COURANT
-
No. 4383
ZATERDAG 31 OCTOBER 1914
42e JAARGANG
Stelling van DEN HELDER.
0nt8pannings-avonden in de 2de helft van Oct. en 1ste helft van Nov.
nterdag 81
Mat ine-tantum
Zangk. „Ons Doel" inet Stafm.
7-8 u. Marine, Torp.-mag,Parall.w.,
Weeshuis, Bellonn,Verbnndpl.afd.
Zondag 1
Maandag 9
Nautllis
Muziekgezelschap „Harmonie"
8 u. Zoo mogelijk bemanning Atjoli
Huisduinen
Lezing Van der Leo
8u. ook Kijkduin
Wachtschip
Lezing Stumphius
8 u.
Dirks Admiraal
EnBemblo Van Trigt
8 u. Afd. Landvak
Dinsdag 3
Erfprins
Lezing met pianospel en voor
drachten as. Warners
8 U.
Langeatraat
Ensemble Van Trigt
8 li.
Marine-cantino
Lezing mot lichtb. dr. Minkema
8 u. Kaai hoofd, Bellona, W.-ouver,
O.-oever, Marine, Harssons, Wlnr-
Itoofd on Vischmarkt
Op pagina 4 van dit blad zijn
opgenomen:
1. :0e verschrikkingen van den Oorlog.
2. Feuilleton, enz.
DE OORLOG.
De Toestand.
Van den strijd in Polen is niet
veel meer bekend geworden, sinds
de berichten over de Duitsche neder
laag.
Het blijkt nu wel, dat de Duitschers
terugtrokken voor de aanvallen van
overmachtige Russische troepen, die
Warschau hebben ontzet; maar tevens
dat de over Londen, gekomen berich
ten, waarin van de reusachtige ver
liezen der Duitschers gesproken werd,
schromelijk overdreven waren.
De Russische generale staf geeft
in het bericht van de overwinning,
slechts op, dat eenige duizenden ge
vangen zijn gemaakt, en dat de tegen
standers groote verliezen leden.
Ook in Galicië schijnt de Russische
legermacht een overwinning te hebben
behaald en de Oostenrljksch-Duitsche
troepen, die Przemysl ontzet hebben,
te'hebben teruggedreven. Tenminste
in de berichten wordt gemeld, dat
ten Zuiden van Przemysl een aantal
gevangenen gemaakt zijn.
Aan de Oost-Pruisische grens, in
de sectie Soewalka-Augustowo zijn,
volgens de Duitsche berichten de
Duitsche troepen voortdurend in aan
vallende beweging, doch volgens de
Russische berichten, werden die aan
vallen afgeslagen.
Eenigszins zonderling is het be
richt, dat de Turken zonder eenige
voorafgaande oorlogsverklaring de
stad Theodosia in de Krim zouden
gebombardeerd hebben. De Turksche
kruiser „Hamidie" kwam voor de
stad en beschoot haarte Noworossyk
eischte dezelfde kruiser de overgave
van de stad en van de staatseigen
dommen, onder bedreiging met bom
bardement. Maar daar werd die be
dreiging niet volvoerd.
Welke redenen Turkije raag hebben
om zich op zoo zonderling onver
wachte wtfze in den strijd te mengen,
is niet duidelijk.
De rebellie van Maritz, zoo spoedig
gevolgd door het verzet van Chris-
tiaan De Wet en Beyers, maakt in
Engeland nog niet veel indruk. De
„Times" zegt zelfs, dat de rebellie
de gelegenheid geeft een verborgen
zweer weg te nemen, en dat de Unie
sterker en beter zal zijn dan voor
de uitbarsting. Het schijnt, dat de
haat tegen Botha in sommige krin
gen sterker is dan die tegen Enge
land, en dat vooral de oppositie tegen
Botha de drijfveer is voor Beyers en
De Wet. Dat was trouwens al sedert
het aftreden van Herzog bekend, dat
De Wet een felle tegenstander van
Botha was. Maar of die tegenstand
alleen groot genoeg was om het
optreden van Beyers en De Wet te
doen ontstaan, is moeilijk te beoor-
deelen.
Van 't Westelijk oorlogstooneel.
In België en Frankrijk.
Parijs, 29 Oct. (Communiqué van
3 uur.) Wij zijn gisteren op verschil
lende punten vooruitgegaan, meer in
het bijzonder rondom Yperen en ten
zuiden van Atrecht.
Uit de streek tusschen Nieuwpoort
en Dixmuiden valt niets nieuws te
melden.
Tusschen de Aisne en Argonne
hebben wij ons meester gemaakt van
eenige loopgraven der vijanden. Alle
aanvallen, die ;"de Duitschers hier op
een of ander punt deden, mislukteD.
Wij zijn ook vooruitgekomen in het
woud van Apremont.
Offlcieele Fransche berichten.
Het communiqué van het Fran
sche Gezantschap, Donderdag ver
strekt, luidt aldus
In den loop van Donderdag zijn de
aanvallen der Duitschers in de ge-
heele streek tusschen Atrecht en
Nieuwpoort veel minder hevig ge
weest en, op een deel van het front,
geëindigd met eene beschieting uit
de kanonnen. Onze stellingen zijn
overal gehandhaafd gebleven en wij
zijn blijven vooruitgaan Noordelijk
en Oostelijk van Yperen.
Eveneens is eenige vooruitgang te
boekon geweest tusschen Atrecht en
Cambrin, een-plaatsje op 5 kilometers
ten westen van LaBassée. Evenzeer
wordt bevestigd dat de verliezen der
Duitechers in het Noorden aanzien
lijk waren, zoowel bij het leger van
den hertog van Würiemberg als bij
dat van den kroonprins van Beieren.
Over het front yan één Engelsche
brigade zijn alleen reeds 1600 lijken
opgeraapt. In den loop van den nacht
van den 26en op den 27en, is door
de Duitschers een zeer krachtige aan
val ondernomen tegen onze troepen
die zich op den rechtervleugel van
de Aisne bevinden op de heuvels
van den „Chemin des Dames." Deze
aanval werd afgeslagen.
Het terrein is bezaaid met Duitsche
dooden en gewonden. Hun aantal
wordt op ongeveer 2000 geschat,
terwijl onze verliezen niet meer dan
een honderdtal gedoode of gewonde
manschappen bedroegen. Op andere
gedeelten van het front hebben ook
andere nachtelijke aanvallen plaats
gehad, met. name noordelijk en
zuidelijk van de Somme en bij Berry
au Bac, maar van niet zoo belang
rijken aard als de vorenbedoelde.
De rapporten luiden dat de vijand
overal ernstige nederlagen heeft ge
leden.
In Woeuvre zijn onze troepen blij
ven vooruitgaan in de bosschen tus
schen Apremont en St. Mihiel. In
den Joop van Donderdag, evenals in
de voorgaande dagen, hebben de
troepen der bondgenooten talrijke
gevangenen gemaakt, terwijl in de
Noordelijke streek, vele mitrailleuscs
en kanonnen door onze troepen zjjn
buitgemaakt.
Officleele Duitsche
mededeellngen.
Berlijn, 29 Oct. (W. B.) Officieel
wordt uit het groote hoofdkwartier
Onze aanval ten zuiden van Nieuw
poort wint langzaam veld. Bij Yperen
is de strijd onveranderd. Westelijk
van Rijssel maken onze troepen goede
vorderingenverschillende bevestigde
stellingen van den vijand zijn ge
nomen.
Zestien Engelsche officieren en
meer dan 300 man werden gevangen
genomen, vier kanonnen veroverd.
De Engelsch-Fransche aanvallen
werden overal afgeslagen.
Een voor de kathedraal van Reims
geplaatste Fransche batterij, met
waarnemers op de torens der kathe
draal moest onder vuur genomen
worden.
In het Argonnenwoud werd de vjj-
and uit verschillende loopgraven ver
dreven, en werden eenige mitrailleurs
buit gemaakt.
Ten Z.O. van Verdun werd een
krachtige Fransche aanval afgeslagen.
Bij den tegenaanval kwamen onze
troepen in de vijandelijke hoofdstel
ling, die zij bezetten. De Franschen
leden groote verliezen.
Ook oostelijk van de Moezel werden
alle operaties van den vijand terug-
De Duitschers in Frankrijk
en België.
Berljjn, 30 Oct. (Wolf.) Ambtelijk
wordt hedenochtend uit het groote
hoofdkwartier gemeld: Onze aanval
len ten Z. van Nieuwpoort en ten O.
van Yperen zijn met succes voort
gezet. Er zijn acht machinegeweren
buitgemaakt en tweehonderd Engel-
schen gevangen genomen.
In het Argonuer Woud hebben
onze troepen verscheidene blokhuizen
en steunpunten vormeesterd.
Ten N.W. van Verdun zijn de aan
vallen van de Franschen vruchteloos
geweest.
Parijs, 30 Oct. De mededeeling van
gisteravond II uur luidt:
Aan de laatste mededeelingen is
geen nieuws van beteekenis toe te
voegen.
Berlijn, 30 October (Wolff: niet-
ambtelijk.) De Berlincr Zeitung am
Mittag meldt; Volgens officieele be
richten uit Konstantinopel hebben
eenige Russische torpedo-booten be
proefd het uitloopen van de Turksche
vloot uit den Bosporus naar de Zwarte
Zee te verhinderen. De Tursche
schepen openden het vuur en brach
ten twee Russische vaartuigen tot
zinken. Ruim dertig Russische zee
lieden zijn door de Turken gevangen
genomen. De Tursche vloot leed geen
Een „Zeppelin" boven Parijs.
Frankfort a/d main, 29 Oct. (W.
B.) Volgen3een berichtaan de Frankf.
Zeit." werd aan het te Göteborg ver
schijnende blad „Afonbladet" uit
Parijs medegedeeld, dat Woensdag
e6n Zeppelin boven de stad bad ge
vlogen en zes bommen geworpen,
waarvan drie belangrijke schade had
den aangericht, acht personen gedood
en een groot aantal gewond.
Fransche vliegers hadden moeite
gedaan om het luchtschip aan te
vallen, dit was echter in de wolken
verdwenen.
Pruisische verliezen.
De 61ste Pruisische verlieslost be
slaat in de Köln. VolkszeituDg ruim
vier breede kolommen, klein gedrukt.
Er staat „wordt vervolgd" onder. Op
deze lijst komen verliezen voor, ge
leden in gevechten bij Namen op 22
en 23, aan de Oise op 29 en 30
Augustus, te Charleville op 6 Septem
ber en te Reims van 16 tot 19
September.
Generaal Joffre.
Het is bekend, dat generaal Joifre
weinig spraakzaam is. Men heeft hem
dan ook den bijnaam van den zwijger
gegeven en het spreekt van zelf, dat
er aan zijn uitlatingen te meer waarde
gehecht wordt. Onlangs ontmoette
Joffre een ouden vriend, die hem
begroette met de gewone vraag
„wel, hoe staan de zaken De gene
raal knipoogde en antwoordde „stoor
me nu maar niet, ik knabbel ze op".
Een Engelsche oorlogs-correspondent
vertelt deze anecdote van den Fran
schen opperbevelhebber on hij voegt
daar het volgende aan toe:
Het knabbelen van een muis mag
het heete werk te Dixmuiden en
Yperen niet juist omschrijven, maar
het geeft uitstekend weer wat er ge
beurt van Atrecht tot Royeen Noyon,
van Reims oostelijk tot Yerdun en
meer zuidelijk tot Belfort. Overal zijn
de manschappen van Joffre als ijverige,
onvermoeide muizen aan het knabbe
len aan het lange Duitsche front,
hier een verschansing nemende, daar
vele batterijen verwoestende. Eiken
dag eten zij zich verder in de ver
dediging in, een linie verzwakkende,
die naar ieders meening reeds aan
getast is.
Four-de-Paris, een klein plaatsje
in de bosschen en tusschen de rivie
ren ten noord-oosten van St. Menne-
liould, is het tooneel van een dezer
kleine „knabbel"-gevechten geweest.
Four-de Paris was kort geleden be
zet door de Duitschers, die, toen ze
druk voelden op een hunner flanken,
op Boureuilles terugvielen voor ver
sterkingen, daar ze slechts over een
klein aantal manschappen beschikten.
Terstond was hun stelling door Fran
sche troepen ingenomen, die er een
kleine vesting van maakten. Het
punt heeft n.1. strategische beteekenis
het beheerscht den grooten weg naar
Varennes.
Nauwelijkss waren er kuilen en
slooten gegraven en met dunne
planken en aarde overdekt, verschan
singen opgeworpen en mijnen gelegd,
of de Fransche verkenners kwamen
zeggen, dat de vijand langs den oever
van de Meurisson, een kleine rivier
ton westen van Boureuilles, oprukte.
Tot ieders groote verbazing rukten
deze troepen, in plaats van zich te
verspreiden en een omtrekkende be
weging te beproeven, recht, op het
front van de kleine vesting in de
bosschen aan. „Gewapend met ma
chine-geweren en voorzien van een
massa schietvoorraad," zoo schrijft
iemand, die er bij was, „wachten wij
den vijand af. Pas op onze kuilen,
dachten we 1 Met den vinger aan den
trekker wachtten we op het bevel:
vuren! toen de vijand langs de van
mijnen voorziene paden door het
bosch naderde. Het bevel werd ge
geven. Onze geweren knalden en op
hetzelfde oogenblik had er een ont
ploffing plaats. Een verblindend licht
schoot in het kreupelhout op; het
rook naar kruit in de lucht, die vol
geraas was van krakende en om
vallende boomen. Onze mijn was
Door den rook heen konden wij
zien hoe de kolonne van den vijand
tegen den grond geslagen was door
een hagel van hout en steenen.
Sommige staken tot hun middel in
gaten in den grond en gilden
gewonden trachtten zich zelf weg.te
sleepen. Maar deze vernietiging van
de eerste linie bracht den opiüarsch
niet tot staan. Een nieuwe compagnie
rukte op, over dooden en stervenden
heen.
„Machine-geweren, vuur
Het was de beurt van deD „koffie
molen". Even vlug als de Duitschers
kwamen, werden ze gedood, stelsel
matig omgebracht. En nog rukten
ze op, totdat de dooden manshoog
lagen opgestapeld. Toen trokken ze
hals-over-kop terug. Het overige ge
deelte van den dag werd besteed aan
het opzoeken van dooden, die, met
petroleum overgoten, verbrand wer
den. Het waren er meer dan 1200.
Een „knabbel-gevecht!"
Te Antwerpen.
Volgens een bij de Rhenania Spe-
ditongesellschaft te Mannheim van
haar Antwerpschen vertegenwoor
diger ontvangen bericht zijn de sche
pen, die men in de haven van Ant
werpen had doen zinken, in zoo
verre gelicht, dat de rivierscheepvaart
weer mogelijk is. Het vervoer van
goederen is echter nog verboden tot
de toestand zal zijn onderzocht door
een commissie, hetgeen waarschijn
lijk tegen het einde dezer week zal
Luitenant-generaal Sir William
Franklyn, bevelhebber over de 3e
divisie van het nieuwe Engelsche
leger, is Dinsdagavond te Luton Hoo
plotseling overleden.
Aan het Poolsch-
Gallclsche front.
St. Petersburg, 28 October, 's mid
dags 5 uur. De Russische groote ge
nerale staf deelt mede
In den vierdaagschen slag ten zuiden
van de Pilitsa hebben onze troepen
den Duitschers en Oostenrijkers een
zware nederlaag toegebracht.
Tusschen Pilitsa en Gloetsjof heb
ben onze troepen na heldhaftigen
strijd den 26en dezer den tegenstand
van het Duitsche 20ste legercorps en
van het garde-reserve corps gebroken.
Wij hebben stormenderhand de
verdedigende stelling van Politsjna
genomen en een deel der Oostenrijk-
sche troepen bij Berdzeje omsingeld.
In den nacht van den 27sten Oct.
zijn de vijandelijke legercorpsen in
wanorde teruggetrokken naar de linie
Jedlinsk—Radom-Uza (ten zuiden
van Radom). Wij hebben kanonnen
vermeesterd en gevangen gemaakt.
De voordeelen door ons behaald
ten zuiden van de Pilitsa, die tot den
terugtocht van den vijand overeen
groot deel van het front hebben ge
leid, iB van groote beteekenis.
De Russen over hun
overwinning.
Petrograd, 28 Oct. (Reuter.) Om
twee uur gaf de groote generale staf
een com muniqué uit,luidende als volgt
In het gevecht ten zuiden van
Pilitza, dat vier dagen duurde, brach
ten onze troepen den Oostenrijksch
Duitsche strijdkrachten een gevoelige
nederlaag toe. Tusschen Pilitza en
Gloatchoff werd door den heldhaftigen
aanval van onze troepen 26 October
definitief de tegenstand van het twin
tigste legercorpsen het garde reserve
corps der Duitschers gebroken. W\j
namen stormenderhand de defensieve
posities van den vijand te Politchna
en omsingelden een deel der Oosten-
rijksche troepen nabij Berdzeje. In
den nacht van 27 October trokken
de vijandelijke corpsen in wanorde
terug op de lijn Edlinsk-Radom-Iija.
Wij namen een aantal kanonnen en
gevangenen. Het succes, door ons ten
zuiden van Pilitza behaald en waar
van het resuitaat was de terugtocht
van den vijand over een groot front,
is van zeer groote betoekenis.
Russisch legerberlcht.
Petrograd, 29 Oct. (P. T. A.) De
Generale Staf maakt onder dagteeke-
ning van 28 Oct. bekend: Wij hebben
den tegenstand van de laatste vijan
delijke troepen eenheden, die nog
steeds trachtten zich te handhaven
ten noorden van de Politza, gebroken.
Thans trekken op het front aan de
overzijde van de Weichsel alle Oosten-
rijksch-Duitsche troepen zich terug.
WJj hebben Strykow, Rechaw en
Vovo Miasto bezet en Russische
cavalerie is Rodom binnen gereden.
Wij hebben eenige duizenden ge
vangen genomen en kanonnen, tien
tallen mitrailleuses, een trein en
automobielen buit gemaakt.
Aan het front in Oost-Pruisen doet
het eerste Duitsche legercorps in de
laatste vier dagen vergeefsche aan
vallen in de streek van Bakalargewo.
De vijand lijdt daar groote verliezen.
Officleele Duitsche
mededeelingen.
Berlijn, 29 Oct. (W. B.) Officieel
Het groote hoofdkwartier meldt:
In het Noordoosten (dus bij Lyck -
Augustowo - Soewalki) zijn de Duit
sche troepen voortdurend in voort
gaande aanvallende beweging. In de
laatste drie weken werden 13,600
Russen gevangen genomen, 30 ka-
machinegeweren buit ge
maakt.
Op het Zuidoostelijk gevechtsveld
zijn de toestanden sedert gisteren
niet veranderd.
De „Lokal-Anzeiger"(een Berlijnsch
blad) is optimistisch. „Een achter-
waartsche beweging, om zich van
den vijand los te maken" schrijft
het blad „kan noodig worden,
wanneer de tegenstander gedurende
den strijd onverwachte versterkingen
krijgt, waar men niet de noodige
tegenover stellen kan of wil. Het is
geen gemakkelijke taak en vereischt
vaak grooter veldheerstalent dan een
aanval. Dat de vijand onze troepen
niet heeft vervolgd, is natuurlijk ten
deele toe te schrijven aan het feit,
dat alle aanvallen, door de Russen
ondernomen, tot 't laatst toe zijn
afgeweerd. Dat de vijand daarbij
zware verliezen aan gevangenen en
geschut heeft gehad, is reeds gemeld,
eveneens, dat hij in getal de sterkste
was. Nu is natuurlijk een overwinning
van een numeriek zwakkere macht
over een numeriek sterkere niets
zeldzaams, zooals de laatste over
winningen van Hindenburg trouwens
bewezen hebben. Er is echter tweeërlei
voor noodigin de eerste plaats een
strateeg en ten tweede de noodige
tijd om de legermachine door ver
plaatsingen van onderdeelen geschikt
kunnen maken voor de uitvoering
van het gestelde plan. De aangewezen
man daartoe is, naar onze meening,
ter plaatse aanwezig, en de noodige
tijd schijnt de vijand ons door zijn
werkloosheid te hebben verleend."
Het optreden van Turkije.
Londen, 30 Oct. De „Times", het
begin der vijandelijkheden door Turkije
besprekende zegt: door het dwaze
toegeven aan den raad van Duitsch-
land heeft Turkije zijn eigen dood
vonnis uitgesproken. Het Turksche
rijk in Europa zal spoedig slechts
een herinnering zijn. Als deze oorlog
voorbij is zal Europa bevrijd zijn van
twee factoren, die gedurende vijftig
jaren de voornaamste bedreiging
vormden voor den Europeeschen
vrede, namelijk het Pruisische mili
tairisme en de Turken in Europa.
OP ZEE.
Duitsche duik booten loeren blijkbaar
op de Noorsche kust nog naar En-
gelschen schepen. Althans heeft het
Noorsche stoomschip Nidelven er een
ontmoet op kust van Jadern, even
beneden Sta vanger. Het schip kwam
uit deze haven en was op wegnaar
Hamburg. De duikboot dook uit zee
op en vertoonde de Duitsche vlag.
Toen de Nidelven de Noorsche vlag
had ontplooid kon ze doorvaren.
Een Noorsch blad bepleit naar aan
leiding van dit geval om de vlag dag
en nacht te voeren. Dat kan opont
houd en ook gevaar van beschoten
te worden voorkomen.
De correspondent van de Times te
St. Petersburg (Petrograd) meldt, dat
de Duitschers alle middelen hebben
om de waakzaamheid van
Rus8ischen admiraal Essen te
verschalken. Niet lang geleden ver
schenen een kleine kruiser en ver
scheidene torpedobooten als lokvinken
in de nabijheid van de Russische
vloot. Admiraal Essen vermoedde
echter, dat het een krijgslist gold en
een verkenning in de lucht bevestigde
zijn argwaan. Er lagen een aantal
groote Duitsche schepen op de loer.
Dit is slecnts een voorbeeld van de
moeilijkheden en de verantwoorde
lijkheid van de Russische bevelvoering
ter zee.
Berljjn, 29 Oct. (W. B.) Uit Petro
grad wordt gemeld:
Het P. T. A. bericht dat in den
voormiddag tusschen half tien en
half elf een Turksche kruiser, met
drie schoorsteenen, het station en de
stad Feodosia beschoot. De kathe
draal, de Grieksche kerk, de pak
huizen aan de haven en de pier
werden beschadigd. Een soldaat werd
gewond. Het filiaal van de „Russi
sche bank voor buitenlandschen han
del" geraakte in brand.
Te half elf stoomde de kruiser
weg in Zuid-Westelijke richting.
Te Noworossysk Ankam eischte
de Turksche kruiser „Hamidjé" dat
de stad zich zou overgeven en de
staatseigendommen uitleveren. BJj
weigering zou de stad gebombar
deerd worden. De Turksche consul
en zijn beambten werden gevangen
genomen. De kruiser verwijderde zich.
Russische schepen op mijnen
geloopen.
Petrograd, 29 Oct. (R. T. A.) Uit
Kertsch (aan de straat van Kertscb,
tusschen de Zwarte Zee en de Zee
van Azof) wordt gemeld, dat bij Kaap
Takir twee Russische stoomschepen,
de „Yalta" en de „Kazcek" op mijnen
geloopen en gezonken zijn. De mijnen
waren gelegd door den kruiser „Goe-
ben". Alle opvarenden van de „Yal
ta" zijn geredvan de opvarenden
van de „Kazcek" zijn er verschillende
verdronken.
Een stoute zet van de „Einden".
Leipzig, 30 Oct. (W.B.) Een niet-
officieel bericht in de „Leipziger
Neueste Nachrichten" verneemt uit
Kopenhagen, dat volgens een officieele
Petersburgschc mededeeling uit Tokio,
de Russische kruiser „Schemtschug"
en een Fransche torpedojager op de
reede van Poelo Pinang door den
kruiser „Emden" met torpedoschoten
tot zinken zijn gebracht.
De „Emden" had zich door het
aanbrengen van een valschen vierden
schoorsteen onherkenbaar gemaakt,
kon zoo de beide vijandelijke
schepen naderen.
Het Engelsche eiland Poelo Pinang
behoort tot de Straits Set.tlements en
ligt in de Straat van Malakka, bij de
kust van het schiereiland Malakka.
De Schemtschug is een pantserdek-
kruiser van 3180 ton, bewapend met
8 kanonnen van 12c.M. en 6 van
4.7 c.M. De bemanning bedraagt 856
koppen, de snelheid 24 knoopen. Het
schip is in St. Petersburg gebouwd
en kwam voor op de marinebegroo-
ting van 1901.—
Belgische Vluchtelingen.
's-Gravenhage, 29 Oct. Minister
Cort van der Linden heeft gelast,
dat het inkrimpen en ophouden van
het verstrekken van levensmiddelen
aan Belgische vluchtelingen, gelijk
dit in Roozendaal is aangeplakt, niet
meer mag geschieden en dat zij des
noods op rijkskosten van het noodige
moeten wordon voorzien. De minister
deelde aan den burgemeester mede
dat het oefenen van zachten drang
tot den terugkeer niet mag ontaarden
in dwang om het Nederlandsche ge
bied te verlaten, hetgeen in strijd
zou zijn met de gastvrijheid.
De vluchtelingen moeten geheel
vrij blijven en on vermogenden zullen
op rijkskosten van het noodige wor
den voorzien.
De Donderdagmorgen te Vlis3ingen
gehouden telling wijst nog 4000 arm
lastige vluchteüngen aan.
Men meldt ons, dat de Engelsche
regeering aan onze regeering heeft
aangeboden, bij te dragen in de kosten
van het onderhoud der Belgische
vluchtelingen, tot een bedrag van
50.000. De Nederlandsche regeering
heeft het aanbod met alle waardee
ring van de hand gewezen, omdat zij,
nu zij de taak om de vluchtelingen
te helpen, zelf op zich had genomen,
ook de koston van die hulp zelf
wenschte te dragen.
De „Times" bespreekt in de meest
waardeerende bewoordingen het vluch
telingenvraagstuk, waarvoor Neder
land zich geplaatst ziet, en stelt voor,
nu de Nederlandsche regeering voor
een geldelijke bijdrage heeft bedankt,
een groot aantal der Belgische uit
gewekenen naar Engeland over te
brengen.
Dinsdag was het aantal uitgeweke
nen, dat zich via station Roosen
daal naar België begaf, totaal 10,628
personen.
De f 600,000, door de Britsche
Regeering aan de Nederlandsche aan
geboden als bijdrage in het onder
houd der Belgische vluchtelingen hier
te lande, voor welk aanbod de Hol-
laDdsche regeering intusschen beleef
delijk bedankte, was bedoeld als
eerste termijn van daarop volgende
bijdragen en ter beschikking gesteld.
BINNENLAND.
Uitvoerverbod on maximum-prijs
van boter.
Bij Kon. Besluit van 29 Octobor,
(„Stbl." No. 510) is met ingang van
dien datum de uitvoer van boter
verboden.
De Kroon behoudt zich voor dit
verbod tijdelijk op te heffen of in
bijzondere gevallen daarvan ontheffing
te doen verleenen.
Handel in effecten ter beurze.
Op last van den minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel wordt
ter kennis gebracht, dat krachtens
art. 2 van de Beurswet 1914 het han
del drijven in effecten op de Koop
mansbeurs is verboden.
Maildienst op IndiB.
In ons nummer van Dinsdag heb
ben wij gemeld, dat de maildienst op
Indië door dc schepen van de maat
schappij Nederlaud en van de Rotter-
damsche Lloyd om de veertien dagen
zal plaats hebben, in plaats van
wekelijks (beurtelings van Amster
dam en Rotterdam).
Uit de nu vastgestelde lijst van
vertrekkende schepen uitgegeven door
de maatschappij Nederland, blijkt,
dat hiervan voorloopig geen sprake
is, en dat deze maatschappij haar
booten om de veertien dagen laat
vertrekken. Het groote oponthoud,
het mailschip „Koningin Emma"
overkomen is oorzaak, dat alleen de
eerstvolgende afvaart komt te
vervallen.
Een oorlogsioening?
Voor eenigen tijd werd gemeld, dat
aan het Departemeut van Financiën
een gedwongen oorlogsleening in voor
bereiding was.Hiertoe schijnt aan
leiding te hebben gegeven het feit,
dat tijdens het ministerschap van
den heer Bertling een voor-ontwerp
in dien geest was opgemaakt. On
middellijk na de aanvaarding van
het beheer van het Departement van
Financiën heeft minister Treub, naar
ons uit goede bron wordt medege
deeld, dezo zaak ter hand genomen.
Hij acht het noodzakelijk, dat het
advies van deskundigen zal worden
iDgewonnen, zoowel omtrent de vraag
of men zal overgaan tot het uitschrij
ven van een vrijwillige, of van een
gedwongen leeniDg, als over het be
drag en het rente-type en over de
quaestie, of reeds thans tot de leening
zal worden overgegaan, dan wel eerst
nadat de beurs weder zal zijn geopend
en een meer normale toestand op
financieel en economisch gebied zal
zijn ingetreden. Naar wij vernemen,
heeft de minister Donderdagochtend
op het Departement van Landbouw,
Nijverheid en Handel een conferentie
over deze quaestie gehouden met de
vertegenwoordigers van den Amster-
damschen, Rotterdamschen en provin
cialen geld- en effectenhandel.
(H.blad.)
Een vuurschip aan de Haaks.
Zooals bekend, is gedurende den
oorlogstoestand het vuurschip aan de
Haaks weggenomen. Nu de nachten
donker on lang, de dagen mistig
worden, is het gevaar van uit den
koers raken, en vooral van stranding,
voor de visschersvaartuigen zeergroot
geworden, nu ze zonder eenig ver-
kenningsteeken op de haven van
IJmuiden moet aanhouden, 't Is daar
om, dat door de vereenigde reeders
van visschersvaartuigen en de ver-
eeniging van schippers van stoom
trawlers te IJmuiden, aan den mi
nister van Marine verzoeken zjjn in
gezonden, om nabjj de Haaks weder
een vuurschip te doen plaatsen.
Da vergiftiging aan den
Koninginneweg te Amsterdam.
In ons vorig nummer deelden wij
mede, dat met de behandeling dezer
zaak Woensdag een aanvang is ge
maakt voor den rechtbank te Am
sterdam. Wegens plaatsgebrek kon
den wij er niets naders over vermelden.
Het volge thans hier:
Wij zeiden reeds, dat 27 getuigen
door het Openbaar Ministerie zijn
gedagvaard. Hiertegenover staan
maar 4 getuigen decharge.
Uit het verhoor van beklaagde
blijkt, dat hij, voor den handel op
geleid, in Weenen de technische leider
werd eener fabriek van de firma
Bensdorp. Hij had eenig geld gekregen
bij het overlijden van zijn vader,
doch dit opgemaakt en verkeerde
sedert in voortdurende geldverlegen
heid. Van zijn moeder leende hij
groote bedragen. Later kwam hij bij
het filiaal der firma De Jong, doch
werd 1 Januari 1914 ontslagen, om
dat hij een to dure kracht was voor
die firma. Tijdens een verblijf te
Amsterdam in October 1913 wilde
hij zijn broeder spreken over het
plaatsen van chocolade-automaten in
bioscoop-theaters, een plan, dat hem
in Weenon aan de hand was gedaan.
Het bleek echter, dat dit kostbaar
werd en niet erg loonend, zoodat
van het plan niets kwam.
Reeds in Juli of Augustus 1913
had Wijnoogst getracht te Baden
cyaankali te koopen. Een drogist al
daar, waar hjj zich vervoegde, wei
gerde het zonder schriftelijk bewijs
af te geven. Hij zeide het noodig
te hebben om te photografeeren,
hoewel hij, zooals later bleek, al ge-
ruimen tijd daar niets meer aan
deed, zelfs niet eens etra toestel meer
bezat. Hij deed veel moeite om aan
zoo'n bewijs ie komen, ging naar
den burgemeester van Tribuswinkel
een plaatsje bij Weenen, alwaar
bij destijds woonde, en kreeg na veel
moeite dan ook het bewijs, waarop
hij in Baden 100 gram cyaankali
kreeg. Waarom hij het kocht, zeide
hji niet te weten. Hij had 't nergens
voor noodig en kocht het zonder
doel. Toen hij van Tribuswinkel naar
Weenen verhuisde, had hjj het weg
gesmeten, omdat hij er last van had.
Hij had, zoo verklaarde hij, ook eens
een revolver gekocht en dien dadelijk
weer weggesmeten.
In November 1913, toen hij reeds
ontslagen was bij do firma de Jong,
verhuisde hij naar Weenen, en nam
daar proeven met cacao om dit als
een nieuw melkproduct in den handel
te brengen. Do dienstmeisjes van zijn
hospita schenen hem toen al niet te
vertrouwen, want een stuk chocola,
dat hij baar gaf, wilden ze niet eten.
Dat komt zeker, omdat hij den ge-
heelen dag met proeven nomen bezig
was, hij werkte o.a. met potasch en
zjjn chocolade kreeg daardoor een
bitteren, wrangen smaak.
9 November verliet hij zjjn woning
in Weenen. Hij wilcle naar Leipzig
om te zien hoe daar automaten
werkten in een bioscoop, raakte in
Weenen aan den bommel en telegra
feerde, in Leipzig aangekomen, aan
moeder om geld, en keerde na eenige
dagen, en na zijn moeder per brief
wat op de mouw gespeld te hebben,
naar Weenen terug.
Hij ontving toen een pandbrieven
van zijn broer Dirk, die hem den
raad gaf te zorgen voor een alibi
inzake de vergiftigingspogingen. Hij
ontkende en ontkent ook nu echter
tusschen 9 en 14 November 1913
toen de vergiftigings-verschijnselen
zijn geconstateerd te Amsterdam
te zijn geweest. Hij is Zondagavond
9 November naar Amsterdam afge
reisd, en ontkent overigens het hem
ten laste gelegde.
De scheikundige Van Ledden Hulse
bosch heeft de op den Koninginneweg
geconstateerde verschijnselen onder
zocht en bevestigde dat er blauw
zuur en cyaankali geïdentificeerd zijn.
De arts Schoo verklaart, dat inde
melk, die Dirk Wijnoogst - broeder
van bekl. dien nacht heeft ge
dronken, cyaankali is geweest, en
dat hot drinken van een tumbler melk,
zooals de door de scheikundigen
onderzochte, per sé doodelijk is. Dirk
W. had slechts twee slokken van de
melk gedronken, en dat hij daarvan
weder hersteld is, is te danken aan
het feit, dat hem onmiddellijk bruis
poeder is ingegeven. Dezelfde ver
schijnselen zijn waargenomen bij
Alida Wijnoogst, die haar tanden
had geborsteld en toen een brandend
pijnlijk gevoel in den mond kreeg,
terwijl er schuim op de lippen kwam.
Uit andere verschijnselen leidt des
kundige verder nog de aanwezigheid
af van het vergif.
Eerste getuige is de drogist Gross
uit Baden bij Weenen, bij wien bekl.
het vergif op een schriftelijk bewijs
had gekocht, die verklaart, dat hij
100 gram cyaankali verkocht heeft.
Vervolgens kwam de werkster der
familie Wijnoogst, die verklaarde, dat
mevrouw Maandagmiddag uitging.
Woensdag was get. weer in het huis,
toen kwam het telegram, waarin
bekl. om het geld vroeg - hij gaf
daarin voor zijn portefeuille verloren
te hebben en mevrouw had gezegd
ik stuur 't niet. Op 26 October sprak
mevrouw haar over een verloren
huissleutel, doch zjj vond hem niet.
Woensdag 12 November vertelde
mevr. haar, dat haar zoon ongesteld
was geworden na het gebruik van
melk, en Vrijdag, toen ze weer kwam,
kreeg zij 't verhaal van wat de doch
ter was overkomen.
Verder getuigen de huisdokter, die
aan Dirk een middel tot herstel der
maag voorschreef, een dame met haar
dochtor, waar mevr. W. des Maan
dagsavonds waren geweest en slechts
een kop thee hadden gebruikt, een
melkbezorger, die de melk in beugel-
flesch had afgeleverd. Den volgenden
dag had mevrouw haar verteld, dat
haar zoon ongesteld was geworden
na het drinken der melk. Get. was
ervan geschrokken, had gezien, dat
onder in de flesch de melk bruin ge
kleurd was en daarboven blauw. Hij
heeft dit dadelijk aan zijn directeur
gerapporteerd, die de flesch later in
ontvangst nam. Een kantoorbediende,
die den bekl. kent, vertelt dat hij
hom 10 November des avonds op de
Heerengracht tegenkwam, met een
meisje aan den arm. Bekl. ontkent dit.
Mevrouw Wijnoogst, bekl., moeder,
wenscht niet onder eede geboord te
worden. De rechtbank neemt daar
genoegen mee, en zij vertelt uitvoerige
bizonderheden. Den bewusten nacht,
dat, volgens de onderstelling, bekl.
met den huissleutel, dien men ver
mistte, inhuis zou zijn geweest en
de vergiftiging zou hebben gepleegd,
heeft get. zeer slecht geslapen, zoo
dat zjj, als er iemand thuis had moeten
zijn, dit beslist had gehoord. Ook om
trent den steutel geeft zij eene moge
lijke verklaring. Die is wel eens meer
in het slot blijven steken en lag des
morgens in de brievenbus. De zuster
en broeder van bekl. wenschen even
eens buiten eede gehoord te worden
de broeder verklaart o.a. dat hij een
ander persoon wel eens voor zijn
broeder heeft aangezien, zoo treffend
was de gelijkenis.
Na een uitvoerig getuigenverhoor,
dat wij wegens plaatsruimte niet
kunnen vermelden, eischte het O. M.
tegen beklaagde een gevangenisstraf
van 15 jaar. Heden is de verdediger,
Mr. Muller Massis, aan het woord.
Gemeenteraad van Alkmaar.
In de Donderdagavond gehouden
vergadering van den gemeenteraad
de behandeling van de begroottng
voortgezet. De voorzitter deelde mede,
dat in de middagzitting in totaal op
de uitgaven was bezuinigd een be
drag van fl6,307,80.
Teneinde een verhooging van den
hoofdelijken omslag,, die f88000 hoo-
ger was voorgedragen, te voorkomon,
deed de heer Lubbe (wethouder) het
voorstel bij wijze van uitzondering
voor 1915 de geraamde winst van
de gasfabriek ad f21,859,18 te doen
strekken als buitengewone uitkeering
aan de gemeenten.
Dit voorstel werd met 11 tegen 5
stemmen aangenomen, in verband
waarmede eene voorgostelde verhoo
ging van den post marktgelden, wik-
en weegloonen enz. werd teruggeno
men. De begrooting is zonder hoof
delijke stemming in ontvang en uit
gaaf vastegesteld op f1,028,674.59.
LIJST van ingekomen en vertrokken
personen.
INGEKOMEN.
NaamBeroep: Woonplaats: Van: G«l.:
M.J.deLoozo, zeeman, DjjkstraatSC, R'dam, N.H.
G.Troost, ondorw(jzer, DykwogOJ, Curacao, Oeen.
B.H.Kaarls, bankw., We8tstr.fl8, Herno(D.),
A.M.W(|nand, huish., Weetstr. 108, Doom, N-H.
B.G.Hoftcozor.werkm.,lsRoz.dw.atr.3^'dam,
C.Kolro.ms, matroos, GasstraatSSa, R.C
G.Brandorhorst, mach„Westatr. G6,Arnhom, N.H.
W.J.Brandt,leeraar-Hoofdgnicht68, A'dam, B.L.
J.Kortland,zond..P.Hoinstr.SO.IJssolroonde, N.H.
T. Rooflbl, dionstb,, Binnenhavon 48, R'dam, R.C.
H.8chonk,stoker ,8tat.dw^trB,A:-Paulowna, N.H.
W.A. J.v. Beest, gr.w., Kanaalwec 86, A'dam, R.C.
Jlir.O.L.Schorer4-tz„Loodsgr.l2JiIiddelbnrg,N.H.
J. A.A.Kars ten, naaister,Oranjestr.27, A'dam, R.C.
E.Roobol,dionstb.,Yijzelstraat 16f, A'dam, NB.
C.deBoer. veeh.kn.,Koegrasl06, A-Paulowna,
J.Snoek,dienstbode,Oranjestraata, A'dam, Gar.K.
A.Wiebrocht,bet.w.,Ba88.gr.66a,Wormorr., Qeon,
S.F.J.Rondel.adJ. kw.in.Bothaatr.88NUmogen,R.C.
MC.W.Manders.mo<liatoBan.w.lOl,Gronlngon,
VERTROKKEN.
Naam. Beroep: Van: Naar: Oei.:
C. Edens, verpleegster, Diikstrant 44, Grave, N.H.
E.B.WlllematUn,luit.t.z.,Hoordgr.60a.R'dam,
n.G Sol,dionntbode.Sluiadilktitraatriü,A'dam,
J.v.Toorns,sg.-k.st.,P.Krug.str.8Nlouwenhoorn„
HJ.LxleFost,beU>nw.,SluTsdUk8tr.lO,A'dam,
S.J.J.Luyckx,vol.regi»t.,Weslatr.61,Alkmaar.l£c.
J.deJongh.knpt. Art.,DiJkstr.10,Loon op Zand,N.H.
Wed.K.A.Sturrekoplzond.,KanaaIwA4,A'dam.NJ.
M.D.van Dijk, leeraar. Hoofdgr. 88, Haartem, N.H.
T. Hoog terp, apoth.-bed., Kanaal w. 67, 't Bilt,
Staatsloterij.
Trekking van Donderdag 29 October.
5e Klasse 4e lijst.
Nos. 476 960 4448 5652 12992 en
16268 elk f1000.
Nos. 8492 en 14786 elk f400.
Nos. 11089 12881 15168 16852
17846 en 20496 elk f200.
Nos. 496 1420 5496 8826 9412
12768 en 19792 elk f100.
■BuuHI