HEVEA
Ingezonden Mededeeling.
Iop RIJWIEL.. RIJTUIG, en AUTOBANDEN I
waarborgt soliditeit.
Fabriek Hevea, Hoogezand(aropingenj|
de geheele stad opnieuw bezet. Zes
kanonnen en zes munitiewagens
worden buitgemaakt.
Ook Oebweiler, een weinig Noorde
lijker gelegen, werd bezet.
OP ZEE.
In de Oostzee.
Berlijn, 21 Augustus. De ongehin
derde, herhaalde verkenningstochten
van onze oorlogsschepen in de Oost
zee tot aan den Pinschen Qolf toe,
hebber, het bewijs geleverd, dat in
de Oostzee geen vijandelijk vaartuig
te bespeuren is.
Voor de neutrale scheepvaart dreigt
dus ook in de Oostzee, ten Z. van den
Pinschen Golf, geen gevaar.
Londen, 20 Augustus. (Van Engel
sche zijde.) Men schat het aantal
atoombooten, dat Duitschland bij het
begin van den oorlog bezat, op 635,
mot een tonnenmaat van 3 millioen
hiervan zijn er 200, inhoudende een
millioen ton, genomen. Het grootste
deel van de rest houdt zieli op in
neutrale havens.
Gevechten in de Noordzee.
Berlijn, 20 Augustus. (Wolff.) De
kleine kruisers „Straatsburg', en
„Stralsund" hebben gedurende de
laatste dagen een tocht ondernomen
naar het Zuidelijke gedeelte van de
Noordzee."
Hierbij kreeg de „Straatsburg"
voor de Engelsche kust twee vijan
delijke onderzeeërs in het zicht, van
welke zij er één op grooten afstand
mot enkele schoten deed zinken.
De „Stralsund" werd, eveneens op
grooten afstand, in een vuurgevecht
gewikkeld met verscheidene torpedo
jagers, van welke er twee beschadigd
werden.
Tevens werd bjj die gelegenheid
en bij een verkenningstocht van een
luchtschip vastgesteld, dat de Duit
sche kust en de Duitsche wateren
l.ot aan het Skagerak vrij zijn van
vijanden en de onzijdige koopvaardij
schepen onbelemmerd kunnen varen.
(De „Straatsburg en de „Stralsund"
zijn pantserdekkruisers van 4550 ton,
in 1911 van stapel geloopen en voor
zien van 13 kanonnen van 10.5 c.M.
Zij loopen 28,3 knoop.]
Londen, 20 Augustus. (Van Engel
sche zijde). Het blijkt nu, dat de twee
Duitsche kruisers, die door Turkije
gekocht werden, na door de Britsche
kruisers achtervolgd te zijn, er niet
ongeschonden zijn afgekomen. De
„üóben" helde nogal over en Is dus
waarschijnlijk beneden de waterlijn
getroffen, terwijl de schooisteenen
van de „Breslau" ernstig door gra
naten beschadigd zijn.
Het vergaan van de „Amphion".
Londen, 19 Augustus. Het offlcieelo
persbureau publiceert het volgende
relaas over het vergaan van den
kruiser Amphion, den oden dezer in
do Noordzee:
Het derde smaldeel, waartoe de
„Amphion" behoord, was dien ochtend
bezig met het afzoeken van een deel
van de kustwateren, toen een trawler
meedeelde een verdacht schip te heb
ben gezien, dat telkens voorwerpen
overboord gooide. Even daarna kwam
de mijnlegger „Königin Luise" in '1
zicht, die trachtte in oostelijke rich
ting te ontsnappen. Vier torpedojagers
zetten het schip na, kregen het na
een uur te pakken en boorden het
in den grond. Nadat de overlevende
opvarenden waren opgevischt, werd
liet onderzoek voortgezet en -zonder
incident ten einde gebracht. Toen
om half vier 'sochtendsde „Amphion"
terugstoomde, werd bij de plaats
waar de „Königin Luise" gezonken
was, de koers veranderd, om de ge
vaarlijke zone te vermijden. Dit ging
goed tot half zeven, toen de Amphion"
op een mijn stiet. Vlammen schoten
rondom het schip omhoog en om
gaven de brug, waar de kapitein be
wusteloos neersloeg. Toen hij weer
bijkwam, liep hij dadelijk naar de
machinekamer, om de machines, die
nog met volle kracht vooruit sloegen,
stop te zetten. Daar het geheele
voorschip reeds in vlammen stond,
was het onmogelijk het voorschip
onder water te laten loopen en daar
om werden alle pogingen er op ge
richt, de gewonden onder de beman -
ml lig in veiligheid te brengen, voor
het geval het kruitmagazijn mocht
ontploffen.
Inmiddels waren de torpedojagers
naderbij gekomen en daar hot de
hoogste tijd was het schip te ver
laten, bracht de bemanning daarvoor
alles in gereedheid, met dezelfde
kalmte, die haar tijdens het geheele
ongeluk heeft gekenmerkt.
Twintig minuten, nadat de „Am
phion" op de mijn was geloopen,
verlieten alle opvarenden het schip
en drie minuten later volgde een
tweede ontploffing, die het geheele
voorschip vernielde. Naar 't schijnt
was het schip nogmaals op een mijn
geloopen. De stukken van het voor
schip werden hoog iu de lucht ge
slingerd en troffen de reddingsbooten
en de torpedojagers. Op het, dek van
een torpedojager viel een granaat
van de „Amphion", en de ontploffing
daarvan doodde twee opvarenden en
een Duitseh gevangene, die van de
„Königin Luise" gered was.
Dc „Amphion" begon na de tweede
ontploffing snel te zinken met het
voorschip naar beueden, terwijl het
achterschip in een hoek van 45 graden
gedeeltelijk boven water uitstond.
Binnen een kwartier was het geheele
schip in de golven verdwenen.
Kapitein Fox heeft niets dan lof
voor het kranige gedrag van zijn
officieren en maanschappen.
In de Adriatische Zee.
De Italiaansche Tribuna merkt op,
dat het Engeland en Frankrijk niet
gemakkelijk zal vallen om een vloot-
basis te verkrijgen aan de Dalma-
tljnsche kust. Dit is zoo eenvoudig
niet meer als in 1866, voor de uit
vinding der torpedo's.
De Dalmatijnsche kust biedt hoogst
verraderlijke punten. Daarom, zegt
de Tribuua, is een groote zeeslag in
de Adriatische Zee voorshands niet j
to verwachten.
Indien de Oosteurijksche vloot, met
haar dreadnoughts, prae-dreadnought s
en haar talrijk en krachtig torpedo
eskader, zich houdt onder dekking
van de forten van Pola en van daar
uitvallen doet, zou zy geen zwakke
tegenstander kunnen blijken.
IN ONS ILAND.
's-Gravenhage, '19 Aug. In een in
terview met een der directeuren
van het Nederlaudsch (Haagsch) Cor
respondentie-Bureau voor Dagbladen
heeft Minister Treub medegedeeld,
dat het bestuur van den Bond voor
don Geld- en Effectenhandel in de
provincie zijn leden heeft uitgenoo-
digd, geen betalingen te weigeren,
noodig voor de verplichtingen of de
voortzettiug van het gewone bedrijf
der cliënten. De Minister hoopte, dat
nu ook aan het weigeren van betaling
door het publiek van zijn rekeningen
een eind zal komen.
Wat den graanvoorraad "betreft,
deze is slechts voor a 3 weken
toereikend. De oogst hier te lande zal
eerst over een maand voor de bakke
rijen beschikbaar zijn en voor niet
meer dan 2J maand toereikend wezen.
De normale toevoer van tarwe is
zeer verminderd. De broodprijzen
zullen in ons land dus spoedig stijgen
en daarom moet men er zich aan
gewennen naast brood ook rijst als
voedsel te gebruiken.
Van de inbeslagneming door liet
Rijk werd uitgezonderd al de tarwe,
die op het oogenblik, dat deze maat
regel genomen werd, reeds ter ver
zending Rijn opwaarts in lichters was
geladen, was ongeveer de helft van
den te Rotterdam aanwezigen voor
raad.
Deri handelaar, die winstderving
zou hebben bij den taxatieprijs, zal
dat worden vergoed, bij afdoende
bewijs.
De economische toestand laat zich
ophet oogenblik beter aanzien dan
een week geleden, maar toch heerscht
er in verschillende takken reeds ab
normale werkloosheid, die in de
komende weken en maanden nog
sterk zal toenemen. Iu sommige
plaatsen is de toestand dan ook nu
reeds hoog ernstig.
Bijeenroeping Staten-Generaal.
Naar wij vernemen, zal heel spoe
dig onze Tweede Kamer een out-
werp-Beurswet worden aangeboden,
terwijl nog andere spoedeischende
wetsontwerpen bij de Tweede Kamer
zullen worden ingediend. O. a. een
wetsontwerp, waarbij aan de gemeen
teraden de bevoegheid wordt, ver
leend om de keus van wethouders,
welke den eersten Dinsdag in Sep
tember moot geschieden, en van de
vaste commissie» in den Raad, welke
eveneens in September plaats heeft,
tot later te verschuiven.
Het is zoo goed als zeker, dat de
Kamer in den loop van de volgende
week ter afdoening van deze en
andere wetsontwerpen, waaronder
het reeds ingediende wetsontwerp ter
uitbreiding van de'bevoegdheid om
vrijstelling van briefport to verloe-
nen, zullen bijeenkomen.
Uitvoerverbod Engelsche steen
kolen opgeheven.
Het vraagstuk van de steenkolen-
voorziening van Nederland is door
dezen maatregel veel minder nijpend
geworden dan het gedurende de af-
geloopen week is geweeest.
Naar wij vernemen, is het verbod
van uitvoer Engelsche slpcnkolen
naar Nederland opgeheven onder be
paalde waarborgen, hierop neerko
mende, dat zekerheid wordt gegeven,
dat de kolen werkelijk uitsluitend
bestemd zijn voor Nederland.
Gist.
Nadat de directie van de Delftsche
Gist- eu Spiritusfabriek debetrokken
autoriteiten in kennis had gesteld
van enkele door haar van burge
meesters ontvangen telegrammen,
meldende gebrek aan gist, zoowel
voor militaire als voor burgeljjke
brood productie, hebben de betrok
ken autoriteiten bepaald, dat aan
gistvervoer zelfs boven militair ver
voer de voorrang moet gegeven
worden.
Steenkolen.
„Het Volk" deelt mee, dat de
Duitsche regeering het verbod van
uitvoer van de voor Holland klaar
liggende steenkolen heeft opgeheven.
Bij informatie bleek ons, dat deze
opheffing alléén geldt voor bunker
kolen. (H.blad.)
Verhooging Marlnebegrootlng.
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot-verhooging van
do Marinebegrooting voor 1914 met
f 5,000,000 wegens uitgaven, voort
vloeiende uit het buitengewoon onder
de wapenen roepen van de dienst
plichtigen der zeemilitie en uit alle
verdere maatregelen, verband hou
dende met de buitengewone om
standigheden, die tot dat onder de
wapenen roepen hebben geleid.
Onze neutraliteit.
Parijs, 21 Augustus. De „Figaro"
bevat een artikel, getiteld: „De on
zijdigheid van Nederland. Invoer te
Rotterdam", waarin gezegd wordt,
dat er geruchten loopen, volgens
welke Nederland er zich toe zou
leenen, Duitschland van levensmidde
len to voorzien, onder omstandig
heden, die twijfel laten aaii zyn ou-
zijdigheidsverklaring. De haven van
Rotterdam zou wijd open staan voor
den invoer in Duitschland.
Zeker, vervolgt de „Figaro", het
internationale zeerecht bevat voorde
neutrale scheepvaart, vrijgevige be
palingen, maar ook verplichtingen,
welke de Nederlanders niet kunnen
ontkennen, want zij zijn in 1908 in
Den Haag vastgesteld. Men zou die
op hardhandige wijze in herinnering
kunnen brengen aan de Rotterdam-
sche importeurs en reeders, die in
weerwil van de onzijdigheidsverkla
ring van Nederland te Duitschgezind
zijn.
(De „Figaro" schijnt bekend noch
met de internationale rechtsregelen,
noch met de bijna totale ontstentenis
van invoer van levensmiddelen in de
Rottordainaclie haven, noch met de
beperkte voorraden in ons land aan
wezig. Red. „N. Rött. Ct.").
Een vlieger aangehouden.
Donderdagmorgen is nabij Oost-
burg de Duitsche vliegmachine A 29
met een officier op een korenveld ge
land. De grenswacht was terstond
ter plaatse om den officier te ont
wapenen. Deze werd daarop naai
den burgemeester overgebracht. De
vlieger, die uit België kwam, was
genoodzaakt te landen omdat zijn
toestel door geweerschoten was ge
troffen.
Handhaving neutraliteit.
Uit Oostburg meldt men ons nog
De Duitsche officier, die eergister-
morgen met zijn eendekker hier
geland is en die onmiddellijk zijn
wapens heeft uitgeleverd, was des
morgens om 6 uur te Luik opgestegen
om verkenningen te maken langs
de Belgische kusten, voornamelijk
te Oostende. Hier was hevig op hem
geschoten, evenals verder op ver
schillende plaatsen in België. Hij
schijnt gevlogen te zijn naar Knocke
en heeft daarna ten westen van
Brugge in de richting der Neder-
landsche grenzen koers genomen.
Boven Nedejrlansch grondgebied was
hij in het eerst boven Sluis en onder
Heille waargenomen en zoo is hïj
langs Aardenburg in de richting van
Oostburg gekomen. De grenswacht
nabij de Liter onder Oostburg heeft
eveneens op het vliegtoestel gescho-
ten^ili door het derde schot werd
het toestel getroffen in zijn motor.
Het is geland op een stoppelveld,
dat hiervoor een bizonder geschikt
terrein bleek te zijn, zoodat overigens
het vliegtuig geheel onbeschadigd
was. De officier sprong dadelijk uit
zijn gepantserde machine en stelde
zijn wapenen ter hand aan een paar
arbeiders welke daar in de buurt aan
het werk waren. Inmiddels verscheen
do grenswacht op het terrein, welke
den officier naar den burgemeester
bracht.
In het vliegtoestel werden later
nog eenige kaarten en aanteken
boekjes en een paar dynamietpatvo-
nen in beslag genomen.
De vlieger is oergistermiddag af
gehaald en per automobiel naar Mid-
belburg gebracht ter inlerneering.
De eendekker was gepantserd en
gemerkt A. 29 (13). In do vleugels
waren ook nog enkele kogelgaten te
zien.
Tegelijk met dezen vlieger werd
nog een tweede vliegtuisr, eveneen i
boven Zeeuwsch Vlaanderen, waar
genomen, doch dit verwijderde zich
in de richting van Geilt (België).
Het neergekomen vliegtuig, dat dooi
de militairen werd bewaakt, zal ge
demonteerd worden'.
Het N. G. V. en de oorlog.
Do Minister van Binnenlandsohe
Zaken heelt het Rijkssubsidie v;
f5000 over 1914 aan liet Nederlandse!)
Gymnastiek Verbond toegekend, in
getrokken in verband inetdenhuidigen
toestand. Verschillende Rijkssubsidies
aan diverse organisaties worden niet
uitbetaald.
Naar aanleiding hiervan heeft het
Nod. Gymnastiek Verbond allo vooi
turners (sters) lossen, leiderscufflnasen
enz. stopgezet.
Amsterdamsche zilverbons.
De Amsterdamsche zilverbons zijn
weder ingetrokken, ingaande 20 Aug.
Tot 15 Sept. kan men ze bij de ge
meente inwisselen. De normale toe
stand keert dus langzaam aan terug.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Hedenmiddag omstreeks 12 uur
had op <len Kanaalweg een ernstig
ongeluk plaats. Terwijl de moeder,
zich even verwijderd had, sloeg een
kinderwagen waarin haar 3-jarig
kindje, om, juist op het. oogenblik,
dat een zwaar beladen fouragewagen
passeerde.
Ofschoon slechts het armpje
het kindje overreden werd, is liet
korten tijd later, tengevolge van
hersenschudding, overleden.
Heldersche visschers
veertien dagen krijgsgevangen.
De Engelsche vloot, bozig de Duit
sche zeemacht op te zoeken, trof den
5den Augustus onder de Orkaden-
eilanden een aantal Duitsche loggeis
aan, die daar aan bet visschen waren.
Eenige dezer vaartuigen werden door
middel van dynamiet tot zinken
gebracht, nadat de opvarenden van
boord waren gehaald en als krijgs
gevangenen per gewapende stoom-
sloep werden meegevoerd, terwijl één
der loggers,de „Brandenburg 87 A.E."
op sleep werd genomen naar Inver
Godon, om ook de bemanning van
dit schip als krijgsgevangenen hier
aan land te brengen. Onder de ge
mengde equipages, menschen van
Terschelling, Friesland, Marken en
Duitschland, bevonden zich tien
plaatsgenooten, namelijkCornelis
Giltjes, Coenraad Koster, Gerrit
Koster, Maarten van der Hert, Jan
Meijer, Jacob Pronk, Martinus Waar
denburg, Pieter Rensmaag, Willem
Stijnhouwer en Anton Kramer, alle
maal mannen uit de oude Helder,
wier naaste bloedverwanten, onwe
tend van liet merkwaardige avon
tuur, de laatste weken zeer verontrust
waren over het lot van ouders en
zonen, die als kostwinners op zee
zwalkten, gewoonlijk nu en dan iets
van zich lieten hooien, brieven of
geld zonden, doch thans geen teeken
van leven meer gaven, zoodat de
vrouwen en de moeders er niets van
begrepen en dachten dat hun dier
baren o]) de een of andere noodlottige
wijze waren omgekomen. De een
informeerde nieuwsgierig en angstig
by de ander, maar niemand was in
staat het. raadsel op te lossen. Totdat
men uit een brief vernam dat ge
noemde personen, varende voor een
Duitsche reederij, in handen waren
gevallen van de Engelsche», die de
onschuldige visschers, in dienst onder
vijandelijke vlag, te midden van het
bedrijf hadden aangehouden. Maai
de brave menschen hier werden slechts
half gerustgesteld door de tijding,
welke men door een simpele oom-a
poudeutie elkaar kon luededeelen.
Als krijgsgevangenen konden ze
misschien langen tijd vast gehouden
en streng behandeld worden en aan
eten en drinken zouden ze wellicht
gebrek lijden. Allerlei nare, wreede
dingen haalden die goede Heldersche
vrouwen en moeders zich in 't hoofd
en eindelijk besloten ze onderling
om de Nedërlandsche regeering van
het feit kennis- te geven. Een kranig
stuk werd opgemaakt en aan den
minister van buitenlandsche zaken
gezonden, waarop Z. Ex. intusschen
'nog niet hoeft geantwoord, wat hij
voor de Nieuwediepers zou doen.
Gisterenavond zijn we er op uit
gegaan om de mannen even te be
zoeken, die veertien dagen in den
vreemde hebben gevangen gezeten en
die met den trein van tien minuten
over half zeven hier weer goed en
el arriveerden.
In een donker hoekje van de Bree-
Straat vonden we de woning van
Cornelis Giltjos en deze flinke zee
man, die drie jaar op de Duitsche
loggers vaart, den 25 Mei jl. naar
Eraden trok om te monsteren, den
20 Juli binnen kwam en den 22 d.o.v.
weer voor de tweede reis naar zee
ging Cornelis Giltjes was direct
welwillend om ons het een en ander
van de geschiedenis te vertellen en
daarom begon hij aan tafel in de
huiskamer
Den 5den Augustus lagen we
met de Duitsche logger „Brandenburg
87 A.E." te drijven op 59 graden
Noorderbreedte en ongeveer 10 mi
nuten Oosterlengte, dwars van de
Orkadische eilanden, benoorden Enge
land. 's Morgens 9 uur zagen we in
de verte een massa zwarte rook uri
groote grijze gevaarten. Dekijkers
werden voor den dag gehaald <-n nu
zagen we dat een Engelsche vloot
oorlogsschepen van 40 bodems sterk,
in 't zicht, kwam. Het duurde niet
lang of een aantal reusachtige mon
sters van slagschepen en kruisers
waren in onze nabijheid, stooinende
in één lijn mot de torpedojagers en
torpedobooten op afstand er bij. We
wisten niet dat er oorlog was tusschen
Engeland en Duitschland en zoodoen
de salueerden we netjes mot onze
Duitsche vlag, welke groet door de
Engelsche» werd beantwoord. Maar
opeens kwam de voorste, een slag
schip met drie pijpen en zware
kanonnen, op ons af, stoomde vlak
achter ons om den naam van ons
vaartuig op te nemen. Toen gingen
ze aan hoord van dit oorlogsschip
seiuou met vlaggen aan de anderen,
waarop oen torpedoboot vlug op ons
toeschoot om een sleeptros over te
brengen, wat gebeurde met een ge
wapende sloep. Nu wisten we nog
niet wat er to doen was en daarom
vroeg ik in goed Engelsch om op
heldering, maar een bootsman van de
Engelsche marine antwoordde dat
hij het niet wist. Drie mannen kwa
men inmiddels over om de tros vast
te maken en woldra gingen zij met
ons er vandoor.
Na. veertien uur ons gesleept te
hebben, werden we te Inver Godon
binnen gebracht. Ilicr worden we
te anker geworpen en 's avonds
ongeveer zes uur kwamen zes ge
wapende schildwachten bij ons aan
boord on even daarna do commandant
van hot wachtschip, dat daar lag en
deze vertelde ons dat we den vol
genden morgen gepakt en gezakt
om negen uur moesten klaar staan
om aan land gezet te worden.
Toen de tyd er was, werden we
daar opgewacht door een troep sol
daten van twintig man, die, zwaar
gewapend, ons per spoor naar Inver-
ness brachten. Hier werden we direct
zorgvuldig opgesloten in een cel en
we kregen daar iets te eten. Maar
Vrijdagsmiddags werden we geboeid
in een auto en daarna per spoor naar
Perth vervoerd, waar we ons geheel
moesten ontkleeden Yoor visitatie,
om vervolgens weer In een cel op
geborgen te worden. Den volgenden
morgen, Zaterdag, kregen we eenig
werk te verrichten, touwpluizen. De
kost was er over 't algemeen zeer
slecht, 's Morgens gort in water,
's middags gortsoep en 's avonds weer
gort in water, zonder zout en half
gaar. Wc mochten iederen dag een
uur luchten op een binnenplaats en
dan was het verboden om met elkaar
te spreken. Des Woensdags werden
we uit onze gevangenschap verlost
en, weer in boeien geklonken en met
z'u vieren naast elkaar, per spoor
naar Edinbnrg getransporteerd. Daar
Stonden opnieuw twintig soldaten
gereed om ons naar een kazerne te
brengen. Hier hadden we het vrij
goed. Maar toen we er eenige dagen
geweest waren, worden we naar een
afgesloten stuk land vervoerd, om in
tenten te verblijven, met z'n achten
bij elkaar en scherp bewaakt. Eindelijk
kwam er uitkomst door den kapitein
van du HollandSChe stoomboot „Jan
Blokx", die daar lag om een lading
kolen in te nemen. De kapitein,
Roclofsoma, die ons geval had ver
nomen, deed zijn uiterste best om
ons vr(j te krijgen, maar hy zelf kon
niet handelen zooals hij gaarne wilde
en daarom slaagde hij niet terstond
in zijn poging, totdat de Hollandsche
stoomboot „Nicolaas"ook daar binnen
viel eu hij met den kapitein van dit
vaartuig over onzen ouaangenamen
toestand in gesprek kwam. Beiden
gingen toen ijverig aan het werk om
ons tc verlossen, wat eerst gelukte
na veel moeite, omdat zelfs de hier
gevestigde Hollandsche consul zich
nergens mee wilde bemoeien. We
werden nu overgebracht op de „Jan
Blokx", waar wc een dag en een
nacht logeerden. Daarna gingen we
onder toezicht van drie gewapende
schildwachten naar de „Nicolaas",
die 19 Augustus naar Holland vertrok,
met een lading steenkool o» 37 krijgs
gevangenen. Daaronder waren wij, Hel
dersclieu, die, zooals ik u strakszeide,
door de torpedoboot „Hardy" waren
gesleept.
Wat nu de rost van deze beman
ning betrefi;, moot u weten dat er
nog zes Heldersclion bij waren, wier
logger ojj dezelfde plaats on' door
dezelfde Engelsche vloot in den grond
was gegaan dooi- dynamiet. Dit volk
was eerst van boord gehaald, met
kisten en kleereu in een vlet ge
borgen en toen deze laatste ver ge
noeg van hun logger verwijderd was,
werd een lont machinaal naar dit
vaartuig gebracht en aangestoken,
waardoor non grooL gat ia de huid
werd geslagen uu het schip als een
steen naar den kelder ging. Hetzelfde
gebeurde met, nog zes Duitsche log
gers, en de bemanningon hiervan
waren 9 menschen van Terschelling,
6 Friezen, 10 Markers eu de overigen
Duitschers, die in Engeland zijn ge
houden. WJj, Hollanders, kwamen
gisterenmorgen, 21 Augustus, te
[Jinuiden binnen. De Terschellingers,
Friezen en Markers gingen door met
dc „Nicolaas" naar Amsterdam, waar
zij, zonder middelen van bestaan,
zich bij do politie zouden melden.
Wij, tien Nic-uwediepers, die ook geen
cent op zak hadden, wisten niet beter
te doen dan bij de politie van IJmui-
den aan te kloppen, die ous eten
verstrekte en met de eerste de beste
gelegenheid, om 3.50 uur, naar het
Nieuwediep liet gaan".
Cornelis Giltjes was tenslotte zeer
voldaan over de behandeling aan
boord van de „Nicolaas", zoo ook zijn
lotgenooten en allen met hem zijn
van meening dat de gezagvoerder
van deze stoomboot een woord van
lof en dank toekomt voor zijn be
moeiingen in deze zaak, wat even
eens gezegd mag worden van den
kapitein van de „Jan Blokx", die een
waardig aandeel hierin heeft gehad.
Aanbesteding.
Op Donderdag 3 September a.s. zal
te Haarlem worden aanbesteed: het
uitbreiden der verdediging van de on-
derzeesche oevers vóór de Heldersche
zeewering en vóór den kop van den
Stuifdljk op de Hors op Texel. Ra
ming perc. 1 f22500, perc. 2 f 18000.
Massa f40500.
(Uitgesteld, stónd eerst op 20 Aug.).
Geen passen meer noodig.
Wij vernemen, dat gisteren van de
stellingcoramandanten bericht is in
gekomen dat voor 't bezoeken van
in staat van oorlog verklaarde ge
bieden in ons land, van heden af
geen passen meer worden vereischt.
Ter bevoegder plaatse informeerendJ
word ons dit bericht bevestigd.
(Rott.)
Boeken voor Militairen.
Bij vele militairen, die thans tijde
lijk in de stelling Helder vertoeven,
doet, zich de behoefte aan lectuur
gevoelen. Het bestuur der Openbare
Leeszaal heeft reeds de vorige week
getracht hierin oemgszins te voorzien,
door een aantal daarvoor beschikbare
boeken en tijdschriften over verschil
lende forten, scholen, enz. te verdeden.
Daar deze voorraad nu uitgeput is,
doet het. bestuur een beroep op de
ingezetenen om boeken en tijdschriften
voor dit doel te willen afstaan. Men
bezorge een en ander aan de Open
bare Leeszaalvoor de verdeeling
wordt dan zorg gedragen.
Ook worden vanuit de Leeszaal
couranten aan de militaire afdeelingen
gebracht. Dit geschiedt door de ge-
waiirdeorde hulp dor padvinders; er
komen er echter nog t.e weinig.
Padvinders, die zich hiervoor be
schikbaar wensclión te stellen, ge
lieven zich aan de Leeszaal (Brec-
wateistraat, hoek Cnliforniestraat)
aan to melden.
Tevens wordt in herinnering go-
bracht, dat allo personen boven 18
jaar, dus ook miliiairen, vrije toe
gang tot de Leeszaal hebben.
Zonsverduistering.
De zonsverduistering van 21 Augus
tus 1914 is vrijwel onopgemerkt
voorbijgegaan. Toch is thans helaas
de oude legende bewaarheid, dat een
zonsverduistering wijst op groote
rampen. Te vergeefs zochten we
hedenmiddag de vensters met roode
en zwartgemaakte stukken glas, met
doorgepriemde kaarten en wat ex-
meer noodig mocht wezen, om onge
straft 't natuurverschijnsel tc kunnen
aanschouwen.
Sporadisch zag men op straat
iemand, die, ondanks den druk der
tijden, zijn aandacht wijdde aan zon
en maan, die met beschermd oog iets
van de eclips trachtte waai- te nemen,
't Overgroote deel der menschheid
had genoeg aan 't op zich wachten
latende oorlogsnieuws, kon zich om
hetgeen in hooger sferen geschiedde
niet bekommeren.
Omstreeks 11 uur 25 minuten be
gon de gedeeltelijke eclips. Te half
twaalf bedekte de maan aan den
noordwestelijken zonnerand het eerste
segmentje der zonneschijf. Duidelijk
viel reeds toen even rechts het hoog
ste punt van de eerste deuk in den
rand te zien. Met elke seconde werd
die deuk grooter, zag men de zonne
schijf méér door den maansikkel be
dekt, tot om 12 u. 45 min. het hoog
ste punt bereikt was. Deskundigen
verzekerden ons, en we willen hunne
verklaringen gaarne zonder meer
aanvaarden, dat toen 0,72 van de
zonsmiddellijn door de maan bedekt
was. Er heerschte enkele oogenblik-
kon een eigenaardige schemering en
de temperatuur was aanmerkelijk
gedaald. Na enkele oogeublikken
werd het al weer lichterde tempe
ratuur steeg en te ruim kwart voor-
twee behoorde, voor den leek althans,
de zonsverduistering weder tot het.
verleden
heeft gisternamiddag omstreeks kwart
over zes plaats gehad. Ongeveer 100
personen (militairen en burgers) waren
aanwezig.
De predikant die tot tekstwoord
gekozen had„Gerechtigheid verhoogt
een volk, maar de zonde is een schand
vlek der natiën" werd met aandacht
gevolgd. Nadat spreker de bijeenkomst
niet gebed had gesloten werden
stichtelijke boeken en lectuur ver
spreid.
Zondag a.s. v.m. 10 uur zal in de
Ned. Herv. Kerk een onderlinge gods
dienstige bijeenkomst van militairen
plaats hebben, waarbij ook burgers
zullen worden toegelaten.
Anna Paulowna.
Groenteveiling van Vrijdag 21 Aug.
Aardappelen, fl.— a f 1.45 per zak.
(kleine), f0.65 a f0.95 per zak.
Slaboonen, f 4.30 a f 6.50 per 100 K.G.
Snyboonen, fl.15 a fl.30 per 1000.
Komkommers fl.76 a f2.90 per 100.
Kardinaal v. Rossum candidaat voor
het Pausschap.
De correspondent van het H.blad
seint
De „Matin"-correspondent. te Rome,
de mogelijke candidaten voor het
Pausschap besprekend, zegt dat de
candidatuui van kardinaal Van Ros
sum gesteld zal worden en dat deze
alle stemmen van kardinalen op zich
zal vereenigen, die een anti-Italiaan-
sche manifestatie willen uitlokken.
In de val geloopen.
Eergisternacht is ingebroken in den
winkel van schrijf- en kantoorbehoef
ten van den heer Matveld aan de
Wagenstraat to 's-Gravenhage.
Omstreeks kwart over tweeën werd
dc heer M. uit zijn slaap gewekt door
bellen. Aan de straatdeur komende,
bemerkte hij reeds dat er iets niet
in orde was met het deurslot, en de
deur open doende, vroeg een agent
van den Nachtveiligheidsdienst, die
met een politieagent buiten stond,
aan den lieer M. of deze een paar
minuten geleden in dc gang zijner
woning met gekl en sleutels had ge
rammeld.
Noch het een, noch het ander was
het geval geweest en het. vermoeden
dat. er inbraak was gepleegd, werd
er door versterkt.
De politic-agent posteerde zich voor
de deur en de heor M. ging met den
nachtvoiligheidsman, wicn hij een
revolver had verstrekt, een rondgang
door winkel, woonhuis en daarboven
gelegen magazijnen maken. Van den
inbreker was echter niets meer te
bespeuren. Wel was de eassa op de
winkeltoonbank verschoven, werden
overal vlekken van kaarsvet en afge
brande lucifers gevonden, terwijl in
het kantoortje dc lade van een geld
kastje was geforceerd.
Een bedrag van ongeveer twintig
gulden was er uit verdwenen.
Inmiddels was door den buiten op
post staande» agent politie versterking
gealarmeerd en weldra verschoen
dan ook de inspeeteur, de heer K.,
met eenige agenten en... een burger,
die zij op hun weg naar de Wagen
straat waren tegengekomen.
Aangesproken door de politio had
de man beweerd dat hij was wezen
visschen en nu een wandelingetje
maakte. Aan dit verhaaltje werd
weiuig geloof geschonken, te minder
omdat uit 's mans jaszak een mes,
een schroevendraaier enz. kwamen
kijken. Vandaar dat hij alvast maar
werd medegenomen. En zooals latei-
bleek niet ten onrechte.
Op den man werden stukjes kaars
bevonden en lucifers van hetzelfde
soort als overal op den grond ten huize
van den heer M. werden gevonden
en welk soort lucifers nooit door
dezen gebruikt wordt. Maar bovendien
de grootste verdenking tegen den
„nachtwandelaar" rees wel, toen op
hem in een vestzakje gevonden werd
een som geld, precies zoo groot als
door den heer M. werd vermist.
De aangehoudene werd daarop
als verdacht zich aan deze inbraak
te hebben schuldig gemaakt, naar
hot commissariaat aan de Rivier-
vischraarkt gebracht, van waar hij
in den loop van den dag naar hut
Huis van Bewaring is vervoerd.
BINNENLAND.
Texel, 21 Augustus.
Gisteren vergaderde de Schippers
en Visschersbond, ter bespreking der
visscherijbelangen in de tegenwoor
dige moeielijke tijden. Mededeeling
werd gedaan waar de vaarwaters
door mijnen onveilig zijn gemaakt
en waar, met 't minste gevaar, de
kustvisscherij zou kunnen plaats
vinden, 't Veiligst werd geacht in
en nabij de territoriale wateren te
visschen. Nog werd gesproken over
de a.s. o ester visschery en 't garna
lenbedrijf in 't, najaar. Men zou zich
in deze aangelegenheden wonden tol
de autoriteiten op visscherijgobied.
Bij 't sluiten der vergadering, 'werd
dank gebracht aan den EdolAchtb.
heer burgemeester Gaarlandt, die voor
dc visschers reeds veel deed en ook
verder den steun van Z.E.A. inge
roepen.
Van 5 Augustus tot heden zijn
van hier uitgevoerd 834 stuks wol
vee, n.1. 760 schapen en G8 lamine
ren. Voorts worden uitgevoerd, 5
koeien, 3 kalveren en 20 varkens.
Callantsoog, 20 Augustus.
De aangekondigde godsdienstoefe
ning in de openlucht door den vloot-
predikant Da. Buiskool te Helder,
Laatste
berichten.
Amsterdam, 21 Augustus. Een te
I.finuiden binnengevallen stoomtraw
ler rapporteert gisteren ten noord
westen van Haaks een gevecht waar
genomen tc hebben tusschen 11 Engel
sche torpedobooten en een groot
Duitseh oorlogsschip. De kogels vlo
gen tot op 40 Meter van den trawler
Het resultaat is niet bekend. De
trawler vluchtte.
Maastricht, 21 Augustus. Generaal
Leman, de verdediger van Luik, is,
vergezeld door een Duitseh majoor,
via Aken te Keulen aangekomen.
Hieruit blykt dat Leman gevangen
genomen is.
Berlijn, 21 Aug. (Officieel.) Onder
aanvoering van den kroonprins van
Beieren hebben de Duitschers tus
schen Metz en de Vogezen en even
eens in Lotharingen belangrijke over
winningen behaald.
7000 Franschen werden krijgsge
vangen en veel geschut buitgemaakt.
Parijs, 21 Aug. De Franschen er
kennen tot den terugtocht op het
Marne-Rijukanaal te zijn gedwongen.
Roozendaal, 21 Augustus. Men ver
klaart hier, dat de Duitschers Brussel
niet blijven bezetten en zich tevreden
zullen 'stellen met de stad door te
trekken en naar liet zuiden af te
zakken.
Berlijn, 21 Augustus. De generale
staf deelt mede, dat de Fransche
strijdmacht door de Duitsche troepen
tusschen Metz en de Vogeezen is
verslagen en achtervolgd wordt. Do
Franschen trekken in wilde vlucht
torug. De Duitschers maakten moer
dan 10.000 man krijgsgevangenen en
vervoerden 50 stukken geschut. De
Fransche troepen bestonden uit 8
legercorpsen.
Londen, 21 Aug. Uit Rome wordt
gemeld, dat de C'zaar van Rusland
mededeelde te Petersburg, dat het
Russische leger de Pruisische grens
is overschreden en oprukt naar Lot-
zen. Het 20e legercorps, onder aan
voering van grootvorst Nicolaas, zal
Pruisen binnendringen.
Londen, 21 Aug. Volgens een be
richt uit Parijs werden de Duitschers
bij een gevecht nabij Bazal verslagen,
en trekken zij terug in de richting
Saarlouis. Zij lieten 500 dooden en
gewonden en een groot aantal paar
den achter.
Maastricht, 21 Augustus. De Lim
burger Koerier bulletineert, dat luite
nant-generaal Von Bertrap, inspec
teur van den etappe-dienst van liet
le armeecorps, naar aanleiding van
een rapport van den Duitschen vico-
consul te Maastricht een gestreng
onderzoek heeft gelast inzake den
gewelddadigen dood te Canne van
Mevr. Postwick en advocaat Berk-
uit Rocklinghe. De zaken zijn ge
stold in handen van den krijgsraad.
Een speciale verslaggever van het
persbureau Vas-Diaz te Amsterdam,
die Vrijdagavond nog van uit Gent
over de Hollandsche grens kon komen,
seint ons, dat aldaar wordt verzekerd,
dat de Duitschers aan België een
ultimatum zouden hebben gesteld
waarin medegedeeld wordt, dat,indien
België Antwerpen niet overgeeft, de
Duitschers Brussel zullen borabar-
deeren. "Wij hebben geen bevestiging
hiervan kunnen krijgen en deelen
het bericht onder de grootst moge
lijke reserve mede.
De jongste gevechten.
Antwerpen, 21 Aug. Voor diegenen,
die de officieele berichten gisteren
aandachtig lazen, is de uitslag dei-
gevechten van Dinsdag en Woensdag
duidelijk. Bijzonderheden beginnen
thans bekend te worden. Het Ant-
werpsch „Handelsblad" publiceert
daaromtrent het volgende: De slag
begon Dinsdagmorgen in de omstreken
van Diest en Thienen. Maandag reeds
bevonden zich Duitsche troepen aan
het front westelijk Sint Truiden.
Daar de Duitschers veel talrijker
waren dan onze voorposten, trokken
kezen achteruit.
De eerste strijdliuie der Belgen
langs Sichem-Diest Haelen-Geetbotz-
Budingen-Neerlinter-Grimde-Thieuen
was alleen bewaakt door een ruiter;
afdeeling. Ken rijwielcompagnie der
carabiniers bewaakte het meest be
dreigde punt der oude versterkingen
bij Diest. Het gevecht begon Dinsdag
bij het aanbreken van den dag bij
Geetbetz. Een Duitsche vlieger ver
scheen boven de Belgische voorposten.
Hij werd beschoten en viel neer bin
nen de Duitsche linies. Te zes uur
begon do aanval der Duitschers. met
een groote macht ruiterij, voetvolk,
artillerie en mitrailleurs.
Een hevig gevecht volgde, over
een front van tien kilometers. De
aanval der Duitschers had in liet
noorden plaats bij Haelen, Loxbergen
en Cortenaeken, in het zuiden bij
Dodingen. Zij poogden door te breken
bij Geetbetz. De afgezeten Belgische
ruiterij vuurde gedurende twee uur
uit de loopgraven en vernielde de
voorste rangen van den vijand. Duit
sche ruiters beschoten de Belgische
stelling in de flank. Zij doodden eerst
de paarden om een snellen terug
tocht te beletten. Langzaam trokken
de Belgen, aanhoudend vurend terug,
eveneens nabij Budingen, waar graal'
d'Ursel gedood werd.
Twee eskadrons, ter sterkte van
ongeveer 240 man hielden dus lang
stand tegen 2000 Duitschers, maar
moesten voor de overmacht wijken.
Toen bestormden de Duitschers Diest,
plunderden het station, bombardeer
den de stad. De bewoners namen in
allerijl de vlucht. Talrijke huizen
werden vernield, evenals te Thienen.
Reeds Maandag was het Belgische
hoofdkwartier over de sterkte van
den vijand ingelicht door vliegers.
Verder verzet tegen de overmacht
scheen roekeloos en nutteloos.
Woensdagmorgen ontstond er een
verwoed gevecht over de gansche
linie. Eqn paar Duitsche vliegtuigen
verkenden eerst stoutmoedig de Bel
gische stellingen, toen begon het ge
schut mede te spreken, urenlang dooi
de Belgen volgehouden. De strijd was
liet heftigste voor Aerschot. Het was
een moorddadige slachting. De voor
posten bestonden hier uit twee regi
menten, welke reeds deelnamen aan
den stryd om, Luik. Ook ditmaal
streden zij heldhaftig. Tegen zeven
uur begon de aftocht.
Te elf uur verschenen de Duit
schers in snelrijdende auto's met
mitrailleurs te Leuven. De-bevolking
vluchtte; de burgerwacht was reeds
door den burgemeester ontbonden.
De aftocht der Belgische troepen
naar Mechelen geschiedde in de beste
omstandigheden en werd voortgezet
naar Antwerpen.
Hier kwamen ook voortdurend
vluchtelingen aan. Treurige tooneelen
speelden zich af.
Vreeselijk was het gezicht dier
arme lieden met soms zoo talrijk
kroost. Enkelen waren barrevoets en
met schamele pakken beladen.
Heden luidt de officieele mededee
ling: De toestand van heden is de
zelfde gebleven. In den omtrek van
Brussel zwerven ublanen, die liet
verkeer tusschen Antwerpen en het
centrum van het land afsnijden. Een
Duitseh vliegtuig verscheen boven
de Antwerpsche vestingen, het werd
vruchteloos beschoten.
De groote slag in Elzas-
Lotharingen.
Een officieel Duitseh overwinningsbericht.
Berlijn, 21 Aug. De groote gene
rale staf deelt mede, dat onder aan
voering van den kroonprins van
Beioren gisteren troepen van alle
Duitsche stammen in gevechten tus
schen Metz en de Vogezen de over
winning behaalden. De in Lotharingen
opdringende vijand is over de geheele
linie onder zware verliezen terug
geworpen. Vele duizenden gevange
nen werden gemaakt en een aantal
kanonnen verraeesterd. Het geheele
resultaat is nog niet te overzien,
daar het slagveld van grooteren om
vang is dan in gevechten van
1870—'71 en ons geheele leger er
bij was betrokken. Onze troepen zijn
bezield van een drang om voorwaarts
te gaan, volgden den vijand en zetten
den str^d ook heden voort.