HELDERSGHE COURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
Kalmte.
Puralimento's
Uit alle landen.
Telegrammen
van Maandag.
No. 4345
DINSDAG 4 AUGUSTUS 1914
42e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37£ 45 0.75
Modeblad 65 75 „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet) 30 cent. Elko ragel meer G ct
Ingeionden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elko regel meer 15 cent
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hcoger berekend.
Broote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2* cent
Het eerstvolgend nummer
van ons blad verschijnt
Donderdagmiddag.
Ons eerste woord moet er vandaag
een zijn, om tot kalmte aan te manen.
Er is voor het oogenblik geen enkele
grondige reden voor ongerustheid.
Ons land is in den oorlog neutraal,
en er bestaat alle kans, dat onze
neutraliteit zal worden ontzien.
Eenige aanwijzing, dat dit niet het
geval zoude zijn, is er voorshands niet.
Mocht onverhoopt eene der oorlog
voerende partijen handelingen plegen,
die met onze onzijdigheid niet over
een zijn te brengen, dan zijn wij
gereed, om onze neutraliteit te hand
haven. Met groote kracht en volko
men zekerheid heeft onze regeering
de maatregelen genomen, die daartoe
noodig zyn. De mobilisatie is in
geregelde orde verloopon; aan onze
grenzen wordt de noodige werkzaam
heid betracht; onze zeegaten zijn
voor een deel afgesloten, en voor-
zoover dit nog niet het geval is, ge
reed om elk oogenblik te kunnen
worden veisperd.
De leiding van leger en vloot zijn
aan bekwame en krachtige hand toe
vertrouwd. Wie het verloop van de
gebeurtenissen, die verleden week in
ons land hebben plaats gegrepen,
aandachtig gevolgd heeft, wordt ge
sterkt door den indruk, dat hetgeen
thans noodig is, in orde is. De daden,
die van de regeering uitgaan, getui
gen van vastberadenheid en zelfver
trouwen.
Maar wat de regeeriug nu in de
eerste plaats behoeft, waar zij recht
matige aanspraak óp heeft, is, dat
thans ook de burgerij in al hare
geledingen haar vertrouwen aan den
dag legt, door kalmte en rustigheid.
Niettemin schijnt een gedeelte van
onze burgers de oud-Hollandsche
deugden verloren te hebben. De
wildste, de meest dwaze geruchten
doen de rondte, en er kan zoo gek
geen bericht worden rondgestrooid,
of er zyn er die er geloof aan slaan.
Banken worden bestormd, alsof heel
het Nederlandsche crediet te loor is
Levensmiddelen worden in-..
in, in alle hoeken des lauds,
met hoeveelheden, als ware heel
Nederland één groote vesting, die een
beleg van zes maanden zal hebben
te doorstaan.
Dit alles is dwaas, en dom. Het
is dwaas, te gaan handelen, alsof alle
spaarbanken de Rijkspostspaarbank
incluis n.b.en banken nu in eens
hun soliditeit hebben verloren, zoodat
men niet beter kan doen, dan zijn
geld op te vragen. Het is daaren
boven uiterst dom, zich te verbeelden,
dat onze spaarpenningen in deze tij
den beter bewaard zijn in onzen zak
of in een kous of wat men nog an
ders als safeloket zou willen gebrui
ken, dan in de stevige kluizen
kluizen, die misschien een bombar
dement zouden kunnen doorstaan -
van eene bank. De Nederlandsche
Bank is ook nu zoo secuur als altijd.
Wie zich voor een Bankbiljet één
cent ;ninder laat uitbetalen, dan het
op het biljet vermelde bedrag, laat
zich afzetten. Bankbiljetten zijn en
blijven wettig betaalmiddel, en wie
iets gekocht heeft en betalen moet,
doch geen klinkende munt bezit, heeft
recht, dat zijne betaling in bankbil
jetten zal worden aangenomen.
Er is nog iets noodig, behalve
"kalmte en rust: vaderlandsliefde. Dat
wil op het oogenblik vooral zeggen:
afwezigheid van elk verlangen, om
zich de moeilijke tyden, die natuur
lijk ook ons land hebben zal, ten nutte
te maken, om zich te verrijken. Wie
thans zonder noodzaak prezen op
slaat, handelt op eene wijze, waar
voor geene woorden te sterk zijn.
Voor ons liggen circulairen van groote
ondernemingen, fabrikanten van din
gen van dagelijksche behoeften, die
niet schromen, hunne prijzen met
25 pet. op te slaan, betaling vooruit.
Betalen die zaken hun inkoopen
het geldt zaken, wier grondstoffen
tengevolge van de stoornis in het
verkeer uitermate in prijs zijn ge
daald nu óók een kwart hooger?
Wij hoordon van eene bekende
fabriek, die de prijzen voor een
artikel van dageHjksch verbruik
eveneens met een vierde verhoogd
heeft, betaling contant en in baar
geld nog wel. Dat is schandelijk.
Het publiek is geneigd, den kleinen
verkooper de schuld te geven. Men
meent, dat deze de willekeurige
prijsverhoogingen maakt. Er zijn er
wellicht, die bet doen. Maar wy
mogen erop wijzen, dat de kruidenier,
de winkelier nipt steeds de schuldige
is. De schuldige is elk, die den
nood van zijn land ten bate
van zijn zak exploiteert. In
dezen tyd!
Wij resumeeren. Kalmte, vertrou
wen, belangeloosheid! Dat zijn de
drie, waaraan in deze benarde dagen
de goede vaderlander zal worden
herkend.
Er zijn er zoo velen, zeer velen;
de over-overgroote meerderheid is
zoo. Het zal nu blijken zonder
eenige uitzondering van rang, stand,
geloof of politieke partij. Wanneer
die allen hun bedaardheid hernemen,
zullen in deze abnormale tijden in
twee, drie dagen betrekkelijk normale
omstandigheden teruggekeerd kunnen
zijn. En zoo kan althans voor een
deel do ramp, die de oorlog over
heel de aarde zal brengen, van ons
land worden afgewend.
Niet elkeen kan met de wapenen
zyn land dienen, doch op ons allen
rusten hooge plichten, die niet mogen
worden verzuimd.
Dat dit dan ook blijke!
(N. Rott.'Ct.)
De groote oorlog.
De groote oorlog is begonnen. Wij
hadden gehoopt, millioenen bange
harten hadden gehoopt, dat hij nog
af te wenden was. Geen oorlog is
onafwendbaar voor hij er is, en
mocht men juist nu niet hopen, dat
deze ontzettende ramp, ook nog in
het allerlaatste uur, voorkomen zou
worden
Want Duitschland wilde den oor
log niet. Er is geen twijfel aan, de
Keizer heeft tot het uiterste voor
het behoud van den vrede gewerkt,
zelfs nadat het bovel tot mobilisatie
in Rusland was gevallen. Frankrijk
wilde den oorlog niet. Ondanks de
revanche-gedachte, die er nog zoo-
velen bezielt, wilde het den vrede
bewaren. Engeland wilde den oorlog
niet. Zijn regeering heeft niet opge
houden zijn bemiddeling aan te bieden.
Zoo deden de regeeringen, en de
volkenHet vredeswerk der laatste
tientallen jaren is niet vergeefsch
geweest, want nooit heeft de af
schuw van den oorlog zich zoo luide,
zoo sterk, by monde van zoo in
vloedrijke en hooggeplaatste personen
geuit als nu. Was er bij Duitschers,
bij Franschen, bij Engelschen geest
drift voor een oorlog? Wij laten ons
niet meer van de wijs brengen door
opgeblazen berichten over straatbe-
toogingen, zielkundig trouwens zoo
licht te verklaren, en door de taal
van chauvinistische bladen, maar
denken aan de groote massa van het
volk, aan de arbeiders, die zich met
zooveel nadruk tegen den oorlog heb
ben verklaard, aan de stille werkers
in den lande, aan de vrouwen, die
hun mannen en zonen, hun broeders
en geliefden met hun geluk zullen
zien wegtrekken. Neen, de yolken
wilden dezen oorlog niet.
En toch is het er toe gekomen.
Vergeefs heeft de diplomatie, ver
geefs de stem van het verstand en
van het hart der naties gesproken.
De oorlog is er. Oostenrijk begon
tegen ServiG het zal dat voor de
geschiedenis moeten verantwoorden
Rusland komt Serviö te hulp, be
dreigt Oostenrijk; Duitschland, dat
ook voor zyn eigen behoud, zijn bond
genoot niet kan laten neerwerpen,
staat het bijFrankrijk kan Rusland
niet alleen laten; laat het drievou
dige verbond Italië inderdaad keus?
Zal Engeland zich onzijdig houden?
Kan Spanje, bij Frankrijk aangeslo
ten, er buiten blijven? Zal de Balkan
rustig toezien? Wat zal Japan doen
Zoo zal straks Europa in vlam
staan en de brand zal zich verder
uitbreiden. Als wy denken aan de
verschrikkingen van den modernen
oorlog, met de vernielkracht van de
wapenen van nu, wat er te land,
ter zee met de dreadnoughts en
de duikbooten - en in de lucht zal
gebeuren, als wij bedenken, dat
het legers van millioenen zijn die
op elkaar zullen worden geworpen,
dan worden wij van ontzetting ver
vuld. En de verwoesting, de schade,
de ellende die deze oorlog zal bren
gen Wat heeft niet reeds de vrees
voor zijn komst materieel oen on
heil gesticht! Wat zal er nog ge
beuren?
En temidden van dien vreeslijken
strijd der volken staat Belgie, staat
ook ons land. Wij hebben geen twist,
met geen der partijen. Wij zyn tegen
geen enkelen staat gekant, voelen
geen haat voor eenig volk. Wij ver
langen alleen, dat men ons met rust
zal laten, onze onzijdigheid eer
biedigen.
Wij gelooven, dat men ons land
ook met rust zal laten. Onze onzij
digheid kan alle partijen ten voor
deel zijn. Maar mocht het anders
loopen, dan zullen wij ons verdedi
gen, met de vastberadenheid, die in
ons volk is blijven leven, met het
vuur, dat het behoud van onze on
afhankelijkheid waard is en met
vertrouwen op onze dougdelijke
kracht. De Koningin en heel haar
volk is daartoe besloten.
Inmiddels houden wij, schoon met
bezorgd gemoed en onder den diepen
indruk van dezen wereldschokkender
tijd, het hoofd koel, en hopen, dat
deze beproeving ons gespaard zal
blijven. Maar zoo neen, dan kennen
wij onzen plicht. („N. Rott. Ct.").
logsnood zoolang mogelijk hun ge-
regelden gang houden voor het ge-
heele volk; allereerst voeding, dan
orde, en onderlinge hulp. Het is hier,
dat de niet-strijdenden machtig kun
nen meewerken tot behoud van hun
land.
Als de oorlog over ons komt, moet
in elke Nederlandsche stad de niet-
strijdende man, en een klein deel
der vrouwen, zich vrijwillig beschik
baar stellen tot het doen van bur
gerlijken dienst.
SAMENWERKING VAN 6URGER5
BIJ OORLOGSGEVAAR.
Wat in dezen tijd van hooge po
litieke spanning gebeuren k3n bin
nenkort, weet niemand. Het is ijdel,
daarover te spreken.
Maar één ding is zeker: indien de
groote Europeesche bom barst, vliegt
een van de scherven tegen ons land.
Ook daaraan is niets te doeD;
behoort tot het lot der volken.
Na honderdjarige rust want de
Belgische ruzie van 1830 telt niet
mee bomt dan het Nederlandsche
volk voor het eerst weer te staan
voor nationaal doodsgevaar.
Waar de jongere mannen recht
streeks zullen strijden om dat ge
vaar te keeren, is het plicht der
oudere mannen en van de vrouwen
om alles te doen wat zij eenigs
kunnen, tot behoud.
Tal van dingen moeten bij oor
HOE LANG KAN DE FRANSCH-OUITSCHE
OORLOG DUREN?
In zijne druk besproken en veel-
dezen brochure „La prochaine
guerre", in 1912 verschenen, houdt
Charles Malo, schrijver o.a. van het
standaardwerk „Dictionnaire Militai-
zich onder meer bezig met de
vraag, hoe lang een toekomstige
oorlog die thans vreeselyke wer
kelijkheid in geworden tusschen
de groote landengroepen van Europa
zou kunnen duren.
Al kan deze vraag natuurlijk niet
anders dan door de praktijk worden
beantwoord, toch kan het belang zijn,
haar ii priori te beschouwen.
Daarbij moet in du eerste plaats
in het oog worden gehouden, dat
men den duur van deze monster
achtige worsteling niet alleen en
uitsluitend van zuiver militaire over
wegingen kan afleidenoverwegingen
van economischen, financieelen en
zelfs maatschappelijben aard zullen
hierbij een groot gewicht erlangen,
en een tot dusverre onbekenden in
vloed uitoefenen.
Noch de oorlog van '70, noch de
geweldige koloniale veldtocht, wat
n waarheid de oorlog in Mandsjoerije
was, zouden daar een denkbeeld van
kunnen geven.
Het zijn niet langer twee legers
als men alleen Frankrijk en
Duitschland beschouwd maar twee
groote naties, die zich op elkander
zullen werpen. Al mogen de troepen
der eerste linie het millioen aan
weerszijden nauwelijks bereiken of
slechts weinig overschrijden, zoo
is het niet twijfelachtig, of inderdaad
zullen, aan beiden zijden, reeds ge
durende de eerste dagen 3 a 4 millioen
man worden gemobiliseerd.
Zekerlijk zal men dezen niet dade
lijk in het vuur zenden, maar men
heeft hen toch plotseling aan hun
bezigheden onttrokken, en hun af
wezigheid zal een onmiddelijken te
rugslag hebben op een tiental mil
lioenen individuen, en een onmidde
lijken op bijna de gansche natie.
Op het door de telegraaf overge
brachte signaal zullen alle valiede
mannen van 20 tot 45 jaar, patroons,
employé's, landarbeiders op hetzelfde
oogenblik hunne kantoren, fabrieken,
werkplaatsen, winkels, akkers verla
ten de requireeringscommissies
eischen op 't zelfde oogenblik paarden
en vervoermiddelen op; de spoor
wegen worden uitsluitend door het
leger-bestuur gebruikt en zijn over
laden met reservisten en oorlogsbe
hoeften.
Met één slag zijn dus landbouw,
handel groote en kleine nijverheid
voor langen tijd lam gelegd. Men
zal hun misschien „slechts" 50 pCt.
van hun personeel ontnemen, maar
in onzen tijd kan, naar men weet,
de afwezigheid van één enkel werk
man-specialiteit een geheele werk
plaats in de war sturen.
Bovendien zullen de particulieren,
door den oorlog in hun verdiensten
getroffen, in hun roerende en onroe
rende inkomsten, in hun loonen,
zooveel mogelijk hun inkoopen en
bestellingen beperken. Bij gebrek
aan crediet, arbeiders en afzetmarkten,
zullen bijna alle fabrieken (behalve
die voor het leger werken) hare
deuren sluiten, en de arbeiders, die
niet mee uitrukken, zijn veroordeeld
tot werkloosheid. Hetzelfde geldt
voor de kleine fabriekanten, die hun
gewone koopers missen. De overal
vertraagde en zelfs opgeheven han
delstransacties, het tot het strikt
noodzakelijke beperkte handelsver
keer, het ingekrompen crediet, de
geldschaarschte, het gebrek, of min
stens het ongemak in bijna alle
geziDnen dit zullen de onvermij
delijke gevolgen van den grooten
oorlog zyn.
En op dit den duur, en niet alleen in
't land, welks wapenen ongelukkig
zijn geweest, maai' dadelijk, in de
eerste dagen der mobilisatie reeds.
Zelfs bij de onzijdigen, in geheel
Europa, in de gansche wereld zelfs,
zullen zij zich doen gevoelen, #om
nog na te duren, lang nadat de
vijandelijkheden beëindigd zullen zijn.
Alleen reeds bij het overwegen
van deze in ruwe trekken aange
duide wanorde in het economisch,
civiel en maatschappellijk leven der
naties, aangericht door een oorlog
waarbij alleen Frankrijk en Duitsch
land en a forteriori, door een
krijg, die alle of bijna alle groote
Europeesche mogendheden zou
meesleepen zal men niet mo
gen aarzelen, het als materieel en
moreel onmogelijk te beschouwen,
dat die oorlog langer dan eenige
weken duurt, zes of zeven misschien,
twee a drie maanden hoogstens.
Men behoeft slechts de ontzettende
uitgaven te beschouwen die i
oorlog direct zal veroorzaken en de
milioenen, die hy dagelijks zal ver
slinden voor het onderhoud ei
bewapening der legers van de eerste
en de tweede linie, om tot do over
tuiging te geraken, dat geen enkele
staat bij machte zou zijn, deze on-
Ingezonden Mededeeling.
Blikgroenten, Tafelzuron, Jams,
Limonades, etc.
zuiverder en smakelijker zijn dan
elk ander fabrikaat,weet iedereen,
maarweet gij ook, dat zij
niet duurder zijn?
De geneeskundige commissie:
l'rof. Dr. P. RUITHNOA,
Prof. Dr. R. H. SALTEÏ,
Prof. P. v. d. WIELEN,
Hooglceiaron aan de Amsterd.ünlversiteit,
geeft u de meoat mogelijke garantie voor
hygiënische bereiding en volkomen zuiver
heid dor artikelen.
Gegarandeerd vrij van kleur
stoffen en conserveermiddelen.
Hygiënische Fabriek van Verduur
zaamde Levensmiddelen Amsterdam.
kosten langer te bestrijden, hoe groot
ook zijn rijkdom en zijn krediet zou
zijn.
Nh dezen termijn zou zich een
crisis voordoen van een zoodanigen
omvang, dat- deze voldoende zou zijn
om de oplossing te forceeren, zelfs
al zouden de militaire gebeurtenissen
daartoe niet toereikend zijn geweest.
DUITSCHLAND.
Berlijn, 1 Augustus. De Lokal-An-
zeiger schrijft over den oorlog
Het oprechtelijk vredelievende
Duitsche volk heeft er zich mee ver
zoend zij het ook niet zonder zorg,
doch met de overtuiging dat het zoo
heeft moeten zijn. En dit „moeten"
zal het met opofferingsgezindheid
dragen.
Evenals wij in het afgeloopen jaar
zonder één trilling der oogleden het
besluit namen tot een ontzaglijke
legeruitbreiding, evenzoo zenden wij
thans zonder vrees dit groote leger
den vijand tegemoet. Het leger zal
het vertrouwen van volk en keizer
niet beschamen. Het zal het zwaard
zöö voeren, dat het dit weer met
eere in de scheede kan steken.
Het BerliDer Tageblatt schrijft:
üit de officieele uiteenzetting blijkt
zonneklaar, dat de Russische regee
ring tegenover defr Duitschen keizer
en de Duitsche regeering een onwaar
dige misleidingskomedie heeft ge
speeld. Het is duidelijk dat Sasonof
met opzet de zaken tot het uiterste
heeft gebracht, terwijl hy in samen
werking met eeDige grootvorsten en
andere tegen Duitschland gekante
elementen elk vergelijk wilde ver
ijdelen. Hij heeft een verantwoorde
lijkheid op zich genomen, dat zelfs
voor grootere figuren dan hij te mach
tig zoü zijn geweest.
De Vossische Ztg. schrijft:
De vijand van het Duitsche volk
vindt dat volk tegenover zich als
een in waarheid eensgezind volk van
broeders. Door bloed en ijzer Werd
onze eenheid veroverd; met bloed en
ijzer zullen onze legers het eensge-
gezinde, groote Duitsche rijk verdedi
gen.
De Tagliche Rundschau schrijft:
De wereld zal verbaasd staan,
wanneer zij hoort en leest tot een
hoe hooge mate van leugenachtig
heid de Russische politiek gegaan is,
De Tsaar zelf zal voor de Wereld en
de Geschiedenis de smet niet meer
van zich kunnen afwasschen, dat hij
zijn keizerlijken vriend op de snood
ste w(jze in porsoon heeft misleid.
En de Deutsche Tagesztg.vermaant
Thans moet alles zwijgen, dat een
scheiding tusschen de verschillende
klassen des volks zou kunnen ver
oorzaken. Thans moet enkel de her
innering over zijn aan den Grooten
Tijd en zijn erfenis.
BELGIË.
Brussel, 2 Augustus! De Belgische
mobilisatie is vlug van stapel ge-
loopen. Er zijn reeds zes divisies in
fanterie en een divisie cavalerie ge
reed om naar de grens te vertrekken,
terwijl eveneens het vestingleger ge
heel compleet is en de stukken in
de forten in batterij worden ge
bracht. Verwacht werd, dat nog vijf
lichtingen worden opgeroepen. Heden
ochtend zijn alle onderwijzers, die
deel uitmaken van de Roode-Kruis-
afdeeling naar hun standplaats ver
trokken.
De chef van den genei-alen staf
heeft aan een journalist verklaard,
dat de machine uitstekend function-
neerde, terwijl de geest der troepen
algemeen zeer geroemd wordt.
„La Vingtième Siècle" schrijft:
„Geéindigd zijn de politieke twisten.
Uit is het met den taal- en klassen
strijd. Geheel het land, zoowel de
gewone burgers, als de edelen en
onze arbeiders, allen leggen bewijs
af van een opofferende vaderlands
liefde, welke eerbied afdwingt."
zelf sprekende houding met eenige ge
ruststellende woorden teillustreeren.
De Duitsche troepen zullen het Bel
gische grondgebied niet binnendrin
gen. Er zullen zich ernstige gebeur
tenissen afspelen; gij zult misschien
het dak van uw buurman in brand
zien staan, maar uw eigen woning
zal gespaard blijven."
Brussel, 2 Augustus. Do koning
heeft het opperbevel over de gemobi
liseerde troepen op zich genomen.
Het hoofdbestuur der socialistische
partij heeft een manifest opgesteld,
waarin de soldaten aangespoord wor
den, hun plicht te doen en het land
te verdedigen. In de Kamerzitting
van Donderdag a.s., zal de heer Van-
dervelde over dit onderwerp een ver
klaring afleggen, waarin hij de maat
regelen zal goedkeuren, die genomen
zijn, ter verdediging der Belgische
neutraliteit.
Brussel, 2 Augustus. Het hoofd
bestuur der arbeiderspartij heeft in
een spoedvergadering besloten, van
iedere betooging in de straten af te
zien. Verder werd besproken in wel
ken zin het manifest aan de bevol
king moet luiden, hetwelk ten slot
te als volgt gesteld werd:
Overtuigde socialisten, gij weet, dat,
terwyl wij pogingen in het werk stel
len om een binnenrukken op ons
grondgebied te beletten en aldus ons
wettig recht van verdediging uitoe
fenen, wij tegelijkertijd medewerken
tot de bescherming der politieke vrij
heden en der democratie van Europa
tegen de militaristische barbaarsc-h-
heid.
Het bestuur besliste verder, dat
de socialistische Kamerfractie stem
men kon voor de kredieten ten be
hoeve der mobilisatie, het onderhoud
der soldaten en van de burgerlijke
bevolking.
Luxemburg, 2 Augustus. De trein
uit Straatsburg, die hier om 12.40
uur moest aankomeu, kwam met
een uur vertraging binnen. Hy was
voornamelijk gevuld met Belgen en
Engelschen, die uit Zwitserland terug
keerden.
Een bediende van de slaapwagens
verklaarde, dat te Luxemburg een
parellel-3poorlyn door een Duitschen
trein werd ingenomen, gevuld met
soldaten, met de bajonet op het
geweer.
Het station was door militairen
bezet en geen enkele reiziger kreeg
verlof om in dien trein plaats te
Het Journal de Bruxelles", officioel
orgaan van de Belgische regecring,
zegt, dat Duitschland, evenals Frank
rijk, de meest besliste verklaring heeft
afgelegd voor de eerbiediging der Bel
gische neutraliteit. Aan eem mede
werker van de „Soir" heeft de Duit
sche gezant te Brussel, von Below
Saleske, het volgende verklaard:
„Bij ons heeft altijd de gedachte
voorgezeten BelgiG's neutraliteit niet
te schenden Todien de Fransche ge
zant een derg 'ike verklaring beeft
afgelegd, dan de hy dit om een yan-
Brussel, 1 Aug. Gisteravond heeft
wel is waar, de president van den
Ministerraad, de heer De Broqueville,
de vaste hoop uitgesproken dat Bel-
gié's neutraliteit niet zal worden
geschonden. Wel is waar, wijzen
telegrammen, van de grensgemeenten
ontvangen, op het feit, dat de troepen,
die, op Duitsch grondgebied, dicht
bij Luik en in het kamp te Elsenborn
stonden, neêrwaarts afzakken naar
de Fransche grens toe, terwyl de
Fransche legerkorpsen, die langs de
Belgisch-Fransche grens waren opge
steld, eveneens naar het oosten schij
nen te convergeeren. Zóó zijn er in
het kamp te Elsenborn voor het
oogenblik niet meer dan 28000 man
aanwezig en, al mocht deze strijd
macht ten gevolge van de mobilisatie
nog op ruime wijze worden versterkt,
deze macht kan toch niet volstaan
om, mocht Duitschland het Belgisch
grondgebied willen schenden, in kor
ten tijd den weg vrij te makendoor
de forten der Maasvallei heen.
Dit zegt men hier. Doch niettemin
heerscht de groote vrees, en de over
tuiging wordt hier openlijk uitge
sproken, dat België in den oorlog
zal worden betrokken en er erg aan
toe zal zijn, indien het Servisch-
OostenrijkscheconflictzichtotDuitsch-
laud en Frankrijk uitbreidt.
Of België's onafhankelijk bestaan
waarlijk bedreigd is; of Duitschland
tegenover België, om Nederland bui
ten de zaak te laten, annexatieplan
nen koestert, voor 't geval dat het
zegevierend uit den stryd zou thuis-
keoren, is een eventualiteit dio te
Brussel druk wordt besprokenmaar
meer dan praat in den wind is dit
niet, waar alle zekerheid omtrent
Duitschland's geheime plannen ont
breekt, om niet te spreken van den
uitslag dos oorlogs, die niemand toch
kan voorzien. Eenige verademing
heeft niettemin gebracht de verkla
ring van Lord Grey, dat, wat er ook
gebeuren moge, Bolgië's onafhanke
lijkheid door Engeland gewaarborgd
blijft. Men mag in overweging nemen
dat, mocht Duit3cbland Belgie bij
het rijk inlyven, deze annexatie
daarom toch nog de macht van het
Keizerrijk niet zal versterken. Men
denke aan Elzas-Lotharingen, men
denke aan Polen. De ruwe hand van
Pruisen heeft het nog niet zoo ver
weten te brengen, dat alle nationaal
gevoel in die streken uitgedoofd of
zelfs tot bang zwijgen gebracht zij.
Aan deze onuitdoofbare brandpunten
van intellectueelen opstand heet
Duitschland reeds genoeg te hebben.
Engeland, trouwens, - en de Brit-
sche pers heeft het ook in deze dagen
herhaaldelijk te kennen gegeven -
zal nooit dulden dat Duitschland zijn
macht uitbreide tot de Noordzee, en
Antwerpen bezettene canon,
zooals Napoleon zeide, b r a q u
sur le coeurde 1'Angleterre.
Dat Nederland en BelgiG onafhanke
lijk blijven, kan als een levensquaestie
voor 't economisch Engeland worden
beschouwd. En men denkt dat Duitsch
land ook d&arom zal vermijden, den
weg dóór Belgie heen te kiezen om
n.l. den Britten geen gelegenheid te
sn een legor op Belgisch grond
gebied te debarqueeren.
Welk leger, versterkt met Belgische
en eventueel Nederlandsche troepen,
een niet te onderschatten rol zou
kunnen spelen, en, in elk geval,
Duitschland zou verplichten in het
Noorden een heel wat sterker leger
onderhouden en werkzaam te stel
len dan het wel zal wenschen.
Maar deze quaestie behoort gelukkig
nog tot een laat ons hopen niet te
verwachten toekomst. De gestelde
vraag is: welk gedeelte des landszal
van 't oorlogsbedrijf hebben te lijden,
mocht de neutraliteit toch geschonden
worden. De Fransche gezant te Brus
sel heeft verklaard dat Frankrijk de
Belgische grenzen zou eerbiedigen en
alleen maatregelen zou treffen indien
een andere mogendheid eerst de grens
overschrijdt. Het gevaar, en dit is
hier de algemeene meening, kan dus
alleen van de zijde van Duitschland
komen. Zullen de troepen van den
Keizer in casu den weg nemen dezer
zijds van de Maas?*) Dan moeten zij
ook door Hollandscb Limburg trekken.
Maar dan ook mag worden gevreesd
dat Brussel, trouwens een open plaats,
niet lang veilig zal wezen; dat de
Koning en de regeering met spoed
Antwerpen zullen moeten vervoegen
en dat dan Belgie weer de champ de
bataille de 1'Europe zal wezen. Doch
algemeen geldt de meening dat dit
niet gebeuren zal, wijl, zooals ik
hooger zei, Duitschland er minder
moet aan houden de beide kleine
rijken der lage landen aan de zee in
't harnas te jagen, zamen met Enge
land, waarvan de houding dan eerst,
naar wordt gezegd, agressief zal
wezen.
Een tweede weg ligt generzljds van
de Maas, door een deel der provincie
Luik en door de Ardennen. Een korte
weg ofschoon heel wat bergachtiger
en lastiger. En hier hoopt'men dat
als dan toch het ergste gebeurt, dat
erge, dat afschuwelijke beperkt bfljve
tot dat gedeelte des rijks. Of een
enkele voet van den vaderlandschen
grond door den vijand dien men niet
eens in dit geval een vijand noemen
kan! wordt betreden, ofhetheele
grondgebied van het land: de hoon,
de smart zijn even groot. Maar toch
mag men de hoop uitspreken dat,
als de kwaal toch moet woeden, den
kring waar zij ellende sticht zoo klein
mogelijk worde gehouden. En dit is
de eenige verademing, hier gekend.
Dit is het weinigje frissche lucht, dat
hier kan worden ingeademd. Anders
is de angst hier onder 't volk zóó
groot dat men stikt.
Men weet, dat telegrammen dit al
meldden.
FRANKRIJK.
De Fransche Mobilisatie.
Parijs, 1 Aug. De bevolking van
Pary's ontvangt het bericht van de
mobilisatie met dezelfde bewonderens
waardige kalmte als de verontrusten
de mededeelingen van de laatste da
gen. Voor de aanplakbiljetten vor
men zich groepen waarin de oorlogs-
quaestie levendig wordt besproken.
Allen schijnen een govoel van ver
lichting te hebben gekregen en zul-
met het grootste „entrain" oprukken.
In een speciale editie van de
„Guerre Sociale" schrijft Hervé zelf:
„Socialisten geven aan de nationa
listen het voorbeeld van dapperheid
en discipline. Als Frankrijk over
wonnen wordt, ligt de republiek tegen
den grond. Overwint Frankrijk dan
zal Duitschland binnen zes maanden
een republiek zijn."
Moratorium In Frankrijk.
Parijs, 2 Aug. De minister van
financiën heeft een moratorium in-
eld, waarbij uitstel van vereffe
ning van schulden wordt verleend
tot 31 Augustus a.s. Voorts is vast
gesteld, dat deposito's in rekening-
courantposten slechts kunnen worden
opgevraagd in termijnen van frs. 250.
ENGELAND.
Volgens Engelsche marine-deskun
digen zal het de taak van de Engel
sche vloot zijn, om de Duitsche in de
Noordzee slag te leverenen in de
tweede plaats om de toegangen tot
het Kanaalom den Atlantischen Oceaan
te sluiten, om den Engelschen handel
te beschermen, het Engelsche leger
dat naar het vasteland gaat, te dekken
de Noordkust van Frankrijk, dat
geen groote schepen in het Kanaal
heeft, te verdedigen.
Het Noord-Oostzeekanaal stelt de
Duitschers in staat om hun vloot óf
in de Noordzee óf in de Oostzee samen
te trekken. Onderneemt de Duitsche
vloot een aanval op de kleine Russi
sche vloot In de Oostzee, dan zou de
Engelsche vloot gedwongen zijn, den
moeilijken doortocht door de Belten
en de reis door de met eilanden be
zaaide Deensche wateren te onder-
DUITSCHLAND VERKLAART RUSLAND
OEN OORLOG.
St. Petersburg, 1 Augustus. De ge
zant van Duitschland heeft vanavond
om half acht de Russische regeeriug
de oorlogsverklaring overhandigd.
GRENSGEVECHTEN.
Berlijn, 1 Augustus. Een Duitsche
patrouille is vanmiddag bij Prostken
op 300 Meter afstand van de grens
op Duitsch gebied door een Russische
patrouille beschoten. Zij beantwoordde
het vuur. Aan geen van belde zijden
zyn verliezen.
KEIZER EN TZAAR.
Berlijn, 1 Augustus. Van ambtelijke
zijde wordt over de wisseling van
telogramraen tusschen keizerWilhelm
en den tsaar het volgende medege
deeld
De tsaar wendde zich tot den keizer
met een telegram, waarin lilj den
keizer verzocht de bemiddelingspo
gingen over te nemen. De keizer
kwam aan den wensch van den tsaar
tegemoet en zotte zijn pogingen voort,
hoewel er berichten inkwamen van
de gedeeltelijke mobilisatie van Rus
land.
Dank zij de bemoeiingen van deu
Engelschen minister van bultonland-
sche zaken had de door den keizer
begonnen bemiddelingsactie nog den
laatsten nacht een formule gevonden,
die het gewenschte doel scheen te
naderen en ondanks de opvallende
houding van Rusland uitzicht op wel
slagen bood.
Onder deze omstandigheden moest
i algemeene mobilisatie van het
Russische leger en de Russische vloot
als een uitdaging in den scherpsten
vorm worden opgevat.
Hierbij wordt opgemerkt, dat het
onbegrijpelijk is, hoe, nadat de tsaar
persoonlijk om 'skeizers hulp had ge
vraagd, de Russische regeering twee
maal de door den keizer begonnen
bemiddelingsactie is komen verstoren,
in de eerste plaats door de gedeel
telijke mobilisatie en de daarover te
Berlijn en te Weenen afgelegde ver
klaring, en vervolgens met de alge
meene mobilisatie, indien Rusland
niet op den oorlog aanstuurde.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Weenen, 1 Augustus. Ingevolge de
Russische mobilisatie heeft de Keizer
thans de algemeene mobilisatie ge
laat. Door aanplakking is daarvan
zooeven kennis gegeven.
GELGIË.
Brussel, 1 Augustus. De Fransche
gezant te Brussel heeft aan den Bel
gischen minister van buitenlandsche
zaken meegedeeld, dat „Frankrijk de
neutraliteit van België zal eerbiedigen.
Wordt die neutraliteit echter door een
andere mogendheid geschonden, dan
behoudt Frankrijk zich het recht voor,
zijn maatregelen te nemen".
ITALIË.
Parijs, 1 Augustus. Volgens een
mededeeling van gezaghebbende zijde
heeft Di San Giuliano aan don Duit
schen gezant meegedeeld dat Italië
onzijdig zal blijven. Aangezien zijn
verbintenissen ton aanzien van het
Drievoudig Verbond slechts verplich
tingen inhouden voor het geval van
een verdedigenden oorlog, beschouwt
Italië zich daardoor thans niet ge
bonden, omdat de oorlog van Oosten
rijk, gesteund door Duitschland, een
aanvallende oorlog is.
Londen, 2 Augustus. De Fransche
Ambassade ontving bericht, dat bet
Duitscho leger 15 kilometers van
Luneville bij Cerey Frankrijk is bin
nengevallen.
De bezetting van Luxemburg door
Duitsche troepen is uitsluitend een
militaire maatregel. Alle schade,
voortvloeiende hieruit, wordt door
Duitschland vergoed.
Luxemburg, 2 Aug. De staats-'
minister van Luxemburg heeft door
bemiddeling van den Duitschen gezant
in Luxemburg een telegram van den
kanselier ontvangen, waarin hot heet,
dat de in Luxemburg genomen mili
taire maatregelen geen vijandelijke
daad jegens het groothertogdom be-
teekenen, maar uitsluitend ten doel
hebben, de exploitatie der spoorwegen
van en naar het Duitsche rijk te
beveiligen tegen een eventueelen aan
val der Fransche troepen.
Luxemburg zal geheel en al schade
loos worden gesteld voor de aan
gerichte schade. W. g. von Schaeck,
Regierungsrat.
Luik, 2 Augustus. Gisteren, tus
schen half twaalf en twaalf uur in
den nacht kwamen plotseling twee
Duitsche officieren het bureau van
den stationschef van Trois Vierges
binnen, en sommeerden hem, onder
bedreiging met den dood, hun zijne
sleutels te overhandigen en het station
telefonisch en telegrafisch teisoleeren.
De stationschef wilde zich in den
aanvang hiertegen verzetten, maar
gaf zich ten slotte gewonnen, over
tuigd door de op zijn hoofd gerichte
revolvers.
De beide officieren, bijgestaan door
een aantal soldaten, lieten daarop de
spoorwegtunnel in do lucht vliegen,
aldus de verbinding tusschen België
en het groothertogdom vernielend.
Daarop keerden zij naar het station
terug, waar zy het tegenbevel kregen
van hetgeen zij zoo juist hadden ver
richt. Zij gaven de sleutels weder
aan den stationschef terug en ver
trokken.
In den loop van den nacht keer
den zy echter terug. De bezetting
van Trola Vierges is thans een vol
dongen feit.
De spoorlijn Johannlsburg-Lyck is
by Gutten vernield, ovenzoo de zijlijn
naar Diottowen. De verliezen bedragen
tot dusverre aan Russische zyde on
geveer 20 man, aan Duitsche zijde
slechts verscheidene lichtgewonden.