HELDERSCHECOURANT
VOORHEEN GENAAMD 'T VLIEGEND BLAADJE
Nieuwsblad voor Helder, Koegras, Texel, Wieringen en Anna Paulowna
No. 4369
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1914
42e JAARGANG
Abonnement per 3 mnd. 65 ct., franco per post 90 ct., Buitenland f 1.90
Zondagsblad 37£ 45 0.75
Modeblad 65 75 „1.00
Voor het Buitenland bij vooruitbetaling - Losse nummers der Courant 2 ct.
Verschijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagmiddag
UITGEVER: C. DE BOER Jr. - HELDER
Bureau: Koningstraat 29 - Interc. Telefoon 50
Advertentiën van 1 tot 4 regels (bij vooruitbet.) 30 cent. Elke regel meer 6 ct.
Ingezonden mededeelingen van 1 tot 4 regels 75 cent Elke regel meer 15 cent.
Advertentiën op bepaald aangewezen plaatsen worden 25°/o hooger berekend.
Groote letters en cliché's naar plaatsruimte. - Bewijs-exemplaar 2\ cent.
0p pagina 4 van dit blad zijn
opgenomen:
1. De vischtorpedo.
2. Lief en leed van de neutraliteit.
3. De gezonken Engelsche kruisers.
4. Feuilleton.
CONTRABANDE.
De „N. Rott. Ct." schrijft:
Het is juist tien jaren geleden, dat
de Engelsche regeering, toén onzijdig
in den Russiseh-Japanschen oorlog,
met volkomen juisten nadruk op
kwam tegen de onredelijke en voor
den neutralen handel hoogst nadeelige
uitbreiding, die de Russische regeering
toenmaals gaf aan het begrip contra
bande. De Russische regeering had
b.v. levensmiddelen en steenkool tot
absolute contrabande gestempeld. Wij
wezen er in ons blad van 4 dezer
reeds op, hoe de Britsehe regeering
thans precies hetzelfde doet, wat zij
in 1904 zoo terecht wraakte; welis
waar noemt zij levensmiddelen en
brandstoffen nog conditioneele
contrabande, maar zij behandelt
dezo en alle andere conditioneele
contrabande metterdaad als abso
lute.
Thans heeft de Engelsche regeering
nog een stap verder gedaan door
verschillende goederen, waarvan bij
het door haar voor dezen oorlog aan
vaarde 28ste artikel der Londenscbe
Declaratie bepaald is, dat zij niet
tot contrabande kunnen verklaard
worden, toch tot conditioneele dat
is dus feitelijk absolutecontra
bande te stempelen. (Vgl. Stct. van
25 dezer no. 225A.)
Wij achten het onzen plicht er hier
met nadruk op te wijzen, dat de
Britsehe regeering zoodoende „regard-
less of the well-established rights of
neutrals", gelijk de minister van
buitenlandsche zaken, Lord Lans-
downe, op 12 Augustus 1904 do Rus
sische taktiek karakteriseerde, ge
bruikt maakt van het feit, dat de
Londensche Declaratie niet is kunnen
in werking treden, teneinde den on-
zljdigen en dus ook den Nederland-
sclien handel op hoogst willekeurige
wijze aan banden te leggen.
DE OORLOG.
Het moderne slagveld.
Hamilton Pife geeft de volgende
schels van het vreeselijke van den
modernen oorlog in de „Daily Mail"
„Dit is geen oorlog van menschen,
het is een oorlog van machines."
Zoo sprak een gewoon officier, en hij
zeide liet vol bitterheid, want hij had
meer dan de helft van het bataljon,
dat hij had gecommandeerd, zien
weggevaagd als het gras onder de
zeis, door die vreeselijke mitrailleuses.
„Er is iets vreesolijks zielloos in",
vervolgde hij, „het is beestachtig ou-
menschelijk. Mannen draaien een
handvat om en de dood vliegt er uit
„in groote bundels". Wat deze veld
slag geweest is hot is in werke
lijkheid één slag, de Marne en de
Aisne kan niemand beseffen, die
het niet heeft bijgewoond. Menschen
konden elkander nooit dooden bij
hoopen, bij honderden tegelijk. Zij
zouden walgen van zulk een slach
ten op groote schaal. Zij zouden uit
roepen „Wij zijn soldaten, geen
slachters. Een slagveld moet geen
abattoir zijn". Slechts vernuftig uit
gedachte machines, gemaakt om
menschen te dooden als sprinkhanen,
wanneer die over een vruchtbaar
land komenslechts automatische
moordenaars zonder hart of mede
lijden, of wroeging konden de aarde
bedekken met dooden, op zulk een
vreeselijke wijze".
Een groote kurassier vertelde hoe,
nadat een massa Duitsche infanterie
uiteen geslagen was, en nog eens
uiteengeslagen, er een wal van lijken
was, eon wal, waarover men met de
paarden heen moest springen.
Eon andere man, een chasseur te
voet, beschreef een bietwortelveld,
waar de Duitschers dood lagen, als
een plaats „waar zij lagen bij hon
derden, alsof zij door den bliksem
waren getroffen. Zoo doodt onze
soixante-quinze" gelijk de goede God
doodt, wanneer hij vertoornd is en
zijn toom doet gevoelen door het
hemelvuur. Ziet, gedood waar gij
stond
De „soixante-quinze" is het Fran-
sche 76-millimeter kanon, waarover
de soldaten met genegenheid spreken.
Zij hebben eigenaardige manieren.
Hun artillerie leeft voor hen. Zij
spreken er over met een persoonlijk
gevoel van dankbaarheid en bewon
dering. Ook de bajonetten hebben zij
verpersoonlijkt. Een der gewonde
Spahis sprak van een man-tegen-man
gevecht zij zijn zeldzaam geweest
waarbij „Rosalie" grootsch werk had
gedaan.
„Rosalie," verklaarde hq, „zoo
noemen wij ons blanke wapen. Wij
doopten het zoo op een avond toen
wij het met goed effect gebruikt
hadden. Maar het aantal dat „Rosalie"
voor haar rekening heeft, is klein in
vergelijking van de massa's, die „auto
matisch" gedood zijn. Aan Duitschen
kant is het de mitrailleuse, hctMaxim-
kanon, dat de meeste schade aanricht
aan Fransche zijde, de „soixante-
quinze." Verschillende doktoren ver
telden mij, dat de wonden der Duit
schers meerendeels veel ernstiger zijn
dan die der Fransche of Britsehe
soldaten.
„De Fransche granaten barstten
met vreeselljk effect.
Zij scheuren beenen en armen aan
stukken. Als zij hoofd of onderlijf
raken is alles voorbij. Het is volkomen
juist," voegde hij er bij op mijn des
betreffende vraag, „dat mannen dood
gevonden werden zonder eenige ver
wonding. Wij vinden hen als wij
over het slagveld gaan, knielende,
zittende in de loopgraven in natuur
lijke houdingen, alsof zij nog leefden
juist zooals zij knielden of zaten toen
de granaat barstte en hen in een
oogenblik door de meliniet-dampen
verdoofde.
O, dat slagveld aan de MarneNooit
is er een oorlog geweest, die iets zoo
vreeselijks te zien gaf. Als de lijken
daar in hun massa's lijken van dieren
waren, zouden wij medelijden hebben
Maar mannen, Monsieur, mannen!
Nooit heeft de wereld zóó iets gezien
Dat klinkt overdreven; misschien
zeggen sommigen uwer: „Die man
nen hadden nooit een slagveld ge
zien."
Welnu, hier volgt het getuigenis
van eene, die andere slagvelden zag;
die aanschouwde de slagvelden in
den Balkan oorlog, waar men de
dooden telde in nooit-gehoorde cijfers.
Een Roode Kruis-zuster, een bekwame,
degelijke Fransche vrouw, die her
haaldelijk aangewezen werd voor
werk, dat buitengewone hoedanig
heden van kalmte en bedrevenheid
vorderde, zegt:
„Afschuwelijk! Afschuwelijk! Af
schuwelijk!" en dan sluit zij even
haar oogen in haar handen om de
vreeselijke heelden weg te vagen,
die voor haar opdoemen.
yDenk eens aan het aantal twee
millioen. Dat is nooit geëvenaard.
Denk aan de juistheid der doodendo
machines! Aan het aantal dier ma
chines! Aan de ontzettende voorra
den ammunitie, die zij verslinden.
Duitschland moet éón groot hospitaal
z(jn. Frankrijk begint hetzelfde te
worden."
Ik heb zelf gezien. Ik heb juist
gereisd van de Atlantische kust door
het midden van Frankrijk, overal
zijn gewonden. Reeds worden bedden
schaars, al zijn er gelukkig zoovele
licht gewonden, dat zij spoedig ge
nezen en ruimte kunnen maken voor
anderen. Maar men gaat het ontzet
tende. der worsteling beseffen als men
elke beschikbare school, gesticht open
baar gebouw ziet herschapen in een
hospitaal, even goed als vele grootu
spoorwegstations en tal van particu
liere woningen, en dan te bedenken
dat het in Duitschland nog veel
erger is
En nog alt(jd duurt aan de Marne,
én aan de Weichsel, én aan de Sava,
én op de zeeën die vreeselijke slach
ting voort! Hoé lang nog? Hoé lang?
Op het Westelijk oorlogstooneel.
Een Duitsche vliegmachine
boven Parijs.
Parijs, 27 Sept. Eon „Taube", die
gebruik maakte van den mist, vloog
hedenmorgen elf uur boven Parijs en
wierp in den omtrek van denEiffel-
toren een aantal bommen. Een bom
viel in de Avenue du Trocadéro, om
den hoek van de rue de Freycinet,
waardoor eon grijsaard en diens
dochter werden gedood.
Men gelooft dat de bommen be
stemd waren voor het radiotelografisch
station op den Eiffeltoren.
Drie andere bommen werden door
dezelfde vliegmachine geworpen, een
'op de renbaan te Auteuil, waar thans
het vee graast, dat als voedsel voor
de bevolking moet dienen. Een koe
werd gedood. De tweede viel in de
rue Veneuse, de derde in de rue de
la Pompo, waar veel Amerikanen
wonen. Zij bracht echter geen schade
aan.
De strijd In Noord-Frankrijk.
Berlijn, 2G Sept. (W.B.) De generale
staf bericht uit het groote hoofd
kwartier, onder dagteekening van
26 Sept. 's qvonds: De vijand heeft
onder gebruikmaking van zijn spoor
wegen een uitval over een breed
front gedaan tegen den rechterflank
van het Duitsche leger. Een Fransche
divisie, die* in de richting van Ba-
paume trok, is door een zwakkere
Duitsche strijdmacht teruggeslagen.
Ook overigens is de opmarsch tot
staan gebracht.
In het midden van het slagfront
zijn wij bij onzen aanval op enkele
plaatsen geavanceerd. De aangevallen
sperforten ten zuiden van Verdun
hebben het vuren gestaakt.
Onze artillerie is thans in gevecht
met troepen, die de vijand aan de
westzijde van de Maas in stelling
heeft gebracht.
Op de andere oorlogsterreinen is
de toestand onveranderd.
Parijs, 26 Sept. Communiqué van
11 urn- 's avonds: De vijand heeft eon
aanval gedaan over het geheele front
en is overal teruggeslagen.
Op onzen linkervleugel gaan wij
vooruit. Aan de heuvels langs de
Maas is do toestand onveranderd
gebleven.
In Woovre blijven wij terrein
rinnen.
Londen, 27 Sept. Er is geen be
paald nieuws omtrent den grooten
slag.
Aan dc „Times" wordt uit Parijs
gemeld, dat over eiken duimbreed
grond telkens wedor opnieuw wordt
gestreden, somtijds wel een dozijn
keeren. Een dorp, waarvan do naam
door den censor geschrapt is, werd
zoo dikwijls bestormd door Franschen
en Duitschers beiden, dat het thans
niets meer is dan een puinhoop.
De Duitschers betoonden zich zeer
schappelijk in de vele gevallen, dat
de bewoners hun verschaften wat
zij vroogen.
Hoewel de Duitschers dertien dagen
te Compiègne waren, heeft dc stad
zoo goed als niet geleden. De mooie
brug werd door het Britsehe leger
vernield, toen het terugtrok.
Parijs, via Londen, 26 Sept. De
Duitschers plunderden te Triaucourt
het huis van Lucien Poincaré en te
Aubecourt het huis van de ouders
van president Raymond Poincaré.
Gisteren bombardeerden zij met
buitengewone heftigheid het open
plaatsje Sampigny en het persoonlijk
eigendom van Poincaré.
In den omtrek van Ninovo heeft
een Engelsche vlieger jacht gemaakt
op een Duitsche „Taube", die op
zeer groote hoogte vloog, en deze
neergeschoten. De Duitscher werd
Indische troepen in Frankrijk.
Het Britsehe expeditieleger
200,000 man sterk.
Minister Asquith heeft in de rede
voering, welke hij Vrijdag te Dublin
heeft gehouden en waarin hij de
Ieren opwekte tot krachtige deel
neming aan den strijd, tevens gezegd
dat de eerste troepen van het Indische
contingent te Marseille zijn geland.
Thans is dus dit feit van officieele
zijde vastgesteld.
Anderzijds heeft minister Lloyd
Ceorges in een rede te Criccieth
(N.-Wales) geconstateerd, dat Enge
land nu 200,000 man op het oorlogs-
terrein heeft. Binnenkort zou dit
cijfer stijgen tot een millioen.
BELGIË.
De toestand te Brussel.
Een betrouwbaar persoon uit Brus
sel naar Antwerpen gekomen, deelde
eenige bijzonderheden mede over den
toestand aldaar.
Do stemming van de Brusselsche
bevolking is zeer gedrukt. Men hoopt
op Antwerpen en snakt naar verlos
sing. De Duitsche bezetting is lang
niet zoo talrijk als in den beginne,
naar schatting circa 70.000; in den
aanvang daarentegen was hun aan
tal meer dan 200.IXX). Ook zijn er
nog een paar duizend Oostenrijkers,
van wie velen slecht gekleed zijn.
Er zijn vele voetzieken.
Voedsel schijnt'de bevolking voor
alsnog niet te ontbroken. Langzamer
hand echter doet zich gebrek aan
steenkool en gas gevoelen.
Tot heden was liet gedrag der Brus
selsche bevolking bewonderenswaar
dig. Men houdt zich kalm, maar men
looft op een vulkaan. De toestand
moet spoedig veranderen, want het
geduld loopt ten einde. Dc toekomst
ziet er somber uit. Nog bleef Brus
sel zelf van gewelddaden verschoond,
maar in de voorsteden en buiten
gemeenten werd heel wat verwoest.
De stad heeft een doodsch aanzien,
's Avonds is de duisternis bijna vol
komen. De inwoners weigeren de
koffiehuizen te bezoeken om geen
Duitschers te ontmoeten, ofschoon
men zich op elk uur van den dag
on nacht op straat mag bevinden.
Antwerpen, 27 Sept. Hedenochtend
zijn de Duitschers opnieuw met de be
schieting van Mechelen begonnen en
wel met een ongehoorde razernij. Het
regent al heel den voormiddag gra
naten op de stad. De bevolking heeft
in allerijl de vlucht genomen. Op
verren afstand van de stad nabij Wael-
hem zag ik om elf uurde shrapuells
springen. Op verschillende plaatsen
is reeds brand uitgebroken. Het sta
tionsgebouw ligt groot-endeels in puin.
Tal van gewonden worden in auto's
naar Antwerpen gevoerd. Onze tweede
legerafdeeling rukt tegen den vijand
op.
De Duitschers in België.
Maastricht, 26 Sept. Den geheelen
dag zijn bier vluchtelingen uit Bilsen
aangekomen. Volgens mededeeling
van een zooeven aangekomen familie
hadden acht Belgische militairen een
deel van den spoorweg opgebroken.
Een Duitsche trein, die erover ging,
ontspoorde en reed in een kuil. Daarop
hebben de Duitschers hedenmorgen
om 6 uur het dorp jn brand ge
stoken.
In het vluchtoord aan don Paral
lelweg zijn 160 vluchtingen. Wordt
de toeloop grooter, dan is het daar
te klein.
Nog een Zeppelin.
Ostende (via Londen), 27 Sept.
In den afgeloopen nacht vloog
weder eon Zeppelin rond. Het lucht
schip kwam echter ditmaal- niet te
Ostende, maar vloog over Aalst, Gent
on Deynse, waar het te 1 uur 80
vijf bommen neerwierp, en toen in
de richting van Kortrijk en Doornik,
en verdween daarna in oostelijke
I richting.
Op de Belgische mailboot „Leopold
II", Vrijdag uit Oostende teFolkestone
aangekomen, is volgens Engelsche
bladen een bom gevallen door het
Zeppelin-luchtschip, dat Oostende
heeft gebombardeerd; uitgeworpen.
Schade is aan het schip niet aange
richt.
Verder is Vrijdag uit een Duitsch
vliegtuig een bom op de Fransche
stad Boulogne geworpen. Do bom
ontplofte op een scheepswerf, doch
richtte weinig schade aan.
België en Nederland.
Men schrijft uit Antwerpen aan
de „N. Rott. Ct." dd. 23 Sept.:
Het wantrouwen in Nederland's
houding in den huidigen krijg, dat
door het volk op zijne hartstochte
lijke wqze op den Nederlander wordt
overgedragen, begint iet of wat te
luwen. In de achterbuurten leeft de
legende van den doortocht der Duit
sche troepen door Zuid-Limburg on
gehinderd voort, en men bemerkt
daarvan op soms onaangename wijze
de sporenmaar de onophou
delijke logenstraffing van het on
voorzichtig verspreide gerucht, heeft
het toch wel langzamerhand bij ge
brek aan voedsel, aan het kwijnen
gebracht, wel wordt echter in de
gesprekken, die de gemiddelde Ant
werpenaar over vriend en vijand
houdt, Nederland's neutraliteit nog
altijd verkeerd en onbillijk beoor
deeld. De overgang van den toestand,
waarin alleen enkele door geheime
inlichtingen op de hoogte zijnde
staatslieden het gevaar zagen, in
dien, waarin onverwachts de eerste
bruggen over de Maas het ongeloo-
vige volk van het schrikkelijke ge
vaar overtuigd hebben, is zóó snel
geschied, dat de logika der gebeur
tenissen niet in het denkleven van
de massa heeft kunnen indringen.
En thans denkt men niet koel meer
na; men heeft nog slechts bondge-
nooten, en vijanden. De ééne dag,
waarin België neutraal is geweest
ten opzichte van de twee in oorlog
verkeerende machtige naburen, is
weggedrongen achter de oorlogsver
schrikkingen, en de onophoudelijk in
passies levende menigte meent nu
allicht, dat België sinds lang voor
bestemd is go woest voor eene mede
werking in hot .huidig viervoudig
verbond.
De Belg, die nu zijn land beklaagt,
dat bet ongevraagd zulk een schrik-
kelijken inzet moet betalen in een
spel, waarvan in den aanvang meer
dan heden, de uitslag onzeker moest
zijn, vergeet, dat hij daarmede tege
lijk het helaas niet meer te vervul
len verlangen uitspreekt naar dien
zelfden toestand, waarin ten huidigen
dage zijn gelukkiger Noordelijke na
buur verkeet t.
Nu het eenmaal zoo goloopen is,
dat België naast de groote Fransche
natie strijdt, wordt bij den Franskil
jon het gevoel van verwantschapen
taal- en belangen-eenheid met haat
versterkt. Zelfs de Vlaming stelt met
genoegen vast, dat in deze alliantie
niet België een historisch goed van
den gevreesden buur ontvangen.hceft,
maar integendeel Frankrijk tot eeuwi
ge dankbaarheid aau zich verplicht.
De algemeone bewondering, die de
heroïsche en logisch zoo zuivere hou
ding van België verworven heeft,
heeft alweer gestrekt, om de onder
den druk der omstandigheden aan
genomen rol als voorbestemd en na
tuurlijk te doen beschouwen door
ieder, die niet de moeite neemt, even
na te denken over de andere histori
sche mogelijkheden, die'zich hadden
kunnen voordoen
Van het Oostelijk oorlogstooneel.
Generaal Conrad van Hötzendorf
heeft op het telegram van rouwbe
klag, dat de stad Woenen hem we
gens het snouvelen van zijn zoon toe
zond, het volgende geantwoord: „Wij
moeten zwaar vechten tegen een over-
machtigen vijand voor de eer van
ons land."
Met die paar woorden, waamit
men de bezorgheid proeft, is de situ
atie gekenschetst.
Het land is in een vreeselijkon
oorlog gewikkeld, het is en strijd op
leven en dood. Wordt het verslagen,
dan verliest het gewichtige provin
cies. De toekomst is duister, de ge
varen zijn groot, daarom moet het
land de uiterste krachten inspannen
om te overwinnen. Dit is het ge
voelen van iedereen, hoog en laag.
De Russische legers.
Petrograd, 26 Sept. (P. T. A.) (Com
muniqué van den grooten genexalon
staf). De Russische troepen zijn op
25 dezer een gevecht begonnen tegen
de Duitschers in de streek van
Sopotskin en Droeskoniky.
(Sopotski ligt in het gouvernement
Soewalki ten westen van de Njemen,
Droeskeniky in het gouvernement
Grodno aan de gen. rivier).
Het Oostenrijksche leger is terug
getrokken naar het westen, met veel
vuldige gebruikmaking van de spoor
wegen naar Krakau.
De Russische troepen hebben na
twee regimenten honveds te hebben
verslagen Toerka (in Galicië) bezet.
Petrograd, 27 Sept. (P. T. A.) De
groote generale staf deelt mede, dat
het gevecht bij Soporkin en Droes-
kenski geëindigd is met den terug
tocht der Duitschers.
De vljaud nadert bonoorden Osso-
wetz en begon met de beschieting
van de vesting.
In Galicië hebben wij Dembico
bezet.
Een groote vijandelijke colonne,
dio terug trok van Przmysl naar
Sanok, werd door onze artillerie be
schoten en vluchtte met ach torlating
van zijn artillerie en automobielen.
Bij den Oejok-pas versloegen wij
een vijandelijk detachement, namen
zijn geschut en maakten een groot
aantal krijgsgevangenen. Bij de ver
volging rukten wij Hongarije binnen.
Aan de Manchester Guardian wordt
uit St. Petersburg geseind, dat de
Oostenrijkers, die op Krakau terug
trokken, in Pzremsyl juist gonoeg
troepen hebben achtergelaten om de
stelling to verdedigen. Men denkt,
dat dit verband houdt met het be
sluit van de Duitschers om met de
Oostenrijkers te Krakau tot het
uiterste stand te houdc-n en om die
belangrijke vesting te gebruiken als
basis van waaruit sterke tegenstand
gebodeu zal worden tegen het op-
r.ukkén der Russen. Aanzienlijke
Duitsche versterkingen worden er
heengevoerd en duizenden worden
gebruikt voor het aanleggen van
veldversterkingen, sperforten en prik-
keldraadversperringen.Waarschljnlijk
zal de actie van de Duitschers in
Oost-Pruisen afhangen van het op
treden der Russen tegenover Krakau.
Van Oostenrijksche zijde.
De Oostenrijksch-Hongaarsche lega
tie to 's-Gravenhage deelt mede, dat
het in de pers verspreide bericht,
dat Sarajewo door de Serviërs of de
Montenegrijnou bezet zou zijn, on
juist is.
Schermutselingen in de
Karpathen.
Berlijn, 26 Sept. Het „Ungarisches
Korr. Bureau" zegt: Eenige kleine
Russische detachementen schijnen bij
de Karpathenpassen diversiën (aflei
dende operaties) te willen bewerk
stelligen. Gisteren had een kleine
schermutseling plaats in het comiteit
Ung, tusschen onze ter verdediging
der passen daar gedetacheerde troe
pen en de Russen, heden kwam het
tot een botsing bij Tornya in het
comitaat Marmaros, zonder dat het
den Russen gelukte op eenig punt
over de grens te dringen.
Deze schermutselingen op grooten
afstand van het tooneel der groote
gebeurtenissen hebben natuurlijk geen
beteekenis. De bedoeling is alleen de
aandacht af te leiden van hethoofd-
tooneel van den oorlog en de bevol
king te verontrusten.
Een Zeppelin neergeschoten.
Londen, 27 Sept. Een telegram uit
Warschau meldt, dat Zaterdagochtend
om vijf uur een Zeppelin boven de
stad verscheen en twee bommen n:iar
beneden wierp, welke slechts onbe-
teekenende schade aanrichtten.
Het luchtschip werd bij het fort
Modlin naar beneden geschoten; de
bemanning is gevangen genomen.
Cholera.
Iu ons vorig nummer hebben wij
een geval van cholera bij een Oosten-
rijkseh soldaat vermeld. In de Times
vinden wij nu een telegam uit Venetië
van 28 dezer, volgons hetwelk hot
Hongaarsche ministerie van binnen-
landsche zaken ambtelijk heeft er
kend, dat er negen gevallen van
cholera ontdekt waren bij soldaten,
die gewond van het front, terug zijn
gekomen.
Uit Engeland.
Londen, 26 September. (Reuter.)
Lloyd Ooorge heeft in een Ie Cric
cieth gehouden redevoering gezegd,
dat de tien millioen pond, die Enge
land aan België geleend heeft, van
interest vrijgesteld zal zijn. H\j zeide,
dat, toen hij die som aan de geld
markt vroeg, men hem veertig mil
lioen aanbood. De Bank van Eoge-
laud had gaarne nog meer gegeven.
Lloyd George deelde voorts mede,
dat er de volgende week te Cardiff
een bijeenkomst gehouden zal wor
den met de bedooling een Welsch
leger te vormen. Een graafschap
had alleen twintigduizdnd man toe
gezegd.
Het verbod van den uitvoer van
Engelsche kranten naar het vaste
land heeft blijkbaar slechts een dag
geduurd. Wij hebben ze lieden- weer
ontvangen.
Naar wij uit Vlissingen vernomen,
heeft do bemanning van de booten
der Zeeland aanzegging gekregen
(voor dien cenendag?), dat er strenge
straf op stond, wanneer zij kranten
meenamen. De douanen te Folkestone
doorzoeken (doorzochten, dien oenen
dag?) elke voltrekkende boot.
(N. Rott. Ct.)
Het verlies aan officieren.
Do Times staat stil bij het ver
schrikkelijk verlies aan officieren bij
de Duitschers, de Oostenrijkers, maar
ook bij de EDgelschen. Een doorlozing
van de verlieslijsten toont aan, dat
in oen maand tijd vechtens aan En-
gelschen kant ongeveer llOOofflcieren
gesneuveld, gewond en vermist zijn,
waarbij dan nog een aantal zieken
geteld moeten worden. Ruim vijf
infanteriedivisies hebben aan de ge
vechten deelgenomen, en daar nu
elke divisie ongeveer 600 officieren
hoeft, hebben de Engelschen bijna
tweo op de vijf officieren in een
maand tyd verloren.
OP ZEE.
De pantseidekkruiser Emden, die
thans op do Indische kust blijken
geeft van den moed enden strijdlust
der Duiische vloot, en die den Engel
schen al voor millioenen schade heeft
berokkend, is in 1908 van stapel ge-
loopen en staat onder bevel van den
kapitein-luitenant ter zee von Müller.
De bemanning telt 250 koppen. Het
schip is bewapend met 12 kanonnen
van 10.5 c.M.
Het nam op zijn uitreis naar het
Verre Oosten deel aan de eeuwfeesten
in Argentinië en was het eerste tur-
bineschip, dat den.langen tocht van
Argentinië door den Stillen Oceaan
naar het Verre Oosten zonder opont
houd heeft volbracht.
De Kalser Wilhelm der Crosse.
Posen, 26 September. (Wolff.) Vol
gens het Posener Tageblatl is de
liulpkruisef Kaiser Wilhelm dei-
Grosse destijds niet, gelijk de Engel
schen beweren, door den Engelschen
kruiser Highflyer in den grond ge
boord, doch heeft de gezagvoerder
het schip in de lucht laten vliegen,
toen alle munitie verschoten was.
Naar Reuter den 24en uit Rio Ja-
neiro seinde, is het Duitsche stoom
schip Prussic te Santos aangekomen
met. den kapitein en vijftien man van
het Engelsche stoomschip Indian
Princo, dat in den grond was geboord
door den Duitschen hulpkruiser Ivron-
prinz Wilhelm.
De Indian Prince, van de Prince lijn
was van Santos op weg naar de Ver-
eenigde Staten mot f 1,800,000 aan
koffie. Het schip was verzekerd voor
34,000
Het torpedeeren der drie
Engelsche kruisers.
Londen, 25 September. Vanavond
heeft de admiraliteit een verklaring
gegeven over het zinken van de drie
kruisers in de Noordzee.
Dit feit zal een geweldige veran
dering brengen in de gedragslijn, tot
nu door de Britsehe oorlogsschepen
gevolgd, bij de redding van over
levenden van zinkende schepen.
Het zinken van de Aboukir is alleen
een toeval geweest tijdens een onder
zoekingstocht, maar de Hogue en de
Cressy zijn gezonken, omdat ze ge
stopt hebben om menschen te redden.
Het natuurlijk gevoel van mensche-
lijkheid in dit geval getoond heeft
aldus tot zware verliezen geleid,
welke voorkomen zouden zijn ge
weest, wanneer men zich strikt had
gehouden aan krijgskundige over
wegingen.
Deze vergissingen is te vergeven
onder de omstandigheden van de
moderne oorlogvoering, maar de
admiraliteit verklaart, dat het nood
zakelijk is voor de toekomst deze
gedragslijn voor Britsehe oorlogs
schepen vast te stellenwanneer eeu
schip averij krijgt door een mijn of
bloot slaat aan con onderzeesehen
aanval, moet het ontredderde schip
op zijn eigen hulpmiddelen zijn aan
gewezen, ten minste als het groote
oorlogsbodems betreft.
Geen daad van menschlievendheid
't zij voor vriend of vijand, mag de
voorzorgen die in den oorlog geboden
zijn, uit het oog doen verliezen en
geen maatregelen van redding mogen
worden genomen, als ze den militai
ren toestand kunnen schaden. De
kleine oorlogsbodems moeten echter
zoo spoedig mogelijk worden opge
roepen om beschadigde schepen te
hulp te bomen.
De verklaring zegt voorts, dat het
verlies van bijna zestig officieren en
1400 man niet zoo'n verbittering zou
hebben gewekt, als het veroorzaakt
ware door kanonvuur in een open
gevecht, maar het is buitengewoon
td betrèuren onder deze omstandig
heden.
Ofschoon de opwinding van het go-
vecht bij den ondergang der drie
kruisers geheel ontbrak', is voorbeel
dige tucbt eu een verblijdende moed
en zelfoffering getoond door de ge
heele bemanning.
De omgekomenen zijn evengoed
ten bate van on voor don roem van
Engeland gestorven, als wanneer zo
gesneuveld waren in een slag.
Afgezien van het verlies der man
schappen, is het verlies der kruisers
van weinig beteekenis voor de vloot
daar zij behoorde tot de reeds ver
ouderde schepen.
Volgens rapporten der overlevende
officieren is op de kruiser „Cressy"
de periseope van een duikboot op
800 yards afstand gezien. De „Cressy"
opende er hot vuur op en stoomde
er met volle kracht op af. Daarna
zwenkte de „Cressy" om de schip
breukelingen van de „Aboukir" en
de „Hogue" te hulp te komen. Toen
werd een andere periscoop gezien
van een duikboot, die op ongeveer
500 yards afstand een torpedo af
schoot, waarvan het spoor duidelijk
waarneembaar was. Deze trof de
„Cressy" aan stuurboord. Een tweede
torpedo miste, maar een derde raakte
de machinekamer.
Do „Aboukir" is gezonken in 35
minuten, de „Hogue" vijf minuten,
de „Cressy" 45 minuten nadat zij
getroffen waren.
De „Hogue" is tweemaal geraakt
in 20 seconden.
De admiraliteit brengt warme hulde
aan de Nederlandsche schepen „Flora"
en „Titan", waarop de Engelsche
schipbreukelingen zeer hartelijk zijn
ontvangen, gevoed en gekleed.
(Zie verder de oorlogsberichten
op de tweede bladzijde.)
IN ONS LAND.
Prins Hendrik.
De Prins heeft vrijdag in het
Patronaatsgebouw aan den Hoek van
Holland «Ie gewonde zeelieden bezocht
en Zaterdag de Engelsche zeelieden
dc Roode Kvuis-inrichting te
IJmuidon.
Het koninklijk echtpaar in het kamp.
H. M. de Koningin en Z. K. H.
Prins Hendrik woonden Zaterdag
ochtend de godsdienstoefening bij in
het soldatenkamp onder Loosduiuen.
De „Gelria".
De „Gelria" is, volgens een bij de
directie van den Kon. Holl. Lloyd
ontvangen bericht, vrijgelaten, zonder
dat 't heeft behoeven te lossen. Het
schip is van Falmouth vertrokken
en werd hedenochtend te Amsterdam
verwacht.
Schip aangehouden.
Te Rotterdam is bericht ontvan
gen dat liet Nedorlandsclie stoom
schip „Sophie H", uitgaande van
Rotterdam naar New-York, in charter
voor de Holland-Amerikalijn, door de
Engelschen is aangehouden on opge
bracht naar Lowestoft. De roden is
niet bekend. Dit is het eerste uit
gaande stoomschip, dat aangehouden
wordt.
One nieuwe geld.
Men schrijft aan de „Msb.":
Ons tegenwoordige, nieuw-uitgege-
ven geld is onder verschillend opzicht
zeer merkwaardig.
Zoo kan men nu nieuwe guldeus
en rijksdaalders onvangeu, die reeds
in 1870 zijn aangemunt, doch tot nu
toe bewaard bleven in 's Rijks schat
kelders.
Zoo zijn de nieuwe bankbiljetten
van f 10, f 25 en f 60 zonder water
merk. Zoo vertoont het bankhiljet
van f 1000 3 maal de lange Duitsche
s in het woord: Nederlandsche Bank.
En last not least zijn de nieuwe
10-gulden bankbiljetten, waarvan door
de Kamer op 3 Augustus de uitgifte
werd toegestaan, reeds gedagteek end
van1 Augustus.
Uit Maastricht meldt men
Vrijdag zijn voor het oerst weer
passagiers van Maastricht naar Luik
en ook omgekeerd vervoerd met de
booten van den Maastrichtsciien
Stoombootdienst der firma Bonhom-
me. Het goederenvervoer neemt steeds
toe en heeft een aanzienlijke prijs-
verhooging van boter, eieren en aard
appelen ten gevolge.
Bij benadering bedraagt het aantal
Belgische vluchtelingen in Maastricht
en omstreken een kleine 6000. Eenige
ouders hebben hun kinderen hier
naar school gezonden.
Een internationale socialistische
conferentie.
We lezen in „Het Volk":
Het uitvoerend comité van 't Inter
nationaal Socialistisch Bureau heeft
de volgende circulaire aan do aange
sloten socialistische partijen der ver
schillende landen gezonden:
De S. D. A. P. in Nederland hooft
ons het voorstel doen toekomen om
binnenkort eeu conferentie van ge
delegeerden van alle aangesloten par
tijen bijeen te roepen, die ten doel
zou hebben den toestand to onder
zoeken, door de laatste gebeurtenis
sen geschapen. Naar de opvatting
der voorstellers zou deze eerste con
ferentie overgaan tot een wisseling
van inzichten en eventueel de blj-
eonroeping van een niouwo conferen
tie, van volmachten voorzien, voor
bereiden.
De voor-conferentie zou plaats
hebben te Amsterdam tusschen 20
Ootober en 1 Novomber 1914 en zou
gepresideerd worden door de delega
tie van een der partijen wier land
niet door den oorlog is getroffen.
Wil zeer spoedig aan Troelstra, af
gevaardigde, te Scheveningen, Hol
land, die wel onze bemiddelaar heeft,
willen zijn, een brief of telegram
doen toekomen, meldende of gij deze
voor-conferentie nuttig acht, en of
gij eventueel een of meer godele
geerden erheen zoudt zenden.
Uitzetting wegens huurschuld.
Naar wij vernemen, hoeft gister
morgen, naar aanleiding van de plan
nen dor regeering, en als voortzettiug
van reeds voorafgaand overleg om
tegemoet te komen in de moeilijk
heden, die zich vooral in Amsterdam
beginnen voor to doon ten aanzien van
het gevaar van uitzettingen van min
vermogende huurders, die tengevolge
van de bijzondere toestanden niet bij
machte zijn hun huur te betalen, aan
het departement van landbouw een
besproking plaats gehad tusschen do
ministers van justitie en van land
bouw, een tweetal vertegenwoordigers
van het Amsterdamsche steuncomité
on professor de Vooijs, als onder voor
zitter van het Koninklijk Nationaal
Steuncomité.
Het resultaat dier bespreking was,
dat in beginsel werd overeengekomen
door tusschenkomst van het Kon.
Nat. Steuncomité de plaatselijke steun-
comité's, die daartoe genegen zijn, in
staat te stellen roet de huiseigenaren
een regeling te treffen, die in hoofd
zaak zou overeenkomen met hetgeen
te Rotterdam op dit stuk reeds ge
schiedt. De beide ministers hebben
zich bereid verklaard, te bevorderen
dat de heift der kosten van dezen
maatregel door het rijk aau de steuu-
comité's zal worden vergoed.