen.
In het jaar 985 werd Dirk IH,
graaf van Holland, door den Duit
schen Keizer Otto III met den erfe-
lijken eigendom van 't landschap of
graafschap Texel begiftigd.
Texel werd gemengd in de twisten,
die het land tijdens de regeering der
Hollandsche graven beroerden (1203,
Ada van Holland). In 1398 werd
„Den Ouden Hoorn" door de West-
Friezen aangevallen en verbrand.
Ook in den Jonker-Fransen oorlog
werd Texel betrokken en zelfs door
Jan van Naaldwijk in bezit genomen
(1491).
Door de afgezonderde ligging was
dit eiland zeer geschikt als verban
ningsoord (Ada van Holland) of als
toevluchtsoord. Immers in de dagen
van Prins Maurit3 moest het eiland
tijdelijk een vluchteling herbergen,
die aan den arm der gerechtigheid
trachtte te ontsnappen. Het
Reinier van Groenevelt, zoon van
Oldeubarneveld, die betrokken was
in den aanslag op het leven van Prins
Maurits (1623). Van Scheveningen af
was hy het strand gevolgd tot Petten,
vanwaar hij naar Texel en vervol
gens naar Vlieland ging. Op dit laatste
eiland werd hij achterhaald en gevan
kelijk teruggevoerd.
bevangenhet Voorloopig Verslag ('t
niet juist „rooskleurige"!) over het
onderwerp-Aalberse op de oneerlijke
concurrentie, - dat zooveel geestdrift
deed ontvlammen in den kring der
Middenstanders, voor de tweede maal
te Dordt op hun Congres vergaderd,
't is ai wat men van de Binnen-
hofferij thans te hooren krijgt. De rest
sluimert totdat September in zicht
komtInmiddels kunnen de brood
etende profeten zich weèr doen gelden
waar de vraag op 't tapijt komt, wie
de man zal blijken, de Kroon voor
gedragen tot vervulling van het zeer-
hooge ambt van „onder-Koning",
vice-president van den Raad van State,
door het plotseling overlijden van den
betreurden Joan Röell opengevallen.
Ook kunnen zij, die lust gevoelen om
over iets anders te „boomen" dan de
„topics of the day", - de verschroeien
de Senegambische, drukkende, smel
tende hitte, de Haagsche tramstaking,
en nog wat, zich vergasten aan
het aller-nieuwste „on-dit" over den
vermoedelijken opvolger van Land
voogd Idenburg Nu is 't eens, voor
de variatie, de gezant Van Limburg
Stirum.Een grappenmaker, die het
„naar men verzekert, zouenz."
onder de oogen kreeg, beweerde.dat
bet praatje uit den koker kwam van
iemand, wien „de kleine Van Stirum"
nog vóór den geest staand men
weet wel, de Indische specialiteit,
die altijd een „koffie-speechje" hield
het levendige mannetje, jaren-lang
een der ijverige en bekwame Tweede
Kamer-leden, die den eenen dag in
het Parlement verscheen met blonde
pruik en langen knevel, dan plots
weer kaal van schedel en wangen...
De ietwat-excentrieke figuur, wiens
heengaan ook buiten den kring zijner
naaste vrienden werd betreurd. Er
zijn al zoovelen „gedoodverfd" als
opvolger van den heer Idenburg,
en totdat het Staatsblad „den waren
Joseph" vermeldt, zullen nog zoo-
velen voor het stadshouders-ambt
„aangewezen" worden, dat deze heer
Van Limburg Stirum er veilig bij
kan Ondanks reeksen van „ont-
nnchterings-gevallen" blijven de raen-
schen, waar 't geruchten betreft, nu
eenmaal tot de dikhuidige hard-
leerschen behooren.
De heer Talma thans goed en
wel in zijn herdersambt te Benne-
broek bevestigd, - is ook ettelijke
malen gedoodverfd voor allerlei hooge
ambten, behalve het ministerschap.
De stadshouders-waardigheid behoorde
daar ook toe, hoe weinig aanne
melijk dit „on dit" ook moest klinken
voor dengeen, die slechts oppervlak
kig „au courant" wasZóó is
eenmaal de massa.
En ik kom terug tot de opmerking,
waarmee ik deze „terugblikkende"
bespiegeling aanving Indien 't nu
niet bijna-absolute rust was op het
Binnenhof, zou ik mijn voorbeelden
kunnen ontleenen aan figuren in
onze Vertegenwoordiging wanneer
deze zich „in actie" bevindt. Thans
wil men over iets anders dan het
Haagsche Binnenhof hooren. Ge
durende de enkele weken, welke
ons nog scheiden van het moment,'
waarop zal aanvangen de periode,
„vol van lotswissel en menigerlei1
geval"
't Is nu veel tc warm om „relazen",
bespiegelingen, te gaan houden. Nie
mand heeft lust, ernaar te luisteren.
De taak om oog of oor van heer Jan
Publiek te trekken, is er eene, die
reuzenkracht vordert. Zelfs de ver
slagen der zittingen van het Parijsche
Hof, waar de ongelukkige mme. Cail-
laux thans voor terechtstaat, trekken
slechts slappe aandachtWanneer
zulke dingen slechts met „lodderoog"
worden aangehoord, dan zou zelfs
een Barnumde zaak tydelyk slui
ten De Koerantier, die zich ver
beeldt, dat, hetzij de Vereeniging
voor Vrouwenkiesrecht in haar ver
gadering, hetzij de Landdag van den
Zionisten-Bond, of zélfs de zevende
algemeene vergadering der Neder
landsche Vereeniging van Vakvere
nigingen een „ruimen kring" ver
mogen te interesseerende man mist
de sprieten, do voelhorens, het reuk
orgaan, de intuïtie, hoe gij 't
noemen wilt, om te snappen, wat
In 1571 kwamen de Watergeuzen
op het eiland. In 1683 strandden veel
schepen aan de kust van Texel. De
reede van Texel was getuige van
Neerlands macht ter zee in de 17e
eeuw. Hier lagen de vloten van Tromp
en de Ruiter, Neerlands meest be
roemde zeehelden. Tijdensde Fransche
overheersching had het eiland veel
te lijden; de handel stond stil; de
douanen pleegden afpersing; de be
woners werden onderdrukt. In 1825
werd het eiland door een geweldigen
watervloed geteisterd. Wij hebben
slechts enkele punten aangestipt en
vermelden volledigheidshalve alleen
nog, dat de tegenwoordig nog be
staande Hervormde kerken van
ouderen datum (uit vorige eeuwen)
zijn, doch dat de meeste Katholieke
kerken in deze eeuw gebouwd zijn,
evenals de tegenwoordige inrichting
van onderwijs. De barde wegen zijn
in den laatsten tijd aangelegd, evenals
de telegraaf- en de telefoonlijn.
En nu Texels toekomst.
De afgezonderde ligging des eilands
ten opzichte der groote verkeerswegen
is oorzaak, dat Texel nooit een hooge
vlucht zal nemen. Het ligt verder in
den aard der zaak, dat ook in de toe
komst weinig nieuwe middelen van
bestaan zullen te vinden zijn.'t Kan
zijn, dat de bloembollenteelt en de
meneer Jan Publiek eigenlijk wil en
wenschtGy ziet, ik doe grepen
in het nieuws van de bladen der
jongste dagen De benoeming van
een nieuwen bisschop te Breda, tot
welk ambt mgr. Hopmans werd ge
roepen, - nu ja, de kleinere kring
van geloofsgenooten-Brabanders zal
't zeker wel interessant achten. De
kersveische „onthullingen" over het
nieuwe, zeer-groote, zeer-mondaine
hótel, dat op den Dam in de hoofd
stad komt, - 't „pakt" niet. De
dood van „papa Bamberg", eenmaal
door Willem III tot „hofartist" ver
heven, - deze tijding, ja, zal ge
voelens van weemoedige herinnering
doen opleven in vele harten van
ouderen
De jeugd is zeer wreed en onge
voelig in zulke dingenVan de
ouderen, zeg ik, dien het bericht
beelden voor den geest tooverde van
vele, vele jaren terug. Toen wij,
sceptici, spotters, twijfelaars, ont
nuchterden, van nu, - nog schater
den van jool over de pannekoeken,
die uit pa's splinternieuwen hoogi-
zyê werden getooverd Die met
ontzetting, bewondering, eerbied op
zagen naar den man met de geestige
zwarte oogen, die, al-babbelend met
onbegrijpelijke radheid en tong vlug
heid, wonderen echte wonderen,
hoor!, deed, zooals de toovenaars
uit de sprookjes, die wij pas hadden
gelezen Zoodat wy elk oogenblik
verwachtten het binnenzweven van
de gouden tooverfee. Of 't hooren
bonken, tegen den vloer, door de
houten kruk van de „boozo fee"
Het was, bij die gedachte, of Ijskoud
water ovor onze ruggen straalde
Of het verschijnen van den goeden,
machtigen prins, dien wij innig lief
hadden, omdat-ie verlost had, na
duizend gevaren en vele worstelingen
met reuzen en draken, de arme
prinses, door den gemeenon toovenaar
opgesloten in den griezeligen toren,
waar ze bewaakt werd door oen
geniepig-wreede heks
Wanneer - door de droeve tijding
van papa Bamberg's dood - die her
inneringen in onze ziel opleven, dan
spreidt zich zachte, diepe, schrijnende
weemoed uit over de ziel van som
migen onzer, wel dertig of veertig
jaren verwijderd, nu al, van die heer
lijke uren
Voor zulke sensaties zijn velen van
ons vatbaar, zelfs bij eene tempera
tuur van honderd-zooveel graden, ge
lijk we nu doorleefden En vooral
op luwe zomeravonden, als wü zitten
of liggen te „bekomen" van den snik-
heeten dag, - ja, dan schijnt veler
gemoed bijzonder ontvankelijk voor
zacht-weemoedige herinneringsbeel
den.
Over de „suggostie der massa"
wilde ik „een boom opzetten". Hoe
't komt, dat „men" plotseling zoo
veel gevoelt voor deze staking, ter
wijl genê strike do massa koud laat
of vijandig stemt
In hoever hier zelfs gril, mode,
het volgen van andoren zonder dat
men „eigenlijk weet waarom" de
schaapkens van Panurge! in het
spel is. Of dat wy, nu en dan, werke
lijk voor ons krijgen treffende, mooie
voorbeelden van wezenlijk-ontwakend
solidariteitsgevoel in onze oudo maat
schappij
Maar 't is veel te warm om te
verwachten, dat men deze bespiege
ling zou willen aanhooren. Denken
wij daarom liever aan wijlen papa
Bamberg en den goddclijken sprookjes-
tijd, voor ons, ouderen, verdwenen
voor altijd
Mr. Antonio.
Advertentie.
Het blad „De Manufacturier" haalt
deze advertentie aan van een groot
winkelier
„Uitverkoop! Van wege het reus
achtige kapitaal dat ik volgens myn
aanslag in de belasting heet te bezit
ten, zie ik tnij verplicht, mijn zaak
op te heffen, en daarom bied ik alle
voorradige artikelen, als bedden,
meubelen, kleedingstukken, alsmede
een partij bankbiljetten beneden in
koopsprijs aan. N. B. Tegelijkertijd
wordt een poppekast tu koop ge
vraagd."
teelt van groeten in de toekomst
nieuwe vruchten zullen afwerpen, in
verband met het tot stand komen
van eene markt te Den Helder.
Alleeu als badplaats is voor Texel
misschien de toekomst gunstig.
Indien het aantal badgasten te Koog,
de nieuwe badplaats, aanzienlijk
mocht worden, kan het personen-
verkeei merkelijk toenemen, waai
door de flnancieéle kracht zal stijgen.
In verband hiermede zou het leggen
van een tramweg, hetzij van 'tHorntje,
hetzy v»n Oudeschild over Den Burg,
naar Koog eene hoogst wenschefijke
zaak zyn. Ken gezond klimaat, een
gunstig strand en de aanwezigheid
van natuurschoon op Texol kunnen
er toe medewerken om de welvaart
der bewoners, in verband met het
geen wy hier schetsten, aanmerkelijk
te verhoogen.
Wij hopen van ganscher harte,
dat de toekomst ons in deze niet zal
teleurstellen.
En hier mede achten wy onze taak
teneinde gebracht; wij voegen er
tevens den oprechten wensch bij, dat
hetgeen wij hier schetsten, don lezer
niet ongevallig moge zijn. Mut do
beste wenschen voor Texel en zijne
bewoners leggen wij de pen ter neder.
EINDE.