IC
I
■ai
■ij
w.
«f:
l
s
I
a
y*
I
Agenda.
...ebt.
Dagelijks 7 uur.
Bioscoop-Voorxtelliagen Koningstraat.
Dagelijks 7 uur. Zondags 2 uur.
20 Juli. Openlucht-meeting voor Staatspensioen
op het land van den heer Kraakman,
Amsterdamsche Beurs.
3% Nod. W. Schuld
2 K°/l lll9m
6% i'ibak Bulgarije
4% (ioud Hongarije
4 Oostenrijk
6°/o Rusland 6e Em.
4 *'/o Blnn. Moxi'-o
4 u/u Fund Brazilië
&Mj°/o Amsterdam
4 "L idem
Cert. Red. Handel Mü-
Amalgamated Copper
Oom, Am. Car Foundry
Ara. Hide Leatlier
Cult. Mn. Vorstenlanden
Ketalioen
Rodjang Lebong
Tittsburg Coal
inter. Rum. Petroleum
Kon. Ned. Petroleum
Oriou Petroleum
Amsterdam. Rubber MU.
Deli Batavia Rubber
Ned. Araer. Stoomvaart
Nederl. Scheepvaart Unie
4^% Marinebond
l'ref. Marine
Dell Batavia Tabak
Deli Maatschappij
Medan'fabak Maatschappil
West Java Thee
Holl. IJx. Spoorweg Mu'.
Staatsspoor
4®/o Staatsspoor
4»/„ Wladlkawkas 1885
Oommon Topeka
Ene
Mlssourls
Rock Ialand
South Rails
Union Pacific
B "la lot Amsterdam
214%.lot. Antwerpen
Congo loten
Exdlvidend.
Vorige
21 Juli
77%
w'iu
36
80
100
108%
159
164
1034/4
158'/8
60%
IH'f/lo
943/4
98
1
557
m1'
188%
379
492
496
45
95
35.90
iao»/4-
i
S
MARINE EN LEGER.
Bij Kon. besluit van 17 dezer is, met ingang
van 1 Aug., bij de zeemacht bevorderd lot in
specteur van administratie, de officier van ud-
mlnistratie le klasse -T. F. de Hart.
RECTIFICATIE.
In het ln ons vorig nummer voorkomende
bericht van aanstelling tot sergeant-tumb. van
den kurporaal-tamb. C. Ph. Christ, dient. Iiot.
woord ,.6iyft" te vervallenterwijl ln do inodo-
deeling nopenB de werking van de contributie
verhouglng der onderofficferR-vereenlglng „Ons
KnlHnv" vnnr het woord „bedacht" zal mooton
n „bedankt".
Stoomvaartberlchten.
Stoomvaart-Maatschappij Nederland.
OrarOe, ultr.. arriv. 21 dezer te Sa bang.
Kariraoen, lliuiar-vertr.21 dezer van Port Sald.
Kon. der Nederl., thuisr., vertr.20dozer v.tienun.
Krakatau, thuisr., vertr. 20 dezer van Djeddali.
Rem brandt, uitr., vertr. 21 dezer van Suez.
Batjan vertr. 22 dezer van A'dam n. Java o n arriv
nam. te Antwerpen.
Kon. Emma, uitr„ pass. 22 dezer Oueesant.
saaafeBHSssssr
Lombok, uitr., vertr.22 dezer van Hamburg.
Rotterdamsche Lloyd.
Besoekt, thuis., vertr. 20 dezer van Padang.
Bogor, uitr., arriv. 20 dezer te Sabang.
Medan, ultr., pass. 20 dezer Oucssant.
Morauke, arriv. 21 dezer van Java te R'dam.
Bandoeng, thuisr., vertr. 21 dezer vau Peruu
Goeutoer. thuisr., vertr. 21 dezer Port Said.
Insullnde, uitr, arriv. 22 dezer te Marsellle.
Palembang, thuisr., vertr.21 dezer ran Marsellle
Ternate arriv. 22 d«
n R'dam te Batavia.
Kon. Holl. Lloyd.
Frisia, thnisr., is
Hollandia, uitr, vertr. 20 d<
Samland, van Montreal nr -
voorm. WighL
Zeelandla, ultr, vertr. 20 dezer van Santos,
Rijnland, thuisr, pass. 21 dezer Ouessant.
Th bantla. thuisr, vertr. 21 dezer van Santos, met
16000 bn. koffie voor A'dam.
Kon. West-Indische Maildienst.
Prins der Ned, ultr., is 21 dezer Flnisterre gepass.
VISSCHERIJBERICHTEN.
Nleu wedlep, 22 Juli. Aangebracht door 1 Motor-
botter, „H.D. 160". 350 stuks groot.e-, middel- en
kleine tongen, scnar en pieterman. Besomming
f 100.00,
Door 8 korders tezamen 20 stuks middeltong
ro.46 per stuk, 30 stuks kleine long f0.16 per
stuk, 2 manden kleine schol f2.60 per mand, 2
manden schar fSDO per mand.
28 Juli, v.m. 8 uur. Door 10 korders tezamen
2 tot 10 stuks groote tong 10.90 perstuk, lOtot
40 stuks middel tong f0.40 a f0.50 per stuk, 10
tot GO stuks kleine tong f0.10 a f0.15 per stuk,
O tot 1 mand kleine schol f3D0a 14.00 per mand,
0 tol 1 mand schar f3.00 per mand, 200 stuks
pieterman f 2A0 per mand.
MARKTBERICHTEN.
Beverwijk, 22 Juli.
jppers 1200-4.00
«DO per 100 pond, n
capucUnera (bruin) f6.00—8.00 per 100 pond,
Oog lies fé-o,
ld», 10.60—
UO per 1000 stuks, snijboonen fl.2G-l.50 por
0 stukr •-*-•-
RW?
3 stuks, tuinboonen f080—0.60 por zak, poste
lein f 10-20 per 100 ben, aalade van f080 080
p. 100 krop, Komkommers f4.00-G.00 per 100
stuks, bloemkool le soort f1200- 16D0 id.êe soort
f6.00 - 8.00 per 100stuks, wortelen vau f 6.00-0.00
por 100 bos, aardbeien f3.00 -4,00 per 100 mandjes,
aalbessen 17.00-11.00 per 100 pond, kruisbessen
f4.00-6.00 per 100 pond, perziken 15.00-10.00
per 100 stuks, aardappelen (bravo's) fl.GO-1.75,
ld. eigenheimers fl.60—1.90 por zak.
Amsterdam, 22 Juli.
Vee. 215 vette kalveren, le qual. f0.96-1.00,
2e qual. f0.92, 3e qual. f 088 per K.G„59 nuchtere
kalveren, f 10—16 per stuk, 930 vette varkens,
Hollandsche le qual. f0.43-0.45, 2e en 3e qaul.
r0.4l-0.43 per K.G.
Schugen, 23 Juli 1914.
6 Paarden f 70.- k 160.-
- Veulens 0.- 0.-
- OBsen 0.— 0.—
10 Stieren
29 Geldekoeien
73 Geldokoelen
50 Kalfkoeien
Vaarzen 0.— 0.—
Pinken 0.— 0.—
- Graskalveren 0.— 0.—
20 Nuchtere Kalveren 12- 25.-
Rammen 0.— 0.-
110 Schapen (magere)
300 Schapen (vette)
Overhouders
170 Lammeren
- Bokken en Gelten
:W.r ïlfcïl::
Varkens (ma|ere) ft—
25 Varkens
80 Biggen
40 Konijnen
300 Kippen
26 Eenden
p. K G. 0.40 0.47
4.- 9.-
0.16 0.60
p. stuk 0.16 0.76
ft-
ft- r
460 Ho DBÖter p. K.G. 1.20 1.40
- KG. Kaas 0.- 0.-
ax» Klpeieren p. 100 stuks 276 4.76
- Eendeieren p. 100 stuks (X-
- Kievitseieren 0.—
Burgerlijke Stend ven Helder,
Kraan-De Laraar, d.; T. Brlnkman-Vt
z.; P. L. Haijes-Campfens, d.; J. H. P. van
Hoorn-Zijlstra, z.
OVERLEDEN: T. A. Schottlng, 80J.; J.KIiJn,
6 mnd.
PLAATSELIJK NIEUWS.
- Bij Kon. besluit van 17 dezer
is, met ingang van September, op
nieuw tijdelijk voor een jaar belast
met het geven van onderwijs in de
Maleische taal bij het Koninklijk
Instituut voor de marine te "Willems
oord en bij de Marine-machinisten-
school te Hellevoetsluis, de heer
Amaroellah, leeraar aan den cursus
voor voortgezet handelsonderwijs te
Amsterdam.
De Raad der gemeente Sint-
Maarten benoemde in zijn zitting
van gisteren metalgemeene stemmen
tot hoofd der openbare school den
heer O. de Wit, onderwijzer aan
school No. 4 alhier.
De heer G. Uurbanus, werkzaam
aan de Gemeente-Gasfabriek alhier,
is benoemd tot opzichter aan de
Gemeente-Gasfabriek te Leeuwarden,
op een aanvangsalaris van f 1000
per jaar.
Onze vroegere plaatsgenoot, de
heer J. H. Nobels, slaagde gisteren
te Soerabaia voor het examen 2e
stuurman groote stoomvaart.
Geslaagd voor de akte M. O.
teekenen (akte M f.) de heer J. J. Goes
alhier.
Eind-examen R. H. B. S.
Gisteren zijn te Zaandam o.a. ge
slaagd: R. de Kok, M. J. Ph. Nittel
en A. F. Sant, leerlingen van de
R. H. B. S. alhier.
Blijkens bij het Departement
van Marine ingekomen berichten zijn
Hr. Ms. torpedobooten „G 6" en
„Pangrango" onder bevel van den
lnitenant ter zee der le klasse F. J.
Witteveen en Hr. Ms. torpedobooten
„G 13" „G 14", „G 2" en „Tangka"
onder bevel van den luitenant ter
zee le kl. jhr. J. C. A. van der Wijck
21 dezer van Edinburgh vertrokken.
Hr. Ms. „Noordbrabant" vertrok
gisteren naar zee, om 14 dagen
Noordzeeoefeningen te houden, en
gaat daarna voor 8 dagen naar Edin
burgh.
Brieven voor de „Noordbrabant".
Van 23 Juli t. m. 1 Augustus, zal
dagelijks een depêche gezonden
worden aan het Pantserdekschip
Noordbrabant" te Edinburg. De laatste
lichting alhier zal plaats hebben om
3.40 smiddags. Na 8 Augustus keert
het schip hier terug.
De reis van Prins Hendrik.
Reuter seint uit Stockholm
De „Zeeland" is vanmiddag om
vier uur van hier vertrokken. De kust-
batterijen losten bij 't vertrek saluut
schoten.
De reis van de torpedojagers
„Panter" en „Vos".
- Een interessant verslag betreffende
deze reis, van Nieuwediep naar Soe-
rabaya, vinden belangstellenden afge
drukt op de vierde bladzijde van
dit nummer.
Oefeningen te Den Helder.
Vanaf heden lot en met 24 Juli
a.s. zal, ouder leiding van den majoor
J. G. W. Bolomey, commandant van
het le bat. 4e regt. vesting artillerie
alhier, eene oefening worden gehou
den in den fortendienst, waaraan zal
worden deelgenomen door het 4e regt.
vesting-artillerie en het 21e r_
infanterie uit den Helder en een
detachement van het le bat. van
laatstvermeld korps uit Hoorn.
Levering van aardappelen.
Bij beschikking van den Min. van
Oorlog is'de levering van aardappelen
ten behoeve van de soldaten-menages
van het garnizoen te den Helder tot
31 October a.s. toegewezen aan de
firma Swaters, alhier, tegen den
prjjs van f 1.83 per H.L.
Inschrijvingsbiljetten waren inge
komen van de heer A. Postma ad.
f2.22; A. J. de Bun je ad. f2. - C.
vad Os ad fl.97; S. van Amesfoort
ad. fl.85 en van vorengenoemde firma
Swaters ad. fl.83, alles per H.L.
Voordrachtsavonden Toonkunst.
De gewone jaarlijksche voordrachts
avonden van leerlingen fier muziek
school van de maatschappij tol be
vordering der Toonkunst afdeeling
Helder, hadden deze week plaats op
Dinsdag 21 en Woensdag 22 dezer
in .Casino". De tropische temperatuur
was voor belangstellende ouders geen
beletsel deze „openbare les", waarop
hun lieveling(en) blijken zouden
geven van de ontwikkeling van hun
eventueel talent, bij te wonen. Velen
prefereerden een tamelijk koel zitje
in de Casino-serre, doch ook daar
was het warm. De twe>ede avond
bracht door het onweer en de hevige
plasregens wat verkoeling; het oor
spronkelijk plan om de voordrachten
in den tuin te geven moest hierdoor
echter vervallen.
Wij hebben enkele nummers ge
hoord en constateerden met genoegen,
dat er zooveel muzikale kinderen zijn
naar wie het een genot is te hooren.
Af en toe kwam een jeugdig zangeresje
en zong mot een beetje bedeesd stem
metje een van die snoezige heden-
daagsche kinderliedjes. Wij denken
hierbij aan Dit van Otteren, en aan
Truus Blom en Jansje Zander. Gis
terenavond waren de grooteren aan
de beurt en het was alweder een
veelzijdigheid van ontluikende talent
bloempjes die vertoond werd. Hier
was het o. a. mejuffrouw T. de Boer,
de welbekende van winteravond-
concerten, die met eenige nummers
het programma opluisterde. Greta
Bakker hoorden wij toevallig in een
Frühlings-sonatineons compliment,
hoorDat was kranig werk
De vacantie is thans begonnen en
de nieuwe cursus vangt 1 September
aan.
Prov. Staten van Noord-Holland.
In de zitting van de Provinciale
Stalen van Noord-Holland van Dins
dag 21 Juli werd van gedachten ge
wisseld over subsidieering van de
N.V. „Texels Eigen Stoomboot-onder
neming". Behandeld werd de provin
ciale begrooting voor 1916, en ten
opzichte van deze maatschappij had
den Gedeputeerde Staten voorgesteld
geene subsidie te verleenen. De hoeren
Grünwald en Thomassen nu stelden
voor alsnog f1000.— subsidie te
verleenen.
De heer Grunwald betoogt, dat de
vereeniging er niet zoo gunstig voor
staat als Ged. Staten willen doen
gelooven. Hij onderwerpt de becijfe
ring aan kritiek en merkt op, dat
geld noodig is, omdat er een nieuwe
boot in de vaart is gebracht en,
hoogere eiscben, ook door het nieuwe
postcontract, aan de onderneming
werden gesteld.
De heer Boreel van Hogelanden
komt er tegen op, dat men hier met
cijfers komt, die betrekking hebben
op eene boot (de Ada van Holland").
De onderneming staat er gunstig
voor, al zal zij misschien nog geen
dividend maken een volgend jaar. De
tarieven zijn verhoogd omdat de
retourbilletten zijn afgeschaft.
Daarentegen toont de heer Grun
wald aan, dat deze voorstelling van
zaken te gunstig is. Een lid van het
D. B. van Texel heeft zijn aandeelen,
die hij voor f1000.— heeft gekocht,
van de hand gedaan voor f500.
De heer Thomassen merkt op, dat
men uit de cijfers van 't gemeente
bestuur van Texel nog f 11000.-
te kort komt. Er moet een ver
nieuwingsfonds ingesteld worden. Er
i3 nu verlies, wordt geen subsidie
gegeven, dan stijgt dat tot f4000.-.
De tarieven zijn verhoogd onderden
invloed van hetgeen ten vorigenjare
in de Staten is gesproken, maar
daarmee zjjn de inkomsten niet
verbeterd.
Na nog eenige discussie wordt het
amendement-Thomassen aangenomen
met 46 tegen 23 stemmen. De sub
sidie wordt dus toegekend. De heer
Grunwald trekt daarop zijn amen
dement in.
Verder wordt aan de vereeniging
„Openbare Leeszaal en Bibliotheek"
te Helder f400.— subsidie verleend.
Slechts één lid, de heer Paul Reymer,
stemde tegen.
Besloten werd om aan de N. H.
Propaganda-commissie van de „Neder-
landsche Vereeniging tot Afschaf
fing van Alcoholhoudende dranken"
f500.- subsidie te verleenen. Ver
schillende leden waren hier tegen, op
grond, dat het niet tot de taak der
provincie behoort dergelijke vereeni-
gingen met meesttijds anarchisti
sche en socialistische tinten, te sub
sidieeren. De heer Gerhard houdt een
pleidooi voor de subsidieering daar
in Noord-Holland elk jaar voor 14
millioen gulden aan alcohol wordt
opgedronken. Wanneer men nu weet
dat alle belastingen van rijk, provincie
en gemeente in deze provincie maar
13 millioen gulden en de boter- en
kaasmakerij in Noord-Holland maar
17 millioen gulden opbrengen, dan
blijkt daaruit toch wel, hoezeer de
drankbestrijding noodig is.
Eveneens kreeg de Prov. Commissie
van den A.N.G.O.B. f250.-.
In de gisteren gehouden zitting
werd de subsidie aan de zeevaart
school te Texel verhoogd van f1550
tot f2250.
Toegestaan werd f1125 als bijdrage
in de kosten van de verbetering van
den aanlegsteiger aan de Van Iiwiji-k
sluis.
BINNENLAND.
De Haagsche tramstaking.
Ingevolge haar voornemen, heeft
de Haagsche Tramweg-Maatschappij
Dinsdag nog een lijn in dienst ge
steld, zij het ook beperkt. Men moet
dit „in dienst stellen" echter nemen
voor wat het is: eene poging om
door dergelijke handelingen het pu
bliek te intimideeren. Want er is
geen sprake van, dat er een volle
dige dienst is. Met het beschikbare
personeel kan de directie nog wel
op meerdere lijnen een beperkten
dionst onderhouden, maar veel te
beteekenen heeft die dienst niet.
De toestand van het oogenblik is
nu, dat sedert de maatschappij, na
de bekende opschudding in de stad
en na het feit, dat zij om die rede
nen ingevolge de concessie-voor
schriften aan het gemeentebestuur,
heeft moeten kennis geven, dat zij,
door overmacht gedwongen, den ge-
regelden dienst moest staken, thans
een beperkten dienst op vijf stads-
lijnen geheel of gedeeltelijk onder
houdt met 22 motorwagens en met
75 man rijdend personeel.
Wanneer meu nu weet, dat ruim
800 man staken, en dat onder die
75 man ook wel zullen zijn burger-
jongelui en studenten, begrijpt men
wel wat er van de waarde van het
bericht overblijft. Intusschen schijnt,
zooals de Telegraaf-correspondent be
richt, inderdaad onder het publiek
de vrees te ontstaan, dat de stakers
het zouden kunnen verliezen, nu de
maatschappij een zy het ook gebrek
kige» dienst onderhoudt op vier lijnen
(de lijn naar Delft is dan uo. 5.)
De werkwillige beambten hebben
door bemiddeling van een dames
comité onderdak gekregen in een
reeks villa's aan den Scheveningschen
weg. Het werd hen thuis al te warm
door plagerijen enz. van met
stakers sympathiseerenden. In die
villa's worden ze dag en nacht ver
pleegdzij krijgen er logies, ontbijt,
middageten, enz.
Ouderdomsrente.
Als men eensdeels zich buiten de
wet stelt" en anderdeels van de wet
profiteert, kan men van die twee
ledige verhouding soms nog voordoel
hebben ook. Er woont te Wonseradeel
oen echtpaar, dat geen echt paar is,
d. w. z. ze zijn niet volgens de wet
getrouwd. Man en vrouw maken
beiden aanspraak op ouderdomsrente.
Waren ze nu wetterlijk getrouwd,
dan zouden ze samen f 3 per week
ontvangen, maar nu ze volgens de
wet vreemd van elkander zijn, krijgen
man en vrouw elk f 2, dus samen
f4. Waarmee ze een gulden per week
bevoorrecht zijn boven degenen die
een wettelijk huwelijk hebben aange
gaan.
Do aanranding te Hilversum.
Uit het verhoor, dat het jongc-
mensch heeft ondergaan, is gebleken,
dat hij vroeger bediende is geweest
aan het filiaal te Bussutn der Amers-
foortsche kassiersfirma Van der Zoo,
De Jong en Van Ophoven, waar de
incasseerder vandaan kwam. Hij was
daardoor op de hoogte van de dagen,
waarop geldovorbrengingen plaats
hadden. Reeds den geheelen dag
moet hij in de omgeving van dit
kantoor hebben rondgezworven.
Een en ander is aanleiding genoeg
geweest om hem naar Amsterdam te
overbrengen, waar hij in preventieve
hechtenis is gesteld.
Op de vliegenvangstl
Beter dan lijmstok, vliegenpapiei
en andere middelen ter bestrijding
vau het vliegenkwaad moet een zelf
te vervaardigen vliegenvanger zijn.
Men neme een bamboestok, waar
mee men het plafond kan bereiken,
zet dan boven in dezen stok een
glaasje zonder voet, (z.g. dienders
glaasje), vult dit glaasje tot op een
derde met petroleum en de vliegon-
vanger is gereed om minstens 100
vliegen per minuut te vangen.
Men gaat nu met dit instrument
op jacht, liefst bij avond. Zoodra het
licht brandt, zal men zien, dat de
vliegen zich grootendeels tegen het
plafond ter ruste hebben gezetmen
laat ze dan rustig zitten, doet het
licht wat lager branden, doch zóó
dat men de vliegen aan het plafond
goed kan onderscheiden.
Men neemt nu den stok met
glaasje op, en nadert voorzichtig de
vlieg, die rustig blijft zitten, en tot
zijn groote verbazing zal men iets
ongeloofelijks zien. Als het glaasje
op 1 of 2 centimeter de vlieg ge
naderd heeft, laat de vlieg zich los,
valt in de petroleum en is oogen-
blikkelijk dood.
Als men zoo eiken avond een
kwartier op de vliegenjacht gaat,
kan men zijn woning vrijwel vlieg-
vrij maken en houden.
Zoo'n slimmerd.
Onlangs is, naar het „Nws." mee
deelt, hier ter stede een examen af
genomen, uitgaande van een be
kende Vereeniging aan wier boek
houdersdiploma veel waarde wordt
gehecht.
Eenige dagen vóór het examen
plaats had werd de drukker van de
examenopgaven intercommunaal op
gescheld en kreeg de volgende last
geving: „U spreekt met X. (de naam
van een der examinatoren). Ik ben
hier te H. voor een vergadering;
heb een exemplaar opgaven noodig.
Zend 't maar poste-restante H."
De drukker voldeed aan de op
dracht, maar man van zaken zijnde,
telegrafeerde hij tegelijkertijd aan den
heer X: „Heb heden posterestante H.
ex. examenopgaven verzonden."
De examinator begreep er uiots
van en stelde zich met den drukker
in verbinding, waarvan de slotsom
was dat men begreep te zijn beet
genomen. Dat moest natuurlijk een
dergenen gedaan hebben, die zich
voor het examen hadden opgegeven.
Men ging informeeren aan het
postkantoor te H. en vernam dat
juist een oogenblik te voren de brief
was afgehaald. Hoe de afhaler zich
dan gelegitimeerd had, daar immers
de brief aan den heer X. geadres
seerd was? Wel, hij had gezegd de
heer X. zelf te zijn en ten bewijze
daarvan zijn portemonnaie getoond,
waar binnenin een papiertje geplakt
was, met den naam van dezen erop.
Hoe nu den schuldige te ontdekken!
Dat ging zoo: Bij het binnenkomen
in de zaal, werden alle examinandi
ongemerkt gadegeslagen door de twee
beambten, die aan het loket poste-
restante hadden dienst gedaan. En zij
wezen onmiddellijk den dader aan.
Deze probeerde eerst nog te ont
kennen, maar dat ging niet erg goed.
Want toen hy zynportemonnaie moest
vertoonen, was het papiertje met den
valschen naam er wol uit verwijderd,
maar niet zonder dat een paar moeten
waren achtergebleven, waarop nog
duidelijk eenige letters van den naam
van den heer X. zichtbaar waren.
Toen viel hij maar door de mand.
De examencommissie oordeelde dat
het blijven kon bij het ongemakkelijke
standje dat zij het jongmensch toe
diende en bij het fiasco dat hij ge
maakt had, want die commissie was
natuurlijk ook niet van gisteren en
had aan de examinandi een heel stel
nieuwe vragen voorgelegd. Maar het
muisje zal misschien toch nog
staartje hebben. Want de gefopte
drukker moet niet bereid zijn de
geschiedenis zoo maar te laten loopen
en zou er een justitie-zaakje van
willen maken.
BUITENLAND.
Het proces Caillaux.
Tweede dag.
De Dinsdag wordt begonnen met
de verdere getuigen te hooren. Men
hoopt een twintigtal getuigen onder
welke ook de echtgenoote der be
klaagde, te hooren. De kantoorlooper
Sirac vertelt wat hij van het gebeurde
gehoord en gezien heeft. Desgelijks
zijn chef, de opzichter der kantoor-
loopers van de „Figaro".
De bekende schrijver Paul Bourget,
die met Calmette het bureau van
het dagblad verliet op het oogenblik,
dat hem het kaartje van mevr. Cail
laux overhandigd werd, verklaarde,
dat Calmette in geen geval mad.
Caillaux in zijn campagne betrekken
wilde, en dat hij er niet aan dacht
particuliere brieven te publiceeren.
Hij wenschte geen oordeel uittespre-
ken over de wy'ze waarop Calmette
meende zijn campagne te moeten
voeren, maar hij was in ieder geval
overtuigd een politieke campagne te
voeren. Een andere getuige, een
journalist van de „Figaro", was ge
troffen door de koelbloedigheid van
mevr. Caillaux.
Mevrouw Caillaux had herhaaldelijk
beweerd, dat in de wachtkamer van
de „Figaro", waar zij een uur wachtte
op Calmette, gesprekken waren ge
voerd waarin de naam van haar
echtgenoot werd genoemd, hetwelk
haar hoe langer hoe meer opwond. Ook
thans verklaart zij, dat een der hee-
ren van de afdeeling advertentie»
tegen een ander gezegd had op diens
vraag of de krant al klaar was
„Nog niet, het is trouwens pas zes
uur en er is weinig plaats, want
morgen gaat een lang document over
Caillaux mede". Het mooiste is nu
echter, dat de bedoelde beambte per
tinent ontkent dit gezegd te hebben
hij was aan de afdeeling advertenties
en wist absoluut niet wat er in de krant
zou komen. Haar advocaat, mr. La
bori, merkt nu op, dat mevrouw
Cillaux ongetwijfeld in een droom
toestand verkeerde en daardoor
meende, dat het gesprek gehouden
was, een verklaring, die begrij
pelijkerwijze tegenstrijdige manifes
taties in de zaal verwekt.
Twee redacteuren van de „Figaro",
worden daarna gehoord. Zij vinden
beide dat mad. Caillaux zeer kalm
was na haar daad. Zij had bv. gezegd,
op het oogenblik, dat men zich van
haar meester wilde maken„Laat
my los, ik ben eene vrouw." Een
der redacteuren verklaarde, dat Cal
mette beschikte over papieren, die,
indien hij ze gepubliceerd had, de
schande, de eerloosheid en de onbe
schaamdheid van Caillaux hadden
aangetoond. Gewetensbezwaren hiel
den hem van de publicatie terug.
Er is na de daad onmiddellijk beslag
gelegd op Calmette's portefeuille en
papieren daaruit kunnen niet ver
dwenen zijn.
Na de pauze wordt de heer Cail
laux gehoord. Hij verhaalt met be
wogen stem de geschiedenis van
zijn vorig en tegenwoordig huwelyk.
„Nooit kende ik een zoo volmaakt
geluk," zeide hy, „als tijdens mijn
huwelijk met mevrouw Raynouard"
(de tegenwoordige mevrouw Caillaux).
Zij was de meest liefhebbende, de
teederste echtgenoote, die men zich
denken kan, een kameraad die
al mijn lief en leed deelde. Wij
leefden en leven nog in de nauwste
geestverwantschap." Hierop barstte
de beklaagde in tranen uit.
Men zou, zegt de correspondent
van het „Handelsblad", er de tranen
bij in de oogen gekregen hebben,
wanneer men niet wist, dat hij al
weer mot scheidingsplannen rondliep.
Verteedering was er in zijn woorden
en verontwaardiging, beklag en drei
gement. Zijn rede had maar één ge
brek, maar ook alweer een gebrek,
dat alle deugden te niet deed: ze
was tè mooi, tè volmaakt, tè be
studeerd. Ze maakte bijna nooit den
indruk „echt" te zijn, regelrecht uit
zijn hart te komen.
Dit hinderde niet veel in zijn poli
tiek betoog, dat zakelijk blijven kon,
maar hoe valsch klonk vooral zijn
teederheidHoe is het mogelijk, dat
er toehoorders waren en ze waren
er die bewonderende „ah I's" lieten
hooren bij zyn smeltende of dreigende
perioden, die zoo volstrekt alle spon
taniteit, alle overtuiging mistenOm
het te lezen zal dit alles misschien
wel heel mooi zijn, maar bij het
hooren pakte het niet, omdat het
niet den indruk maakte „de waar
heid" te zijn.
Hij vertelt vervolgens de geschie
denis van den befaamden brief, door
hem aan zijn vorige echtgenoote ge
richt en door Calmette gepubliceerd.
Het was duidelijk, dat andere publi
caties zouden volgen en mevrouw
Caillaux ging hieronder zeer gedrukt.
Toen de brief „Ton Jo" verscheen,
kwam zij opgewonden bij haar man
in de kamer en zeide „Morgen zal
men ons geheele leven aan de groote
klok hangen. Dat gaat zoo niet lan
ger". Calliaux trachte haar te kla-
ineeren, raadde haar aan eens naar
Monier, Voorzitter van den minister
raad, te gaan, maar des middags
kwam zij uiterst opgewonden van
dit bezoek terug: naar de raeening
van Monier was er niets aan te doen.
Zij scheen te vragen om hulp en
Caillaux zeide: „Wees maar stil, ik
zal Calmette op zijn smslaan,
maar wachtmijn tijd af". Des na
middags was het ongeluk gebeurd.
Caillaux begaf zich dadelijk naar het
politie-bureau en zijne vrouw sprak
als eerste wensch uit. „Ik hoop dat
ik hem niet gedood heb". Caillaux
wijst er verder op, dat zijne vrouw
hevige martelingen heeft verduurd
tijdens de campagne vau Calmette.
Zijn woord dien morgen scheen haar
te kalmeerenin werkelijkheid is het
de aanleiding geweest tót haar daad.
Daar hij uiterst bewogen is, vraagt
hij eenige oogenblikken te mogen
rusten, hetwelk toegestaan wordt.
Onder het heengaan kust hij zijne
echtgenoote de hand en deze ziet
hem glimlachend aan.
Terwijl de zitting geschorst was
heerschte in de zaal een hevig tumult.
Na de hervatting roert Caillaux
eerst de historie aan van de „Figaro"
campagne, op touw gezet om den
man te treffen dien men wilde ver
pletteren. Alle middelen waren goed.
Caillaux laat alle aanvallen tegen
hem de revue passeeren.
„En het is al dat vuil, hetwelk haar
geest in verwarring heeft gebracht!"
roept hy uit, zich tot zijn vrouw
wendende.
Hij zal al het materiaal waarover
hij beschikt aanwenden om het Hof
en de jury te bewijzen dat er niets
overblijft van al de aanvallen, die
tegen hem gericht waren.
Sprekende over de Fransch-Duitsche
onderhandelingen verklaart hij:
„Als men er mij toe noodzaakt zal
ik hier alle bijzonderheden uiteen
zetten, maar ik druk degenen, die
mij er toe zouden dwingen, op het
hart, na te denken over de gevolgen."
„Als ik, gaat Caillaux voort, Cal
mette in hét leven zou kunnen terug
roepen door hem toe te staan mij op
nieuw door de modder te sleuren, ik
deed het ganscher harte."
Daarna gaat hij over tot de finan
cieels politiek van de „Figaro". Op
snijdenden toon houdt hy een requi
sitoir tegen dit blad.
Sprekende over de financieele on
dernemingen aan wier hoofd hij, naar
men hem beschuldigt, als president
van den raad van administratie zou
hebben gestaan, dringt hü er bij de
leden van de jury op aan, dat zij als
goede republikeinen naar hem zullen
luisteren. Dit geeft aanleiding tot
heftig gemompel achter in de zaal.
Caillaux verzocht geconfronteerd
te worden met de redacteur Latzarus,
naar aanleiding van hetgeen deze had
beweerd betreffende zekere diploma
tieke stukken.
Latzarus geeft de grootste ver
bazing te kennen over het feit dat
men, na eerst den nadruk te hebben
gelegd op de gevaren van het rucht
baar maken dezer stukken, thans van
hem eischt dat hij ze ruchtbaar
maken zkl.
Latzarus spreekt daarna over zijn
hoofdredacteur, van wien hij zooveel
hield, en dien Caillaux had laten ver
moorden.
(Heftige protesten in de zaal. Het
kost, den president moeite stilte te
verkrijgen).
Caillaux eindigde met de verzeke
ring, dat zyn optreden altijd correct
geweost is. Bij zijn vertrek hebben,
evenals tijdens de zitting, betoogingen
van voor- en tegenstanders plaats.
Derde dag.
Bij den aanvang der zitting con
stateert mr. Chenu, de advocaat der
tegenpartij, dat men dit strafproces
wil doen ontaarden in een politiek
proces. Caillaux wil de rechtzaal
verlaten met een certificaat voor zyn
nationaal loyalisme. Hiertegen komt
mr. Labori, de raadsman van mevrouw
Caillaux, op. De voorzitter van den
raad van beheer der „Figaro", de
heer Prestat, leest eene verklaring
voor, waaruit zou moeten blijken,
dat dit blad geenszins werkt met
Duitsch kapitaal. Chenu vat hierop
vuur en zegt tegen Prestat: „Gij
hebt u veel moeite gegeven. Gy hadt
kunnen volstaan met tegen Caillaux
te zeggen, dat hij liever niet hier
had moeten komen om het graf te
schenden, dat zijn vrouw gedolven
heeft". „Aanvaardt gij de verant
woordelijkheid voor deze woorden?"
vraagt, diep bewogen, Caillaux.
„Natuurlijk doe ik dat", antwoordt
de advocaat, waarna het incident als
gesloten wordt beschouwd.
Caillaux intusschen bewijst met
de stukken - i.c. met artikelen uit
dagbladen, die hij voorleest dat
buitenlandscbe banken hulp aan de
„Figaro" hebben verleend, Calmette
zoowel als Caillaux waren beiden
voorstanders van een zekeren toe
nadering tot Duitschland.
Hierna komen verschillende andere
getuigen. O. a. verklaart een winkel
bediende de werking van een brow
ning, waarop mevrouw Caillaux op
merkt, dat men niet te zeer verwon
derd moet zyn, dat zij er goed mee
wist om te gaan, daar zij veel ge
jaagd beeft en vuurwapens wist te
hanteeren. De heer Labayrie, gewezen
kabinets-chef van Caillaux, verdedigt
zijn politieke houding en bespreekt
de campagne in de „Figaro".
De heer Delbos, hoofdredacteur van
de „Radical" zegt bij zyn verhoor,
dat hij op den dag zelf, dat het drama
plaats had, n.1. den 16en Maart, ge
troffen was geweest door den staat
van opwinding, waarin mevrouw
Caillaux zich bevond. Zij maakte op
hem den indruk van een getergd dier.
De chauffeur Carlier vertelt hoe
zijn meesteres haar dag gebruikte.
Nog al bezwarend lijkt zijn verklaring,
dat mad. Caillaux hem verzocht de
driekleurige cocarde, die hij als be
diende van een minister droeg, van
zijn pet weg te nemen. Een andere
getuige verklaart, dat het onmogelijk
het rapport-Fabre kon zijn, dat me
vrouw Caillaux er toe had kunnen
bewegen haar daad te plegen, aange
zien meerdere Parijsche dagbladen
dit rapport in hun bezit hadden.
Er heerschte een algemeene span
ning toon de volgende getuige opge
roepen werd. Het is mevrouw Estra-
dère, gewezen redactrice bij de
Figaro", die bij het begin der
instructie verklaard had, dat haar
door Calmette een bedrag aan geld
was aangeboden, indien zij zich zekere
intieme brieven, welke de campagne
der „Figaro" konden steunen, wist
te verschaffen.
Deze dame verklaart: „Op zekeren
avond dineerde ik bij mevrouw Cail
laux en ik hoorde, hoe zij zich be
klaagde over de houding van mevrouw
Gueydan, die brieven aan Calmette
zou hebben aangeboden. Ik zeide haar
toen, dat mevrouw Gueydan integer
deel de aanbiedingen, die haar gedaan
waren, van de hand had gewezen en
dat Caillaux alles zou gegeven hebben,
om in het bezit te komen van den
brief „Ton Jo". Ik zweer, dat ik nooit
gehoord had van dezen brief, maar
dat Calmette mij voorstelde, om een
bezoek aan mevrouw Gueydan te
brengen, ten einde mij den brief
„Ton Jo" te verschaffen. Ik weigerde
en weldra moest ik wegens gezond
heidsredenen myn medewerking aan
de „Figaro" laten varen. Later
richtte Calmette aan mij een brief,
waaruit men zien kan, hoe deze over
my dacht." Deze brief wordt ver
volgens voorgelezen. Daarna gaat
mevrouw voort: „De brief „TonJo"
verscheen 2 maanden later. Ik weet
echter niet, op welke manier hy in
handen van Calmette gekomen iB.
Caillaux intervenieert en maakt
een toespelling op de intieme brieven,
waarmee mevrouw Estradère in ken
nis gesteld zou zijn. Deze antwoordt
echter, dat zij altijd slechts over den
brief „Ton Jo" gesproken had en zij
zweert, dat zij nooit een anderen
gekend heeft.
De zitting wordt vervolgens ver
daagd.
Na de pauze worden verschillende
getuigen a décharge gehoord. Zij ver
klaren, dat mevrouw Caillaux de
laatste dagen vóór de misdaad zeer
opgewonden was. De directeur van
de „Gil Bias" keurt de campagne
van de „Figaro" sterk af, de
overige verhooren betreffen de publi
ceering van de brieven. Een verslag
gever de de „Figaro" verklaart, dat
Caillaux gezegd heeft: „Ik heb ge
noeg van Calmette's aanvallen. Als
dat nog langer duurt, zal ik hem
myn getuigen zenden, en gij weet,
ik schiet goed". Caillaux, ondervraagd,
herinnert er zich niets van!
Het merkwaardigste gedurende al
deze verhooren was de houding van
den heer Caillaux. Sedert hij ge
tuigd heeft, mag hy evenals de
andere getuigen in de zaal aanwe
zig zijn en hü zit daar nu tusschen
de andere getuigen, dan heelemaal
vooraan, dan op een hoek van de
journalistenbank, steeds scherp den
geheelen loop van zaken volgend, nu
een goedkeurend knikkend, dan wenk-
brauwenfronsend, soms, als zijn naam
genoemd wordt, opspringend en aan
biedend onmiddelijk te komen weer
leggen of aanvullen. En datiseigen-
lyk het buitengewoon merkwaardige
van het proces geworden, die hooge
surveillance van den in de zaal aan
wezigen Caillaux op alles wat er ge
beurt.
Caillaux en Labori te zamen leiden
thans als het ware het proces. De
procureur-generaal en de president
van het hof zitten er Wjna als be
deesde figuranten. In andere groote
strafprocessen worden de getuigen it
charge, die wat tegen de beschuldig
den komen inbrengen, door den pro
cureur-generaal en den president ge-
woonlük gekoesterd en aangemoedigd,
terwyl de getuigen h décharge vaak
zuur aangekeken worden. Hier is het
tegendeel 'tgeval, of liever de getuigen
a décharge worden met groote voor
komendheid behandeld, de getuigen,
die iets tegen mevr. Caillaux komen
inbrengen, zien zich aan Labori en
Caillaux overgeleverd, zonder dat de
procurour-generaal of de president
een hand uitsteken om de ongeluk-
kigen uit de vervaarlijke klauwen
van deze beide heeren los te krijgen.
De heer Caillaux wil van dit proces
blijkbaar niet alleen een vrijspraak
van zün vrouw maken, maar ook
een soort vrijspraak en triomf voor
zichzelf. Hij schijnt tot nu toe niet
kwaad of weg, maar men moet het
vervolg nog afwachten, daar de jury
een zoo onberekenbaar lichaam is.
Toch heerscht sedert de publicatie
van de akte van beschuldiging de
meening in het paleis van justitie,
dat het wel niet al te slecht voor
de beschuldigde zal afloopen.
De feeBngrottan van Saalfeld.
Onder de vele holen, die in de
laatste jaren in Duitschland ontdekt
zün, trekken tegenwoordig de zgn.
feeëngrotten van Saalfeld in Thuringen
sterk de aandacht. Dit zün geen langs
natuurlü'ken weg, door oplossing in
kalksteen ontstane holten, zooals met
de in Thuringen ook voorkomende
druipsteengrotten het geval is. De
Saalfelder grotten zij'n slechts oude
münen in zwarte, silurisehe leien,
waaruit vroeger aluin en vitriool werd
gewonnen. Deze ontginning is reeds
tegen het einde der middeleeuwen
begonnen, doch nu reeds sedert lan
gen tijd gestaakt. De oude münwer
ken zijn vervallen en door een toe
val zy'n zy enkele jaren geleden
weder ontdekt en ontsloten. De aan
blik, welken zij boden, was in hooge
mate verrassend. Door uitlooping van
de aluinleien zijn zeer- merkwaardige
mineraalvormingen tot stand geko
men, die het dak en den vloer en
ten deele ook de wanden bedekken.
Nu eens zyn het druipsteen vormingen
als stalakieten en stalagmieten, dan
weder terrassen of opvullingen. Het
merkwaardige van dit voorkomen ligt
echter in de delfstoffen, die zich in
deze oude mynen hebben afgezet. Het
zün hoogst zeldzame mineralen, die
nauwelüks elders op de wereld aan
getroffen worden. De hoofdrol speelt
diadochiet of fosforijzersinterdaar
naast komen ook pissofaan, melaute-
riet en allofaan voor. Daar deze nu
eens hemelsblauw, dan weer smaragd
groen, soms ook bruin en niet zelden
helder wit zijn, bieden deze grotten
het beeld eener zelzame kleurenpacht.
Büzonder interessant is, dat men
hierin de ontwikkeling der stala
kieten geheel volgen kan. Het zün
eerst bewegelijke slijmdraden, die van
boven af langzamerhand verharden
en later, naar het schijnt, ook weder
uiteenvallen. Verder i6 het hier voor
komen van kolossale hoeveelheden
waterhoudend ijzerfosfaat in den
vorm van bergboter zeer merkwaar
dig. Dit zijn slecbts enkele trekken
van het mineralogisch zoo merkwaar
dige geheel dezer feêngrotten, die
door den Pruisischen geoloog dr. H.
Hess von Wichdorff zijn ontdekt.
Worit van Walvisschenvlsesch.
Reeds lang is het den Noren en
in het bijzonder de Noordsche vis-
scherü-bevolking bekend, dat het
vleesch van den Walvisch feitelijk
zoogdier een puik voedingsmiddel
is. Niettemin is er tot nog toe weinig
werk van gemaakt, om het als zoo
danig in te burgeren, integendeel bij
de vangst dezer visehsoort was het
enkel te doen om de traan en het
vet. Het vleesch wist men eenvoudig
niet te benutten en liet het verloren
gaan. Nu en dan bereidden Noorsche
visschers uit den kwistigen overvloed
op primitieve manier een goede ham,
of sneden de beste stukken uit een
Narwal die het eerst voor vleesch-
voeding in aanmerking komt - in
reepen, welke in de lucht gedroogd,
jaren lang bruikbaar bleven. De Noor
Hvistendahl werd daardoor er toe ge
bracht een proef te nemen, of wal-
visschenvleesch niet voor worstberei-
ding zou zijn aan te wenden. Die proe
ven zün nu eens gelukt, dan weder mis-
geloopen, doch ten stotte is men er
toch in geslaagd het bewijs te leveren,
dat zoodanige bereiding mogelijk is.
Bekende geleerden in de leer dei-
voedingsmiddelen hebben zich veel
moeite gegeven, de bereiding alzijdig
na te gaan en te onderzoeken, en
hebben het zoover gebracht, dat uit
het vleesch van den narwal en potwal
een worstsoort te fabriceeren is, welker
smaak heelemaal niet aan zeevisch
doet denken. Niet alleen gewone
metworst en saueüsjes, ook bloed
worst, zult enz. worden geleverd en
uitmuntend van smaak. Zulke waar,
ofschoon meer dan twee jaar oud,
bleek by onderzoek nog volkomen
frisch van reuk en smaak en onver
anderd van kleur. Dr. Röhrig, van
den keuringsdienst te Leipzig, schrijft,
dat walvischvleesch zich uiteriyk reeds
onderscheidt van rundjvleesch,wijl er
geen vet en spierstrepen door loopen.
Gekookt en gebraden ziet het er
heelemaal niet uit als vischvleesch,
maar meer als mager rund vleesch,
vrij van visschigen, tranigen smaak.
•Als eerst het vooroordeel maar over
wonnen is, zal mende waarde erken
nen van dit nieuwe voortreffelijke
voedingsmiddel, dat door züne goed
koopte - 12 centen het pond -
vooral het volksbelang ten goede zal
komen.
BEN PRETMAKER.
Jante: Toe pa, laat me eens in
den draaimolen zitten?
Vader: Neen, het is met jou een
aaneenschakeling van pretjes jongen
Gisteren heb je door een gat in het
zeildoek in het paardenspel mogen
küken, vandaag heb ik je haar laten
knippen, morgen word je ingeënt
waar moet dat met je heen?
Boekbespreking.
Sotrabajaseh Marinegebouw.
Wij ontvingen het Jaarverslag 1913
van de bovengenoemde vereeniging.
Het verslag is verlucht met een
aantal fraaie reproducties van de
photos van het nieuwe gebouw. In de
toelichting wordt het voordeel aange
toond van de oplossing der vereeni
ging in den Bond v. Minder Marine
personeel. Deze heeft f5000.- voor
het nieuwe gebouw geleend, terwijl
een tweede leening van f5000.- te
