HELDERSCHE COURANT
No. 4361
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1814
42e JAARGANG
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Do berichten van den slag, dio
tusschen Aisue en Marne wordt ge
leverd, zijn nog niet van dien aard,
dat er eeltig peil valt te trekken op
liet resultaat. Van Duitsche zijde
niets, van Fransche, dat er gevoch
ten wordt, dat er partieele successen
zijn behaald. Maar hoe het verloop
verder zal zijn is op dit oogenblik
niet le voorzien. Er is daar een reus
achtige troepenmacht van weerszijden
bijeen. De geheele Fransche veldleger-
rnacht, versterkt met de Engelsche,
onder generaal French, staat er tegen
over de Duitsche legers van Von
Kluck, Von Hausen, Von Bülow, den
hertog van Wurtemberg en wellicht
ook dat van den Duitschen kroon
prins. In hoeverre de bezettingen
der fortenlinie tusschen Verdun
'1'oul—Epinal en de legers van den
Beierschen kroonprins en generaal,
von Heeringen aan den strijd deel
nemen, is uit de berichten niet op
te maken.
Met groote belangstelling wordt het
resultaat van dit gevecht togemoet
gezien. Generaal Joffre, die tot hiertoe
is teruggetrokken, geheel Noord-
Frankrijk overlatend aan de binnen
rukkende Duitschers, heeft een leger
order uitgevaardigd, waarin fiij zegt
dat de terugtrekkende beweging nu
een einde moet hebben. Hier wil hij
de Duitsche troepen tegenhouden, op
zijn flanken gesteund door de forten
linie van Verdun tot Epinal en door
die van Parijs; hier wil hij den Duit
schers het hoofd bieden.
Het zal nu weldra moeten blijken
of zijn tactiek de juiste was. Of hij
in staat is de troepen, die tegenover
hem staan, en die door België en
Frankrijk tot nu toe een snelle voor
uitrukkendp beweging maakten, terug
te slaan.
In den rug van het Duitsche leger
is nu geen enkele sterkte, geen enkel
fort meer, dat de beweging der Fran
sche troepen zou kunnen ondersteunen
dal de Duitschers, zoo zij worden
teruggeslagen zou kunnen tegen
houden.
Alle forten, alle vestingen in het
Noorden zijn in handen der Duit
schers. Voor zoover zij zich niet
overgaven aan do binnenrukkende
troepen, zijn zy gevallep. Zelfs Mau-
beuge, dat een zeer sterke vesting
werd geacht, en dat krachtig werd
verdedigd, moest zich overgeven; de
geheele bezetting werd krijgsgevan
gen gornaakt, de kanonnen naar
Duitschland gevoerd.
Op het Belgische leger is niet njeer
re rekenen. Dat zit in de linie van
Antwerpen, waar het door de Duit
sche troepenmacht is ingesloten.
Het is echter mogelijk, zoo de
Duitacho troepen worden terugge
slagen, dat zij op hun.terugtochts-
weg de Russen ontmoeten, die vol
gens tal van berichten, ook door ons
ontvangen, uit Archangel, naar, En
geland zijn overgebracht, en van,
daar naar Noord-Frankrijk.
Eu het zou, indien deze berichten
juist zijn, tot de tactjiek van gene
raal Joffre kunnen beboeren, dat bij
voor de oprukkende Duitschers zoo
lang is uitgeweken, totdat hij de
zekerheid had, dat deze 'Russische
troepen in Noord-Frankrijk waren
aangekomen.
Dit is een veronderstelling - maar
een die wellicht eenigeu grond heeft.
De strijd in West-, Noord
en Noordoost Frankrijk.
De Duitschers in Frankrijk.
Parijs, 8 September. Officieel wordt
medegedeeld, dat de Fransche opper-
bevelhebber onder dagteekeuiug van
7 dezer een dagorder heeft uitge
vaardigd, waarin'hij dun ougeduldi-
gen troepen mededeelt, dat het nu
niet meer het oogenblik is om achter
uit te zien, maar om den vijand aan
te vallen, terug te dringen en het
terrein dat gewonnen wordt, het
koste wat hut wil, tu behouden
Eveneens uit olflcieulu bron 'wordt
medegedeeldIn den ochtend van
den 7denheeft het eerste Duitsche
leger (de uiterste rechtervleugel, van
de Duitschers) onder den fjruji vau
het linkerleger der Engelsehen en
Franschen naar het Noorden terug
moeten trekken. Het. wordt op zijn
front en zijii flauk gevolgd.
Van het front tegenover het tweede,
derde en vierde Duitsche leger wordt
geen ernstig gevecht gemeld, maar
aan het front van het vijfde Duitsche
leger, waar de rechtervleugel der
Franschen. slaat, is het .tot een vin
nige ontmoeting gekomen.
In den avond van den 6den hebben
do tioepon van Verdun een uitval
gudaan un convooien, behóorende
tot het vijfde Duitsche leger, genomen.
Parijs, 8 September. Uit hetoffici-
eule communiqué van vanmiddag
drie uur valt af te leiden (lat 'de
rechtervleugel der Duitschers, waar
van de opraarsch een yy.ae)f. geiden
vrij verontrustend scheen, zijn terug
trekkende beweging, die met tegen
slagen gepaard gaat, vervolgt.
Het communiqué luidt: lè. Op den
Franschen linkervleugel dringen de
legers der bondgenooten, waartoe
ook vooruitgeschoven troepen .van de
Parijsche bezetting, befioorep, voort
durend vooruit van de oevers der
Ourcq tot in de streek van Mont-
mirajl (aan de Marne, 50 K.M. ten
Oosten van' Parijs).'De vijand, trekt
terug in de richting der Marne.
Fransche pn Engeteqhe troepep
hebben tal van Duitsiyipra govangeh
genomen, o. a. een Bataljon infanterie
un een compagnie met machinege
weren en bovendien, verscheidene
caissops buitgemaakt.
2e. Het Fransche centrum is in
lievige ge vechten'ge wikkeld'tusschen
Fère Champenoise (20 K.M. ten Noord
oosten van Sézanne, aan den spoor
weg van Parijs naar hét Oosten),
Vitry le Frau?ois (30 K.M. ten Oosten
van Fère Champenoise) en een punt
ten Zuiden van het bosch van Argonne
(nog 10 K.M. verder naar het Oosten).
De Franschen zijn nergens terug
geslagende vijand heeft integendeel
terrein verloren bij Vitry le Fran<;ois,
waar een terugtrekkende beweging
der Duitschers geconstateerd wordt.
8e. Op den Franschen rechtervleu
gel heeft een Duitsche divisie een
aanval gedaan op de linie Chateau-
Salins (in Duitsch Lotharingen, ten
N.Ö. van Nancy) Nancy, waar zij
is teruggeslagen ten Noorden van
het bosch van Cflamponoux.
Meer naar het oosten hebben de
Frausche troepen de bergkam van
Faudray (in de Vogezen) en de pas
van Fourneaux hernomen.
Berlijn, 8 September. Part. E.)
Nadat twee dagen geleden reeds
forten van Maubeuge waren gevallen
en de versterkte stellingen tusschen
die forten waren genomen, is het door
beschieting uit het zware Duitsche
belegeringsgescht gisteren gelukt de
vesting zelf tot onvoorwaardelijke
overgaaf te dwingen.
Londen, 9 Sept.
De op den vyand uitgeoefende druk
wordt over het geheele front der
bondgenooten voortgezet.
De Engelsche troepen zijn den ge-
heelen dag in het vuur geweest. De
tegenover hen staande vijandelijke
macht is na een hardnekkige tegen
stand teruggetrokken en steekt nu
naar den Noordelijken oever van de
Marne over.
Het vijfde Fransche leger rukt met
gelijk succes op en heeft veel krijgs
gevangenen.
Het zesde Fransche leger aan de
Ourq is in een hevig gevecht ge
wikkeld geweest, doch ook hier is
de vijand teruggedreven.
Het Duitsche leger heeft over de
geheele linie ernstige verliezen ge
leden. De voorwaartsche beweging is
overal met vastberadenheid doorgezet.
De Engelsche troepen hebben weer
eenige verliezen geleden, doch het
aantal is in verhouding tot den aard
van den strijd gering.
Het resultaat van de krijgsverrichtin
gen gedurrend 2 dagen is tot op dit
oogenblik zeer bevredigend.
Parijs, 8 September. Heden zijn een
aantal gewonde Fransche soldaten
aangekomen, die deel hadden gehad
aan de laatste gevechten in de buurt
van Meaux en Coulommiers (ten O.
van Parijs).
Een sergeant vertelde belangwek
kende bijzonderheden vau het gevecht
van Zondag, waarbij hij gewond was.
„Wij vervolgden zeide hij over
een afstand van bijna 19 mijlen twee
Duitsche regimenten, die bijgestaan
werden door ruiterij en artillerie.
Gedurende den overhaasten terug-
tochL hebben de Duitschers geen
schot gelost. Terwijl de Franschen
een hevig vuur onderhielden, dat den
vijand decimeerde, slaagden wij er
in een gedeelte van een Duitscpe
kolonne af te snijden. Daarbij ver
meesterden wij 7 kanonnen, 2 mi
trailleuses en vqje gevangenen. Eén
van hen, een sergeant bij de infan
terie, die een weinig Fransch sprak,
gaf toe, dat zijn manschappen bijna
geen munitie meer hadden en bevel
hadden gekregen die te sparen."
Een bij Meaux gewonde infanterie-
officier vertelde, dat de Duit3che
troepen, die in deze streek na twee
dagen van hevigen strijd waren
teruggedreven, uit twee legerkorpsen
bestonden, die zeer groote verliezen
hebben geleden. Dezelfde officier bad
GOO lijken in een loopgraaf geteld en
bevestigde de verklaring van den
sergeant met betrekking tot het ge
brek aan schietvoorraad bij de Duit-
ihe troepen. Deze schenen ook zeer
vermoeid te ziju.
Russische troepen naar
Frankrijk
De N. R. Ct. heeft reeds melding
gemaakt van een bericht in de Na-
tional-Zeitung, volgens hetwelk er
250.000 Russen te Archangel inge
scheept zouden ziju om in Engeland
on vervolgens in Frankrijk aan land
gezet te worden.
Sydsvenska Dagbladet Snallposlen,
een blad dat te Malmö verschijnt,
meldt nu nader- Onze correspondent
te Ystad (Zweden) deelt ons mede
Een Zweedsch stoomschip is hier
vandaag uit Engeland aangekomen.
De kapitein was in de gelegenheid,
om iets over den toestand in Enge
land mede te deelenv Hij vertelt, dat
hij tijdens ziju verblijf te Hartlepool
vau betrouwbare zijde te weten was
gekomen, dat in de laatste dagen
groote transporten van Rüssischè
troepen te 'Bii tenhead, Li verpoot en
Aberdeen aan w,al gezet waren.
De ontschepiiig van de' troepen,
„die van Archangel met Engelsche
transportschepen onder geleide van
een gro,ot Engelsph smaldeel waien
aangebracht, zou vlot'in haar werk
zijn gegaan.
Een Noorse li stoomschip, dat op
weg naar Hartlepool was, werd door
een. Engelachcn kruiser aangehouden
en naar Duitsche oorlogsschepen ge
vraagd.
Volgens verschillende mededeelin-
gen, moet het aantal Russische troe
pen van 00,000 tot 80,000 bedragen.
Zij moe teil van de noordelijke lan-
dingspldtitseh niet den spoor naar
Deyonport aan het Kanaal overge
bracht zyh", om van daar uit naar
Brest en Cherboufg in Noord-Frank
rijk verVoerd te borden.
AI deze transporten hebben in de
grootste stilte plaats gehad.
Bovenstaande bijzonderheden trof
fen wij m ué Kölnlsche Zeitimg aan.
(„N.- Rott. Ct.")
Van het
Oosteiuijksch-Russische front.
De stand van zaken op het ooriogs-
terrejn in Polen en Galicie werd
uiterst verschillend beoordeeld Van
Oesteiirijkséfifc zijde zegt men, dat de
beslissing er nog niet is gevallen.
Bij Kawa ïtuska in noordoostelijk
Galicie vinden nog gevechten plaats,
die de Russische generale staf ernstig
noemt en die Oostonrljksche troepen
daar bedreigen de Russische verbin
dingslijn. Ziehier echter hoe de cor
respondent van de Times te Petrograd
(St. Potersburg) den toestand be
schouwt.
„Onze legers hebben den 4den Sep
tember op het front tusschon Weich-
sel en Bug het offensief genomen."
De datum, hier in het oflicieele
rapport genoemd, zal in den huidigen
grooten Europeoschon oorlog een ge
denkwaardige datum blijken. Mot
welk een ongeduld men er op heeft
gewacht, hoe veel er afhangt van den
slag, die nu (het bericht van den
correspondent is van den 6den Sep
tember) in Zuid-Polen woedt, kan
slechts begrijpen, wie met de krijgs
kunde bekend is. Ik volsta met te
zeggen, dat als de Russen hier de
Oostenrijksche legers evenzoo over
winnen als zij bij Lemborg en Halicz
hebben gedaan, de weg naar Berlijn
open ligt.
Reeds heeft alleen het vooruitzicht
dat deze mogelijkheid, zoo noodlottig
voor de Duitsche plannen, zou ont
staan, zijn invloed ver in het Westen
doen gevoelen.
In antwoord op het wanhopig in
roepen van hulp door de Oostenrijk
sche legeraanvoerders, spoeden zich
reeds meer versterkingen door
Duitschland. Militaire deskundigen
hier zijn van meeniug, dat de Duit
sche plannen op het Fransche oorlogs
terrein door de snelheid van het
Russische succes aan de grens van
Galiciö sterk gewijzigd moet zijn.
Vertrouwbare inlichtingen over het
verloop van den boslissenden slag
doen zien dat de vooruitzichten voor
de Rassen gunstig ziju. Nochtans zal
het verscheiden dagen duren voor de
Oostenrijkers beslissend zijn verslagen.
De vijand beschikt hier, afgezien van
eenige Duitsche corpsen, op zijn minst
over 30 divisies. Door den "Weichsel
die overigens ook den Russischen
opmarsch naar Duitschland zal be
lemmeren - is zijn terugtocht af
gesneden, hij zal dus strijden met
den moed der wanhoop. Het gevaar
lijke van de vijandelijke positie is
nog zeer vergroot doordien tengevolge
van de vernietiging van het tweede
leger bij Lemberg zijn flank wordt
Volgens de inlichtingen van het
ministerie van oorlog was er twee
dagen voordat het Russisch offensief
bij Lublin begon, een pauze in het
gevecht.
Daarop deed het Oostenrijksche
centrum bij Zamosz een wanhopige
poging om door de Russische linie
tusschen Lublin en Cholm te breken.
Het 10de Oostenrijksche legercorps
leidde den aanval, maar werd terug
geslagen en vervolgd en liet 5000
man in handen van den vijand.
Een telegram van het Russische
hoofdkwartier van 6 September geeft
hierover nog de volgende bizonder-
heden. Op den -fden September trok
ken wij tegon het heele Oostenrijk
sche front op. Het centrum van den
vijand, staande ten Westen van
Krastonow werd in verwarring ge
bracht. Het 45ste. Oostenrijksche re
giment werd omsingeld, een kolonel,
44 andere officieren en 1600 man
werden gevangen genomen. Een
Duitsche divisie die ter hulp wilde
korneti werd op den linkeroever van
den Weichsel aangevallen.
BELGIË.
Dinant verwoest.
Ostende, 8 Sept. Binnen enkele
uren hebben de Duitschers, met ge
schutvuur en door brand, «le stad
Dinant aan de Maas verwoest. Vrou
wen werden in de kloosters opge
sloten, terwijl hondorden mannen
werden gefusilleerd.
Houderd notabelen werden op de
Place d'Annes gefusilleerd.
De Duitschers zeiden dit tu heb
ben gedaan, omdat, vau du hoogten
die Dinant omringen schoten werden
gelost, die trouwens geen resultaat
hadden.
Ken hevig gevecht werd geleverd
tusschen 'Mulle un Quatrecht, tus
schen Belgische vrijwilligers en een
overruachtigen Duitschen troep. Het
gevecht duurde vijf uren. Na krach-
tigen tegenstaud Lu hebben geboden
trokken du Belgen in goed orde
terug.
De Duitschers bezetten Melle en
rukten op naar Uent.
Een spion.
Ostende (via Londen), 8 Sept. (Reu
ter.) Na vontlis van den krijgsraad
is de op 4 Augustus te Ostende ge
arresteerde spion Ehrardt Zaterdag te
Zwljndrecht (bij Antwerpen) gefusil
leerd.
DUITSCHLAND.
Dultschland's verdere oorlogs
plannen.
Een Duitscli-Amerikaan, die op
den terugkeer naar de Nieuwe Wereld
tijdelijk te Rotterdam vertoeft, deelde
een onzer correspondenten een en
ander mede, in zake de maatregelen,
door de Duitsche regeering genomen,
om den oorlog met kracht voort te
zetten.
Te Essen wordt in de fabrieken
van Krupp met koortsachtige haast
gewerkt aan het vervaardigen van
nieuw geschut en onderdeelen daar
van. Allen, die in de ammunitie
fabrieken werkzaam zijn, blijven
voorloopig ontheven van hun militaire
plichten, en bovendien werden tal
van losse werklieden aangenomen.
Ook houdt men zich onledig met
den bouw van nieuwe Zeppelins.
Ruim veertig liggen gereed ora ge
monteerd te worden. Tal van nieuwe
luchtschiphallen worden gereed ge
maakt. De praktijk heeft verscheidene
onvolmaaktheden aan het licht ge
bracht, die nu bij de nieuwe lucht
schepen natuurlijk verbeterd worden.
Algemeen hoopt men in Duitschland,
dat het de legers zal gelukken, zich
meester te maken van de Fransche
kustplaatsen, speciaal van Galais.
Het nieuwe geschut, aldus verzekerde
de Amerikaan onzen correspondent,
draagt van Galais naar Dover. Op die
manier zou men dus Engeland kun
nen aanvallen en bovendien staat,
zoodra Duitschland aan de Fransche
kust voldoende dekking heeft, een
luchtschepen-invasie naar Engeland
op liet program.
Onze Amerikaan vermoedde, dat
uit dit plan de consequentie voort-
vlooide, om zich niet met de bezetting
van Parijs onledig te houden. De tijd
is op het oogenblik meer dan ooit
kostbaar voor Duitschland, want
zoodra de herfststormen beginnen te
woeden, is het uit met de luchtsche
pen. Graaf Zeppelin zelf moet nog
dezer dagen erkend hebbenIk vrees
niets voor mijn schepen, behalve den
stormdaar tegenover sta ik mach
teloos.
Werd onze correspondent goed door
z(jn zegsman ingelicht, dan wordt
aan het einde van deze of het begin
der volgende week het geheele par
ticuliere spoorwegverkeer in Duitsch
land voor enkele dagen stop gezet,
omdat geweldige troepentransporten
naar de Russische grenzen zullen
plaats hebben.
Onderscheiding.
Oldonburg, 8 Sept. (W. B.) Aan
prins-Eitel Friedrich van Pruisen,
schoonzoon van den groothertog
van Oldenburg, is het Ijzeren kruis
le klasse verleend wegens de buiten
gewone dapperheid, door hom betoond,
toen hij met zijn regiment een storm
aanval deed op de vijandelijke artil
lerie.
ENGELAND.
Londen, 8 September. De Times
wijst er in een hoofdartikel op, dat
de verklaring der bondgenooten, dat
zij afzonderlijk geen vrede zullen
sluiten, een machtigen invloed op
de onzijdige staten moet uitoefenen.
De correspondent te Rome seinde
reeds, dat, de verklaring in Italië een
diepgaande en heilzame uitwerking
had.
Gewagende van den indruk, dien
de val van Lemberg in Roemenië
heeft gemaakt, besluit het blad: De
verstandige onzijdige staten beginnen
zich reeds bewust te worden, dat een
gerekte oorlog niet tot hun voordeel
kan strekken. Het eenige middel om
te verhinderen, dat de oorlog gerekt
zal worden, bestaat intusschen hierin,
dat zij hun gewicht aan de zijde der
bondgenooten in de weegschaal
werpen.
Londen, 8 September. Een gerucht
doet hier in Oostenrijksche kringen
de ronde, dat de Keizer van Oosten
rijk overleden is. Het bericht daarvan
zou geheim worden gehouden met
het oog op den (te verwachten? -
Red.) ernstige» binnenlandschen toe
stand in Oostenrijk.
ALBANIË.
Rome, 8 September. De avondbladen
vernemen uit Valona, dat Burhan
Eddtn - offendi, een zoon van Abdoel
Hamid, door de opstandelingen te
Durazzo tot koning van Albanië ge
kozen zou zijn.
Lugano, 8 Sept. De vorst en de
vorstin von Wied zijn in het hotel
Bristol afgestapt. Het bezoek vau den
koning en de koningin van Roemenië
was aangekondigd.
OP ZEE.
Een telegram uit Athene aan de
Lokal-Auzeiger maakt gewag vaneen
hardnekkig gerucht, dat de groote
Engelsche kruiser Warrior in du
Adriatiscbe Zee, niet ver uit do Mou-
tenegrijnscho kust, op een mijn zou
zijn geloopen en gezonken.
Tal van lijken van Engelsche ma
trozen zouden op de Monteuegrijnsche
kust aan land zijn gedreven.
Londen, 8 September. De avond
bladen bevatten een telegram met
het bericht van een visscherschuit,
dat een Engelsche kanonneerboot een
visschersvaartuig had verineesterd,
dat mijnen had uitgezet, waarvan er
nog 200 aan boord waren aangetroffen.
De „Pathfinder".
Torpedobootjagers en andere schepen
aldus de „Times" zijn nog
steeds bezig met het afzoeken der
zee voor de Berwickshire-kust naai
de lyken van den Engelsche kruiser
„Pathinder", dié daar Zaterdag 1.1.
op een drijvende mijn stootte en
verging.
De volgende dramatische beschrij
ving van du schipbreuk wordt door
een correspondent te Dunbar ge
geven. Daar het zeer helder weer
was aldus vangt hij aan kou
men de bewegingen der oorlogs
schepen tot 20 mijlen afstand duide
lijk waarnemen en verscheidene per
sonen hebben het ongeluk door verre
kijkers van het begin tot het einde
kunnen waarnemen. De beambte van
het signaalstation te St. Abb deed
de eerste officieele raededeeling dat
het schip op een mijn wasgestooteu
en telefoneerde onmiddellijk om de
motor reddingboot. Zonder een oogen
blik te verliezen vertrok de redding
boot, gevolgd door een aantal stoom-
booten.
De commandant van de redding
boot verklaart, dat toeu hij de plek
naderde, waar de „Pathfinder" inde
lucht gevlogen was, hij het water
over een afstand van anderhalve
mijl bedekt vond mot allerlei wrak
stukken.
Overal zag inen matrozenbuizen,
petten, truien, schoeueu, kousen,
foto's en boekeu drijven. De ont
ploffing was zoo verschrikkelijk ge
weest, dat de „Pathfinder" letterlijk
aan stukken werd geslagen, eu bin-
neu 4 minuten was er geen spoor
meer van over, behalve de weinige
houten wrakstukken.
De „Pathfinder" was bezig met
het afpatrouilleeren van de Oost
kust, on manoeuvreerde slechts wei
nige uren te voren iets meer dan
een mijl uit de kust bij St. Abb's
Head. Het schip was 2940 ton groot,
met een bemanning van 261 kop
pen, onder bevel van kapitein Fran-
cis Leake.
Men gelooft algemeen, dat de mijn,
die het vaartqig vernielde, uit de
Noordzee is afgedreven, daar reeds
gedurende 14 dagen handelsvaartui
gen onbelemmerd over diezelfde plek
voeren. De ramp werd ook door twee
officieren waargenomen, die dienst
deden te Cockburnpath. Door hun
kijkers zagen zij ontzaglijke rookko
lommen uit den kruiser slaan, en
bijna dadelijk daurop steeg de boeg
omhoog, om daarna als bij tooverslag
in de diepte te verdwijnen.
Ook te Dunbar werd de ondergang
van de „Pathfinder" duidelijk waar
genomen.
Het aantal omgekomenen wordt
thans op 232 gesteld. De overleven
den werden te Queensferry aanland
gebracht, door het wachtschip „Tyne".
Volgens een Reuter-telegram uit
Tokio is de Japansche torpedojager
„Shirataye" by Kiauchau op eun rots
geloopen. De bemanning heeft het
schip verlaten.
Hollandsche schepen
opgebracht.
Het stoomschip „Zuiderdijk" van
de Holland Amerika-Lijn is aange
houden en in een lerscho haven ge
bracht.
Het stoomschip „Prinses Juliana"
der Stoomvaart-Maatschappij „Neder
land" wordt te Ryde opgehouden;
aan boord is alles wel. Alleen de
Engelsche passagiers worden ont
scheept. Veiguuning tot vertrek wordt
spoedig verwacht.
In verband met het opbrengen en
lossen van het stoomschip „Nieuw-
Amsterdam en andere te Brest heeft
onze Regeering verklaard nog niet
over de noodige gegevens te kunnen
beschikken om bij de Fransche
regeering stappen te doen.
Ds „Nieuw-Amsterdam".
Het stoomschip „Nieuw-Amster
dam" der Holland - Amerika-lijn is
Dinsdagnacht te Rotterdam voorden
wal gekomen, na een reis, die wol
is waar voorspoedig, maar niettemin
toch eenigszins angstig was voor de
ingewyden. Immers op-het rapport
van Engelsche oorlogsschepen, dat
tusschen het Sandetti-vuurschip en
de Galloper mijnen dreven, die nog
afkomstig heetten van den mijnen-
legger „Künigin Luise", had de kapi
tein bevel gegeven de reddmgbooten
buiten boord te draaien, ten einde
op alles te zijn voorbereid.
Het stoomschip blykt 2 September
des morgens 5 uur te zijn aange
houden door de tot hulpkruisor inge
richte mailboot „La Savoie" van de
Compagnie Générale, die het naar
Brest bracht, waar de „Tambora"
reeds werd aangetroffen, terwijl er
ook twee stoomschepen van de Ko
ninklijke Nedcrlandsche Stoomboot
maatschappijen de haven lagen: de
..Fortuna" en de „Atlas", waarvan
een in charter van den Koninklijken
West-Indischen Maildienst.
De „Nieuw-Amsterdaui" kwam, in
Legenstelling van de andere schepen,
die in de haven moesteii komen, op
de jeede voor anker en werd betrek
kelijk vlug afgeholpen. Dat afhelpen
bestond hierin, dat mot minder daii
733 passagiers van alle klassen van
boord werden gehaald en geïnter
neerd, terwijl van de lading mei eon
beroep op de door Engeland en
Frankrijk' gegeven aanvullingen der
l«onde»sehe declaratie, alle meel, alle
kisten vleeschconservun, alle mais
enz., 390 baren zilver, 209 kisten
bier en 80) zakken veuvoeder moesten
worden gelost, niettegenstaande alk-s
aan Nederlandsche fit ma's was ge
consigneerd.
De passagiers waron Oostenrijkers
en Duitschers, ouder wiu eon 20-tal
res.-ofikieren. Bij hen was oen naast
familielid vau veldmaarschalk Von
der Goltz. Een der passagiers moest
reeds onmiddellijk zijn onvoorzichtig
heid met den dood bekoopen. Hem
word door den bevelvoerende» Fran
schen officier gelast zijn handbagage
zelf te dragen, hetgeen hij niet ver
koos. De woordenwisseling, die hier
uit ontstond, ging van den kant van
don passagier tot een handtastelijk
heid over, met het gevolg dat hij op
de plaats werd doodgeschoten.
Van de weggehaalde passagiers
werden later zes doctoren cn nog
een tweetal personen op leeftijd terug
gezonden.
De 173 Hollandsche reservisten,
die aan boord waren, werden onge
moeid gelattyi. Van ziju equipage
moest de kapitein een tiental personen
afstaan, omdat zij vreemdelingen
waren. Onder hen was een jonge
man, wel is waar in Duitschland
geboren, doch reeds op zijn 4e jaar
naar Nederland gekomen en daar
sedert verblijf houdende. Bij gebrek
aan eeuig identiteitsbewijs werd met
de mondelinge verklariug in dit op
zicht geen genoegen genomen. Er
bestaat echter wel kans dat van
hieruit nog op zijn invrijheidstelling
kan worden aangedrongen.
De „Nieuw Amsterdam" liep in
de Duins nog de „Riouw" van de
Nederland achterop, die blijkbaar
door de Engelachen was aangehouden.
Voor de nabestaanden der passa
giers van de „Tambora" is het ver
blijdend te vernemen, dat alle passa
giers van dit stoomschip, namelijk
27 eerste, 90 tweede en 6 derde klasse
passagiers, met de Nieuw Amster
dam" zijn meegenomen.
Ter aanvulling van het boven
staande kan nog worden vermeld
dat van de passagiers, die vau boord
werden gehaald, 75 behoorden tot
de eerste klasse, 222 tot de tweede
442 tot de dorde.
De van boord gehaalde lading be-
I stond uit 3789 balen meel, 531 kisten
vleesch in blik, 3041 kisten Maizena,
390 baren zilver, 290 kisten bier,
583 balen veevoeder. Kapitein Baron
van het stoomschip heeft door bemid
deling van den Nederlandschen con
sul te Brost, den heer R. A. Arnault
de la Menandière, geprotesteerd tegen
de aanhouding van zijn schip, het
verbeurd verklaren van lading voor
een neutraal laud bestemd en het
oponthoud van de passagiers, daar
hem, gezagvoerder, niets bekend
was van het feit, dat eon gedeelte
van zijn lading door de Fransche
regeering als contrabande wordt of
zou worden beschouwd, terwijl ver
der het Koninkrijk der Nederlanden
niet in oorlog is met Frankrijk of
Engeland, doch zijn neutraliteit open
lijk heeft geproclameerd en tot nu
nu toe heeft 'behouden.
De kapitein stelt de Fransche Re
publiek aansprakelijk voor alle kosten,
schade en interessen, welke uit de
aanhouding en opbrenging van zyn
schip kunnen of zullen voortvloeien,
uit de prijsverklaring, verbeurdver
klaring, aanhouding, alsmede lossing
van een deel der lading.
Mevrouw Idenbürg, aan boord van
de „Nieuw-Amsterdam", werd in den
loop van den dag begroet door den
Minister van Koloniën.
IN ONS LAND.
Staat van beleg.
Bij Kon. besluit van 8 Sept. zijn
verscheidene gemeenten of gedeelten
daarvan in staat van beleg verklaard.
Voornamelijk is dit het geval met
gemeenten die aan rivieren of aan
zee gelegen zijn. In Noord-Holland
zijn het de volgende gemeenten:
Texel, Vlieland, Terschelling, Den
Helder on Velsen.
De gemeenten Ameland, Texel,
Vlieland en Terschelling worden ge
steld onder het gezag van den Gom-
mandant van den stelling van Don
Helder.
De afkondiging van den staat van
beleg in verschillende aan zee of aan
de rivieren gelegen gemeenten heeft
voornamelijk ten doel om den uitvoer
te beletten van schepen, die mogelijk
hier te lande door of vanwege oorlog
voerende mogendheden zijn aange
kocht met de bedooling ze voor mili
taire doeleinden te gebruiken.
Het toelaten van zoodanigen uit
voer zou in strijd zijn met de dooi
de rogeering afgelegde neutrallteits-
verklaring.
Om het militaifle gezag in staat te
stellen de vereischto maatregelen te
treffen en behoorlijke contröle uit te
oefenen, was het uoodig verschillende
gemeenten in staat van beleg le
verklaren.
Er zal worden zorg gedragen de
gewone scheepvaart zoo min mogelijk
overlast te bezorgen; in dien geest
zijn de noodigo bevelen aan de be
trokken autoriteiten van leger en
vloot gegeven.
Aan overlast stellen zich dus alleen
bloot Nederlanders, dio, in weerwil
van het door de regeering uitge
vaardigde verbod, trachten om aan
eene oorlogvoerende partij schepen
of vaartuigen voor militaire doel
einden toe te voeren of te verschaffen.
Eigenaars van schepen zullen dus
goed doen zich bij het ontvangen
van aanbiedingen omtrent verkoop
terdege ervan te overtuigen, dat er
van gebruik voor militaire doeleinden
geen sprake kan zijn en er aan te
denken, dat de beoordeeUng hiervan
geheel berust bij de daartoe door de
regeering bevoegd verklaarde autorl-
Wethoudarsbenoeming te Amsterdam
(Nieuwe verkiezing).
Met 2 vrije stemmingeu en 1 hui-
stemming tusschen de heeren Vliegen
en Van Tienen werd de heer Vliegen
tot wethouder gekozen met 19 stem
men. Op den heer Van Tienen wer
den 15 stemmen uitgebracht en waren
7 stommen blanco.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Bij het te Utrecht gehouden
examen slaagde voor het Machinisten-
diploma A de heer 8. W. Ike, leerling
der Zeevaartschool alhier.
Door het heden alhier binuen-
gokoraen stoomschip „Schieland" is
aangebracht een groote sloep, welke
onder do Engelsche kust werd opge
pikt en vermoedelijk afkomstig is
van een Duitsch schip.
Naar wij vernemen is door eenige
dames en heeren eene reeks kerk-
concerten georganiseerd, waarvan het
eorste zal plaats vinden op 13' Sept.
o.k. in de Nieuwe Kerk;die daarvoor
welwillend is afgestaan. Deze con-
certeu hebben teri doofden rhtTIfalren
op hunne vrije dagen eene aangename
afwisseling te geven. 'Behalve "voor
militairen zijn deze concerten ook
toegangkelijk voor familie van mili
tairen en voor elkeen, die er belang
in stelt. De toegang is vrij!
Veel toezeggingen voor medewer
king van zangkoren en solisten zijn
reeds ontvangen, zoodat ons veel
mooie Zondagmiddagen te wachten
staan. De programma's zullen steeds
Zaterdags vóór de uitvoering in ons
blad bekend worden gemaakt.
- Hier ter plaatse is opgericht
een Comité tot het veileenen van
steun aan de Belgische vluchtelingen.
Waar dit reeds in meerdere plaatsen
geschiedde, mocht ook deii Helder
niet achtorbiljven. Ook hier zullen
dus Uw gaven voor liet zoo zwaar
bezochte Belgische volk gevraagd
worden.
Men zegge nu niet „alweer"; want
hier is hulp dringend noodig.
Vele van deze arme vluchtelingen,
en het zal wel het grootste deel
ziju, bezitten niets of bijna niets
meer, en moeten leven vau wat het
gastvrije Nederland hen doet toe
komen.
Niet alleen voedsel is echter noo
dig, doch ook kleeren, zoowel voor
de mannen en vrouwen als voor de
Kinderen. Ziet dus allen eens na, of
gy ook iets te missen hebt, en zoo
niet, geeft dan Uw financieelen sleun.
Het. kleinste bedrag, hoe weinig ook
zal dankbaar worden aanvaard.
Laat den Helder, evenals niet het
plaatselijk steuncomité, ook hiermede
een goeden indruk maken.
Voor verdere bijzonderheden aan-,
gaande het comité verwijzen wij naai
de desbetreffende advertentie in dit
blad.
Aanbesteding.
Aan het DepartemunL van Marine
te 's-Oravonhago werd Woensdag aan
besteed: „Het maken van eenige
aanlegsteigers ten behoeve van liet
kazernement voorden onderzeodienst
alhier". Laagste inschrijver was de
heer Chr. Roozondaal tu Kokhuizen,
voor f14287.
Steuncomité.
Het Steuncomité Helder 1914 hiuld
Woensdagavond :u „Tivoli" eene
algemeene vergadering die ook wurd
bijgewoond door de beide eere-voor
zitters: Z.Ex. de vice-admiraal Nau-
din ten Cate en de Ed.achtb. heer
Van Neck, loco-burgemeester.
De voorzitter, de hoer O. de Vun,
heette de aanwezigen welkom, iii
't bijzonder de beide eere-voorzitlors,
en deelde mee dat door het Dag.-
bestuur deze vergadering was uitge
schreven om mededeeling te doen
van wat het Steuncomité doel en
gedaan heeft. In de eerste plaats
bracht hij dank aan de 80 dames en
heeron, die de groote inzameling
hielden bij de ingezetenen, burgers
en militairen, met zöo'n mooi succes.
Namens het steuncomité bracht hij
dank aan allen die zoo mild steunden.
Een grooteh steun had het comité
doordat het door welwillende mede
werking kan beschikken over het
overgeschoten eten van zee- en land
macht. Hij bracht dank aan de damus
en heeren die zich voor de verdeeling
daarvan beschikbaar stelden.
De alg. secr. Ds. Buiskool kreeg
thans het woord tot het uitbrengen
van zijn verslag. Na de oprichting
en de installatie in de Raadszaal te
hebben gememoreerd herinnerde h||
er aan dat het de bedoeling was
steun te verleenen aan gezinnen
alhier, die door den oorlogstoestand
in moeilijke omstandigheden zijn
geraakt.
Het comité werd' daartoe verdeeld
in een Dag-Bestuur en verschillende
subcomité's. Het Dag-Bestuur heeft,
de algemeene leiding, de subcomité's
werken zooveel mogelijk zelfstandig
maar plegen overleg met het Dag.-
Bestuur.
Gecorrespondeerd werd met het
Kon. Nat. Steuncomité over een
uitgeweken Nederlander met zijn
gezin uit Zwitserland, die wilde terug-
keeren, waarvoor dat Comité f50
beschikbaar stelde. De man kan daar
weer aan 't werk. Het Heldersche
Steuncomité heeft daar iels bijgepast.
Het Dag-Bestuur vergadert eiken
dag van 10-12 en van 2-4 uur in
de Bouwzaak
Vervolgens laat dé secr. de werk
zaamheden van de verschillende sub-
cbmite's de revue passeeron.
Het subcomité voor de inzameling
heeft zich danig geweerd, zooals uit
het verslag van den penningmeester
blijken zal.
Het subcomité voor onderzoek en
uitbeerlng stelt nauwkeurig onderzoek
ih naar de aanvrage en stelt in
overlég ulet Bag-Bèsttuir de uitkun"
ring vast, un wel naar dun volgenden
vonn
Voor gezinnen waarvan de kost
winnaar in militairen dienst is of
die werkeloos is geworden wordt
uilgetrokkeu fG per week plus 2 der
den der huishuur, vermeerderd met,
een bedrag vau f 1 voor 1 kind, 1' 1,75
voor 2 kinderen, f2.50 voor 3 kin
deren, f 3 voor 4 kinderen, f 3.25 voor
5 kindereu en f 3.50 voor 6 of meer
kinderen. Van dtrze uitkeerlng wordt,
afgetrokken de rijksvergoediug en
verder alle inkomsten, die het gezin
uit andere hoofde mocht hebben.
Een afzonderlijke regeling wordt
echter toegepast op die gezinnen, die
wegens gemis aan geregelde inkom
sten en door andere omstandigheden
niet tot .de z.g. geregelde gezinnen
kunnen gerekend worden.
Uitgekeerd werd le week f 141.50
2e week f 162.55 3e week f 197.25
4e week f 173 samen in 4 weken
1'699.25. (Laatste week 62 gezinnen.)
Het subcomité voor werkgevers en
werkzoekenden had een zeer uitge
breid arbeidsveld. Ingeschreven wer
den 93 werkzoekenden waaronder 3
vrouwelijke. Het comité wende zich
tot verschillende autoriteiten om
werkloozen geplaatst te krijgen eu
slaagde daarin vrijwel. Het plaatste
7 gehuwden 30 ongehuwde» eu 3
weduwen. Ook op andere wijze werd
aan enkelen werk verschaft.
Dit comité constateerde ten slotte
dat het aantal werkzoekenden stijgt
en het aantal aanvragen van werk-
go vers verminderd.
Het subcomité voor hulpverloening
in de huishouding assumeerde zich
eenige dames en kon waar hulp in
de huishouding gevraagd werd daar
aan geregeld voldoen. Dit subcomité
kreeg ook de beschikking over hel
overgebleven eten, dat geregeld uit
gedeeld wordt in de Vijzelstraat
(lokaal Breet) eu dé Fröbelschool. Aan
169 gezinnen tezamen tellend 774
personen wordt geregeld eten ver
schaft. Gewoonlijk is er ruim vol
doende voorraad.
Ten slotte constateert de secretaris
dat alle krachten zijn ingeapanm-n
om het „Steuncomité Helder 1914"
aan zyn doel te doen beantwoorden.
Hij hoopt op voorldurendèn steun.
't Woord is thans aandeii alg.
penningmeester, dëri heer W. Biei-
steker tot het uitbrengen van het finan
cieel verslag.
Ontvangen werd lot 1 Sepff 4829.30
beueyeDSf812.57 van vereenigmgenen
