houding als neutrale natie handhaafde.
Nederland toonde jegens de zeelieden
van de vernietigde kruisers der
Cressy-klaase een vriendelijkheid en
zorg als nauwelijks verwacht mocht
worden en weldra zullen de te Gro
ningen geïnterneerde Britsche solda
ten verbeteringen in hun lot worden
aangebracht. De gezant keurde hoo-
gelijk het artikel van de „Saturday
Review" af. En als een voorbeeld
van de loyauteit van Nederlaud wees
de gezant op de correspondentie tus-
schcu Nederland en Duitschland over
do quaestie van hot levensmiddelen
gebrek in België.
Canada en het Moederland.
Londen, 20 Oct. De bewijzen van
loyauteit van Canada jegens het
moederland riemen in den volsten
zin des woords verbazende afmetingen
aan. De oproeping voor een' tweede
contingent en van 30.000 man om
een reserve-troep te vormen hebben
een stroom van aangiften ten gevol
ge gehad, zoodat nu reeds een vol
doend aantal manschappen beschik
baar is. Sommige provincies zijn
reeds op de rekruteering vooruitge-
loopen. De provincie Saskatchewan
stolt nog 1500 paarden beschikbaar
boven de 1300, die zij reeds heelt
geleverd, en de stad Winnipeg heeft
5000 doll. maandelijks voor de vader-
landsche fondsen uitgetrokken.
Hughes, de Canadeesche minister
van verdediging, die zich thans te
loonden bevindt, verklaarde in ccn
Interview, dat de uitbarsting van
patriotisme in Canada absoluut spon
taan was en dat het volk vastbe
sloten is oen eiudo te maken aan de
Pruisische autoerats en dc rechten
der vrije mannen in do wereld to
handhaven.
DUITSCHLAND.
De courant in oorlogstijd.
Het „Berlinor Tageblatt" van Zater
dag 1.1. bevatte niet minder dan twin
tig bladzijden advertenties. En dat in
een oorlogvoorend land, hetwelk den
economischen druk van zulk een tijd
zwaar moet voelen!
Zou hier alleen het idee „we moe
ten dé krant steunen" in 't spel zijn
Of welbegrepen eigenbelang van den
Duitscher, die, bij al zijn andere sterk
sprekende eigenschappen ook boven
al die van een goed zakenman ver
toont? vraagt het „N. v. d. D."
Boeken worden nauwelijks meer
gelozen, kranten daarentegen ver
slonden. De Duitschers blijken er
zich van bewust te zijn, dat in deze
dagen een dagbladadvertentiehonderd
maal meer „trefkans" heeft dan in
kalmer tijden.
De laatste woorden van
koning Carol.
Bel-mn, 20 Oct. (W.B.) Do „B.Z
verneemt uit Kopenhagen, dat, vol
gens do „Rjets", koning Carol kort
voor zijn dood zijn opvolger aanbeval
de neutraliteit te handhaven. Zijn
laatste woorden waren „Spaar hot
vaderland. Vergiet geen blood."
Koning Fcrdinand zouden minister
president hebben verklaard, dat hij
van den raad van zijn voorganger
niet zou afwijken.
Belgische Vluchtelingen.
Langzamerhaud komt er meer orde
onder de vele duizenden die Holland's
gastvrijheid hebben ingeroepen. Het
geheel wordt thans overzichtelijker.
Uit Amsterdam vertrokken er reeds
weder naar Antwerpen, maar ook nog
naar verschillende andere plaatsen
van ons land. Van een algeraeene
terugtocht is echter nog geen sprake.
Te Bergen op Zoom bijv. zijn en
blijven nog steeds ettelijke duizenden
vluchtelingen. Maandag vertrokken
er van daar goed 8000 vluchtelingen
naar Antwerpen.
In de overige gemeenten in het
zuiden van ons land voelt men er
naar het schijnt steeds meer voor om
terug te keeren. Zoo besloten de in
woners van Mechelen, welke te Breda
ondergebracht waren gisteren naar
hun woonplaats terug te keeren. Ook
zijn er vandaar uit naar Antwerpen
teruggekeerd.
Uit Vlissingen vertrokken er velen
woer naar Antwerpen en naar Gent.
Te Selzaete is het qen onhoudbare
toestand. Hier zijn namelyk een 800
knnkzinnigen, welke Antwerpen
oveneens verlaten hadden. Het toe
zicht en de verpleging zijn natuurlijk
onvoldoonde. Aan de Nederlandsche
regeering is thans verzocht toestem
ming te verleenen tot het vervoer
der vluchtelingen naar Torneuzen en
van daar per -schip naar Antwerpen.
Van Amsterdam vertrokken Woens
dagmorgen weder 376 vluchtelingen
naar Antwerpen.
Jhr. Boreel, hofmaarschalk van H.
M. de Koningin is van z|jn in op
dracht van H. M. gedane reis. naar
do Belgische grens teruggekeerd. Het
was de bedoeling van H. M. dat hij
zich persoonlijk zou overtuigen of de
Nedorlaudsche bevolking van de
grensplaatsen, vooral van die plaat
sen waar de binnenkomst van vluch
telingen liet grootst geweest is, zeer
geleden heeft onder deze bijzondere
omstandigheden en ook hetzelfde van
do militaire bezetting in die grens
plaatsen.
Het bleek dat de toestand van de
bevolking aan de grens in alle op
zichten goed is. Vorder was de samen-
workiug tusschen civiele en militaij'e
autoriteiten uitstekend. De soldaten
hebben gewerkt als paarden om alles
ordelijk te doen verloopen. In het
bijzonder roemde Jhr. Boreel de wijze
waarop de gemeente Bergen op Zoom
maatrogolen had genomen om de
vluchtelingen tc herbergeu en van
voedsel en kleeren te voorzien.
In aansluiting op het bericht in
ons vorig .nummer aangaande de
stommen welko opgingen in Scan
dinavië om Holland niet alleen de
kosten te laten dragen van het on
dersteunen der Belgische vluchte
lingen, meldt men dat ook in ver
schillende Engelsche bladen artikelen
van soortgelijke strekking voorkomen.
L Uit Amerika kwam bij den Amori-
■oanschen gezant te Den Haag een
n in van 25.000 gulden ten bate
van het Comité voor de Belgische
vluchtelingen. Deze som werd gezon
den door den heer Robert W. de
Forest, lid van het Belgisch onder
steuningsfonds to New-York.
Het onderhoud van de vluchtelin
gen komt het Rijk en vele gemeen
ten op groote kosten te staan. Niet
alle vluchtelingen toch zijn by de
burgerij ondergebracht. In vele plaat
sen blyven zij ten laste van de ge
meente.
Het is daarom dat een groot aan
tal gemeentebesturen zich gewend
heeft tot het departement van Finan
ciën, om een voorschot, teneinde te
kunnen voorzien in dc uitgaven, noo-
dig voor het onderhoud der Belgische
vluchtelingen.
Het juiste aantal hier te lande
vertoevende Belgen is nog niet op te
geven, maar als zeker mag worden
aangenomen, dat dit getal niet ver
beneden een raillioen is. Hiervan
worden velen door particulieren on
derhouden, maar verreweg het groot
ste deel komt ten laste van het Rijk.
Neemt men nu aan, dat de verple-
gingskosten per hoofd f 0.30 per dag
bedragen, en dat het aantal van rijks
wege te onderhouden Belgen op on
geveer 500.000 mag worden geschat,
dan is dit voor het Rijk een uitgave
van f 150.000 per dag.
Het voor dit doel aan de regeering
toegestane bedrag van f 100.000, was
aangevraagd vóór den val van Ant
werpen, waardoor honderdduizenden
Belgen over onze grenzen kwamen,
en was bestemd om te voorzien in
de uitgaven voor de vole vluchtelin
gen, daarvoor reeds in ons land op
genomen.
Kardinaal Mercier en de
vluchtelingen.
In „De Tijd" van Dinsdag komt
een schrijven voor van den oorlogs
correspondent M., waarin hij mode-
doeling doet van een onderhoud met
kardinaal Mercier te Antwerpen-, de
kardinaal drong daarin zeer aan op*
den terugkeer van de uit België naar
Holland gevluchte priesters, wier
hulp in de parochie van het aarts-
diocees dringend noodig is.
„En vermeldt toch vooral aldus
ging Z.Em. voort dat ik innig don
terugkeer weusch der gevluchte be
volking. In alle oprechtheid, er is
geen enkel gevaar te vreezen. Ik zou
het bijzonder op prijs stollen, indien
do bladen in Holland de aandacht
wilden vestigen op de volgende toe
zeggingen, die ik van de Duitsehe
overheid verkreeg en welke ik ge
rechtigd ben in haren naam te doen
lo. Do jongelieden behoeven niet te
vreezen, naar Duitsehltvnd te worden
weggevoerd, om in het Duitsehe leger
te dienen of tot dwangarbeid verplicht
te worden. 2o. Indien ergens het
politiereglement door enkele personen
overtreden wordt, zal de overheid de
daders opsporen en do plichtigen
straften, zonder de schuld aan de
gansehe bevolking toe te schrijven.
3o. Do Duitsehe en Belgische over
heden zullen alles in 't werk stollen
om te beletten, dat er gebrek aan
voedsel ontsta."
„Eminentie, u veroorloove mij op
merken, dat vooral de tweede bepaling
een zeer belangrijke is cn heel wat
geruststellender, dan de vroegere
verklaring van den keizerlijk Duit-
schen gouverneur, dat hij er niet
voor kon instaan, indien bij oven-
tueele misslagen de onschuldige be
volking met de schuldig ?n zou moeten
lijden? Mag ik vragen, is dit gunstig
resultaat door uw persoonlijke be
middeling verkregen?"
„Dat wil zeggen.... ja, ik heb deze
maatregelen voorgesteld en zo zyn
goedgekeurd geworden. Ik hoop, dat
ze er toe zullen bijdragen, dat alle
vluchtelingen in Holland onmiddellijk
terugkeeren. Door een persbureau in
uw land is het bericht versproid, dat
ook ik gevlucht was. Daarvan is
echter niets waar. 't Was mijn plicht
de mijnen niette verlaten, nietwaar?
De herder moet bij zijn schaapkens
blijven en dat moeten de pastoors
ook» doen, en de pastoors, die uitge
weken zijn, moeten dus terugkomen."
De kardinaal deelde voorts zijn plan
tnedo spoedig naar Mechelen terug
te koeren en het bisschoppelijk paleis
te betrekken. Z.Em. zeide
B't Zal natuurlijk tijd vergen, maar
onherstelbaar is de aan de St. Rom-
boutskerk en het paleis aangerichte
schade niet. De kerk heeft veel, heel
veel geleden, de toren is minder be
schadigd".
„Er zal veel noodig zijn, Eminen
tie, om te herstellen, wat in het on
gelukkige land verwoest werd".
„Ja.... ja.... daartoe zal ontzaglijk
veel noodig zijn. We gaan er komi-
teiten voor oprichten, maar er bestaat
behoefte aan zoo véél. Ook in Enge
land worden al komiteiten opgericht
en ik ontving reeds geld uit Enge
land, .Schotland en Ierland en Hol
land...."
Een klein oogenblik werd Z.Em.
de ontroering te machtig, hij aarzel
de enkele seconden en ik zag tranen
in zyn oogen. Met trillende stem ver
volgde hij dan
„Holland is een edelmoedig land.
Hoe dankbaar.... oneindig dankbaar
ben ik het Hollandsche volk ook voor
wat hot voor onze arme vluchtelin
gen gedaan heeft. Dien dank kan ik
niet genoegzaam uitdrukken. Ik heb
verslagen gehoord van teruggekeerde
priesters en ik ben er diep van ont
roerd. Ze vertelden me, hoe de sol
daten in Roosendaal hun brood aan
de vluchtelingen gaven, terwijl ze
wisten, dat ze vooreerst zelf geen
ander krijgen zouden. Neen, voor
zóó'n opoffering kan men nimmer
dankbaar genoeg zijn. En katholiek
en niet-katholiek hebben daar aan
meegedaan. Dat is mooi, zeer, zeer
schoon".
„Eminentie, wat Holland voor de
arme Belgen gedaan heeft, is uit het
hart des volk voortgekomen, en ik
weet ook zeker, dat Katholiek Neder
land niet achter zal blijven om bij
•te dragen voor den heropbouw van
de verwoeste kerken cn woningen".
„Holland heeft reeds zoo veel ge
daan. Maar ais liet ons ongelukkige
volk ook hierin nog te hulp wil
komen, zou het ons aartsbisschoppe
lijk bestuur zeer verblijden, dat gaarne
in deze moeilijke dagen alle giften
aanneemt".
MARINE EN LEGER.
l'.t Octobor lalt. üepliuitNt min boord van II/.
Ms. Wachtschip to Willomsoont: lulteirant tor
zee dor 2oklasBo Marino-roBOive J.K. Vorstoogli.
27 Octobor oulliovon van zlju plaatsing,;A<lel-
t orst dor le kl.isso Marino-resorve A.Orouwstia,
'jrwül do onthening vnn plaatsing op dien
datum van den Adelborst der le klassoMarine-
reservo G. Zelling» is ingetrokken.
22 Oetober overgeplaatst van Hr.Ms. Zoeliond
naar Hr. Ms. Atjoh, luitenant ter zoo dor So
klasso O. H- i'oolmau.
22 Octobor overgeplaatst, van Hr. Mn. Van
Spoyk naar Hr. Ms. Koningin Emma bestemd
voor Hr. Ms. I)as, lultonant tor zoo dor 2e 1:1.
J. .1. Dikkers en van Hr. Ms. Atjeli naar Hr.
Ms, Koningin Kmma, bcstorad voor Hr. Ms.
Havik, luitenant ter zoo dor 2o klasse P. Ha-
verkamp
Do apotheker lo klasso dor Marine l'.A.Huber
wordt 1 Nov. geplaatst in do Directie dor Marin-
ailiier; zijn plaats taj- -
worden vervuld.
e Amstordam zal niet ra
Stoomvaartberichten.
Stoomvaart-Maatschappij Nederland.
Ambon vortr.SOOct. van a'dam naai Batavia.
Krakatau vertrok 20 Oct, van A'dam n. Port Said.
lianda, thuisreis, vcrti. 19 Oct. van Port Said.
Bocroo, thuisreis, pass 19 Oct. Gibraltar.
Bootonthuisreis, pass. 10 Oct. Perim.
Java, thuisreis, arriv. 18 Oct. to Colombo.
FloroB, thuisreis, vortr. 19 Oct. van Padaug.
Kanecnn, uitreis, nrriv. 20 Oct. te Padang.
Koningin dor Nedorlandon, thuisreis, vertrok
20 Oct, van Sabang.
Radja, thuisreis, vertrok, 30 Oct. van Gibraltar.
RotU, uitreis, arriv. 20 Oct. te PortSaid.
Vondel, thuisreis, vertrok 20 Oct. van Port Said.
Prinses Juliana, uitreis, pass. 20 Oct. Perim
Sumatra, thuisreis, vertrok 31 Oct. van Port-Said.
Rotterdamsche Lloyd.
Kawl, uitreis, vertr.20 0et, van Suez.
Kedlrl, thuisreis, vertr.200ct. van Perim.
Sumnrinda, thuisreis, vertr. 20 Oct. van l'adang.
Tnbannn, tnuisrois. pasa. 20 Oct, Gibraltar.
Menado,uitreis, vertrok 21 Oct. van Suoz.
Merauke, uitreis, pass. 21 Oct. 1'inislerre.
Goronlalo, thuisreis, pass. 20 Oct. Sagres.
Kon. Holi. Lloyd.
RUnlund,uitreis, pass. 18Oct. Si. Vincent.
Zaanland, uitreis, arriv. 20 Oct-te Pernombuco.
Konnemorland,uitr., vertr. 20>ct. van Loixoes.
Amstellsnd, thuisreis, is 20 Oct,Teneriffe gopass.
Dei Hand, uitreis, pass. 21 Out. Madera.
1'rlsln vertr. 21 Oct. van A'dam n.Buonos-Ayres.
Kon. West-Indische Maildienst.
Coininewyne vortr. 19 Oct, van Paramaribo naar
Amsterdam.
Jan van Nassau arriv 20Oct. van New--Vork l.v.
Londen to Rotterdam.
Ledewyk van Nassau arriv. 20 Oct. van Parama
ribo te Amsterdam.
Prins dor Nederlanden, thuisreis, Is 21 Octobor
Lizard gopass.
Java-Bengalen Lijn.
Oalcutla vertrok 19 Oct. van Calcutta naar Java.
Haven te Nieuwediep.
20 Oi t. Vertrokken van Harlingen naar Sunde
land s.s. „Willy".
Idem van Harlingen naar London s
„Moranlo".
21 Oct. Idem van Harlingen naar Londen s
„Starüng".
VISSCHE RIJ BERICHTEN.
Nieuwediep. 21 Oct. Door 10 korden aange
bracht 30 stuks m.ddeltong f0.40 per stuk, 70
stuks kleine tong f0.16 per stuk, 8 mandon
stortschol 10.00 a raoo per mand, 20 mandon
kleine scliol 12.00 a ft.00 per mand, 4 manden
scliar fl.25 per mand.
22 Oct., v.rn. 8 11111".'Van 15 korders 1 tol. 2
manden stortschol 18.00 per mand, 1 lol tl
manden kleine schol f2.00 a f3.00 per mand.
MARKTBERICHTEN.
Amstordam, 21 Oct. 1914.
Ter markt waren hoden aangevoerd 1 - velto
koeien, lo kw. a ct., 2e kw. a cl., 3e
kw. a - ct.; -0 molk- en kalfkoeiun f000111' -0,
217 vette kalveren, lo kw. f0.88 a 0.92,2e kw.
10.8-% 8e kw. I 080 por K.G.; 57 nuchtere kal
veren P12 a f 18 per stuk. schapen f - af -
-/an perstuk.
;>or stuk. 000lammeren COO.aft..
1069 vette varkens. Ilullamlseho lu kwaliteit
11 n 63 cl. 2e eil 3« kw. 59 a Cl ct, per K."
Behagen, 22 Oct. 1914.
4 Paarden f 80.— k 400
Veulens 0.— 0.—
Ossen
1G Stieren 100.- 200.-
540 Geldekoolen (magere) 120.- 240.-
204 Geldekoolen (vette) 200.- 300.-
200 Knlfkoeien 180.- 290.-
1D0 Vaarzen 100.— „190.—
Pinken 0.— 0.—
116 Graskat voren 40.- 70.-
40 Nuchtere Kalveren 9. - 21.-
Rammen O.— O.-
llO Schapen (magere) 20.- 23.-
780 Schapen jvolte) SB.— 41.50
200 Ovorhoildors 18.- 20.-
Lammeren 0,— 0,~
Bokkon on Geilen tt— 0.—
Varkens (magere) 0.- 0.-
70 Varkens (vette) p. K.O. 0.61 0.04
80 Biggen 0.- 10.-
225 Konijnen
Duiven
Ganzen
Zwanen
425 K.G. Boter
50 K.G. Kaas
000 Kipoieren
Eendeieron
p. stuk 030 1.76
Burgerlijke Stand van Helder,
van 20 tot en met 21 Oct.
ONDERTROUWD: J. J. Reuvers
en D. Bakker, H. Rooversen B. Mulder.
BEVALLEN: A. G. Mieldijk-
Versluisd., Z. Scholten - Buis z.
DE WEEK.
21 Oetober.
Ju. verband met de geruchteü over
een lecnlng van 250 millioen, waar
toe de Regeering zou willen over
gaan, is herinnerd aan dc maatrege
len, waartoe men nu driekwart-eeuw
geleden, in 1839, na den Belgischen
oorlog, genoodzaakt was. En hoe toen
niet vruchteloos een beroep werd
gedaan op dc vaderlandslievende offer
vaardigheid van de vermogenden in
den lande. Ook ia troebele tijden
vindt men, bij alle volken, individuen,
los van eiken altruïstischen aanleg
en slechts cp winst belust. Sinds
begin Augustus j.l. hebben allerlei
categorieën vaD dit slag de revue in
de bladen gepasseerd. Men had ach
tereenvolgens de „verzamelaars" van
zilvergeld, toen men, vóórdat de zil
verbons redding uit den nood brach
ten, geen muntje gewisseld kon
krijgen, - óók niet in den sigaren
winkel of het café, waar men sinds
jaar on dag stamklant was, en men
U plotseling voor een valschen mun
ter scheen aan te zien Men had
de edele zielen, die wèl muntjes wil
den wisselen, mits met oen zoet
winstje, schommelend tusschen twee
kwartjes en een daaldertje Wij
hebben gehad of bezitten nog?
de groote en kleinere handelaars, die
er geen been in zagen om het gevaar
van iu den wereldbrand te worden
betrokken to vergrooten, mits zij er
maar „eon sla&tje" uit konden halen.
Zij brachten ons „a deus pas", vlak
bjj den -staat van beleg in de groótc
steden. Men had de menschen, die
van don port-vrijdom van de militai
ren profiteerden om hunne correspon
dentie gratis door don staat te doen
vervoeren, en aldus do gemeenschap
bestelend. Er waren de knoeiertjes
met witbrood, thans eensklaps
een „délicatesse" geworden, - iets
heel bijzonders op de ontbijttafel, tot
wanhoop dei bakkers, die van de
grondstof, welke z(i nu moeten ge
bruiken, geen brooden scheppen, hun
zoo nuttig vak tot wezenlijke glorie
strekkend. Men heeft nog een gan
sehe lijst van „niet-altrulsten"
De allerjongste geruchten maken ge
wag van oen meneer uit hot Haagje,
die er do liofhebber|j op na zou hou
den om paardjos ter waarde van
f700 voor f200 a f250 van Belgen
te koopun, dan nog overtuigd, dat
hij de „zuidelijke broeders", momen
tooi zonder geld zittend, uit den
brand helpt. Ook circuleert een ver
haal over een hotelhouder, ook al in
het Haagje, die du correspondentie
van kiauten, die (na afdoening van
hun schuld) een goedkooper logies
opzochten zou hebben achtergehou
den uit dépit, nijdigheid, en een
meisje zou hebben «mishandeld in
zijn vergramde stejpning. Men ziet,
de „zou hebben'*' komen in rijken
getale voor in bovenstaande zinne-
kens. Best mogelijk, dat deze, - en
nog meerdere - booze geruchten
achteraf zullen blijken overdreven
of verzinsels tc zijn, - wat ik van
harte hoop. Er blijft., helaas, nog
genoeg „treurige waarheid" over.
Die in tusschen vor, zéér ver wordt
overtroffen door den schat van raen-
schenliefde en onbaatzuchtige offer
vaardigheid, den vluchtelingen op
Nederlandschen bodem bewezen.Lang
zaam, heel langzaam heeft de terug
tocht "zich in beweging gesteld. En
telkens duiken voor de mannen, die
thans de verantwoordelijkheid hebben
te dragen, nieuwe zorgen op. De
neutraliteit is een uiterst teer, moei
lijk te hanteeren, broos ding
Duidelijk is aangetoond, welk een
moc-ite onze gezant te Parijs, de heer
Do Stuers, had om het zotte (zelfs
„geïllustreerd!") praatje, dat begin
Augustus de Duitsehe soldaten door
ons Limburg zouden getrokken zijn,
te dooden. Het verwijt over laksche
tiaag-onverschillige- houding, den heer
De Stuers gedaan, blijkt geheel onge
grond, onverdiend te zijn. Hem komt
veeleer 'n eere-saluut toe. Des te beter
natuurlijkWy allen weten, hoe
gauw „men" booze, ongunstige ge
ruchten gelooft, alsook welk een
schier-onverwoestbare taaiheid van
leven die hebben Zeker, wan
neer Vieille Moustache" in de „Satur
day Review" verkondigt dat Enge
land nu maar oons gauw eventjes
Zeeland moet koopen (voor money
is, zegt. de man, toch alies te krijgen)
dan haast de Britsche legatie in
Den Haag zich, dergelijke taal „dwaas
heid" te noemen.
En iu Engelsche organen van be-
teekenis wordt de neutraliteit van
Nederland, van Denemarken, in be
scherming genomen. Aan denloyalen
„goeden wil", te Londen overheer-
8chend tegenover onze onzijdigheid,
mag niet getwijfeld.
Maaronverpoosde zorgen on groote
offers (men detike aan den petroleum 1)
eischt zij voorzeker. Zy belet soms
(de pas-gepubliceerde briefwisseling
tusschen het Duitsehe gezantschap
tc onzent en jhr. London is er een
treffend staaltje van!) om hulp te
verleenen aan eene uitgehongerde
bevolking. En dan noodzaakt zij plot
seling ouzo Regeering to verbieden
hulp to verleenen aan jonge Belgen;
dwingt zij zelfs to gelasten eon ver
trek naar Engeland van Belgen, die
dienstplichtig kunnen worden geacht,
„zooveel mogelijk te beletten".
Dat klinkt niet slechts hard, maar
is 't in de praktijk ook zoer zeker.
Wij hebben hier geen keuze Jn-
tusschen
Of beter gezegd: tusschen do mot
onverflauwde waakzaamheid behoede
neutraliteit en 't gemengd worden in
de gruwelen van dun wereldoorlog is
geen tusschenweg
Misschien zullen van do vormogon-
den te onzent 't moge dan voor
een verplichte leening van 250 mil
lioen of op andere wijze geschieden
- belangrijke offers worden geviaagd.
Bestaat er reden om te pruttelen,
te weeklagen; de gelden, te storten
voor don prijs van onze neutraliteit
inderdaad to hebben gered, te aan
zienlijk te noemen?
Ik noemde straks liet jaar 1839.
En 't kon zeer zeker voor menigeen
nut hebben om eene „parallel te trek
ken" tusschen dat Nederland van
driekwart-eeuw terug en het Patria
van 1914. Toen, - een Staat, aan
den rand van het bankroet staande.
Vernederd, ondanks de kranig-
heldhaftige houding tegc-uover den
opstand der zuidelijke provinciën,
voor het oog van gansch Europa.
De band tusschen volk en vorst bijna
verbroken, zoodat slechts vrijwillige
afstand der Kroon deze kon redden.
Een verarmde, uitgeputte natie. Wat
er van handel en industrie nog restte
lamgeslagen, dermate kwijnend, dat
slechts de blijmoedigste optimisten
eene herleving durfden hopen
Het Nederland van 1914: midden in
een prachtig „revival", eene koste-
lijkeu opbloei, zoowel op het ge
bied van wetenschap, van kunst als
van handel en nijverheid. Nederland's
naam op de geheele aarde in waar
achtige, hooge eere. De legende over
„de Chiueezeu van Europa" gestorven.
Alom hot besef diep geworteld, dat
Nederland, zij 't dan niet in mili
taire kracht, tot de eerste en boste
natiën behoort te worden gerekend.
En zelfs, na 1 Augustus 1914, de
overtuiging gewekt, dat wanneer 't,
wat zeker nog tot de mogelijk
heden behoort onvcrmydelyk zou
worden, dat Nederland de onschend
baarheid zijner grenzen, de onafhanke
lijkheid van z'n volksbestaan met
kracht van wapenen zou hebbon te
verdedigen, te handhaven: dat ook
een machtige, numeriek veel sterker
vijand lang niet de „quantité négli-
geable", het onbeduidende handje
vol tegenover zich zou krygen,
waarvoor velen over do grenzen en
„sommigen" laten we maar zeg
gen van eigen landaard ons zoo
vaak en zoo lang hebben versleten-
In 1S39, toen 't aankwam op
belangrijken geldelijken steun voor
het toen zoo arme, ontredderde vader
land, - openbaarde zich (is nu weer
herinnerd) de nationale offervaardig
heid op sympathiek-mildo wijze. Ik
kan me niet anders voorstellen, dan
dat wanneer straks de Oproep der
Regeering tot de vermogenden zal
komen, nu, in 1914, een stroom
van warme geestdrift zich ook in
die maatschappelijke sfeer zal ont
ketenen
Mr. Antonio.
"schillende personen wonende in de
Spoorstraat, waarin verzocht wordt
dezo drukke verkeersweg te voor
zien van klmkerbestratiug zooals
overal ik do kom dei' gemeente is
aangelegd.
De thans bestaande keibestrating
veroorzaakt groot lawaai bij het door
rijden van voertuigen, dit is zeer hin
derlijk voor de vele winkels in die
straat. Herhaaldelijk komt het voor
dat, paarden voor voertuigen vallen;
de ongelijkheid der straat schynt
daartoe veel bij te dragen.
De Spoorstraat, een der hoofd ver
keerswegen te Helder, is ten opzichte
der bestrating het slechtst bedeeld.
Destijds is een aanvang gemaakt
met klinkerbestrating, en is men ge
vorderd van Keizerstraat tot Weezen-
straat. Wanneer naar dien maatstaf
van tijd de geheele Spoorstraat onder
handen genomen moet worden dan
hebbon we nog wat jaarges voor den
boeg.
In bovenvermeld schrijven is te
vens verzocht een veikeersbopaling
te treffen voor de hoek Spoor- en
Koningstraat' Herhaaldelijk komen
daar botsingen voor, dit leidt van
daag of morgen tot .ongelukken van
grooter omvang.
Heldersche
Tooneeivereeniging „T. A. V. E. N. U."
Bovengenoemde vorceniging geeft
Zaterdagavond 31 Oct. a.s., in „Casino"
hare eerste uitvoering in dit seizoen,
voor leden en introducé's. Opgevoerd
wordt de bekende klucht: „Broeders
Vrijmetselaars", naar het Duitscli,
van Carl Laufs.
Voor het kunstlievend lidmaatschap
kan men zich wenden tot den secre
taris der vercecDiging, den heerJ.J.
Cohen, Kan aal weg 54.
Helders Harmoniekapel.
Naar wij vernemen zal de Muziek
vereniging Helders Harmoniekapel"
morgenavond van 8 tot 9 uur een
concert geven b|j het Politiebureau
bij dc Molenbrug.
Bij' hot examen voor vrije- en
orde-oefeningen der gymnastiek te
Amsterdam slaagde inej. Pli. J. P.
van de Bilt, leerlinge der R.-K.
Kwoekschool te Bergen (N.-H.).
Nederlandsche Middernacht-
Zending-Vereeniging.
Ten behoeve der alhier vertoevende
militairen had de afdeeling Helder
van de Ned. Middernacht Zending-
Veroeniging gisterenavond een open
bare samenkomst georganiseerd, wel
willend opgeluisterd door de Chr.
zangvoreeniging „Halleluja" iu de
gereformeerde kerk Spoorstraat.
Het ruime .en fraaie kerkgebouw
was geheel gevuld, voor liet over
groots deel door militairen van land-en
zeemacht.
Na een gemeenschappelijk gezang
sprak ds. Stadig, de voorzitter der
afdeeling, oen kort openingswoord,
waarin hij de aanwezigen wolkom
heetto cn met genoegen constateer Je,
dat de verwachtingen niet teleur
gesteld waren, ten opzichte van het
groot aantal aanwezigen. Spr. rele
veerde de gebeurlenissen der afge-
loopen weken. Nu de soldaten zoo
den geheelen dag in touw zijn, en
iederen dag bezig zijn, is eenige ont
spanning wenschelijk. Die te geven
is het doel van dezen avond.
Na dit korte openingswoord zong
de zangvereenigiug „Halleluja" de-
hymne „de Starrenhemel", woorden
van H. v. Alphen. Do mooie accoorden
in dit toonstuk kwamen door de vele
fraaie stemmen goed uit. Zeer goed
klonken de tenoren, van wolke de
zangvereeniging fraaie telt.
De heer J. M. van Munster, lid
van het Hoofdbestuur der Ned. Midd.
Zend.-Ver., hield hierna een toespraak
over „De verbonden vijanden binnen
onze grenzen". Spr. bedoelde daar
mede de verbonden vijanden alcohol
en ontucht, die te zamen menig leven
vaii een jongen man ondermijnen en
verwoesten en illustreerde zijn be
toog op pakkende wijze. Wij hebben
thans niet te strijden tegen de vij
anden, die nu met hun legers tegen
over elkander staan, maar die andere
vijanden sluipen ongemerkt binnen.
Na de boeiende en bevattelijke rede
van den heer van Munster trad de
heer J. L. Feyten van Utrecht op
met voordrachten. Spr. had ernstige
en komische op zijn programma staan,
en wist door gebaar en mimiek, en,
niet het minst, door zijn dialect, te
boeien en een schaterlach te doen
opgaan. De heer Feyten scheen on
uitputtelijk en trad maar telkens
weer op met een andere voordracht.
Heel geestig wist h(j de verschillende
personen voor te stellen die tijdens
een maskerade-feest den stoet af
wachten en herhaaldelijk onderbrak
hem zijn auditorum door een schater
lach. Het programma bevatte af
wisselend voordrachten van dezen
heer en zangnummers van de zang
vereeniging. Dit alles te bespreken
zou ons te ver voeren, wij volstaan
met te constateeren, dat door de
aanwezigen genoten is, dat in den
volsten zin des woords deze avond
een ontspanningsavond was, waarvan
zij een aangename herinnering mede
huiswaarts nemen.
Een paai solo-nummers moeten
afzonderlijk worden genoemd, welkede
heer Zwanenburg met een fraaie bari
ton zong, terwfjl als gemeenschap
pelijk gezang een „Soldatenlied"
(woorden van kapt. Meis, muziek
van Joh. H. L03er) opklonk.
Ds. Stadig sprak tenslotte een
woord van dank aan allen, die tot
het welslagen van den avond mede
werkten.
PLAATSELIJK NIEUWS.
Aan Burgemeester on Wethou
ders van Helder is een schrijven
verzonden, onderteekend door ver-
BINNENLAND.
Aankoop rogge.
Minister Treub heeft den burge
meesters, behalve in do provincie
Groningen, per circulaire in over
weging gegeven liefst voor gemeente
rekening en anders voor rijksrekening
:üle partijen rogge binnen hun ge
meente, voor zoover voor dc con
sumptie goschikt, aan te koopen tegen
40 cent por 100 kilo bouodon den
maximumprijs, zulks voor eerste
qualiteit rogge; andere qualiteiten
naar verhouding.
Wol en Sajet.
Men meldt uit Tilburg aan het
Hbld.
Wanneer het uitvoerverbod door
Engeland van wol, sajet enz. gehand
haafd blyft, zullen de fabrieken van
wollen stoffen alhier binnen niet al
te langen tijd, bijvoorbeeld vier k zes
weken, wegens gebrek aan grond
stoffen moeten worden stopgezet.
Een voorstel van de groot-indu-
strieelen, om het verbod op te hef
fen' onder voorwaarde, dat van hier
niets aan het buitenland, met name
Duitschland zal worden afgeleverd,
is bij de Engelsche regeering in be
handeling gegeven.
De treinenloop.
Met machtiging van den opper
bevelhebber van land- en zeemacht zal
met ingang van 1 November a.s. een
nieuwe beperkte dienstregeling op
de NedOrlandsche Spoorwegen worden
ingevoerd.
Hoewel het aantal treinen belang
rijk wordt uitgebreid, blijft in verband
met het beschikbaar houden van een
groot deel van het materiaal in het
belang der defensie, de dienst beperkt
on zoolang ,de politieke omstandig
heden niet veranderen, zal het niet
mogelijk zijn een verdere belangrijke
vermeerdering van treinen toe te
staan.
Bij de nieuwe regeling is in hoofd
zaak gevolgd het door den minister
van Waterstaat goedgekeurde ontwerp
van den wintordienst 1914/15, die
onder gewone omstandigheden op
1 Octobor j.l. zou zijn in werking
Met Yele in de laatste maanden
gerezen bezwaren en geuite wenschen,
is thans rekening gehouden, verbeter
de aansluitingen tusschen de treinen
der maatschappijen onderling zijn tot
stand gekomen en op verschillende
belangen, zoowel van het verkeer op
grootere afstanden als van het buurt
verkeer is beter geregeld, dan tot
dusverre mogelijk was.
De nieuwe dienst is opgenomen in
een door de maatschappijen gezamen
lijk samengestelde reisgids in boek
vorm, die a 10 cent binnen enkele
dagen bij den boekhandel en aan de
stations verkrijgbaar zal worden
gusteld.
Gedwongen leening.
Dr. Kuyper schrijft in een „Stan
daard"-driestar
Als uit de lucht kwam het bericht
vallen, dat we een leening krijgen
van tweehonderd en vijftig millioen,
en dat aan deze leening het karakter
zal worden gegeven van gedwongen
deelnoming.
Daaronder zou dan te verstaan zijn,
dat een iegelyk, van wiens kas de
regeering genoegzaam afwist, om te
constateeren, dat er een vermogen
in lag van zeg hoven de f 10.000,
van overheidswege verplicht zou
worden, naar verhouding van het
bedrag van zijn vermogen, pbligatiön
of aandeelon in deze leening te nemen.
Het karakter van dwang zou dan
aan deze leening gegeven worden,
om tc voorkomen le. dat binders de
leening allicht niet aanstonds geheel
geplaatst werd, en 2e. om te ver
hoeden, dat de prijs, ervoor geboden,
te laag liep.
Niet allooii, dat dus de loening ge
dwongen zou zijn, maar ook de koers
zou in handen van do regeering
moeten blijven bij de inschrijving.
Dit ziet er niet aantrekkelijk uit.
Doch Nederland heeft 't immers in
zijn macht, dit onweder af te leiden.
En dit zal ook wel. Ons volk kan
zeer wel deze 250 millioen vrijwillig
nemen. Dat zou gelijk staan met 1/10
van vjjf milliard francs. En in Duitsch
land is nog pas vrijwillig zelfs voor
b|jna vijf milliard mark aangeboden,
terwijl onze bevolking ongeveer ljUO
is van die van Duitschland.
Natuurlijk kan 't voor zeer groote
kapitalen een heele hap uit de taart
zijn, maar zonder klappen komt thans
niemand er af. En wat men in een
Staatsleening neemt, biedt alle kans
later toch weer gezond kapitaal te
worden, zoodat zelfs elk denkbeeld
van schade of verlies ten slotte nog
geheel kan wegvallen.
Alleen renten en aflossing zullen
natuurlijk bij 't budget bijkomen, on
hiermede zal de minister van financiën
moeite krygen. Het zal op 10 millioen
aan rente komen te staan, buiten en
behalve de aflossing.
De vraag is nu maar, hoe deze
rente plus aflossing te vinden zijn.
De verrassingen, die nog komen
konden, blyven spannen.
We weten vooruit, dat er ook dan
weer moot ingehakt, en dat ook dat
inhakken niet malsch zal zijn.
En toch zit er niet anders op dan
de schouders er onder te zetten.
Zelfs veel klagen er over zou be
neden onze waardigheid als natie zijn.
Verkiezing Eerste Kamer.
De Provinciale Staten van Zuid-
Holland verkozen gisteren tot lid dei-
Eerste Kamer den heer A. J. A. Gil
lissen, bankier te Rotterdam, met 45
stemmende heer Plate kreeg 29
stemmen.
Stuurlieden-ex.
's Gravenhage, 21 Oct. Gesl. groote
stoomv. le stuurm. A. Tymont, H.
WijnstokderdostuurmanS. Hofman,
M. C. van dor Hoog, W. Janssen,
M. J. Kuyper, A. Mos.
Een drijvende zeemijn.
Men meldt uit Oostburg:
Te Heijst is Maandag een drijvende
zeemijn aangedreven, welke tegen een
der strandhoofden is ontploft; drie
kindereu, die in de nabijheid speelden,
werden gedood. Te Knocke is even
eens een mijn aangedreven, die dooi
de Duitsehe militairen in beslag is
genomen en naar Zee-Brugge is ge
bracht.
Den Bosch. Eergisteren is te Geldrop
op een gevaarlijke bocht de eerste
luitenant dor veldartillerie Josephus,
Jitta uit Amsterdam met zijn r(jwiel
door de stoomtram uit Mierlo bij het
oversteken van de lijn gegrepen. Zwaar
verwond werd hij opgenomen en
naar het ziekenhuis overgebracht,
waar hij aan de gevolgen overleed.
De heer Josephus Jitta was gehuwd
on vader van twee kinderen.
Alkmaar. B. en W. hebbon den
raad en overweging gegeven, in be
ginsel te besluiten tot het instellen
van een keuringsdienst op eet- en
drinkwaren en niet de leiding daar
van te belasten den directeur van hot
gemeoto-slauhtiiuis.
Voorts sLellen zij voor, te besluiten
tot oprichting van een school voor
zwakzinnige kinderen, voor de inrich
ting een crediet te verleenen van f4872
en B. en W. te machtigen, te zijner
tijd over te gaan tot oproeping van
sollicitanten voor hoofd (jaarw. f 2000-
f 2400) en voor onderwijzeres (jaarw.
f 1000-f1350).
Texel, 21 Oct.
Door de leden van het kiescollege
der Ned. Herv. Gem. to Oudeschild,
werden als leden van dat college
herkozen, de heereu B. Beunikos,
M. Vlas en D. Krijnen Fz.
DE BARON.
DOOR NORMA.
Vader Weersma wist niet hoe hij
't had. Deed me daar zijn Ant in hot
tweede kopje koffie nog een lepeltje
suiker. Niet voor zichzelf, of voor
hem, dat zou ook onbegrijpelijk zijn,
maar voor zoo'n gewone soldaat
daar brak zyn klomp van. Was het
ooit voorgekomen in die vijf en t win
tig jaar van hun trouwen, dat ze zoo
royaal met de suiker omsprong en
dat nou in den oorlogstijd, nu toch
suiker en al dat gesnor zoo in de
hoogte ging! Gold niet van den eersten
dag als regel: in het eerste kopje
thee of koffie suiker on dan weg met
den suikerpot? En je wende er aan,
waarachtig je wende er aan, 't zou
niet eens meer smaken b|j je boter
ham.
Had ze soms een goed oogie op
dien landweerman? Kom, allo Piet,
geen malligheid in je ouwen kop
halen, was immers toch ql te idioot
had ze zelf een jongen van dien
leeftijd en bovendien Ant was niet.
gemakkelijk, maar anders viel der
ooit iets op te zeggen? Maar wat
dan, wat dan? Zijn boterhammen
smeerde ze dikker, had ie straks ook
al. gezien, en altijd er wat op luk-
kêre Friesehe kaas of wat hartigs
van den slager. En sinjeur nam het
an, of 't zoo hooide. „Dank u wel,
juffrouw" zoo kalmpjes mogelijk. En
kijk daar, nauwelijks was 't naar
binnen of mijnheel nam de leuning
stoel in't hoekie, Piets eigen leuning
stoel en haalde de nieuwe krant naar
zich toe en natuurlijk weer de eene
sigaret na de andere. Je bent toch
maar opgeschoopt met zoo'n kerel
Bedrijvig liep Ant heen en weer,
bracht het vuile goed naar de keuken
om af te wasschen, veegde binnen
wat bij, wreef de tafel af en onder
wijl trachtte Piet haar met de oogen
te bewerken kuchte eens een paar
maal, niets hiulp. Ant was blindden
doof, leekt 't wel. Evon zei ze, tus
schen de bedryven door een paar
vriendelijkheidjes teg-su den gast, gaf
een paar opmerkingen m 't algemeen
over 't ruwe woer en verdween dan.
voor goed in 't keukentje.
Piet stopte eon pijpje en nam eon
oud zondagsblad ter hand, doch tel
kens dwaalden zijn blikken naar het
heerschap in 't hoekje. Ja, wat zou
't toch eigenlijk voor een snuiter
wezen? dacht Piet. Van Doorn heette
hij, maar verder liet-ie zich nergens
over uit. Hij had een deftig spraakie
en eon fatsoenlijk gezicht en fijne
manieren soms. Aan tafel, 's middags,
in zijn eene hand een mes en in zijn
andere een vork, zoo werkte hij zijn
maaltje naar binnen en altijd moest
er een glas water bij zijn bord staan.
Lastig was hy overigens niet, klaagde
nergens over. Nu, je zou 't altijd
nog zoo hebbonEen smakelijk mid
dagmaal, want koken kon Ant, en
de lappies, 't mochten dan paarde-
lappies zijn, braadde ze kostelijk. En
's nachts een warm, zindelijk bed
„Kijk er es man", had Ant gezegd,
toen hij ermde over de inkwartiering
en maar peinsde het van zich af te
kunnen schuiven, ,,'t geeft 80 cent
per dag kunnen we toch met z'n
allen goed van eten" (ze smakte al
met de dunne lippen) „en 't kamer
tje van Leendert is nou toch vrij,
beddegoed, lamp, alles is er, dus geen
onkosten". Nou en of ze er goed
van aten't Leek nou iederen dag
wel Zondag. En dat die snuiter dat
nou allemaal net aannam, of ie 't
zoo altijd gewend was. Nou, wie weet.
Hij deed nog al opschepperig over
zyn papa, die voor de tweede keer
getrouwd was en dan had ie 't zoo
terloops over dat groote buiten met
rondom bosschen, waarin hij als
jongen met tot gezelschap een paar
jachthonden uren kon dwalen. Natuur
lijk opsnijerij, waarom zei die dan
niet, waar dat buiten wa3? Toen vader
Piet 't hem vroeg, praatte hij er
gauw overheen.
„'k Ga nog een luchtje scheppen"
stoorde de stem van den soldaat don
ouden heer in zijn overpeinzingen,
„'t is magnifique weer", en na nog
een versch sigaretje te hebben ont
brand, verliet hij met een „bonsoir"
het kamertjo. „Dag mynheer 1" kweelde
Ant van uit de keuken.
Nu hield vader .Weersma het toch
niet langer uit, zocht Ant op, die de
aardappels voor morgen zat te jassen.
„Is die weg?" vroeg ze, om toch
maar iets te zeggen, want Piet deed
zoo geheimzinnig en keek haar zoo
strak aan.
„Zeg moeder", begon hij dan en
pufte, als om zich courage to geven,
ontzaglijke rookwolken om zich heen,
zoo zag hy slechts vaag de flikke
rende oogen van Ant, „zog, waarom
sloof je je zoo uit voor dien knul, daar
steekt wat achter. Zoo vriendelijk
ben je waarachtig anders niet voor
een vreemde, niet dat ik er ja-
loersch van ben, Godbewaarme",
weer een paar rookpuffen als eon
stoomboot, „maar zie je, op al zijn -
brood wat, en twee koppies achter
meikaar met suiker on „mijnheer"
voor en na heb ie je soms een
extraatje toegestopt, of ia 't soms
een baron?"
„Gaan op 't dak zitte" beerde Ant
en nijdig schoof ze den emmer op zy
en plofte hut houten aardappelbakjo
op tafel. „Nou nog mooier, ben ik
hier de baas of jij? Doen dan maar
me boezelaar voor, knapperd" en
woest trok ze aan de banden.
„Nou, nou", suste vader Piet en
ging behoedzaam een paar stappen
achteruit, „mag ik nou heelemaal
niks meer zeggen? Ik vertel je im
mers al, dat 't me geen steek kan
schelen, kon je toch wel vertellen,
wat ju der mee vóór hebt" en weer
blies hij een rookgordijn tusschen
zich en zijn andere helft.
„Nou, eu als ik dan vast en zeker
