HELDERSCHE COURANT
No. 4365
ZATERDAG 19 SEPTEMER 1914
42e JAARGANG
Op pagina 4 van dit blad zijn
opgenomen
1. Tweede Kamer.
2. Marine-begrooting voor het dienstjaar
1015.
3. Feuilleton enz.
De algemeene toestand.
Het wordt steeds moeilijker ver
band te brengen tusschen de be
richten van do beide partijen, over
den toestand in Frankrijk.
De Fransche regeering hult zich
thans in een geheimzinnig zwijgen
en meldt officieel Blechts: de toe
stand is onveranderd.
De Duitsche berichten zeggendat
in don slag tusschen Oise en Maas
de beslissing nog niet gevallen is,
maar dat de tegoustand der Fran-
schen begint te verslappen.
De militaire medewerker van de
„Times" geeft een overzicht van den
toestand, waarin h(j zegt:
De Duitsche legers houden dapper
stand,' en over de 'geheelé Imle staan
zij in onderling verband. Hun rech
tervleugel heeft een uiterst voor-
deelige stelling ingenomen op het
plateau benoorden de Aisoe. Hun
uiterste rechtervleugel is uit het
bosch de 1'Aigles ten noorden van
Compiègne verdreven en steunt nu
tegen do stad Noyon.
Verwacht mag worden, dat de
bondgenooten, zij het ook met moeite
dit plateau zullen pogen te doen ont
ruimen doch generaal von Kluck vecht
met de wetenschap dat hij onmid
dellijk in zijn rug gesteund wordt
door het bezit der vestingen van La
Fère en Laon. Daardoor heeft hij een
sterke verdedigende stelling, en is
hij in staat krachtige tegenaanvallen
te doenhij is er van overtuigd, dat
het lot van de DuitBche legers in
Frankrijk grootendeels zal afhangen
van zijn volharding en vasthoudend
heid.
Eerst als de Duitsche rechtervleu
gel nogmaals wordt teruggeslagen,
zal de toestand voor de geallieerden
gunstiger worden, want er is geen
tweede positie waar zulk een ver
dedigende stelling kan worden inge
nomen, als de Fransche grens.
Het Duitsche centrum heeft niet
zulk een goede stelling, maar hier
zal de Fransche opmarsch allicht
worden gehinderd door de vernielde
bruggen, die de Duitschers op hun
terugtocht in de lucht lieten vliegen.
Het leger van den kroonprins trekt
geregeld, doch langzaam terug. lede
ren dag gaan de Franschen iets
vooruit.
In een ander bericht zegt de
„Times": „Verdun is, in tegenstelling
met de Duitsche berichten, tot nog
toe alleen belegerd en gebombardeerd
door WolfFs bureau".
Daarentegen wordt van Duitsche
zyde verklaard, -dat -verschillende
forten om Verdun reeds zijn platge
schoten, en dat de" 'Capitulatie van
de stad binnenkort kan worden
verwacht.
Volgens FranBche berichten kan de
terugtocht van de Duitsche troepen
macht in die buurt niet zoo heel ver
zijn geweest, daar de Duitsche af-
deelingen tusschen Etain en Thian-
court (30 K.M. benoorden Toul) in
aanraking zijn met de Franschen.
Zooals wij reeds mededeelden, ishet
hoofdkwartier van den kroonprins
van Varennes overgebracht naar
Monfaucon.
Over dit geheele gebied van de
Oise tot de Maas wordt met kracht
en volharding gestreden door de
beide partijen, door artillerie en in
fanterie. Doch hoe het resultaat van
dit gevecht er straks zal Uitzien,
wagen nog de Duitschers, nog de
geallieerden te voorspellen.
Dat in1 Oost-Pruisen de Russen
duchtig klop hebben gehad werd nu
ook door de geallieerden erkend, en
de „Times" meldt, dat ook de Russen
in het Noorden van Oost Pruisen zijn
teruggetrokken en dat tusschen
Koningsbergen eri Tilait geen Russen
meer zijn. De legermacht, waarover
Von Hindenburg beschikt, thoot vol
gens de „Times" 600XXK) tot'800.000
man sterk zijn.
Dat Duitschland van de Russen
bevrijd Is, nöé'mt-de „Times" zeker
een groot militair succes, maar het
komt juist drie weken te laat. Want
hadden de Duitschers de Franschen
kunnen verslaaft in den slag op 21
Augustus, en dan hun Troepen naar
het Oosten kannen zenden, om in
de lijn Thorn-Allenstein met de
Oostenrijkers uit het zuiden 'opruk
kende, te kunnen samenwerken, dan
zouden de resultaten voor Duitsch
land reusachtig zijn geweest.
Het ontwijken van den besliBsenden
slag door de Fransche troepen en de
snelle opmarsch der Russen naar
Oostenrijk heeft de Duitsche bereke
ningen, naarhet Engelsche blad meent
wel wat - gedwarsboomd. Temeer
daar de 'Oostenrijkers niet -bestand
bleken tegen de krachtige aanvallen
der Russchen, en na een krachtigen,
hardnekkigen strijd tot den terugtocht
genoodzaakt werden, zoodat geheel
Polen door de Oostenrijkers verlaten
is. De generaals Auffenberg en Danfel,
die tot bij Ljublin waren opgerukt,
moesten ondanks hun krachtigen
tegenstand met aanzienlijke verliezen
terugtrekken,- zoodat wat de -Russen
in Oost-Pruisen verloren, gewonnen
werd in Rus&sch-Polen, en tegelijk
met de-ontruiming van Oost-Pruisen
door de Russen, die van Polen door
de Oostenrijkers kon worden gemeld.
De strijd in West-, Noord
en Noordoost Frankrijk.
De val van Maubeuge.
Totdnaver hadden wij over den
val van Maubeuge alleen verslagen
van Duitsche zijde gehad. Ziehier
wat de correspondent van de Times
te Boulogne er nu over meldt op
grond van een beriGht, dat hem 7
dezer bereikteDe insluiting van de
stad begon tusschen 25 en 26 Aug.
en de eerste granaat werd op 27 Aug.
afgevuurd. De voornaamste aanval
richtte zich op het noordelijke en
oostelijke gedeelte van de stad. De
forten van Boussois, Essarts en Cer-
fontaine en de aarden werken van
Rocq werden door zware belegerings
artillerie geheel vernield. (Deze artil
lerie bestond volgens de Duitsche
berichten uit mortieren van 42 cM.
en Oostenrijksche door auto's getrok
ken mortieren van 30.6 cM.)
Enkele forten boden twee dagen
lang weerstand, andere gaven zich
in 24 uur over.
De stad leed zwaar onder het twaalf
dagen lang met groote hevigheid
volgehouden bombardement. Meer
dan duizend granaten vielen in een
nacht bij het spoorwegstation neer,
en de rue de France werd gedeelte
lijk vernield. Het verlies aan men-
schenlevens was echter betrekkelijk
gering.
Maandagochtend 7 Septoraber om
11- uur 50 werd de witte vlag op
den kerktoren geheschen en werd het
sein geblazen: „ophouden met vuren".
Maar niet voor drie uur 's middags
eindigde het vuren.
Middelerwijl was het grootste
deelte van het garnizoen erin geslaagd
de stad te ontruimen. (De kwartier
meester van den grooten generalen
Pruieischen staf, heeft gelijk men
weet, de gevangenneming van 40,000
man van het garnizoen gemeld.) De
Duitsche troepen trokken om 7 uur
's avonds door de poort van Bergen
en de poort van Frankrijk de stad
binnen.
Zondag zijn heel bij Atrecht (Arras)
in het departement Pas-de-Calais
eenige uhlanen gezien. Zij werden
nagezet door Engelsche mariniers in
auto's. Een uhlaan werd neergescho
ten de overigen wisten zich in een
bosch te versteken. Dit is weer een
bewijs ervoor, dat kleine groepjes
Duitsche ruiters bijzonder ver van
de hoofdmacht afdwalen en dan in
groot gevaar komen te verkeecen.
De Duitschers in Frankrijk.
Parijs, 17 September. Het offici-
eele communiqué van vanmiddag
drie uur luidtOver het geheele front,
van de Maas tot de Oise, duurt de
veldslag voort. De Duitschers bezetten
stellingen, die op verdediging zijn in
gericht en met zwaar geschut z(jn
voorzien. Bijgevolg kan de Fransche
opmarsch slechts langzaam zijn.
Op den Franschen linkervleugel zijn
de Duitschers, die daar de hoogten
ten noorden van Aisne bezet houden,
op enkele punten eenigszins terug
geweken.
In het centrum, tusschen Berry au
Bac (aan de Aisne ten Z.Z.O. van
Laon en Argonne, is de toestand on
veranderd.
De Duitschers gaan voort zich in
het landschap Woevres te verschansen.
Tusschen Etain en Tbiaucourt (30
K.M. ten N. van Toul) hebben de
Fransche legers overal voeling met
den vijand. De tegenaanvallen der
Duitschers, zoowel 's daags als
's nachts ondernomen, zijn alle afge
slagen.
Het moreel der Fransche legers is
voortreffelijk.
Berlijn, 17 September. Duitsche
cavalerie is er op den Duitschen
rechtervleugel op het Westelijk oor
logsterrein in geBlaagd een wagen
park en munitiecolonnes van de ver
bonden legers af te snijden en mee
te voeren.
In het midden van het gevechts
front golft de strijd heen en weer.
Bij Verdun zijn verscheidene forten
van de buitenste linie zoo goed als
plat geschoten. De capitulatie van
Verdun wordt spoedig verwacht.
Red.)
Het slechte weder houdt de ont
wikkeling van- den Duitschen aanval
tegen;
Op 16 September hebben verschei
dene Duitsche vliegers boven Parijs
gekruist en hebben er bommen ge
worpen. Zij zijn door machinege
weren beschoten, doch ongedeerd
teruggekeerd.
De beslissing aan de Marne wordt
in de eerstvolgende dagen verwacht.
Het leger in marteling.
De correspondent van de Times
zendt uit de omgeving van Melun
d.d. 13 September nadere bijzonder
heden over den Duitschen terug
tocht
„Er waait een 'Orkaan. De regen
valt in stroomen, regen die de wegen
geeselt en diepe sporen er in nalaat.
Over de sombere velden jagen zware
wolken, de mist hangt in de toppen
der boomen. De beekjes langs den
weg zijn tot kloine stroompjes ge
zwollen, de meertjes zijii waterval
len geworden; en hoewel de aarde
geroosterd was in de jongste dagen
van tropische hitte, is alles nu door
weekt. De groote meren stroomen
troebel, wild tussohen de oevers.
Dat is het Frankrijk van den groo
ten terugtocht - een Frankrijk zoo
onderscheiden van het lachende land
van de vorige week als maar met
mogéliJkheid ISteVbrbéelden. Toen
was alles rustig en aanlokkend. De
„veroverende" benden van den Duit
schen -Keizer trokken over de wegen,
hard en gelijk voor de wielen van
hun transportwagens; de groote be
legeringskanonnen met hun groote
bespanningen rolden snel voorbij de
mooie veldende hoeven der paar
den weerklonken op den vasten weg.
Kunt gij u nu die wagens voor-
ellen zooals Tn|J'thans hun toestand
is geschilderd De groote wielen gaan
niet meer over gelijke wegen. De
wegen zijn-nu tot rivierovergangen
.geworden. De wielen zinken weg in
de diepe wagensporen en de overver
moeide trekdieren moeten hun uiterste
krachten inspannen. -De begeleiders
schreeuwen en {gebruiken onbarm
hartig de zweep. De groote dieren
steigeren en worstelen in heldhaftige
poging, maar de wielen zinken dieper.
De groote kanonnen slingeren en
zwaaien. Een rotter nadert„Gauw,
gauw, de Engelschen komen!" Weer
dalen de natte zweepen neer. Weer
die vreeselljke spanning der trek-
touwenTevergeefs: de wielen zitten
vast. Soldaten snijden de touwen
door. De bevrijde paarden rennen weg.
De terugtocht gaat langzaam voort
iD de duisternis een eindelooze
stroom, vermoeid, afgemat, hongerig,
zonder munitie; en in de verte ver
telt het geluid der kanonnen van
den slag die steeds voortduurt waar
men maar waagt stand te houden
en zoo alweer een kanon voorde
bondgenooten, alweer een zandkorrel
in den zandlooper van het lot ge
vallen.
Dat is het drama op een der ontel
bare wegen leidende naar het noord
oosten van het gebied van de Marne.
Ga terug over het bruine veld, en
ge ontmoet een troep Engelsche rui
terij. Zij komen met een afdeeling
van den vijand een eavalerie-
afdeeling vluchtende in het donker.
Boven de wolken, die zich van tijd
tot tijd openen, schijnt flauw de maan
juist genoeg licht gevend om de
omtrekken te onderscheiden. Een
oogenblik en alles is voorbij. De
terugtocht gaat voort in den nacht.
Maar denk nu eens verder. Geloof
en het is een goed geloof, dat de
zonnige uren die hem naar het zuiden
lokten, noodzakelijk kwamen voor
den donkeren tijd die zijn terugtrek
kende beweging vergezelt. Verbeeld
u de uitgestrekte vlakten tusschen
de groote rivieren en de rivieren
zwollen tusschen de oevers de
rivieren die overgetrokken moeten
worden, terwijl er geen bruggen zijn
en terwijl de kanonnen van den vijand
op de hoogten eiken overtocht be-
heerschen. Men zou medelijden kun
nen gevoelen met dit leger in marte
ling, indien er niet de rookende
ruïnen waren van honderden dorpen,
die steeds weer tot krachtige vervol
ging-aanzetten.
De Duitschers In Frankrijk.
Parijs, 17 September. Hetofficieele
bericht van 11 uur 'savonds luidt:
De veldslag duurt voort.
De toestand is onveranderd.
Berlijn, 18 September. Ambtelijk
wordt uit het groote hoofdkwartier
in aanvulling van het bericht van
gisterenavond hedenmorgen mede
gedeeld
Het Fransche 13de, het 4de leger
korps en gedeelten van een divisie
van een ander legercorps zijn giste
ren ten Z. van Noyon geheel ver-
De vijand heeft verscheidene batte
rijen verloren. Zijn aanvallen zijn op
verschillende plaatsen Yan het front
op bloedige wijze afgewezen.
Evènzoo is een oprukken van
Fransche Alpen-jagers aan de kam
van de Yogeezen in het Briich dal
afgeslagen.
B|j de bestorming van Chateau
Brimont bij Reims zijn 2500 gevange
nen gemaakt. Ook verder zijn in den
slag in het open veld gevangenen
en kanonnen genomen, waarvan het
aantal nog niet te overzien is.
Het Oostelijk leger zet de krijgs
verrichtingen in het gouvernement
Soewalki voort. Afdeelingen vaö dit
leger trekken op tegen de vesting
Osowiec.
Berlijn, 17 September. De groote
generale staf rekent er op, dat morgen
de definitieve beslissing in den veld
slag ten gunste van het Duitsche
leger zal uitvallen.
In den grooten slag, dio er in
Frankrijk geleverd wordt, is een
Duitsch generaal gevangen genomen.
De Times meldt nu, dat het gene
raal Friess is, de bevelhebber over
de 25e artillerie-brigade. De infanterie,
die deze brigade steunde, werd bij
Vitry le Francois omsingeld door
Fransche cavalerie en toen generaal
die aan een ingewandsaan
doening leed, dit hoorde, trachtte hij
zelfmoord te plegen. Fransche solda
ten vonden hem in hopeloozen toe
stand. Hij is naar Troyes vervoerd.
De „Daily Telegraph" verneemt
uit Parijs, dat daar in den loop der
vorige week twee-en-twintig treinen
met-'oorlogsbuit zijn-binnengekomen.
Zij zijn doorgezonden naar Vincennes.
Onder deze op de Duitschers ver
zaken zijn zestig kanonnen,
dertig machinegeweren en 40 wagons
met patronen, granaatkartetsen, ge
weren en kruit. Ook zijn drie Duit
sche vliegtuigen vermeesterd, waar
van er een van het karakteristieke
Taube stelsel is.
De vleugels van de Taube vertooneu
tal van kogelgaten.
Nog dagelijks komt er meer buit bij.
De Duitsche lezing.
Berlijn, 17 Sept. De generale staf
deelt mede uit het groote hoofdkwar
tier dd. 17 Sept. 'savonds: ln den
slag tusschen de Oise en de Maas is
de beslissing nog steeds niet gevallen,
uit enkele aanwijzingen valt echter
op te maken, dat de weerstandskracht
van den vijand begint te verlammen.
De met groote dapperheid onder
nomen poging van de Franschen om
door den uitersten rechtervleugel der
Duitschers heen te breken is zonder
buitengewone inspanning van onze
troepen ten slotte op niets uitgeloopen.
Het centrum van het Duitsche,
leger wint langzaam maar zeker
terrein. Uitvallen uit Verdun werden
zonder veel moeite afgeslagen.
Een rapport van French.
Londen, 17 Sept. (Reuter.) Het
Pérsbureau publiceert een telegram
uit het Britsche hoofdkwartier, be
schrijvende de gevechten van 10 tot
18 September. Sinds Donderdag 10
September hebben de geallieerden
aanhoudend den vijand teruggedre
ven over golvend terrein, door dichte
boechpartijen. Zes rivieren doorsneden
de richting van den opmarsch. De
Engelschen ondervonden weinig
tegenstand.
Vrijdag wendden z(j zich een wei-,
nig naar het Doord-oosten, samen
werkend met de bondgenooten, die
een succes van beteekenis hadden
over de geheele linie.
Zaterdag bezette de vijand een
geduchte positie tegenover ons ten
noorden van Oise, terwijl Soissons
uit een sterke verschansing werd
verdedigd. Het derdo Engelsche leger
bemachtigde de hoogte, vanwaar
men een overzicht heeft, over de
Aisne, beoosten Soissons. Een artil
lerie-duel volgde tot middernacht.
De vijand beschikte over vele zware
houwitsers in goed verdekte posities.
De geallieerden namen het zuidelijk
deel van Soissons in den nacht. Dit
was het begin van den slag aan de
Aisne in zwaren regen.
Zondag werd een buitengemeen
sterke tegenstand geboden op het
geheele Britsche front van vijftien
mijlen. Op beide zijden had de artillerie
druk werkde Duitschers bezigden
zware houwitsers, met het snelvuur
waarvan zij de overgangsplaatsen
der rivier de Aisne bestreken. Ge
deelten van alle drie de Engelsche
legercorpsen trokken de rivier bij
het vallen van den avond over door
middel van drie pontons. De Fran
schen aan den linkervleugel trachtten
eveneens te naderen. Velen staken
de rivier over op den top van een
der randen van de spoorwegbrug,
die was blijven staan.
Gedurende de laatste dagen zijn
vele afzonderlijke troepjes Duitschers
gevangen genomen.
Engelsche genisten.
Een Fransch kurassier, Gaston
Bossier, die in vredestrijd eenige be
kendheid geniet als tooneelspeler on
der den naam „Darino", verhaalt de
volgende episode uit den terugtocht
der Frauschen over de Aisne bij
„De Duitschers kwamen met snel
heid opzetten en poogden in groot
aantal na ons de brug over te komen.
De brug moest met dynamiet wor
den vernield. Duitsche scherpschut
ters schoten op ons uit een boom
groep en hun machinegeweren braak
ten dood en vernieling onder de
troepen der verbondenen. Het werd
een hel van geweer- en machinege
weervuur. In deze poort der hel ver
schenen plotseling de Engelsche ge
nisten. Een afdeeling stormde naai
de brug en slaagde er in, ofschoon
zware verliezen lijdend, een voldoen
de lading onder de brug aan te
brengen, om die te doen springen.
Voor echter de lont kon worden
aangestoken waren allen gesneuveld.
Nu wachten wij.
Een tweede afdeeling van die moe
dige genisten was naar de brug ge
kropen en had daar dekking geno
men; maat op jla.»6en of andere
manier hadden de Duitsche scherp
schutters hun afstand gevonden en
richtten zij een moordend vuur op
de Engelschen. Het volgende oogen
blik zagen wij iets gebeuren, dat ons
het geheele leven niet uit het ge
heugen zal gaan.
Een van de genisten rendo, alleen,
naar de brug. Voor hij de helft van
den weg had afgelegd was hij dood
geschoten; maar onmiddellijk ging
een tweede, en rende naar de brug,
tot hij op het lijk van zijn makker
dood in elkaar zakte. Een derde, een
vierde, toen een vijfde allen tracht
ten zij bij de lont te komen; allen
werden z(j neergelegd. Maar weer
anderen probeerden het., tot er 11
dooden lagen. Toen verflauwe één
oogenblik het vuur der Duitschers,
en in één oogwenk was de brug op
geblazen, want de twaalfde genist,
rende het open vak door, waar zjjn
gesneuvelde kameraden lagen en
stak met een juichkreet den brand
in de lont toen ook h(j door een
Duitschen scherpschutter werd dood
geschoten."
AanhetDultsch-Russischefront.
De terugtocht der Russen in
Oost-Pruisen.
Londen, 18 Sept. (Reuter's bijzon
dere dienst). Uit Petrograd wordt
aan de „Times" gemeld, dat de twee
divisies, die den terugtocht van gene-
Renïienkampf's leger in Oost-
Pruisen dekten, heldhaftig hebben
gevochten. Zij trokken eerst terug
toen de hoofdmacht in de stelling
achter de Goldop gekomen was.
V(jf nieuwe Duitsche legercorpsen
begonnen op 7 September de omtrek
king vanRennenkampfslinkervleugel;
deze omtrekkende beweging reikte
haast tot Gnmbinnen. De Russen
herhaaldelijk aanvallen, den
vijand terugslaande. Op 10 en 11
September „was de munitie-voorraad
van den vijand uitgeput" en ging
hij tot bajonet-aanvallen over. In
dezen bajonetstrijd zijn duizenden
gevallen.
Van het Oostenrijksch-
Russlsche front.
De overwinning der Russen
in Galicië.
De oorrespondent van de „Times"
te St. Petersburg (Petrograd) seint,
dat de zegevierende krljgsverrich
tangen van de Russische legers in
Galiciö hun telkens nieuwe tropeeën
verschaffen. Het is nog onmogelijk
de verliezen van den vijand eenigs
zins juist te schatten. Maar volgens
een tamelijk matige schatting bedroe
gen zij tot en met Zondag ongeveer
300.000 dooden, gewonden en gevan
genen en 1000 kanonnen. Dit getal
moet men dus aftrekken van het
millioen manschappen en de 1500
kanonnen, waarop het effectief van
de Oostenrijkors-Hongaren bij het
begin van den slag geschat werd.
Hierbij was nog niet gerekend de
buit dien generaal BroeBeilof (van
wien Maandag nog geen rapport was
ontvangen) had gemaakt. Men weet
dat ook Broessilof, volgens nadere
berichten, vele kanonnen en gevan
genen genomen heeft.
De Oostenrijksche terugtocht
op Krakau.
Aan een artikel van kolonel Sjoemski,
ontleend de „Times" het volgende
„De Russische vervolging van den
vijand over de San, ondanks de
physieke uitputting na twintig dagen
vechten, zal in de militaire geschie
denis een voorbeeld blijven van de
oorlogskunst. De resultaten z\jn nu
te overzien. Ongetwijfeld zou indien
de Russen den Oostenrijkers een paar
dagen rust hadden gegund de ver
volging groote moeilijkheden hebben
ontmoet. De Oostenrijkers zouden
t(jd hebben gehad de tegenovergelegen
oevers te bezetten en de Russen
zouden de rivier moeten hebben over
trekken onder het vuur en de tegen
aanvallen van den vijand.
Nu de Russen aan den linkeroever
van de San zijn gekomen zijn zjj op
den weg gekomen in de achterhoede
van de vestingen Jawslan en Prze
mysl. Tegelijkertijd hebben de legers
van de generaals Roesky en Broessi
lof de tweede en vierde Oostenrijksche
legers zulk een nederlaag toegebracht,
dat deze van Przemysl terugtrokken.
Waarschijnlijk zonden deze flank en-
achterhoede afdeeliDgon uit om onze
opmarsch te belemmeren, tot ze Gor-
litsa en Kroban hebben bereikt.
De beide spoorwegen van Jaroslan
en Przemysl naar Krakau kunnen
niet meer dan een Oostenrijksche
divisie vervoeren; er zouden dus 2J
week noodig zijn om het tweede en
vierde leger van Przemysl naar
Krakau te brengen.
Naar alle waarschijnlijkheid zal
de terugtocht dus over de gewone
wegen plaats hebbon, en dus zeer
langzaam gaan, al3 men bedenkt dat
de afstand van Krakau naar Przemysl
meer dan 300 K.M. is. Blijkbaar hopen
de verstrooide Oostenrijkers in de
streek van Krakau stand te houden
en daar te mogen rekenen op nieuwe
Duitsche troepen. Waarschijnlijk be
proeven dus de Duitsche en Oosten
rijksche staven een nieuwe concen
tratie in de buurt van Krakau, van
anderhalf ft twee millioen Oosten-
rljksch-Duitscbe troepen.
Ondanksde pogingen der Duitschers
om succes te verkrijgen op het
oorlogster rein in Oost-Pruisen, blijft
toch het beslissende slagterrein, daar
waar de Russen het wenschen, n.1.
in Galicié. De Duitschers doen hun
uiterste best om de Russen aan den
kant van Oost-Pruisen bang te maken,
maar de Russische aanvoerders laten
zich niet afbrengen van het vaste
plan om al hun kracht te concen-
treeren op een plaats, en daar - in
Galicie - de krachtige slagen toe te
brengen".
De Russische schrij ver die grooten
lof brengt aan de Russische cavallerie,
schrijft de groote verliezen dor Oosten
rijkers toe aan het feit, dat dikwijls
de ongeoefende landstorm-troopen
in de vuurlinie worden geplaatst.
Van het Zuidelijk oorlogstooneel.
Londen, 18 Sept. (Reuter.) De
„Times" verneemt, d.d. 16 September
uit Athene, dat volgens de laatste
tijdingen de Serviërs gedwongen
zouden zi)n Semlin te ontruimen.
DUITSCHLAND.
De Duitsche reserves.
Men heeft veelal den indruk ge
kregen, dat Duitscbland aan het einde
van zijn menschen-materiaal zou
wezen, omdat er langs de verbin
dingslijnen reeds landstormtroepen en
heel jonge soldaten staan.
Maar, zoo merkt de militaire mede
werker van de Times op, hun plaats
is daar. Zelfs indien Duitschland de
4,370,000 geoefende reservisten, waar
mee het den oorlog begonnen heeft,
tot den laatston man heeft opgeroe
pen, kan het nog een ontzaglijk aan
tal lichamelijk geschikte manschap
pen krijgen die in vroegere jaren van
den militairen dienst vrijgesteld waren;
een en een kwait millioen van dezen
moeten zich reeds als vrijwilliger
hebben aaugemeld.
De behoefte aan manschappen en
aitfjd meer manschappen voor de
verbonden legers is daarom heel
groot. De bondgenooten kunnen nooit
te sterk zijn in dezen oorlog, en aan
gezien een defensief Duitschland
door de bondgenooten slechts met
inspanning van alle krachten te over
winnen zou zijn, dient men, zegt de
man van de Times, zich op een
langdurigen oorlog voor te bereiden
en de Engelsche regeering in alle
opzichten te steunen in haar toebe
reidselen daarvoor.
Waarom Von Stein (die tot voor
eenige dagen als kwartiermeester-
generaal de officieele berichten uit
het Duitsche hoofdkwartier ondertee-
kende) zwijgt, is nu duidelijk gewor
den. Hij is benoemd tot comman-
deerend generaal van het 14e reserve
korps in do plaats van den generaal
der artillerie Von Scliubert, aan wien
een andere, niet genoemde, opdracht
is verleend.
Er is'eenige verandering gekomen
in de Duitsche legeraanvoering. We
gens ziekte van generaal-veldmaar-
schalk Von -Hausen is de generaal
der cavalerie Von Einem in zijn plaats
tot legeraanvoerder benoemd, die op
z(jn beurt is vervangen door den ge
neraal der infanterie Von Claer, com-
mandeerend generaal van het 7e
legerkorps. In de plaats van den ge
neraal der infanterie Graaf Kirchbach,
commandeerend generaal van het 10e
reservekorps, die gewond werd, is de
generaal der infanterie Von Eben,
commandeerend generaal van het 10e
reservekorps, benoemd.
FRANKRIJK.
Bankvelligheid.
Uit Rome wordt gemeld: Weinig
in harmonie met de Fransche over-
winningsberichten wordt over Londen
bericht, dat de Bank van Frankrijk
haar goudschat uil Parijs naar Londen
heeft overgebracht, in bewaargeving
bij de Britsche Nationale Bank, waar
heen ook vele groote particuliere
Parljsche vermogenszy n overgebracht.
De Fransche reserves.
In een telegram van den Parijschen
correspondent van de Times leest
men, dat zoowel generaal Joffre als
maarschalk French zuinig met hun
soldaten zijn omgegaan. Zij zijn or
stelselmatig op uit geweest, om hun
manschappen te sparen en geen slag
te leveren als de overwinning alleen
ten koste van een verschrikkelijk
verlies aan menschenlevens te koo-
pen was. De goede uitkomsten van
dat beleid zijn nu merkbaar. De
Fransche opperbevelhebber heefteen
ontzaglijke reserve aan manschappen,
waarop hij nog een beroep kan doen.
Sommigen schatten hun aantal op
een millioen, wat vermoedelijk over
dreven is, maar in elk geval zijn het
er heel wat. Maar zelfs daarna zijn
de hulpbronnen van Frankrijk nog
geenszins uitgeput. Het heeft een
groot leger aan versehe troepen, die
b|j vervolging van den vijand te ge
bruiken zijn, als men hen langs den
meerendeels ongerepten spoorweg
naar verschiliende punten vervoert.
Generaal Joffre, die een veldheer van
de nieuwe school ia, heeft zijn krach
ten gespaard, in plaats van ze roeke
loos tegen stellingen te worpen. Dit
is een verschil in methode met de
Duitsche legeraanvoering.
ENGELAND.
Londen, 17 Sept. Minister Churchil
richtte eon schrijven aan een groote
propaganda vergadering voor de recru
teering van vrijwilligers te Chatham,
waarin hij oa zegtDe keizer heeft
zijn troepen aangespoord de Engel
schen te vernietigen. Chatham zal
weten welk antwoord daarop gege
ven moet worden.
|Er mag geen vrede gesloten worden,
zoolang het Pruisische militarisme
niet verpletterd is.
De oorlog heeft Engeland tot dus
ver ongeveer 60 millioen gulden per
week gekost.
De Russen In België?
Do Engelsche bladen zijn verbaasd
over do officieele tegenspraak van
do landing van de Russen in Enge
land en hun vervoer door het land
Zij houden niet vol, dat de Russen
er zijn geweest, maar verklaren al
leen, dat, zoo het niet waar is, de
geschiedenis met al de getuigenissen
van geloofwaardige menschen, wel
het zonderlingste is, waarvan zij op
dit punt ooit hebben gehoord.
De Engelsche bladen over
ons land.
De Daily Mail schrijft:
„Het is buiten kijf, en de regeering
weet het, dat zoowel grondstoffen
voor fabrikanten als voedsel voor
de bevolking van Engelsche havens
over Nederland naar Duitschland
woiden verscheept. Er zijn twee
middelen in overweging om dat te
beletten. Het eene is de konniklijke
besluiten te vermeerderen, waarbij
de uitvoer van een toenemend aantal
waren geheel wordt verboden. Het
andere is slechts een stricter onder
zoek van de zijde van het departement
van handel naar de eindbestemming
van een ladiDg, als katoen of rubber
of lijnkoeken, die een Engelsche
haven verlaat.
„Do toestand wordt ongetwijfeld
ingewikkelder, nu wij niet gaarne de
moeilijkheden van de Hollanders, die
stipte onzijdigheid hebben betracht,
ook maar in het allerminst zouden
verzwaren. Maar de Hollanders zullen,
evenals de rest van de wereld, door
niets zoo zeer gebaat als door
het einde van den oorlog. Eu om
dat eind te bereiken zullen weinig
dingen zoo afdoende blijken dan
Duitschland alle grondstoffen voor
zijn fabrieken af te snijden. En wat
ons zelf betreft, het zou gekkewerk
z\jn het voordeel dat wij van onze
heerschappij ter zee hebben te niet
te doen."
Do Star deelt uittreksels mede uit
een brief van eon Engelsch officier
in het Oosten van Frankrijk, waarin
deze o.m. schrijft: „Als men de ver
liezen van velo gevechten bijeentell,
is er hier een groote slachting aan
gericht. De Fransche artillerie kan
niet tegen de Duitsche op, want de
zware houwitsers van Krupp zijnde
meest dood-en-verderf zaaiende oor
logswerktuigen die ooit zijn uitgevon
den, als men de helsche automatische
onderzeesche contact-mijnen niet
meerekent".
RUSLAND.
St. Petersburg (Petrograd), 17 Sept.
Behalve de niededeeling ovor de dui
zenden krijgsgevangenen en do ver
meesterde houwitsers en andere
kanonnen is er hier geen algemeene
beschrijving van den strijd tusschen
Russen en Oostenrijkers gegeven.
Duitschers zijn blijkbaar tusschen de
Oostenrijkers in de schansen geplaatst
om hun moreel te verhoogen. Een
correspondent aan de grens meldt,
dat de blauwjassen, d. z. de Oosten
rijkers, na de aanvallen der Russen
gevlucht waren. De Pickelhauben,
d. z. do Pruisen, bereiden er zich
toen op voor tot den laatsten man
stand te houden en vielen ook allen.
Het is voor Rusland een heel vraag
stuk wat het met de 200.000 krijgs
gevangenen moet doen, zegt de
Beurscourant. Sommigen, voorname
lijk Duitschers en Hongaren, zijn bij
den aanleg van spoorwegen in Siberië
en Europeesch Rusland aan het werk
gezet. Anderen helpen bij het binnen
halen van den oogst en het ploegen.
Weer anderen zijn aan het houthak
ken. Het Siberische kolonisatie-depar
tement gebruikt er velen bij het
aanleggen van wegen en bouwen van
huizen. Weer anderen gaan naar
Toerkestan, om kunstmatige be
3proeiingswerken te maken.
Er zijn maatregelen genomen, opdat
zy do loonen van de Russische
werklui niet drukken. De minister
van landbouw heeft bepaald, dat z\j
moeten werken en in ruil daarvoor
behoorlijk voedsel cn levensonder
houd zullen ontvangen.
ITALIË.
Londen, 17 Sept. (Reuter.) Een
diplomatieke medewerker van de
„Daily Telegraph" zegt, dat in Italië
de stemming voor deelneming aan
den oorlog zoo sterk wordt, dat de
regeering het niet heel lang meer
zal kunnen tegenhouden. Het ia dui
delijk, zegt de diplomaat, dat de toe
stand in Albanië op het oogenblik
een dreigend gevaar voor Italiö's
belangen is en dat Italië maatregelen
moet nemen om te beletten, dat
Albanië als een vijandelijke basis
wordt gebruikt.
Rome, 17 September. (Reuter). Het
„Giornale d'Italia" zegt in een be
schouwing over de houding der regee
ring: „Onzijdigheid is niet meer vol
doende om Italië te vrijwaren voor
de gevaren die het bedreigen. Het
belang van Italië is, militair gereed
te zijn. Italié moet in de huidige
gebeurtenissen zoodanig ingrijpen,
dat het gespaard blijft voor groote
schade uit den Europeeschen oorlog
en een nieuwen toestand kan afdwin
gen in overeenstemming met zijn
belangen".
OOSTENRIJK.
Oostenrijksche reserve.
Rome, 17 Sept. (Reuter.) Uit Wee-
nen wordt geseind: De „Nue Freio
Presse" kondigt do oproeping aan
der lichting voor het volgende jaar,
evenals reservisten van de lichtingen
'93 en '94. Dit komt feitelijk neer op
een „levée en masse"..
Volgens een bericht van Dinsdag
uit Rome zouden toen reeds 60.000
gewonden in Weenen zijn binnen
gebracht.
OP ZEE.
De ondergang van de „Hela."
Londen, 17 Sept. Te Harwich aan
gekomen zeoliedon hebbon eon be
schrijving gegeven van de torpedo
beschieting van de „Hela." De onder
zeesche boot kwam te half zeven
Zondagmorgen aan de oppervlakte en
ontdekte toen op schootsafstand don
vijand. De onderzeeër dook opniouw
en schoot daarop met een tusschen-
ruimte van vijftien seconden twee
torpedo's af. Na een kwartier kwam
de onderzeeër boven en zag toen dat
do „Hola" ernstig beschadigd was en
zwaar overhelde. Daar er andere
Duitsche schepen in de buurt waren
dook de onderzeeör opnieuw, toen hij
later weer boven kwam, was de
„Hela" verdwenen. De onderzeeör
werd blijkbaar nooit waargenomen,
want geen schot werd op hem gelost.
Engelsch opleidingsschip
gezonken.
Londen, 18 Sept. (Reuter). De ad
miraliteit maakt bekend, dat het op
leidingsschip Fisgard den 2den Sept.
gezonken is: men vermoedt in het
Kanaal.
De Fisgard was een oud pantser-
schip van 6000 ton. De bemanning
telde slechts 64 koppen, waarvan er
21 verdronken zijn. De 48 overle
venden z(jn te Portland aangebracht.
Londen, 18 Sept. (Reuter). Een
niet ambtelijk telegram uit St. Peters
burg aan de Times meldt, dat de
Duitsche vloot onlangs onderling slag
geleverd heeft, omdat de schepen el
kaar voor den vijand aanzagen. Ver
scheidene kruisers en torpedobooten
zijn ernstig beschadigd te Kiel bin-
nengeloopen.
IN ONS LAND.
Een nood-Kieswet.
Namens de sociaal democratische
Kamerfractie heeft het Kamerlid
Albarda den voorzitter der Tweede
Kamer verlof gevraagd tot den mi
nister van binnenlandsche-zaken do
volgende vraag te mogen richten
Het laat zich aanzien, dat, indien
geen bijzondere maatregelen worden
getroffen om het te verhoeden, de
kiezerslijsten, die op 1 Mei 1915 zul
len van kracht worden, een groot
aantal namen niet zullen bevatten,
welke als de huidigo buitengewono
omstandigheden zich niet hadden
doen gelden, daarop wol zouden
voorkomen le. zal vermoedelijk het
aantal dergenen, die van den lsten
Maart het door hen ter zake van
belastingen verschuldigde niet heb
ben voldaan, buitengewoon groot zijn;
zullen waarschijnlijk de aantallen
der woningkiezers, loonkiezors en
grootboek- of spaarbank-kiezers aan
merkelijke vermindering ondergaan
3e. zullen velen, dio in gewone om
standigheden onderstand niet ont
vangen, moeten uitgesloten wordon
van de uitoefening van het kiesrecht,
omdat z|j in deze tijden door eeu-
instelling van liefdadigheid of door
een gemeentebestuur z|jn bedeeld.
Is de minister bereid mede te
deelen, of do regeering voornemens
is binnenkort een wetsontwerp in te
dienen, dat de strekking hoeft gevol-
van den thans heerschenden
noodtoestand als hierboven bedoeld
to voorkomen
Uit de Diamantnijverheid.
De heer Henri Polak schrijft in bet
Weekblad van den Diamantbewerkers-
bond:
Er is iets nieuws onder de zon
oon onzer werkgevers heeft den ar
beid laton horvatten
Ter voorkoming van alle praatjes
en misverstand zij hier medegedeeld,
onder welke voorwaarden dit is ge
schied.
De ioonen der betrokken werklieden
zijn precies dezelfde, als vóór het
